Abstract
Dit artikel rapporteert een exploratief onderzoek naar werkstress bij psychotherapeuten. Op basis van een grootschalig databestand worden twee aspecten van hun arbeidssituatie in kaart gebracht: de mate waarin ze op hun werk met stressoren worden geconfronteerd (oorzaken van werkstress) en de gevolgen ervan voor hun beleving van het werk (stressreacties). Een beschrijving van hun arbeidssituatie levert een vrij gunstig beeld op: tegenover tal van positieve scores staan slechts enkele knelpunten, zoals hoge geestelijke en emotionele belasting en beperkte loopbaanmogelijkheden. Hun werkbeleving is over de hele linie positief. In vergelijking met de populatie werkenden in België komt vooral de hoge emotionele belasting in het werk als typerend voor psychotherapeuten naar voren, terwijl ze in hun werk in mindere mate met spanning worden geconfronteerd dan de gemiddelde werknemer. Uit een laatste analyse blijkt dat de typerende stressoren in de arbeidssituatie van psychotherapeuten weinig stressreacties met zich meebrengen.
Notes
Deze data werden verzameld door het DIOVA (‘Directie onderzoek verbetering arbeidsomstandigheden’), voorheen NOVA geheten (‘Nationaal onderzoeksinstituut voor arbeidsomstandigheden’).
Literatuur
Bakker, A., Schaufeli, W., & Dierendonck, D. van (2000). Burn-out: prevalentie, risicogroepen en risicofactoren. In I. Houtman, W. Schaufeli & T. Taris (red.), Psychische vermoeidheid en werk. Cijfers, trends en analyses (pp. 65-82). Alphen aan de Rijn: Samsom.
Cooper, C. (1998). Theories of organizational stress. Oxford: Oxford University Press.
Gael, M. Van (1998). Als de chirurg in eigen vingers snijdt… Over de grenzen van de psychische draagkracht van de psychotherapeut. Tijdschrift voor psychotherapie, 24, 77-90.
Guy, J.D., & Liaboe, G.P. (1986). The impact of conducting psychotherapy on psychotherapists’ interpersonal function. Professional Psychology: Research and Practice, 17, 111-114.
Jonge, J. de, Blanc, P. le, & Schaufeli, W. (2003). Psychosociale theorieën over werkstress. In W. Schaufeli, A. Bakker & J. de Jonge (red.), De psychologie van arbeid en gezondheid (pp. 41-62). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
Kahn, R., & Byosière, P. (1992). Stress in organizations. In M. Dunette & L. Hough (Eds.), Handbook of industrial and organizational psychology (vol. 3, pp. 571-650). Palo Alto: Consulting Psychologists Press.
Karasek, R., & Theorell, T. (1990). Healthy work: Stress, productivity and the reconstruction of working life. New York: Basic Books.
Lavrysen, B., Witte, H. De, & Luyten, P. (aangeboden). Opgebrand staat netjes? Prevalentie en mogelijke oorzaken van burn-out bij klinisch psychologen in Vlaanderen. Tijdschrift Klinische Psychologie.
Minnen, A. van, Kroon, A., & Keijsers, G. (2000). Gevolgen bij behandeling van posttraumatische stressstoornis. Tijdschrift voor psychotherapie, 24, 217-230.
Notelaers, G. (2000). Werken met een referentiebestand. Presentatie voor Intervisie: deskundigen in psychosociale arbeidbelasting. Brussel: Nationaal Onderzoeksinstituut voor Arbeidsomstandigheden. www.inrct.be.
Notelaers, G., & Veldhoven, M. van (2001a). Bruikbaarheid en psychometrische kwaliteit van de Vécu de travail als vertaling van de Kern-VBBA. Onderzoeksverslag. www.inrct.be
Notelaers, G., & Veldhoven, M. van (2001b). Psychosociale arbeidsbelasting en werkstress in Vlaanderen en Nederland. Een vergelijking tussen Vlaanderen en Nederland aan de hand van de VBBA. Enkele resultaten en bedenkingen. In G. Vandenbroecke (red.), Verslagboek Arbeidsmarktonderzoeksdag (pp. 79-105) Leuven: Steunpunt WAV.
Notelaers, G., & Witte, H. De (2004). De beleving van arbeid in België: stand van zaken op basis van de VBBA. Over.Werk. Tijdschrift van het Steunpunt WAV, 14, 161-166.
Pousette, A. (2001). Feedback and stress in human service organizations. Göteborg: Göteborg University.
Sussman, M.B. (Ed.) (1995). A perilous calling: The hazards of psychotherapy practice. New York: Wiley.
Ruysseveldt, J. van (2001). Kwaliteit van de arbeid: ontleding van een meerdimensioneel begrip. Over.Werk, Tijdschrift van het Steunpunt WAV, 11, 9-12.
Veldhoven, M. van, & Meijman, T. (1994). Het meten van psychosociale arbeidsbelasting met een vragenlijst. De Vragenlijst Beoordeling en Beleving van de Arbeid (VBBA). Amsterdam: NIA.
Veldhoven, M. van (1996). Psychosociale arbeidsbelasting en werkstress. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Wit, R. de, & Bergh, O. van den (2003). Geluk is een werkwoord: het verband tussen arbeidskenmerken en psychisch (on)welbevinden. Tijdschrift Klinische Psychologie, 33, 22-34.
Witte, H. De (2001). Arbeidstevredenheid: een zinvol concept? Over.Werk. Tijdschrift van het Steunpunt WAV, 11, 18-21.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Is psychotherapy a stressful occupation?
In this paper we report an explorative analysis of job stress among psychotherapists. Two aspects of their work situation are discussed on the basis of a large data set: stressors (causes of job stress) and strains (consequences of job stress) at work. A first description of their work situation reveals a rather positive picture: next to many positive scores, some negative scores are reported (for instance, high mental and emotional workload and limited career possibilities). They experience their work in a positive way, with only few strains. A comparison with the working population in Belgium shows that the high score for emotional workload is typical for this profession, as well as the more positive scores regarding aspects of tension in the job. A last analysis shows that the most characteristic stressors of this profession are not associated with specific strains.
De auteurs bedanken Myriam Van Gael voor haar constructieve opmerkingen over stressoren bij therapeuten.
guy notelaers is wetenschappelijk medewerker en prof. dr. hans de witte is hoofddocent Arbeidspsychologie. Beiden zijn verbonden aan de Onderzoeksgroep voor stress, gezondheid en welzijn van het Departement psychologie-KU Leuven, Tiensestraat 103, 3000 Leuven, België.
About this article
Cite this article
Notelaers, G., Witte, H.D. Hoe stresserend is psychotherapie voor de therapeut?. PSIE 31, 73–83 (2005). https://doi.org/10.1007/BF03062131
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03062131