Integratie verslavingszorg en ggz: leidt het tot betere zorg?

Verslavingszorg was in Nederland, evenals in veel andere landen, lange tijd separaat van de rest van de ggz georganiseerd. Met het ontstaan van grote geïntegreerde ggz-instellingen en met de acceptatie van verslaving als psychiatrische stoornis, is daar een kentering in gekomen. Meer dan de helft van de Nederlandse verslavingszorg werd in het afgelopen decennium onderdeel van brede ggz-instellingen. Heeft deze kentering geleid tot een verandering dan wel verbetering van het bereik van patiënten, tot veranderingen in het behandelde cohort en/of tot andere vormen van behandeling? Uit een vergelijking van landelijke cijfers uit 1995-1997 met die van 2009-2011 blijkt dat er circa 55 procent meer patiënten en relatief meer vrouwen en vooral meer ouderen werden behandeld. Ook is er een drastische vermindering van opiaatbehandelingen. Verder neemt het aantal patiënten die vaker of permanent behandeld worden toe, maar neemt de totale behandelduur daarentegen af. Ofschoon de instroom van nieuwe patiënten bij de categoriale instellingen iets hoger is, moeten we concluderen dat integratie in de ggz de toegankelijkheid van verslaafden in de zorg niet heeft vergroot of veranderd. Ook in cliëntprofielen zijn er geen belangrijke verschillen tussen categoriale en geïntegreerde instellingen en evenmin in type behandeling. Samengevat betekent dit dat er belangrijke tijdseffecten gelden voor alle instellingen en dat er nauwelijks verschillen zijn tussen wel en niet met de ggz-geïntegreerde instellingen, noch in gunstige, noch in ongunstige zin.

Summary

Integration of substance abuse and mental health treatment centres: Did it led to better care?

Ruud Rutten and Gerard M. Schippers

As in many other countries, substance abuse treatment in the Netherlands was mainly organized separated from general mental health treatment. This was changed when addiction was accepted as just another mental health disorder, and centres integrated. In the past decade, about half of the eleven large regional Dutch substance abuse treatment centres have been merged with a centre for general mental health, the other half remained categorical. Did integration led to improvements? Comparing patient cohorts in 1995-1997 with 2009-2011 in both categories, revealed that circa 55% more people were treated, including relatively more women and more older people. The number of opiate patients declined drastically. The number of chronic patients increased and duration of treatment shortened. We found, however, hardly any differences between the two types of substance abuse treatment organizations, although the categorical centres included somewhat more new patients. Also, type of treatment, disciplines of treatment staff, nor referral practice showed much differences between the integrated and categorical centres. We conclude that integration in mental health had no large impact on substance abuse treatment, for the better, nor for the worse.