Skip to main content
SpringerLink
Log in

Wat is de werkwijze van zorg- en welzijnsorganisaties in Utrecht en Amsterdam om de hoge zorgconsumptie in achterstandswijken te verlagen?

Verslag van een actiebegeleidend onderzoek

  • Wetenschappelijke artikelen
  • Published:
Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen Aims and scope

Bewoners van achterstandswijken hebben twee keer zo vaak chronische ziekten, vaker overgewicht, een ongezondere leefstijl en ervaren vaker problemen met werk, wonen, inkomen en opvoeding. Zelfs wanneer met de hogere ziektelast rekening wordt gehouden, blijkt de zorgconsumptie in die wijken hoger dan in niet-achterstandswijken. In toenemende mate wordt integratie van het gefragmenteerde zorg- (en soms welzijns-)aanbod en een groter accent op preventie en zelfmanagement voorgesteld als strategie om de verhoogde zorgconsumptie terug te dringen. In twee projecten in Utrecht en Amsterdam wordt geëxperimenteerd met een geïntegreerd preventief, zorg- en welzijnsaanbod voor het terugdringen van de hoge zorgconsumptie in achterstandswijken. In dit artikel doen we verslag van de eerste fase van actiebegeleidend onderzoek, waarin de ontwikkelde werkwijze wordt geëxploreerd door van ieder project de probleemdefinitie te verhelderen en de programmatheorie te ontwikkelen. Het project in Amsterdam Noord richt zich op volwassenen met meervoudige vragen en de benadering wordt met name gedragen op bestuurlijk niveau en top-down ingezet. In Utrecht Overvecht richt het project zich op volwassenen met vage klachten en ontwikkelt het zich meer bottom-up vanuit het uitvoeringsniveau. In beide projecten is het doel professionals nieuwe competenties te laten ontwikkelen die hen in staat stellen meer generalistisch, populatiegericht en coachend te werken om zo adequatere zorg en ondersteuning te bieden aan cliënten uit achterstandswijken. We hopen dat deze beschrijving van de programmatheorieën anderen zal stimuleren en ondersteunen bij de ontwikkeling van initiatieven om hoge zorgconsumptie in achterstandswijken aan te pakken.

Abstract

What method is followed by health and social care organizations in Utrecht and Amsterdam to reduce the high utilization of care? Results found through action research

Residents of deprived neighbourhoods are more likely to suffer from chronic diseases, overweight, unhealthy lifestyles, and experience more problems with work, housing, income and child rearing. Even when corrected for this higher burden of problems, the utilisation of care is higher than in non-deprived neighbourhoods. Increasingly promoted solutions focus on the integrating of fragmented care services, on prevention and self-management as strategy to drive back elevated utilisation of care. In two projects in Utrecht and Amsterdam, The Netherlands, experiments are undertaken to integrate preventive care- and social care in order to decrease high utilisation of care. In this article we report on the first phase in this research, in which the strategies of these projects are described and explored by clarifying the definition of the problem and the program theory. The project in Amsterdam North focuses on adults with multiple problems and is primarily top down in nature. The project in Utrecht Overvecht focuses on adults with vague health complaints and develops primarily bottom up. In both projects the aim is for professionals to develop new competencies that will enable them to work in a generalist, population health oriented, and coaching manner, which makes more adequate care and support to clients from deprived neighbourhoods possible. We hope this description of the program theories will stimulate others in the development of initiatives to drive back high utilisation of care in deprived neighbourhoods.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1
Figuur 2a
Figuur 2b

Notes

  1. FIT staat voor Functiebehoud bij ouderen in de eerste lijn In Transitie en is een onderzoeksproject vanuit het Academisch Medisch Centrum dat gesubsidieerd wordt door ZonMw. Zie www.effectieveouderenzorg.nl

Literatuur

  1. Hoeymans N, Melse JM, Schoemaker CG. Gezondheid en determinanten. Deelrapport van de VTV 2010 Van gezond naar beter. Bilthoven: RIVM. 2010.

    Google Scholar 

  2. Barnett K, Mercer SW, Norbury M et al. Epidemiology of multimorbidity and implications for health care, research, and medical education: a cross-sectional study. Lancet 2012; 380: 37–43.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  3. Mackenbach JP, Stribu I, Roskam A-JR, Schaap M, Menvielle G, Leinsalu M, Kunst A. Socioeconomic Inequalities in Health in 22 European Countries. New Engl J Med 2008;358:2468–81.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  4. Koning J de. Resultaten Utrechtse Gezondheidspeiling 2006 naar wijk en subwijk. Utrecht: GG & GD Utrecht, 2008.

    Google Scholar 

  5. Pilgram K. Rapportage NWW in aandachtswijken December 2010. Amsterdam: UWV, 2011.

    Google Scholar 

  6. Factsheet Voortijdig Schoolverlaten, november 2007, behorend bij de brief aan de Tweede Kamer met kenmerk VSV/DIR/2007/48811. Ministerie van Onderwijs Cultuur enWetenschap, 2007.

  7. Wittebrood K, Permentier M, Pinkster F. Wonen, wijken & interventies. Krachtwijkenbeleid in perspectief. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2011.

    Google Scholar 

  8. Stronks K, Ravelli ACJ, Reijneveld SA. Immigrants in the Netherlands: Equal access for equal needs? J Epidemiol Commun H 2001; 55:701–7.

    Article  CAS  Google Scholar 

  9. Rosendal H, Ahuis K, Huijsman R., Raad C. Ketenzorg; praktijk in perspectief. Maarssen: Elsevier gezondheidszorg, 2009.

    Google Scholar 

  10. Barr V, Robinson S, Marin-Link B, Underhill L, Dotts A, Ravensdale D, Salivaras S. The expanded chronic care model. Hospital Quaterly 2003;7(1):73–82

    Google Scholar 

  11. Plochg T. Building a tower of Babel in health care? Theory & practice of community based integrated care. Proefschrift Universiteit van Amsterdam. Amsterdam: Buijten en Schipperheijn. 2006.

    Google Scholar 

  12. Martin-Misener R, Valaitis R. A scoping literature review of collaboration between primary care and public health. A report tot the Canadian health services research foundation 2009.

  13. Stevenson Rowan M, Hogg W, Huston P. Integrating public health and primary care. Healthcare policy 2007;3(1): 1–22.

    Google Scholar 

  14. Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ). Zorg voor je gezondheid! Gedrag en gezondheid: de nieuwe ordening. Discussienota aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Den Haag: RVZ. 2010.

    Google Scholar 

  15. Hoop T de. Van Klacht naar Kracht, activerende zorg in de wijk. Tijdschr Gezondheidswet 2010;88:217–9.

    Article  Google Scholar 

  16. Aalders M, Overgoor L, Reitsma S. Big!Move verankerd. Tijdschr Gezondheidswet 2010;88:219–21.

    Article  Google Scholar 

  17. Vrijhoef HJM. Chronische zorg in Nederland anno 2010: leidt verandering tot verbetering?. Tijdschr Gezondheidswet 2010;88:55–8.

    Article  Google Scholar 

  18. Funnell SC, Rogers PJ. Purposeful program theory: effective use of theories of change and logic models. San Francisco, CA: John Wiley & Sons, 2011.

    Google Scholar 

  19. Øvretveit, J. Evaluating health interventions. Buckingham: Open University Press, 1998.

    Google Scholar 

  20. Lewin. 1946 in Small SA. Action-oriented research: models and methods J Marriage Family 1995;57: 941–55.

    Google Scholar 

  21. Rossi P, Freeman H, Lipsey M. Evaluation: A systematic approach. Thousand Oaks, CA: Sage, 1999.

    Google Scholar 

  22. W.K.Kellogg Foundation. Logic Model Development Guide. Using logic models to bring together planning, evaluation, and action. Michigan: WK Kellogg Foundation, 2004.

    Google Scholar 

  23. SDAN, DZS en Agis zorgverzekeringen. Plan van aanpak Samen Beter. Amsterdam: SDAN, DZS en Agis zorgverzekeringen, 2007.

    Google Scholar 

  24. GG & GD en Agis zorgverzekeringen. Plan van aanpak Gezonde Wijk. Overvecht: GG & GD en Agis zorgverzekeringen, 2008.

  25. Starfield, B. Appendix A: Chronic Illness and Primary Care, Transforming care for Canadians with chronic health conditions: Put people first, expect the best, manager for results. Ottawa, Ontario: Canadian Academy of Health Sciences, 2010, pp. 1–9.

  26. Arah OA. On the relationship between individual and population health. Medicine Health Care Philosophy 2009;12:235–44.

    Article  Google Scholar 

  27. Mackenbach JP, Maas PJ van der, Bonsel GJ. Volksgezondheid en gezondheidszorg. Maarssen: Elsevier gezondheidszorg, 2008.

    Google Scholar 

  28. Kindig DA, Stoddart G. What Is Population Health? Am J Public Health 2003;93:366–9.

    Article  Google Scholar 

  29. Twickler ThBM, Hoogstraaten, Reuwer AQ et al. Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden vragen om een antwoord in de zorg. Ned Tijdschr Geneesk 2009;153:A250.

    Google Scholar 

  30. Hibbard JH, Mahoney ER, Stock R, Tusler M. Results in improved self-management behaviors? Health Serv Res 2007; 42:1443–63.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  31. Plochg T, Broeke van den JR, Kringos DS, Stronks K. Integrating primary care and public health. Am J Public Health 2012;16: letters e1.

    Google Scholar 

  32. Wijffels H. Herman Wijffels wil voorzorg. Skipr Magazine, sept 2012.

  33. Stahel WR. The performance Economy. London: Palgrave, 2006.

    Book  Google Scholar 

  34. Kodner DL, Spreeuwenberg C. Integrated care: meaning, logic, applications, and implications – a discussion paper. Int J Integr Care 2002;2:1–6.

    Google Scholar 

  35. Plochg T, Klazinga NS, Starfield B. Transforming medical professionalism to fit changing health needs. BMC Medicine 2009;7:64.

    Article  PubMed Central  PubMed  Google Scholar 

  36. Plochg T, Klazinga NS, Schoenstein M, Starfield B. Reconfiguring health professions in times of multi-morbidity. Eight recommendations for change. Paris: OECD, 2011.

    Google Scholar 

  37. Tinetti ME, Fried TR, Boyd CM. Designing Health Care for the Most Common Chronic Condition –Multimorbidity. JAMA 2012; 307: 2493–4.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  38. Barnett K, Mercer SW, Norbury M, Watt G, Wyke S, Guthrie B. Epidemiology of multimorbidity and implications for health care, research, and medical education: a cross-sectional study. Lancet 2012;280:37–43.

    Article  Google Scholar 

  39. Harting J, Assema P van. Community-projecten in Nederland. De eeuwige belofte? Maastricht: Universiteit Maastricht, 2007.

    Google Scholar 

  40. Lasker RD, Weiss ES, Miller R. Partnership synergy: a practical framework for studying and strengthening the collaborative advantage. Millbank Q 2001.

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. Afdeling Sociale Geneeskunde, Academisch Medisch Centrum, Universiteit van Amsterdam, 22660, 1100, DD, Amsterdam, The Netherlands

    Jennifer van den Broeke PhDc, Thomas Plochg & Karien Stronks

  2. Afdeling Gezondheidsbevordering & Epidemiologie, Gemeentelijke Geneeskundige en Gezondheidsdienst, Utrecht, The Netherlands

    Hanneke Schreurs & Sabine Quak

  3. Divisie Zorg & Gezondheid, Achmea, Amersfoort, The Netherlands

    Mascha Egberts & Ellen van der Vorst

  4. Afdeling Epidemiologie, Geneeskundige en Gezondheidsdienst, Amsterdam, The Netherlands

    Arnoud Verhoeff

Authors
  1. Jennifer van den Broeke PhDc
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Thomas Plochg
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Hanneke Schreurs
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. Sabine Quak
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  5. Mascha Egberts
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  6. Ellen van der Vorst
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  7. Arnoud Verhoeff
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  8. Karien Stronks
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Jennifer van den Broeke PhDc.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

van den Broeke, J., Plochg, T., Schreurs, H. et al. Wat is de werkwijze van zorg- en welzijnsorganisaties in Utrecht en Amsterdam om de hoge zorgconsumptie in achterstandswijken te verlagen?. Tijds. gezondheids.wetenschappen 92, 41–51 (2014). https://doi.org/10.1007/s12508-014-0016-0

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12508-014-0016-0

Trefwoorden

Keywords

Search

Navigation