Zusammenfassung
Es wird über zwei Geschwister mitWilson-Pseudosklerose berichtet. Sie zeigten ein verschiedenes klinisches Krankheitsbild. Bei beiden bestand übereinstimmend am Gehirn ein typischer Befund mit beträchtlicher Ausprägung sowohl derWilson- wie der Pseudosklerosekomponente.
Beide Fälle haben keine Cirrhose, sondern nur ganz frische final oder subfinal entstandene Schäden der Leber: In einem Fall bestanden Zeichen der Gallestauung, im anderen die einer frischen Cholangitis und Pylephlebitis. Irgendwelche Zeichen älterer Veränderungen oder Bindegewebs-vermehrungen sind nicht vorhanden. Dieser Befund spricht — mit einigen anderen Beobachtungen aus der Literatur — gegen die unbedingte Abhängigkeit der Gehirnveränderungen von einer Schädigung der Leber; es scheint vielmehr eine Stoffwechselwirkung vorzuliegen, welche sowohl das Gehirn als auch die Leber zu schädigen imstande ist, wobei bald das eine, bald das andere Organ mehr betroffen sein kann (Bostroem).
Es wird besonders auf die Gehirngefäßveränderungen hingewiesen, welche zusammen mit den übrigen Befunden die Annahme stützen, daß eine seröse Durchtränkung des Gewebes die wesentliche Veranlassung für die Gehirnveränderung darstellt.
Die Besonderheiten des klinischen Bildes werden kurz gestreift.
Schrifttum
Anders, H. E. u.W. J. Eicke: Arch. f. Psychiatr.112, 1–40 (1940).
Anton, G.: Jb. Psychiatr.14, 141–181 (1896).
—: Münch. med. Wschr.1908 II, 2369–2372.
Barnes, St. andE. W. Hurst: Brain48, 279–333 (1925);49, 36–60 (1926);52, 1–5 (1929).
Bielschowsky, M.: J. Psychol. u. Neur.25, 1–11 (1920);27, 233 bis 288 (1922).
— Jkurse ärztl. Fortbildg14, 5, 1–10 (1923).
Bielschowsky, M. u.Hallervorden: J. Psychol. u. Neur.42, 177–209 (1931).
Boehnheim, F.: Z. Neur.60, 10–58 (1920).
Bogaert, L. van: Bull. Acad. Méd. Belg.1936, 375–381.
Bogaert, L. van etE. Willocx: Revue neur.66, 461–497 (1936).
Borberg, N. C.: Acta psychiatr. (Københ.)2, 201–220 (1927). Ref. Zbl. Neur.49, 260 (1928).
Bostroem, A.: Fortschr. Med.32, 8/9 (1914).
— Neur. Zbl.37, 703 (1918).
— Z. Neur.68, 48–60 (1921).
- Monographien Neur.33 (1922).
Braunmühl, A. v.: Z. Neur.130, 1–65 (1930);138, 453–480 (1932).
Brouwer, R.: Proc. roy. Soc. Med.29, 27–39 (1936).
Brzezicki, E.: Neur. polska19, 191–208. Ref. Zbl. Neur.86, 119 (1937).
Crandall, L. A. andA. Weil: Arch. of Neur.29, 1066–1083 (1933).
Creutzfeld: Zbl. Neur.53, 670 (1929).
— Allg. Z. Psychiatr.93, 45 (1930).
Demole, V. etL. Redalié: Revue neur.1922, 1248–1269.
Dziembowski, S. v.: Dtsch. Z. Nervenheilk.57, 295–315 (1917).
Economo, C. v.: Z. Neur.43, 173–209 (1918).
Economo, C. v. u.P. Schilder: Z. Neur.55, 1–26 (1920).
Eisele, W. andL. A. Crandal: Arch. of Neur.28, 1383–1389 (1932).
Eppinger: Die Leberkrankheiten. Wien: Springer 1937.
Fiessinger, N.: Ref. Zbl. Neur.92, 147 (1939).
Fischler, G.: Allg. Z. Psychiatr.108, 350–371 (1938).
Gartberg, M.: J. Amer. med. Assoc.100, 482–484 (1933).
Gaupp, R. jr.: Arch. f. Psychiatr.107, 422–426 (1938).
— Fortschr. Neur.11, 180–203 (1939).
Hadfield, G.: Brain46, 147–178 (1923).
Hall, H. C.: La Dégénérescence Hépato-Lenticulaire. Paris: Masson & Cie. 1921.
Hallervorden, J.: Die extrapyramidalen Erkrankungen. Handbuch der Geisteskrankhieten, herausgeg. vonBumke, Bd. 11/7, S. 996–1107. 1930.
— Z. Neur.167, 527–546 (1939).
—: Psychiatr.-neur. Wschr.1939 I, 2.
— Dtsch. Z. Nervenheilk.150, 201–239, (1940).
Hamilton, A. S.: J. nerv. Dis.43, 297–323 (1916).
Hechst, B.: Z. Neur.141, 718–743 (1932).
— Beitr. path. Anat.98, 163–177 (1936–1937).
Höβlin, C. v. u.A. Alzheimer: Z. Neur.8, 183–209 (1912).
Hömén, E. A.: Arch. f. Psychiatr.24, 191–228 (1892).
— Dtsch. Z. Nervenheilk.75, 139–148 (1922).
Hurst, E. W. andPh. E.: J. of Path.31, 303–342 (1928).
Insabato, L.: Ref. Zbl. Neur.38, 371 (1924).
Jakob, A.: Z. Neur.66, 178–207 (1921).
— Die extrapyramidalen Erkrankungen. Berlin: Springer 1923.
Josephy, H.: Degeneratio hepato-lenticulares. In Handbuch der Neurologie, herausgeg. vonBumke undFoerster, Bd. 16, S. 827–848. 1936.
Kehrer, F.: Arch. f. Psychiatr.91, 187–268 (1930).
— Z. Neur.129, 497–542 (1930).
Kirschbaum, W.: Z. Neur.77, 536–565 (1922);87, 50–83 (1923); 88, 487–532 (1924).
Környey, St.: Dtsch. Z. Nervenheilk.108, 38–71 (1929).
Konowalow, N. W.: Ref. Zbl. Neur.97, 12 (1940).
— Z. Neur.169, 220–245 (1940);171, 201–228 (1941);171, 229–238 (1941).
Kryspin-Exner, W.: Jb. Psychiatr.47, 251–275 (1930).
Kuipers, E. C.: Ref. Dtsch. Z. Nervenheilk.128, 120–122 (1932).
Lehoczky, T. v.: Arch. f. Psychiatr.95, 481–514 (1931);102, 260–271, 788–803 (1934).
— Dtsch. Z. Nervenheilk.141, 28–48 (1936).
Lhermitte, J.: Semaine méd.32, 121–125 (1912).
Lhermitte, J. etW. S. Muncie: Presse méd.37 II, 1495 (1929).
— Arch. of Neur.23, 750–760 (1930).
Lingjaerde, O.: Ref. Zbl. Neur.88, 652 (1938).
Lisak, A.: Schweiz, med. Wschr.1938 I, 161–163.
Lisi, L. de: Riv. Pat. nerv.34, 1–162 (1929).
Loevy, H.: Nervenarzt4, 653–660 (1931).
Lotmar, F.: Monographien Neur.48 (1926).
Lüthy, F.: Dtsch. Z. Nervenheilk.123, 101–181 (1931).
Maas, O.: Neur. Zbl.37, 16–27 (1918).
Mahaim, I.: Schweiz. Arch. Neur.17, 43–62, 283–305 (1925).
Meyer, O.: Virchows Arch.201, 349–361 (1910).
Meyjes, F. E. P.: Dtsch. Z. Nervenheilk.115, 27–45 (1930).
Miskolczy, D.: Arch. f. Psychiatr.97, 27–63 (1932).
Müller, W.: Dtsch. Z. Nervenheilk.145, 234–255 (1938).
Nayrac, P.: Revue neur.1924 II, 151–164.
Nicolajev, F.: Virchows Arch.299, 309–315 (1937).
Opalski, A.: Z. Neur.124, 420–425 (1930).
—: Revue neur.1935 II, 402–403.
Ostertag, B.: Arch. f. Psychiatr.77, 453–493 (1926).
Papadato, L.: Encéphale20, 14–26 (1925).
Pietzonka, H.: Dtsch. Arch. klin. Med.185, 164–175 (1939).
Pines, L.: Z. Neur.118, 307–326 (1929).
Pollak, E.: Z. Neur.77, 37–79 (1922).
— Arb. neur. Inst. Wien.30, 148–162 (1928).
— Jb. Psychiatr.47, 195–250 (1930).
Rauh, L.: Arch. Kinderheilk.95, 16–41 (1931).
Rauh, W.: Z. Neur.123, 669–678 (1930).
Ricker, G.: Z. Neur.140, 725–741 (1932).
Rössle, R.: Entzündungen der Leber. In Handbuch der speziellen pathologischen Anatomie und Histologie, herausgeg. vonHenke-Lubarsch, Bd. 5/I, S. 243–505. 1930.
— Virchows Arch.291, 1–46 (1933).
Rotter, R.: Z. Neur.111, 159–222 (1927).
Rumpel, A.: Dtsch. Z. Nervenheilk.49, 54–73 (1913).
Schaltenbrand, G.: Dtsch. Z. Nervenheilk.91, 174–218 (1926).
Scherer, H. J.: Virchows Arch.288, 333–345 (1933).
Schilling, V.: Med. Welt1936 I, 183–186;1937 I, 340–344.
Schob: Dtsch. Z. Nervenheilk.84, 145–148 (1924).
— Arch. f. Psychiatr.87, 689 (1929).
Scholz, W.: Klin. Wschr.1932 II, 1489–1492.
— Z. Neur.162, 694 (1938).
Scholz, W. u.W. Nieto: Z. Neur.162, 675 (1938).
Schürmann, P. u.H. E. MacMahon: Virchows Arch.291, 47 (1933).
Schütte: Arch. f. Psychiatr.51, 334–349 (1913).
Sjövall, E.: Acta path. scand. (Københ.)6, 193–217 (1929).
Sjövall, E. u.G. Söderbergh: Acta med. scand. (Stockt.)54, 195–212 (1921).
Sjövall, E. u.A. Wallgren: Acta psychiatr. (Københ.)9, 453 bis 464 (1934).
Söderbergh, G.: Nord. med. Ark.51, 71–96 (1919).
— Dtsch. Z. Nervenheilk.64, 52–73 (1919).
Spielmeyer, W.: Z. Neur.57, 312–351 (1920).
Stadler, H.: Z. Neur.154, 626–657 (1936);158, 92–93 (1937);164, 583–643 (1939).
—: Dtsch. med. Wschr.1940 II, 1325.
—: Zbl. Neur.98, 655 (1941).
—,Stefan, H.: Med. Welt1935 I, 752–754.
Steinmann, I.: Arch. f. Psychiatr.105, 514–538 (1936).
Tebelis, F.: Z. Neur.166, 178–220 (1939).
Thaddea, S. u.H. J. Oettel: Z. Neur.170, 551–582 (1940).
Tschugunoff, S. A.: Z. Neur.86, 506–532 (1923).
Uchimura, Y.: Z. Neur.123, 679–693 (1930).
Weger, A. M. u.D. M. Natanson: Arch. f. Psychiatr.88, 598–611 (1929).
Werthemann, A. u.H.: Z. Neur.126, 758–780 (1930).
Westphal, A.: Arch. f. Psychiatr.51, 1–29 (1913).
Westphal, A. u.F. Sioli: Arch. f. Psychiatr.66, 747–781 (1922).
Willocx, E.: Le Scalpel1931 I, 137–148.
Wilson, S. A. K.: Brain34, 295–509 (1912).
— Proc. roy. Soc. Med.27, 297–298 (1934). Ref. Zbl. Neur.72, 214 (1934).
Wimmer, A.: Revue neur.1921, 952–968, 1206–1216. Revue neur.1929 I, 904–915.
Author information
Authors and Affiliations
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Eicke, W.J. Wilson-Pseudosklerose ohne Lebercirrhose. Archiv f. Psychiatrie 114, 214–255 (1941). https://doi.org/10.1007/BF02047263
Received:
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02047263