Skip to main content
SpringerLink
Log in

Risicovol beslisgedrag bij ADHD: een metaregressieanalyse

  • Artikel
  • Published:
Neuropraxis

Samenvatting

ADHD (aandachtsdeficiëntie-/hyperactiviteitsstoornis) wordt gekenmerkt door een verhoogde kans op een breed scala aan risicovolle gedragingen in het dagelijks leven, zoals verkeersongevallen, middelengebruik, criminele activiteiten, gokproblemen en seksueel risicovol gedrag. In experimentele studies wordt risicogedrag gemeten met goktaken. De huidige studie betreft een meta-analyse over studies waarin een groep mensen met ADHD vergeleken werd met een groep zonder ADHD op een dergelijke goktaak. Er werd een klein tot gemiddeld significant effect gevonden (standardized mean difference = 0,36; p < 0,001), wat betekent dat groepen met ADHD risicovoller presteren op goktaken dan groepen zonder ADHD. Dit effect lijkt gemodereerd te worden door comorbide gedragsproblematiek: naarmate er meer comorbide gedragsproblemen aanwezig waren in de ADHD-groepen was het verschil in risicogedrag met de controlegroep groter. Er bleek geen modererend effect van leeftijd, comorbide internaliserende problematiek, medicatie en de karakteristieken van de goktaak. Al met al is gebleken dat personen met ADHD op goktaken meer risicogedrag vertonen dan hun leeftijdgenoten zonder ADHD, wat overeenkomt met studies naar risicogedrag in het dagelijks leven. Goktaken lijken zodoende waardevol bij verder onderzoek naar de onderliggende dynamiek van risicogedrag bij ADHD. Ook kan geconcludeerd worden dat risicogedrag bij ADHD de nodige aandacht verdient onder clinici die werken met deze doelgroep.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1
Figuur 2

Notes

  1. Een van deze studies had een klinische groep waarin niet iedere proefpersoon ook daadwerkelijk met ADHD gediagnosticeerd was [10], één studie maakte geen gebruik van gestructureerde DSM-diagnostiek [11] en bij een derde studie was in onze ogen de uitkomstmaat niet goed te interpreteren, aangezien proefpersonen misleid werden [12].

  2. Voor een uitgebreidere beschrijving van de analyses, zie: Dekkers TJ, Popma A, Agelink van Rentergem JA, Bexkens A, Huizenga HM Risky decision making in attention-deficit/hyperactivity disorder: a meta-regression analysis. Clin Psychol Rev. 2016;45:1–16.

Literatuur

  1. Jerome L, Segal A, Habinski L. What we know about ADHD and driving risk: a literature review, meta-analysis and critique. J Can Acad Child Adolesc Psychiatry. 2006;15:105–25.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  2. Lee SS, Humphreys KL, Flory K, Liu R, Glass K. Prospective association of childhood attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) and substance use and abuse/dependence: a meta-analytic review. Clin Psychol Rev. 2011;31:328–41.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  3. Pratt T, Cullen F, Blevins K. The relationship of attention deficit hyperactivity disorder to crime and delinquency: a meta-analysis. Int J Police Sci Manag. 2002;4:344–60.

    Article  Google Scholar 

  4. Flory K, Molina B, Pelham W. Childhood ADHD predicts risky sexual behavior in young adulthood. J Clin Child Adolesc Psychol. 2006;35:571–7.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  5. Faregh N, Derevensky J. Gambling behavior among adolescents with attention deficit/hyperactivity disorder. J Gambl Stud. 2011;27:243–56.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  6. Hakkaart-van Roijen L, Zwirs BWC, Bouwmans C, Tan SS, Schulpen TWJ, Vlasveld L, et al. Societal costs and quality of life of children suffering from attention deficient hyperactivity disorder (ADHD). Eur Child Adolesc Psychiatry. 2007;16:316–26.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  7. Bechara A, Damasio AR, Damasio H, Anderson SW. Insensitivity to future consequences following damage to human prefrontal cortex. Cognition. 1994;50:7–15.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  8. Gaastra GF, Groen Y, Tucha O. Risicovol gedrag op goktaken bij personen met ADHD. Neuropraxis. 2015;20(2):51–8. doi:10.1007/s12474-015-0109-9.

    Article  Google Scholar 

  9. Higgins JP, Green S. (redactie) Cochrane handbook for systematic reviews of interventions. Chichester: Wiley-Blackwell; 2008.

    Google Scholar 

  10. Duarte NA, Woods SP, Rooney A, et al. Working memory deficits affect risky decision making in metamphetamine users with attention-deficit/hyperactivity disorder. J Psychiatr Res. 2012;46:492–9.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  11. Daugherty TK, Quay HC. Response perseveration and delayed responding in childhood behavior disorders. J Child Psychol Psychiatry. 1991;32:453–61.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  12. Drechsler R, Rizzo O, Steinhausen H‑C. Decision making with uncertain reinforcement in children with attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD). Child Neuropsychol. 2010;16:145–61.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  13. Cohen J. A power primer. Psychol Bull. 1992;112:155–159.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  14. Dekkers TJ, Popma A, Agelink van Rentergem JA, Bexkens A, Huizenga HM. Risky decision making in attention-deficit/hyperactivity disorder: a meta-regression analysis. Clin Psychol Rev. 2016;45:1–16.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  15. Shaw P, Eckstrand K, Sharp W, Blumenthal J, Lerch JP, Greenstein D, et al. Attention-deficit/hyperactivity disorder is characterized by a delay in cortical maturation. Proc Natl Acad Sci USA. 2007;104:19649–54.

    Article  CAS  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  16. Romer D. Adolescent risk taking, impulsivity, and brain development: implications for prevention. Dev Psychobiol. 2010;52:263–76.

    PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  17. Biederman J, Mick E, Faraone SV. Age-dependent decline of symptoms of attention deficit hyperactivity disorder: impact of remission definition and symptom type. Am J Psychiatry. 2000;157:816–8.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  18. Biederman J, Petty CR, Dolan C, Hughes S, Mick E, Monuteaux MC, et al. The long-term longitudinal course of oppositional defiant disorder and conduct disorder in ADHD boys: findings from a controlled 10-year prospective longitudinal follow-up study. Psychol Med. 2008;38:1027–36.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  19. Barkley RA, Guevremont DC, Anastopoulos AD, DuPaul GJ, Shelton TL. Driving-related risks and outcomes of attention deficit hyperactivity disorder in adolescents and young adults: a 3‑to 5‑year follow-up survey. Pediatrics. 1993;92:212–8.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  20. Ramos Olazagasti MA, Klein RG, Mannuzza S, Belsky ER, Hutchison JA, Lashua-Shriftman EC, et al. Does childhood attention-deficit/hyperactivity disorder predict risk-taking and medical illnesses in adulthood? J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2013;52:153–62.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  21. Garon N, Moore C, Waschbusch DA. Decision making in children with ADHD only, ADHD-anxious/depressed, and control children using a child version of the Iowa Gambling Task. J Atten Disord. 2006;9:607–19.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  22. Quay HC. Attention deficit disorder and the behavioral inhibition system: the relevance of the neuropsychological theory of Jeffrey A. Gray. In: Bloomingdale LM, Sergeant JA (redactie). Attention deficit disorder: criteria, cognition, intervention. Oxford: Pergamon; 1988. pag. 117–25.

    Google Scholar 

  23. Groen Y, Gaastra GF, Lewis-Evans B, Tucha O. Risky behavior in gambling tasks in individuals with ADHD – a systematic literature review. PLOS ONE. 2013;8:e74909.

    Article  CAS  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  24. Skogli EW, Egeland J, Andersen PN, Hovik KT, Øie M. Few differences in hot and cold executive functions in children and adolescents with combined and inattentive subtypes of ADHD. Child Neuropsychol. 2014;20:162–81.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  25. Toplak ME, Jain U, Tannock R. Executive and motivational processes in adolescents with attention-deficit-hyperactivity disorder (ADHD). Behav Brain Funct. 2005;1:8.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  26. Lee SS, Hinshaw SP. Predictors of adolescent functioning in girls with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD): the role of childhood ADHD, conduct problems, and peer status. J Clin Child Adolesc Psychol. 2006;35(3):356–68.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  27. Molina BS, Pelham WE Jr.. Childhood predictors of adolescent substance use in a longitudinal study of children with ADHD. J Abnorm Psychol. 2003;112:497–507.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  28. Cox DJ, Merkel RL, Penberthy JK, Kovatchev B, Hankin CS. Impact of methylphenidate delivery profiles on driving performance of adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder: a pilot study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2004;43:269–71.

    Article  PubMed  Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. Afdeling Psychologie, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, Nederland

    Tycho J. Dekkers, Joost A. Agelink van Rentergem & Hilde M. Huizenga

  2. Afdeling Complexe Gedragsstoornissen De Bascule, Academisch Centrum voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie, Amsterdam, Nederland

    Tycho J. Dekkers & Arne Popma

  3. Afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie, Vrije Universiteit medisch centrum, Amsterdam, Nederland

    Arne Popma

  4. Afdeling Criminologie, Universiteit Leiden, Leiden, Nederland

    Arne Popma

  5. Afdeling Ontwikkelings- en Onderwijspsychologie, Universiteit Leiden, Leiden, Nederland

    Anika Bexkens

  6. Afdeling Jeugd, GGZ Delfland, Delft, Nederland

    Anika Bexkens

  7. Amsterdam Brain & Cognition Center, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, Nederland

    Hilde M. Huizenga

  8. Research Priority Area Yield, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, Nederland

    Hilde M. Huizenga

Authors
  1. Tycho J. Dekkers
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Joost A. Agelink van Rentergem
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Arne Popma
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. Anika Bexkens
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  5. Hilde M. Huizenga
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Tycho J. Dekkers.

Additional information

Dit artikel is een reactie op: Gaastra GF, Groen Y, Tucha O. Risicovol gedrag op goktaken bij personen met ADHD. Neuropraxis. 2016;2:1–15.

Het artikel is gebaseerd op een wetenschappelijke publicatie in Clinical Psychology Review:

Dekkers TJ, Popma A, Agelink van Rentergem JA, Bexkens A, Huizenga HM. Risky decision making in Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A meta-regression analysis. Clin Psychol Rev. 2016;45:1–16.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

Dekkers, T.J., Agelink van Rentergem, J.A., Popma, A. et al. Risicovol beslisgedrag bij ADHD: een metaregressieanalyse. Neuropraxis 20, 170–176 (2016). https://doi.org/10.1007/s12474-016-0141-4

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12474-016-0141-4

Trefwoorden

Search

Navigation