Skip to main content
SpringerLink
Log in

Niet-pluisgevoel van huisartsen gerelateerd aan kanker – betekenisvol?

Een prospectieve cohortstudie

  • Published:
Bijblijven

Samenvatting

Huisartsen gebruiken hun niet-pluisgevoel om kanker te diagnosticeren, maar er is weinig bekend over de relatie met patiënt- en huisartskenmerken.

Prospectieve cohortstudie van patiënten in 44 huisartsenpraktijken verspreid over Nederland, van januari 2010 tot en met december 2013. De huisartsen noteerden in een vragenlijst wat de aanleiding was voor het gevoel, het vervolgbeleid, de verwachte diagnose en drie maanden nadien werd in een follow-up vragenlijst bij dezelfde patiënten nagegaan welke diagnose gesteld was en of deze conform de geanticipeerde diagnose was. Chikwadraattoets, uni- en multivariate logistische regressie en multilevel analyses werden verricht.

Van 366 gerapporteerde patiënten, had 35 % drie maanden later kanker als diagnose. De meest voorkomende triggers waren: onverklaard gewichtsverlies (N = 85) en sporadisch spreekuurbezoek (N = 76), gevolgd door het aanhouden van klachten (N = 64), maar in een multivariate analyse waren geen van de triggers gerelateerd aan kanker. De positief voorspellende waarde van het niet-pluisgevoel nam met 2 % toe voor elk jaar dat een patiënt ouder was en 3 % voor elk jaar dat de leeftijd van de huisarts toenam. Het geslacht van de huisarts bleek niet van invloed op de voorspellende waarde van het niet-pluisgevoel.

Het niet-pluisgevoel van de huisarts blijkt een nuttig diagnostisch instrument voor het diagnosticeren van kanker en de relatief hoge voorspellende waarde neemt toe naarmate de huisarts ouder en meer ervaren is en naarmate de patiënt ouder is. Dit verdient aandacht in onderwijs en richtlijnen.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1
Figuur 2

Literatuur

  1. Ferlay J, Steliarova-Foucher E, Lortet-Tieulent J, Rosso S, Coebergh JW, Comber H, et al. Cancer incidence and mortality patterns in Europe: estimates for 40 countries in 2012. Eur J Cancer. 2013;49(6):1374–403.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  2. World Health Organization. Cancer – factsheets World Health Organization Media Centre 2015. 2015. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs297/en/. Geraadpleegd op: 24 november 2015.

    Google Scholar 

  3. Nederland IK. Cijfers over kanker 2015. 2015. http://www.cijfersoverkanker.nl/kerncijfers-over-kanker-49.html. Geraadpleegd op: 24 november 2015.

    Google Scholar 

  4. Hamilton W. Five misconceptions in cancer diagnosis. Br J Gen Pract. 2009;59(563):441–5.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  5. Buntinx F, Mant D, Bruel A van den, Donner-Banzhof N, Dinant GJ. Dealing with low-incidence serious diseases in general practice. Br J Gen Pract. 2011;61(582):43–6.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  6. Johansen ML, Holtedahl KA, Rudebeck CE. How does the thought of cancer arise in a general practice consultation? Interviews with GPs. Scand J Prim Health Care. 2012;30(3):135–40.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  7. Scheel BI, Holtedahl K. Symptoms, signs, and tests: the general practitioner’s comprehensive approach towards a cancer diagnosis. Scand J Prim Health Care. 2015;33(3):170–7. https://doi.org/10.3109/02813432.2015.1067512.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  8. Ingebrigtsen SG, Scheel BI, Hart B, Thorsen T, Holtedahl K. Frequency of ‘warning signs of cancer’ in Norwegian general practice, with prospective recording of subsequent cancer. Fam Pract. 2013;30(2):153–60.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  9. Stolper E, Wiel M van de, Royen P van, Weijden T van der, Dinant GJ. Gut feelings as a third track in general practitioners’ diagnostic reasoning. J Gen Intern Med. 2011;26(2):197–203.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  10. Stolper E, Royen P van, Wiel M van de, Bokhoven M van, Weijden T van der, et al. Consensus on gut feelings in general practice. BMC Fam Pract. 2009;10:66.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  11. Stolper E, Bokhoven M van, Houben P, Royen P van, Wiel M van de, Weijden T van der, et al. The diagnostic role of gut feelings in general practice. A focus group study of the concept and its determinants. BMC Fam Pract. 2009;10:17.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  12. Donker G, Dorsman S. Niet-pluis gevoel: een diagnostisch instrument. Huisarts Wet. 2011;54(8):449.

    Article  Google Scholar 

  13. Hjertholm P, Moth G, Ingeman ML, Vedsted P. Predictive values of GPs’ suspicion of serious disease: a population-based follow-up study. Br J Gen Pract. 2014;64(623):e346–e53.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  14. Stolper E, Wiel M van de, Royen P van, Brand P, Dinant GJ. Hoe pluis is het niet-pluisgevoel? Huisarts Wet. 2015;58(4):192–5.

    Article  Google Scholar 

  15. Donker GA. Continuous Morbidity registration Dutch Sentinel General Practice Network 2012. Annual Report NIVEL 2013. 2013. http://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/Peilstations-jaarverslag-2013-Engels.pdf. Geraadpleegd op: 21 juni 2016.

    Google Scholar 

  16. NIVEL. Nivel Zorgregistraties. Available from: http://www.nivel.nl/nl/nzr/zorgverlener/huisarts-peilstations. Geraadpleegd op 7 december 2017.

  17. Donker GA. NIVEL Zorgregistraties eerste lijn – Peilstations 2013. 2013. http://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/Peilstations-2013.pdf. Geraadpleegd op: 21 juni 2016.

    Google Scholar 

  18. Stolper E, Royen P van, Dinant GJ. The ‘sense of alarm’ (‘gut feeling’) in clinical practice. A survey among European general practitioners on recognition and expression. Eur J Gen Pract. 2010;16(2):72–4.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  19. Ingeman ML, Christensen MB, Bro F, Knudsen ST, Vedsted P. The Danish cancer pathway for patients with serious non-specific symptoms and signs of cancer – a cross-sectional study of patient characteristics and cancer probability. BMC Cancer. 2015;15:421.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  20. Scheel BI, Ingebrigtsen SG, Thorsen T, Holtedahl K. Cancer suspicion in general practice: the role of symptoms and patient characteristics, and their association with subsequent cancer. Br J Gen Pract. 2013;63(614):e627–e35.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  21. Stolper CF, Wiel M van de, Hendriks RH, Royen P van, Bokhoven MA van, Weijden T van der, et al. How do gut feelings feature in tutorial dialogues on diagnostic reasoning in GP traineeship? Adv Health Sci Educ Theory Pract. 2015;20(2):499–513.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  22. Nederland IK. Cijfers over kanker – Incidence 2015. 2015. http://www.cijfersoverkanker.nl/selecties/dataset_1/img5655cef397887. Geraadpleegd op 21 juni 2016.

    Google Scholar 

  23. Shapley M, Mansell G, Jordan JL, Jordan KP. Positive predictive values of 5 % in primary care for cancer: systematic review. Br J Gen Pract. 2010;60(578):e366–e77.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

Download references

Dankbetuiging

De auteurs danken de Stichting Stoffels-Hornstra voor de studiefinanciering, de participerende huisartsen van de peilstations van NIVEL Zorgregistraties eerste lijn voor het invullen van de vragenlijsten en Marianne Heshusius voor een cruciale rol in de dataverzameling.

Author information

Authors and Affiliations

  1. NIVEL Zorgregistraties eerste lijn, Peilstations, Utrecht, Nederland

    Gé A. Donker, Lucas van der Hoek &  Marianne Heins

  2. VU Medisch Centrum, Amsterdam, Nederland

    Eva Wiersma

Authors
  1. Gé A. Donker
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Eva Wiersma
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Lucas van der Hoek
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. Marianne Heins
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Gé A. Donker.

Additional information

Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd in BMJ Open: Donker GA, Wiersma E, Hoek Lvan der, Heins M. Determinants of general practitioner’s cancer-related gut feelings – a prospective cohort study. BMJ Open 2016;6:e012511. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2016-012511

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

Donker, G.A., Wiersma, E., van der Hoek, L. et al. Niet-pluisgevoel van huisartsen gerelateerd aan kanker – betekenisvol?. Bijblijven 34, 59–68 (2018). https://doi.org/10.1007/s12414-017-0277-z

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12414-017-0277-z

Search

Navigation