Samenvatting
Zelfs als patiënten de spreekkamer verlaten met de beste intenties om gezonder te leven, staan omgevingsfactoren feitelijke gedragsverandering vaak in de weg. Voorbeelden van omgevingsfactoren zijn het enorme aanbod van veel en goedkoop eten, gebrek aan financiële middelen om te sporten, of onvoldoende sociale steun om te stoppen met roken. Wij laten in deze bijdrage zien hoe een huisarts bij een patiënt kan nagaan welke omgevingselementen gedragsverandering bemoeilijken, en hoe hij zijn adviezen daarop kan aanpassen. Dit kan bijdragen aan de effectiviteit van de begeleiding. Voor artsen die ook buiten de spreekkamer aan een gezondere bevolking willen bijdragen, zijn er mogelijkheden tot beïnvloeding van relevante omgevingsfactoren, bijvoorbeeld in de vorm van pleitbezorging.
Literatuur
Haw JS, Galaviz KI, Straus AN, et al. Long-term sustainability of diabetes prevention approaches: a systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. JAMA Intern Med. 2017;177(12):1808–17.
Vermunt PW, Milder IE, Wielaard F, Vries JH de, Baan CA, Oers JA van, Westert GP. A lifestyle intervention to reduce Type 2 diabetes risk in Dutch primary care: 2.5-year results of a randomized controlled trial. Diabet Med. 2012;29:e223–31.
Katan M. De sleutel tot vetzucht ligt op het stadhuis. Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:B1445.
Willemsen MC. Het Nederlandse tabaksontmoedigingsbeleid. Mijlpalen in het verleden en een blik op de toekomst. Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:D949.
Burdorf A, Smit HA, Brug J. Primaire preventie. In: Mackenbach JP, Stronks K, redactie. Volksgezondheid en gezondheidszorg. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2016.
Benson FE, Stronks K, Willemsen MC, Bogaerts NM, Nierkens V. Wanting to attend isn’t just wanting to quit: why some disadvantaged smokers regularly attend smoking cessation behavioural therapy while others do not: a qualitative study. BMC Public Health. 2014;14:695.
Vissenberg C, Nierkens V, Uitewaal PJM, Middelkoop BJC, Nijpels G, Stronks K. Development of the social network based intervention ‘Powerful Together with Diabetes’ using Intervention Mapping. Front Public Health. 2017;5:334.
Waterlander WE, Mul A de, Schuit AJ, Seidell JC, Steenhuis IH. Perceptions on the use of pricing strategies to stimulate healthy eating among residents of deprived neighbourhoods: a focus group study. Int J Behav Nutr Phys Act. 2010;7:44.
Afshin A, Peñalvo JL, Del Gobbo L, et al. The prospective impact of food pricing on improving dietary consumption: a systematic review and meta-analysis. PLoS ONE. 2017;12(3):e172277.
Waterlander WE, Haas WE de, Amstel I van, Schuit AJ, Twisk JW, Visser M, Seidell JC, Steenhuis IH. Energy density, energy costs and income – how are they related? Public Health Nutr. 2010;13(10):1599–608.
Rao M, Afshin A, Singh G, Mozaffarian D. Do healthier foods and diet patterns cost more than less healthy options? A systematic review and meta-analysis. BMJ Open. 2013;3(12):e4277.
Waterlander WE, Mackay S. Costing a healthy diet: measurement and policy implications. Public Health Nutr. 2016;19(16):2867–71.
Yee AZ, Lwin MO, Ho SS. The influence of parental practices on child promotive and preventive food consumption behaviors: a systematic review and meta-analysis. Int J Behav Nutr Phys Act. 2017;14(1):47.
Biddle SJ, Petrolini I, Pearson N. Interventions designed to reduce sedentary behaviours in young people: a review of reviews. Br J Sports Med. 2014;48(3):182–6.
Huijer MLM. Medisch maatschappelijke verantwoordelijkheid in een tijd van precisiegeneeskunde. Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:D2455.
Nyst E. Gynaecoloog maakt sportclubs rookvrij. Med Contact (Bussum). 2016. https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/gynaecoloog-maakt-sportclubs-rookvrij.htm.
Broeke J van den, Plochg T, Schreurs H, Quak S, Egberts M, Vorst E van der, Verhoeff A, Stronks K. Wat is de werkwijze van zorg- en welzijnsorganisaties in Utrecht en Amsterdam om de hoge zorgconsumptie in achterstandswijken te verlagen? Verslag van een actiebegeleidend onderzoek. TSG. 2014;92:41–51.
Drenthen T, Brekel-Dijkstra K van den, Leijen MW, Monden-Oosterveld HP. Samenwerken aan gezondheid in de wijk: een rol voor de huisarts. Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:D2381.
Bindels P. Huisartsenzorg heeft grenzen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:D2416.
World Health Organisation. Global action plan for the prevention and control of NCDs 2013–1220. Genève: WHO; 2013.
Ard J. Obesity in the US: what is the best role for primary care? BMJ. 2015;350:g7846.
Voedingscentrum: http://www.voedingscentrum.nl/nl/nieuws/gezond-eten-hoeft-niet-duur-te-zijn-bespaar-op-boodschappen.aspx. Geraadpleegd op 15 januari 2018.
RIVM: http://loketgezondleven.nl. Geraadpleegd op 15 januari 2018.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Stronks, K., Harting, J., Waterlander, W. et al. Hoe kan een huisarts ‘de omgeving’ een plaats geven in de begeleiding van patiënten naar gezond leven?. Bijblijven 34, 336–344 (2018). https://doi.org/10.1007/s12414-018-0316-4
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12414-018-0316-4