Samenvatting
Mentalization-Based Treatment (MBT) is een empirisch gevalideerde behandelmethode voor patiënten met een borderline-persoonlijkheidsstoornis (BPS). De theoretische achtergrond van MBT, de (kosten)effectiviteit en de wijze waarop het behandelprogramma er in de klinische praktijk uitziet, is elders uitvoerig beschreven. Dit artikel vult de bestaande literatuur over MBT aan met een beschrijving van de behandeling van een ‘typische’ MBT-patiënt met een ernstige BPS. Het verloop en de focus van de verschillende fasen van de behandeling met MBT worden beschreven: van het engageren van de patiënt voor therapie en de crisishantering tot de worstelingen in de therapeutische relatie, de weg naar re-integratie in de maatschappij en uiteindelijk het afscheid. Typische MBT-interventies en concepten worden toegelicht en geïllustreerd, om clinici een behulpzame vertaling te bieden van de tot nu toe bestaande literatuur omtrent MBT naar de dagelijkse klinische praktijk.
Notes
De naam is gefingeerd.
Het behandelplan is dynamisch en wordt in de loop van de behandeling steeds aangescherpt naarmate het mentaliseren over belangrijke onderwerpen verbetert. Het stilstaan bij de ontwikkeling en de betekenis van problemen in het hier en nu, gerelateerd aan het interpersoonlijk functioneren, bij een sterker wordend vermogen tot mentaliseren, leidt tot een steeds coherentere beschrijving en vormt ook het begin van een coherent levensverhaal en een hiermee samenhangende robuustere identiteit.
Literatuur
MBT in theorie
Bateman, A.W. & Fonagy, P. (2004). Psychotherapy for borderline personality disorder: Mentalization-Based Treatment. Oxford: Oxford University Press.
Bateman, A.W. & Fonagy, P. (2012). Handbook of mentalizing in mental health practice. Arlington: American Psychiatric Publishing.
Fonagy, P. & Luyten, P. (2009). A developmental, mentalization-based approach to the understanding and treatment of borderline personality disorder. Development and Psychopathology, 21, 1355-1381.
Fonagy, P. & Luyten, P. (in druk). A multilevel perspective on the development of borderline personality disorder. In D. Cicchetti (Eds.), Development and psychopathology (3rd. ed.). New York:Wiley.
Fonagy, P., Gergely, G., Jurist, E. & Target, M. (2002). Affect regulation, mentalization, and the development of self. New York: Other Press.
MBT in de praktijk
Allen, J.G., Fonagy, P. & Bateman, A.W. (2008). Mentaliseren in de klinische praktijk. Amsterdam: Nieuwezijds.
Bales, D. (2012). Mentalization-Based Treatment. In T. J.M. Ingenhoven, A.C. van Reekum, J.B. van Luyn & P. Luyten (Eds.), Handboek borderline persoonlijkheidsstoornis (pp. 111-126). Utrecht: de Tijdstroom.
Bales, D. & Bateman, A.W. (2012). Partial hospitalization settings. In A.W. Bateman & P. Fonagy (Eds.), Handbook of mentalizing in mental health practice (pp. 197-226). Arlington: American Psychiatric Publishing.
Bateman, A. & Fonagy, P. (2006). Mentalization-Based Treatment for borderline personality disorder: a practical guide. Oxford: Oxford University Press.
Bateman, A., Bales, D. & Hutsebaut, J. (2012). Quality manual for MBT. Internet: www.annafreud.org (8 februari 2014).
Weerd, D. de (2013). Sociotherapie en Mentalization-Based Treatment. In D. deWeerd, S. Slaa & E. Muste (Eds.), Handboek sociotherapie: theorie en praktijk voor hulpverleners in een sociaal agogisch werkveld (pp. 231-265). Amsterdam: SWP.
MBT in de wetenschap
Bales, D., Beek, N. van, Smits, M., Willemsen, S., Busschbach, J. van, Verheul, R. & Andrea, H. (2012). Treatment outcome of 18-month, day hospital Mentalization-Based Treatment (MBT) in patients with severe borderline personality disorder in The Netherlands. Journal of Personality Disorders, 26, 568-582.
Bateman, A. & Fonagy, P. (1999). Effectiveness of partial hospitalization in the treatment of borderline personality disorder: a randomized controlled trial. American Journal of Psychiatry, 156, 1563-1569.
Bateman, A. & Fonagy, P. (2001). Treatment of borderline personality disorder with psychoanalytically oriented partial hospitalization: an 18-month follow-up. American Journal of Psychiatry, 158, 36-42.
Bateman, A. & Fonagy, P. (2003). Health service utilization costs for borderline personality disorder patients treated with psychoanalytically oriented partial hospitalization versus general psychiatric care. American Journal of Psychiatry, 160, 169-171.
Bateman, A. & Fonagy, P. (2008). 8-Year Follow-up of patients treated for borderline personality disorder: Mentalization-Based Treatment versus treatment as usual. American Journal of Psychiatry, 165, 631-638.
Bateman, A. & Fonagy, P. (2009). Randomized controlled trial of outpatient Mentalization-Based Treatment versus Structured Clinical Management. American Journal of Psychiatry, 166, 1355-1364.
Jørgensen, C.R., Freund, C., Bøye, R., Jordet, H., Andersen, D. & Kjølbye, M. (2013). Outcome of mentalization-based and supportive psychotherapy in patients with borderline personality disorder: a randomized controlled trial. Acta Psychiatrica Scandinavica, 127, 305-317.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
m. smits, gezondheidszorgpsycholoog, is als behandelaar werkzaam op de afdeling Mentalization-Based Treatment van De Viersprong. Tevens is zij als promovenda verbonden aan de MBT-onderzoekslijn binnen het Viersprong Institute for Studies on Personality Disorders. E-mail: maaike.smits@deviersprong.nl.
p. luyten is verbonden aan de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen van de KULeuven en het Research Department of Clinical, Educational and Health Psychology van het University College London. Hij is als wetenschappelijk adviseur verbonden aan de MBT onderzoekslijn binnen het Viersprong Institute for Studies on Personality Disorders en binnen zijn eigen praktijk.
d. bales, klinisch psycholoog en psychotherapeut, is directeur van het expertisecentrum MBT Nederland, waar zij eveneens werkzaam is als expert, trainer en supervisor in Mentalization- Based Treatment. Tevens is zij verbonden aan de MBT onderzoekslijn binnen het Viersprong Institute for Studies on Personality Disorders.
About this article
Cite this article
Smits, M., Luyten, P. & Bales, D. Ontdekken ‘how the mind works’. Tijdschr Psychother 41, 253–270 (2015). https://doi.org/10.1007/s12485-015-0038-3
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12485-015-0038-3