Skip to main content
SpringerLink
Log in

Is er evidentie dat methotrexaat in de dosering, zoals gebruikt bij reumatoïde artritis, de nierfunctie kan doen verslechteren?

  • Chapter
De meest gestelde vragen over: reumatologie

  • 155 Accesses

Abstract

Bij de behandeling van reumatoïde artritis (RA) is methotrexaat (MTX) als mono- of combinatietherapie veelal het middel van keuze (1). Toxiciteit is echter een belangrijke beperking in de behandeling en bij ongeveer 30% van de patiënten leidt dit tot het blijvend niet gebruiken van dit medicijn (2). De meest voorkomende bijwerkingen zijn duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid, diarree, alopecia, stomatitis, rash, koorts, leverenzymstoornissen, beenmergsuppressie en alveolitis. MTX is een foliumzuurantagonist. Het verhindert de reductie van dihydrofoliumzuur tot tetrahydrofoliumzuur, een essentiële stap bij de synthese van nucleïnezuren en bij de celdeling. Om bijwerkingen, geassocieerd met methotrexaatgebruik, te verminderen, wordt standaard met foliumzuursuppletie gestart bij iedere patiënt. De gastro-intestinale bijwerkingen kunnen worden ondervangen door MTX subcutaan in plaats van oraal toe te dienen (3).

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Log in via an institution

Institutional subscriptions

Referenties

  1. Sokka T, Pincus T. Contemporary disease modifying antirheumatic drugs (DMARD) in patients with recent onset rheumatoid arthritis in a US private practice: methotrexate as the anchor drug in 90% and new DMARD in 30% op patients. J Rheumatol 2002;29:2521–24.

    PubMed  CAS  Google Scholar 

  2. Ede AE van, Laan RF, Blom HJ, Abreu RA De, Putte LB van de. Methotrexate in rheumatoid arthritis: an update with focus on mechanisms involved in toxicity. Semin Arthritis Rheum 1998;27:277–92.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  3. Huisman AM, Schouten JP, Paassen HC van, Wouters JM, Jacobs JW. Subcutaneuous self-administration of methotrexate in rheumatoid arthritis. Ned Tijdschr Geneeskd 1996;140:1564–65.

    PubMed  CAS  Google Scholar 

  4. Cecyn KZ, Lee J, Oguro T, Petrilli AS, Bordin JO. Use of plasma exchange in methotrexate removal in a patient with osteosarcoma and acute renal insufficiency. Am J Hematol 2003;72:209–11.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  5. Widemann BC, Balis FM, Kempf-Bielack B, Bielack S, Pratt CB, Ferrari S, et al. High-dose Methotrexate-induced nephrotoxicity in patients with osteosarcoma. Cancer 2004;100:2222–32.

    Article  PubMed  CAS  Google Scholar 

  6. Wideman BC, Adamson PC. Understanding and managing methotrexate nephrotoxicity. The Oncologist 2006;11(6):694–703.

    Article  Google Scholar 

  7. Jacobs JWG, Bijlsma JWJ. Methotrexaat; hoeksteen van de behandeling van reumatoïde arthritis. Ned Tijdschr Geneeskd 2009;153:1460–61.

    Google Scholar 

  8. Seideman P, Muller-Suur R, Ekman E. Renal effects of low-dose methotrexate in rheumatoid arthritis. J Rheumatol 1993;20:1126–28.

    PubMed  CAS  Google Scholar 

  9. Mielants H, Veys EM, Straeten C van der, Ackerman C, Goemaere S. The efficacy and toxicity of a constant low dose of methotrexate as a treatment for intractable rheumatoid arthritis: an open prospective study. J Rheumatol 1991;18:978–83.

    PubMed  CAS  Google Scholar 

  10. Izzedine H, Launay-Vacher V, Karie S, Caramella C, Person de F, Deray G. Is low-dose methotrexate nephrotoxic? Case report and review of the literature. Clin Nephrol 2005;64:315–19.

    PubMed  CAS  Google Scholar 

  11. Furst DE, Herman RA, Koehnke R, Ericksen N, Hash L, Riggs CE, Porra A, Veng-Pedersen P. Effect of aspirin and sulindac on methotrexate clearance. J Pharm Sci 1990;79:782–86.

    Article  PubMed  CAS  Google Scholar 

  12. Kremer JM, Petrillo GF, Hamilton RA. Pharmacokinetics and renal function in patients with rheumatoid arthritis receiving a standard dose of oral weekly methotrexate: association with significant decreases in creatinine clearance and renal clearance of the drug after 6 months of therapy. Rheumatol 1995;22:38–40.

    CAS  Google Scholar 

  13. Tracy TS, Krohn K, Jones DR, Bradley JD, Hall SD, Brater DC. The effects of salicylate, ibuprofen and naproxen on the disposition of methotrexate in rheumatoid arthritis. Eur J Clin Pharmacol. 1992;42:121–25.

    Article  PubMed  CAS  Google Scholar 

  14. Kraus A, Alarcón-Segovia D. Low dose MTX and NSAID induced ‘mild’renal insufficiency and severe neutropenia. J Reumatol 1991;18:1274.

    CAS  Google Scholar 

  15. Seideman P, Müller-Suur R. Renal effects of aspirin and low dose methotrexate in rheumatoid arthritis. Ann Rheum Dis 1993;52:613–15.

    Article  PubMed  CAS  Google Scholar 

  16. Saag KG, Teng GG, Patkar NM. American College of Rheumatology 2008 recommendation for use of (non) biological disease-modifying anti-rheumatic drugs in rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 2008;59:762–84.

    Article  PubMed  CAS  Google Scholar 

  17. Karie S, Gandjbakch F, Janus N, et al. Kidney Disease in RA patients; prevalence and implication on RA related drugs management: the MATRIX study. Rheumatology (Oxford) 2008;47:350.

    Article  CAS  Google Scholar 

  18. Verduijn MM, Bemt BJF van den, Dijkmans BAC, Waal RIF van der, Horikx A. Methotrexaat veilig, mits juist voorgeschreven. Ned Tijdschr Geneeskd 2009;153:1484–87.

    Google Scholar 

  19. www.nvr.nl/uploads/51/331/NVR_Medicijnen_richtlijn_MTX.pdf

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. afdeling Interne Geneeskunde en Reumatologie, Sint Franciscus Gasthuis, Rotterdam, Netherlands

    mevrouw H. I. Bax, mevrouw dr. Y. C. Schrama & mevrouw dr. A. M. Huisman

Authors
  1. mevrouw H. I. Bax
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. mevrouw dr. Y. C. Schrama
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. mevrouw dr. A. M. Huisman
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Copyright information

© 2010 Bohn Stafleu van Loghum

About this chapter

Cite this chapter

Bax, H.I., Schrama, Y.C., Huisman, A.M. (2010). Is er evidentie dat methotrexaat in de dosering, zoals gebruikt bij reumatoïde artritis, de nierfunctie kan doen verslechteren?. In: De meest gestelde vragen over: reumatologie. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-313-7506-6_8

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-7506-6_8

  • Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten

  • Print ISBN: 978-90-313-7505-9

  • Online ISBN: 978-90-313-7506-6

  • eBook Packages: Dutch language eBook collection

Publish with us

Policies and ethics

Search

Navigation