Skip to main content
SpringerLink
Log in

Taaltests voor, tijdens en na wakkere hersenchirurgie: de rol van DuLIP

  • Artikel
  • Published:
Neuropraxis

Samenvatting

Neurochirurgie bij patiënten met hersentumoren in eloquente zones beoogt een maximale resectie van de tumor met een minimaal risico op postoperatieve functionele uitval, zoals taalstoornissen (afasie). Inzicht in de functie en de exacte lokalisatie van corticosubcorticale gebieden en hun verbindingen is daarbij van cruciaal belang. Momenteel geldt de meer invasieve techniek, de directe elektrische stimulatie (DES) als gouden standaard. Om essentiële gebieden voor taal te bepalen, worden via DES een aantal corticale en subcorticale structuren rechtstreeks gestimuleerd met elektroden, terwijl de patiënt wakker is en diverse taaltaken uitvoert. Er zijn echter geen richtlijnen beschikbaar, noch een wetenschappelijk onderbouwde taaltestbatterij, om taalfuncties betrouwbaar te bewaken tijdens een wakkere operatie. In dit artikel wordt een overzicht geboden van de pre-, intra- en postoperatieve taaltests die in Vlaanderen en Nederland gebruikt worden. Daarnaast wordt de ontwikkeling van de Nederlandse taaltestbatterij (Dutch Linguistic Intraoperative Protocol) beschreven. Deze batterij bestaat uit fonologische, semantische en syntactische taalproductie- en perceptietaken die intraoperatief kunnen worden gebruikt tijdens corticosubcorticale stimulatie. Daarnaast worden in dit artikel anatomisch-klinische modellen gepresenteerd die als basis dienen voor de selectie van DuLIP-taken bij tumorpatiënten. Tot slot wordt het gebruik van dit protocol geïllustreerd met een casusbeschrijving.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1

Literatuur

  1. Duffau H. Contribution of cortical and subcortical electrostimulation in brain glioma surgery: Methodological and functional considerations. Clin Neurophysiol. 2007;37:373–82.

    Article  CAS  Google Scholar 

  2. Mandonnet E, Winkler PA, Duffau H. Direct electrical stimulation as an input gate into brain functional networks: principles, advantages and limitations. Acta Neurochir (Wien). 2010;152:185–93.

    Article  Google Scholar 

  3. Roux F‑E, Boulanouar K, Lotterie J‑A, Mejdoubi M, LeSage JP, Berry I. Language Functional Magnetic Resonance Imaging in Preoperative Assessment of Language Areas: Correlation with Direct Cortical Stimulation. Neurosurgery. 2003;52:1335–47.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  4. Graetz P, De Bleser R, Willmes K. De Akense Afasie Test. Lisse, The Nederlands: Swets and Zeitlinger; 1992.

    Google Scholar 

  5. Visch-Brink EG, Vandenborre D, Smet HJ de, Mariën P. Comprehensive Aphasia Test – Nederlandstalige Bewerking. CAT-NL. Amsterdam, Antwerpen: Pearson; 2014.

    Google Scholar 

  6. Mariën P, Mampaey E, Vervaet A, Saerens J, De Deyn PP. Normative data for the Boston Naming Test in native Dutch-speaking Belgian elderly. Brain Lang. 1998;65:447–67.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  7. Schmand B, Groenink SC, Dungen M van den. Letterfluency: psychometrische eigenschappen en Nederlandse normen. GEEG. 2008;39:64–74.

    Article  CAS  Google Scholar 

  8. Desmurget M, Bonnetblanc F, Duffau H. Contrasting acute and slow-growing lesions: a new door to brain plasticity. Brain. 2007;130:898–914.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  9. Duffau H. The huge plastic potential of adult brain and the role of connectomics: new insights provided by serial mappings in glioma surgery. Cortex. 2014;58C:325–37.

    Article  Google Scholar 

  10. Satoer D, Visch-Brink E, Smits M, Kloet A, Looman C, Dirven C, et al. Long- term evaluation of cognition after glioma surgery in eloquent areas. J Neurooncol. 2014;116:153–60.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  11. Satoer D, Vincent A, Smits M, Dirven C, Visch-Brink E. Spontaneous speech of patients with gliomas in eloquent areas before and early after surgery. Acta Neurochir (Wien). 2013;155:685–92.

    Article  Google Scholar 

  12. Ojemann G, Ojemann J, Lettich E, Berger M. Cortical language localization in left, dominant hemisphere. An electrical stimulation mapping investigation in 117 patients. J Neurosurg. 1989;71:316–26.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  13. Brennan NMP, Whalen S, Branco DM de, O’Shea JP, Norton IH, Golby AJ. Object naming is a more sensitive measure of speech localization than number counting: Converging evidence from direct cortical stimulation and fMRI. Neuroimage. 2007;37:100–8.

    Article  Google Scholar 

  14. De Witte E, Mariën P. The neurolinguistic approach to awake surgery reviewed. Clin Neurol Neurosurg. 2013;115:127–45.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  15. Bello L, Gallucci M, Fava M, Carrabba G, Giussani C, Acerbi F, et al. Intraoperative subcortical language tract mapping guides surgical removal of gliomas involving speech areas. Neurosurgery. 2007;60:67–82.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  16. Miceli G, Capasso R, Monti A, Santini B, Talacchi A. Language testing in brain tumor patients. J Neurooncol. 2012;108:247–52.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  17. Polczynska M. New tests for language mapping with intraoperative electrical stimulation of the brain to preserve language in individuals with tumors and epilepsy: A preliminary follow-up study. Poznan Stud Contemp Linguist. 2009;45:261–79.

    Google Scholar 

  18. Papagno C, Casarotti A, Comi A, Gallucci M, Riva M, Bello L. Measuring clinical outcomes in neuro-oncology. A battery to evaluate low-grade gliomas (LGG). J Neurooncol. 2012;108:269–75.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  19. Coello AF, Moritz-Gasser S, Martino J, Martinoni M, Matsuda R, Duffau H. Selection of intraoperative tasks for awake mapping based on relationships between tumor location and functional networks. J Neurosurg. 2013;119:1380–94.

    Article  Google Scholar 

  20. De Witte E, Satoer D, Robert E, Colle H, Verheyen S, Visch-Brink E, et al. The Dutch Linguistic Intraoperative Protocol: A valid linguistic approach to awake brain surgery. Brain Lang. 2015;140:35–48.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  21. De Witte E. Speaking the language of the brain. A neurolinguistic approach to the assessment of brain tumour patients undergoing awake surgery. Brussel: Vrije Universiteit; 2015, unpublished doctoral dissertation.

    Google Scholar 

  22. Satoer D, Vork J, Visch-Brink E, Smits M, Dirven C, Vincent A. Cognitive functioning early after surgery of gliomas in eloquent areas. J Neurosurg. 2012;117:831–8.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  23. Baayen RH, Piepenbrock R, Rijn H van. The CELEX lexical database (CD-ROM). Philiadelphia, PA: Linguistic Data Consortium, University of Pennsylvania; 1993.

    Google Scholar 

  24. Keuleers E, Brysbaert M, New B. SUBTLEX-NL: a new measure for Dutch word frequency based on film subtitles. Behav Res Methods. 2010;42:643–50.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  25. Catani M, Thiebaut de Schotten M. A diffusion tensor imaging tractography atlas for virtual in vivo dissections. Cortex. 2008;44:1105–32.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  26. Hickok G. The cortical organization of speech processing: feedback control and predictive coding the context of a dual-stream model. J Commun Disord. 2012;45:393–402.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  27. Satoer D, Kloet A, Vincent A, Dirven C, Visch-Brink E. Dynamic aphasia following low-grade glioma surgery near the supplementary motor area: a selective spontaneous speech deficit. Neurocase. 2014;20:704–16.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  28. Rofes A. The verb in sentence context test: standardization and application in awake neurosurgery. Groningen: University of Groningen; 2012, unpublished master dissertation.

    Google Scholar 

  29. De Witte E, Satoer D, Colle H, Robert E, Visch-Brink E, Mariën P. Subcortical language and non-language mapping in awake brain surgery: the use of multimodal tests. Acta Neurochir (Wien). 2015;157:577–88.

    Article  Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. Klinische en Experimentele Neurolinguïstiek, Centrum voor Linguïstiek, Vrije Universiteit Brussel, Pleinlaan 2, 1050, Brussel, België

    Elke De Witte & Peter Mariën

  2. Afdeling Neurochirurgie, Erasmus MC Universitair Medisch Centrum, Rotterdam, Nederland

    Djaina Satoer

  3. Afdeling Neurologie en Neurochirurgie, Erasmus MC Universitair Medisch Centrum, Rotterdam, Nederland

    Evy Visch-Brink

  4. Afdeling Neurologie en Geheugenkliniek, ZNA Middelheim Antwerpen, Antwerpen, België

    Peter Mariën

Authors
  1. Elke De Witte
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Djaina Satoer
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Evy Visch-Brink
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. Peter Mariën
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Elke De Witte.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

De Witte, E., Satoer, D., Visch-Brink, E. et al. Taaltests voor, tijdens en na wakkere hersenchirurgie: de rol van DuLIP. Neuropraxis 20, 83–90 (2016). https://doi.org/10.1007/s12474-016-0124-5

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12474-016-0124-5

Trefwoorden

Search

Navigation