Skip to main content

Die Chefärztin und ihre Pflegekinder

Schwerpunkte: Objektiver Tatbestand I: Kausalität, objektive Zurechnung I

  • Chapter
Wiederholungs- und Vertiefungskurs Strafrecht

Part of the book series: Springer-Lehrbuch ((SLB))

  • 3982 Accesses

Zusammenfassung

Georg Treidel (T) wurde nach langjähriger Strafhaft aufgrund gerichtlichen Beschlusses in der von Dr. Magdalena Lange (L) als Chefärztin geleiteten Klinik für Psychiatrie des Landeskrankenhauses Brandenburg aufgenommen und einer geschlossenen Station zugewiesen.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 29.99
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Notes

  1. 1.

    Nach BGHSt 49, 1 (Klinikausbruch) = NJW 2004, 237 = NStZ 2004, 151 = StV 2004, 484 (Anm. Neubacher Jura 2005, 857; Ogorek JA 2004, 356; Otto JK 2004 StGB vor § 13/16 und § 25 I/8; RÜ 2004, 34; LL 2004, 188; RA 2004, 118; famos 1/2004; Puppe NStZ 2004, 554; Roxin StV 2004, 485; Pollähne JR 2004, 429; Saliger JZ 2004, 977).

  2. 2.

    Bei materiellrechtlicher Sichtweise, die das Erste Staatsexamen dominiert, ist dies an sich nicht zwingend. Dass aber die Strafbarkeit von Toten in einer Klausur nicht geprüft wird, ist ganz überwiegende Gepflogenheit, vgl. nur Wessels/Beulke, AT, 42. Aufl. 2012, Rn. 859.

  3. 3.

    Ebenso vertretbar, dies nicht anzusprechen, zumal das Beginnen eines Gutachtens mit Ausführungen im Feststellungsstil (statt strengem Gutachtenstil, um dessen Beherrschen zu zeigen) manchen Korrektor verärgern kann.

  4. 4.

    Didaktisch zu § 222 StGB Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 221ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 15. Aufl. 2012, Rn. 116ff.

  5. 5.

    Didaktisch zum Fahrlässigkeitsdelikt B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 972ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1337ff.; Laue JA 2000, 666; Mitsch JuS 2001, 105; Beck JA 2009, 111 und 268; Kaspar JuS 2012, 16 und 112.

  6. 6.

    Zur (hier nicht und fast nie problematischen) Handlungsqualität des Verhaltens didaktisch B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 194ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 285ff.

  7. 7.

    Didaktisch zur Kausalität B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 214ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 302ff.; Kudlich JA 2010, 681.

  8. 8.

    S. nur B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 222 m.w.N; Rudolphi, in: SK-StGB, 26. Lfg., 6. Aufl. 1997, vor § 1 Rn. 39.

  9. 9.

    Stratenwerth/Kuhlen, AT, 6. Aufl. 2011, § 8 Rn. 21ff; Rudolphi, in: SK-StGB, 26. Lfg., 6. Aufl. 1997, vor § 1 Rn. 54.

  10. 10.

    S. aber Rudolphi, in: SK-StGB, 26. Lfg., 6. Aufl. 1997, vor § 1 Rn. 56.

  11. 11.

    S. nur Kindhäuser, LPK, 5. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 67 m.w.N; Rudolphi, in: SK-StGB, 26. Lfg., 6. Aufl. 1997, vor § 1 Rn. 39.

  12. 12.

    Zsf. m.w.N. Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 21; Rudolphi, in: SK-StGB, 26. Lfg., 6. Aufl. 1997, vor § 1 Rn. 39.

  13. 13.

    Etwa Puppe ZJS 2008, 488 (490); Puppe GA 2010, 551 jeweils m.w.N.; vgl. auch Hoyer, AT I, 1996, S. 34ff.; Rudolphi, in: SK-StGB, 26. Lfg., 6. Aufl. 1997, vor § 1 Rn. 41ff.

  14. 14.

    Näher Kindhäuser, LPK, 5. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 72f.

  15. 15.

    So wohl das LG Berlin als Vorinstanz zu BGHSt 49, 1.

  16. 16.

    S. nur Joecks, StGB, 10. Aufl. 2012, vor § 13 Rn. 34; BGHSt 49, 1; vgl. auch BGHSt 45, 270 = NJW 2000, 443 (Anm. RÜ 2000, 153; RA 2000, 152).

  17. 17.

    Vgl. nur BGHSt 11, 1 (3f.); BGHSt 49, 1 (4f.); zsf. m.w.N. Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 31.

  18. 18.

    Vgl. B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 987.

  19. 19.

    Vgl. nur Kindhäuser, LPK, 5. Aufl. 2013, § 15 Rn. 47ff.

  20. 20.

    S. nur Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, § 15 Rn. 12a ff.; B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 1027ff.

  21. 21.

    So die Formulierung in BGHSt 49, 1 (5).

  22. 22.

    Didaktisch zur objektiven Zurechnung B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 239ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 325ff.; Puppe ZJS 2008, 488 und 600; Schumann Jura 2008, 408; Kudlich JA 2010, 681; Frisch JuS 2011, 19, 116 und 205.

  23. 23.

    S. nur Joecks, StGB, 10. Aufl. 2012, vor § 13 Rn. 36ff.

  24. 24.

    Hierzu B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 251, 1042ff.; Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht AT, 14. Aufl. 2012, 31. Problem; Greco ZIS 2011, 674; Dehne-Niemann GA 2012, 89; aus der Rspr. vgl. BGHSt 11, 1 (Radfahrer) = NJW 1958, 149 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 6; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 2); OLG Köln NStZ-RR 2002, 304; LG Potsdam 23 KLs 1/02 (Anm. Schatz NStZ 2003, 581); BGHSt 49, 1 (Klinikausbruch) = NJW 2004, 237 = NStZ 2004, 151 = StV 2004, 484 (Anm. Neubacher Jura 2005, 857; Ogorek JA 2004, 356; Otto JK 2004 StGB vor § 13/16 und § 25 I/8; RÜ 2004, 34; LL 2004, 188; RA 2004, 118; famos 1/2004; Puppe NStZ 2004, 554; Roxin StV 2004, 485; Pollähne JR 2004, 429; Saliger JZ 2004, 977); BGH NStZ 2008, 150 (Turboentzug) = StV 2008, 464 (Anm. RA 2008, 58; Rönnau StV 2008, 466).

  25. 25.

    S. nur Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 29; Hoyer, in: SK-StGB, 39. Lfg., 7. Aufl. 2004, Anh. zu § 16 Rn. 66ff.

  26. 26.

    S. die Nachweise zwei Fn. zuvor.

  27. 27.

    Hierzu zsf. Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 26; Hoyer, AT I, 1996, S. 43; Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht AT, 14. Aufl. 2012, 32. Problem; Mitsch ZJS 2011, 128; Hoyer, in: SK-StGB, 39. Lfg., 7. Aufl. 2004, Anh. zu § 16 Rn. 73.

  28. 28.

    Hierzu vgl. nur B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 1050ff.; Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 38; Hoyer, in: SK-StGB, 39. Lfg., 7. Aufl. 2004, Anh. zu § 16 Rn. 52ff.

  29. 29.

    S. nur B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 101, 1053 m.w.N.

  30. 30.

    Vgl. Otto, AT, 7. Aufl. 2004, § 6 Rn., 53ff. m.w.N.

  31. 31.

    Hierzu Bock Jura 2005, 673; Hoyer, in: SK-StGB, 39. Lfg., 7. Aufl. 2004, Anh. zu § 16 Rn. 51.

  32. 32.

    Hierzu vgl. BGHSt 4, 360 = NJW 1954, 41 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 2; Hartung NJW 1954, 42); BGH NStZ-RR 2000, 265 = StV 2000, 556; BGH NStZ 2009, 92 (Anm. RÜ 2008, 782); OLG Stuttgart JR 2012, 164 (Puppe).

  33. 33.

    Vgl. nur B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 1054.

  34. 34.

    A.A. vertretbar.

  35. 35.

    Zur Eingliederung der subjektiven Fahrlässigkeit in die Schuld (h.M.) vgl. nur Wessels/Beulke, AT, 42. Aufl. 2012, Rn. 692, 875; a. A. Hoyer, in: SK-StGB, 39. Lfg. 2004, Anh. zu § 16 Rn. 100.

  36. 36.

    Vgl. nur Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, § 15 Rn. 12a.

  37. 37.

    Hierzu Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 389.

  38. 38.

    Hier aber ohnehin Tateinheit mit Offizialdelikt.

  39. 39.

    Didaktisch zur Strafvereitelung Eisele, BT II, 2. Aufl. 2012, Rn. 1102ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 15. Aufl. 2012, Rn. 825ff.; Satzger Jura 2007, 754; Jahn/Palm JuS 2009, 408.

  40. 40.

    Nach BGH NStZ 2001, 29 (Anm. Trüg JA 2001, 365; Otto JK 2001 StGB vor § 13/13; RÜ 2000, 507; RA 2001, 39).

  41. 41.

    Didaktisch zu den Straftaten gegen das Leben Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 27ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 15. Aufl. 2012, Rn. 1ff.; Otto Jura 2003, 612.

  42. 42.

    Hierzu vgl. B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 235.

  43. 43.

    Vgl. auch Joecks, StGB, 10. Aufl. 2012, vor § 13 Rn. 30; Rudolphi, in: SK-StGB, 26. Lfg., 6. Aufl. 1997, vor § 1 Rn. 50.

  44. 44.

    Zsf. B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 235.

  45. 45.

    So BGH NStZ 2001, 29 (30).

  46. 46.

    Hierzu vgl. Kindhäuser, LPK, 5. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 85; Rudolphi, in: SK-StGB, 26. Lfg., 6. Aufl. 1997, vor § 1 Rn. 48.

  47. 47.

    Zum atypischen Kausalverlauf vgl. B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 249.

  48. 48.

    Vgl. Wessels/Beulke, AT, 42. Aufl. 2012, Rn. 196.

  49. 49.

    Faustformel bei B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 249.

  50. 50.

    Didaktisch zum Vorsatz B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 256ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 373ff.; Satzger Jura 2008, 112; Henn JA 2008, 699.

  51. 51.

    Didaktisch zu § 16 StGB B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 1073ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 413ff.; Exner ZJS 2009, 516; Knobloch JuS 2010, 864; Sternberg-Lieben/Sternberg-Lieben JuS 2012, 289.

  52. 52.

    Speziell hierzu B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 1088ff.; Kudlich JA 2010, 681.

  53. 53.

    So etwa die st. Rspr., vgl. nur BGHSt 7, 325 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 13); BGH NStZ 2001, 29 (Anm. Trüg JA 2001, 365; RÜ 2000, 507; RA 2001, 39); BGH NStZ 2007, 700 (Anm. Puppe GA 2008, 569); zsf. B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 1091.

  54. 54.

    So BGH NStZ 2001, 29 (30).

  55. 55.

    A.A. vertretbar.

  56. 56.

    Hierzu vgl. nur Laubenthal/Baier/Nestler, Jugendstrafrecht, 2. Aufl. 2010, Rn. 64ff.

  57. 57.

    Didaktisch zum Mord Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 61ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 15. Aufl. 2012, Rn. 28ff.; Vietze Jura 2003, 394; Köhne Jura 2009, 100; Kühl JA 2009, 566; Köhne Jura 2008, 805; Schütz JA 2007, 23; Köhne Jura 2008, 805; Kühl JuS 2010, 1041; Küper JuS 2000, 740; Geppert Jura 2007, 270; NstZ-RR JuS 2007, 515; Bürger JA 2004, 298; Kaspar JA 2007, 699; Köhne Jura 2009, 748; Köhne Jura 2009, 265; Köhne Jura 2011, 650; Geppert Jura 2004, 242.

  58. 58.

    Zum umstrittenen Verhältnis von § 211 StGB und § 212 StGB s. Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 61f., 137ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 15. Aufl. 2012, Rn. 18ff.; Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht BT, 11. Aufl. 2009, 1. Problem; Kargl JZ 2003, 1141; Gössel ZIS 2008, 153; aus der Rspr. vgl. BGH NStZ-RR 2002, 139 (Anm. Baier JA 2002, 925); BGH RA 2003, 761; BGHSt 50, 1 = NJW 2005, 996 = NStZ 2005, 381 (Anm. Kraatz Jura 2006, 613; Valerius JA 2005, 682; Kudlich JuS 2005, 1051; RÜ 2005, 198; LL 2005, 603; RA 2005, 217; famos 4/2005; Jäger JR 2005, 477; Puppe JZ 2005, 902); BGH JA 2005, 412 (Valerius); BGH NStZ 2006, 288 (Anm. RÜ 87; RA 2006, 89); BGH NJW 2006, 1008 = NStZ 2006, 286 (Anm. Kudlich JA 2006, 573; RÜ 2006, 194; RA 2006, 233; LL 2006, 463; Gasa/Marlie ZIS 2006, 194; Küper JZ 2006, 608; Küper JZ 2006, 1157); speziell zu den Folgefragen für § 28 StGB s. auch Engländer JA 2004, 410; Vietze Jura 2003, 394; Otto Jura 2004, 469.

  59. 59.

    Didaktisch zur Heimtücke Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 93ff.; Krey/Hellmann/Heinrich BT 1, 15. Aufl. 2012, Rn. 28ff.; Küper JuS 2000, 740; Geppert Jura 2007, 270; KettStraub JuS 2007, 515; Bürger JA 2004, 298; Kaspar JA 2007, 699; Köhne Jura 2009, 748.

  60. 60.

    Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, § 211 Rn. 34; Sinn, in: SK-StGB, 125. Lfg. 2010, § 211 Rn. 40.

  61. 61.

    Didaktisch zur Grausamkeit Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 109f.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 15. Aufl. 2012, Rn. 67; Köhne Jura 2009, 265.

  62. 62.

    Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, § 211 Rn. 56; Sinn, in: SK-StGB, 125. Lfg 2010, § 211 Rn. 52ff.

  63. 63.

    Didaktisch zu den sonst niedrigen Beweggründen Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 89; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 15. Aufl. 2012, Rn. 32ff.; Schütz JA 2007, 23; Köhne Jura 2008, 805; Kühl JuS 2010, 1041.

  64. 64.

    Vgl. Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, § 211 Rn. 14a; Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 89; Sinn, in: SK-StGB, 125. Lfg. 2010, § 211 Rn. 12.

  65. 65.

    S. BVerfGE 45, 187; vgl. auch Köhne JR 2003, 5; Mitsch JZ 2008, 336.

  66. 66.

    A.A. vertretbar.

  67. 67.

    Didaktisch zur Verdeckungsabsicht Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 120ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 15. Aufl. 2012, Rn. 71ff.; Geppert Jura 2004, 242.

  68. 68.

    Zu dieser Problematik Theile JuS 2006, 110; Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 127ff.; aus der neueren Rspr. vgl. BGH NStZ 2000, 498; BGH NStZ 2002, 253 (Anm. Baier JA 2002, 842; Freund JuS 2002, 640; RA 2001, 650; RA 2002, 289; famos 9/2001); BGH NStZ 2003, 259 (Anm. LL 2003, 558; RA 2003, 110); BGH NJW 2003, 1060 = NStZ 2003, 312 (Anm. RÜ 2003, 121; RA 2003, 175; LL 2003, 486; Freund NStZ 2004, 123; Stein JR 2004, 79; Wilhelm NStZ 2005, 177); BGH NStZ-RR 2007, 111 (Anm. v. Heintschel-Heinegg JA 2007, 386; RA 2007, 147); BGH NStZ-RR 2009, 239.

  69. 69.

    Didaktisch zu § 223 StGB Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 281ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 15. Aufl. 2012, Rn. 183ff.; Wallschläger JA 2002, 140; Hardtung JuS 2008, 864, 960 und 1060.

  70. 70.

    Didaktisch zu § 224 StGB Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 319ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 15. Aufl. 2012, Rn. 244ff.; Kretschmer Jura 2008, 916.

  71. 71.

    Didaktisch zur Gesetzeskonkurrenz; B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 1433ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1380ff.; Walter JA 2005, 468.

  72. 72.

    Vgl. Joecks, StGB, 10. Aufl. 2012, vor § 211 Rn. 55; Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, § 212 Rn. 22; Sinn, in: SK-StGB, 125. Lfg. 2010, § 212 Rn. 67f.

  73. 73.

    Didaktisch zum Versuch B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 631ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1192ff.; Putzke JuS 2009, 894, 985 und 1083.

  74. 74.

    Hierzu didaktisch B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 656ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1207ff.; Jung JA 2006, 228.

  75. 75.

    Vgl. nur Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, § 15 Rn. 3.

  76. 76.

    Hierzu s. B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 295ff.; Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht AT, 14. Aufl. 2012, 1. Problem; Geppert Jura 2001, 55; aus der Rspr. vgl. BGHSt 7, 363 (Lederriemen) = NJW 1955, 1688 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 7; Engisch NJW 1955, 1690); BGHSt 36, 1 (HIV) = NJW 1989, 781 = NStZ 1989, 114 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 8; Hemmer-BGHClassics Strafrecht, 2003, Nr. 5; Helgerth NStZ 1989, 117); BGH NStZ-RR 2000, 106 (Hehlerei) = StV 2000, 258; OLG Celle NJW 2001, 2647 (Anm. Fahl JA 2002, 100);

    BGH NStZ-RR 2004, 45; BGH NStZ 2004, 35; BGH NStZ-RR 2006, 100 (Brandstiftung); BGH NStZ 2008, 392; BGH NStZ 2008, 451; BGH NStZ-RR 2008, 239 (Betrug) (Anm. Wegner wistra 2008, 347); BGH NStZ-RR 2008, 273 (Körperverletzung); OLG Saarbrücken NStZ-RR 2009, 80 (Brandstiftung); BGH NStZ-RR 2010, 241 (Brandstiftung); OLG Köln NStZ-RR 2011, 285 (unerlaubtes Entfernen vom Unfallort).

  77. 77.

    Hierzu s. Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 50ff.; Geppert Jura 2001, 55; Hermanns JA 2002, 206; Verrel NStZ 2004, 309; Trück NStZ 2005, 233; Dannhorn NStZ 2007, 297; Heinke NStZ 2010, 119; Steinberg JZ 2010, 712; Steinberg/Stam NStZ 2011, 177; aus der Rspr. vgl. BGH NStZ-RR 2000, 165 (Anm. RA 2000, 342); BGH NStZ-RR 2000, 327 (Anm. Baier JA 2001, 194; Martin JuS 2000, 1234); BGH NStZ-RR 2000, 328; BGH NStZ-RR 2000, 329; BGH NStZ 2000, 530; BGH StV 2000, 68; BGH NStZ 2000, 583 (Anm. LL 2001, 178; RA 2000, 697); BGH StV 2001, 572 (Anm. Martin JuS 2001, 924); BGH 4 StR 477/00 (Anm. RA 2001, 346); BGH NStZ-RR 2001, 369 (Anm. RÜ 2001, 509); BGH NStZ 2001, 86; BGH NStZ 2002, 314; BGH NStZ 2002, 315; BGH NStZ 2002, 541 (Anm. RA 2002, 600); BGH NStZ 2003, 369; BGH NStZ 2003, 431 (Anm. RA 2003, 252); BGH NStZ 2003, 536; BGH NStZ 2003, 603; BGH NStZ-RR 2003, 8; BGH NStZ 2004, 51; BGH NJW 2004, 2320 = NStZ 2004, 266 (Anm. RA 2004, 195); BGH NStZ 2004, 329; BGH NStZ 2004, 330; BGH NStZ-RR 2004, 140; BGH NStZ-RR 2004, 204; BGH NStZ 2005, 90; BGH NStZ 2005, 92; BGH NStZ 2005, 384; BGH NStZ 2005, 629 = NStZ-RR 2005, 304; BGH NStZ-RR 2005, 372; BGH NStZ 2006, 36; BGH NStZ 2006, 98; BGH NStZ 2006, 169; BGH NJW 2006, 386 = NStZ 2006, 444 (Anm. RA 2006, 93); BGH NStZ 2006, 446; BGH NstZ-RR 2006, 8; BGH NStZ-RR 2006, 9; BGH NStZ-RR 2006, 11 (Anm. RA 2006, 33); BGH NStZ 2007, 150; BGH NStZ 2007, 331 = NStZ-RR 2007, 141; BGH NStZ 2007, 639; BGH NStZ 2007, 700 (Anm. Puppe GA 2008, 569); BGH NStZ-RR 2007, 43; BGH NStZ-RR 2007, 45; BGH NStZ-RR 2007, 199; BGH NStZ-RR 2007, 267; BGH NStZ-RR 2007, 268; BGH NStZ-RR 2007, 304 (Anm. Satzger JK 2008 StGB § 225 I/3; RÜ 2007, 643; RA 2007, 671); BGH NStZ-RR 2007, 307; BGH NStZ 2008, 453; BGH NStZ-RR 2008, 309; BGH NStZ-RR 2008, 341; BGH NStZ-RR 2008, 370; BGH NStZ 2009, 91 (Anm. Satzger JK 2009 StGB § 15/8); BGH NStZ 2009, 264 = StV 2009, 511 (Anm. Satzger JK 2009 StGB § 24/38; RA 2008, 588; Kudlich StV 2009, 513); BGH NStZ 2009, 385; BGH NStZ 2009, 503 (Anm. RA 2009, 388); BGH NStZ 2009, 629 (Anm. Jahn JuS 2009, 958); BGH 5 StR 548/08 (Anm. RÜ 2009, 231); BGH NStZ-RR 2009, 372; BGH NStZ 2010, 102; BGH NStZ 2010, 276; BGH NStZ 2010, 389; BGH NStZ 2010, 511 BGH NStZ 2010, 515; BGH NStZ 2010, 571 (Anm. v. Heintschel-Heinegg JA 2010, 387); BGH NStZ-RR 2010, 144; BGH NStZ-RR 2010, 178 (Anm. Bosch JA 2010, 666; RA 2010, 337); BGH NStZ-RR 2010, 214; BGH NStZ-RR 2010, 309; BGH NStZ-RR 2011, 42; BGH NStZ-RR 2011, 73; BGH NStZ 2011, 210 = NStZ-RR 2011, 110; BGH NStZ 2011, 338; BGHSt 56, 277 = NJW 2011, 2895 (Vertuschung einer fehlerhaften Operation I) = NStZ 2012, 86 = StV 2012, 91 (Anm. Beckemper ZJS 2012, 132; Bosch JK 2011 StGB § 227/6; RA 2011, 530; Kudlich NJW 2011, 2856; Lindemann/Wostry HRRS 2012, 138); BGH NStZ-RR 2011, 318; BGH NStZ 2011, 699 (Anm. Jahn JuS 2011, 846; LL 2011, 493; RA 2011, 308); BGH NStZ 2012, 207 = NStZ-RR 2012, 77 (Anm. Satzger JK 2012 StGB § 15/10; famos 7/12); BGH NStZ-RR 2012, 46; BGH NStZ 2012, 151; BGH NStZ-RR 2012, 105; BGH NStZ 2012, 443; BGH StV 2012, 89; BGH NJW 2012, 2898 = NStZ 2012, 651 (Vertuschung einer fehlerhaften Operation II); BGH StV 2012, 663; BGH NStZ-RR 2012, 369; BGH NStZ 2012, 384 (2x) = StV 2012, 658 (Anm. RA 2012, 301; Sinn/Bohnhorst StV 2012, 661; Mandla NStZ 2012, 695); BGH NJW 2012, 1524 (Anm. Jahn JuS 2012, 757; von Heintschel-Heinegg JA 2012, 633; Bosch JK 2012 StGB § 15/9; Heghmanns ZJS 2012, 826; LL 2012, 657; RÜ 2012, 369; Leitmeier NJW 2012, 2850; Puppe JR 2012, 477; Trück JZ 2013, 179); BGH NStZ-RR 2013, 75 (Anm. Kudlich JA 2013, 152); BGH NStZ-RR 2013, 89; BGH NStZ 2013, 159.

  78. 78.

    Hierzu didaktisch B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 700ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1215ff.; Jung JA 2006, 228.

  79. 79.

    Vgl. zsf. Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, § 22 Rn. 10; Rudolphi, in: SK-StGB, 20. Lfg., 6. Aufl. 1993, § 22 Rn. 13.

  80. 80.

    Vgl. die Faustformel bei Joecks, StGB, 10. Aufl. 2012, § 22 Rn. 17.

  81. 81.

    Vgl. auch Eisenberg, JGG, 15. Aufl. 2012, § 3 Rn. 2.

  82. 82.

    Statt aller Kindhäuser, LPK, 5. Aufl. 2013, § 211 Rn. 31 m.w.N; Sinn, in: SK-StGB, 125. Lfg. 2010, § 211 Rn. 75.

  83. 83.

    BGH NStZ 2003, 261.

  84. 84.

    Statt aller Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 330; Horn/Wolters, in: SK-StGB, 57. Lfg., 7. Aufl. 2003, § 224 Rn. 13.

  85. 85.

    Vgl. nur Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, § 211 Rn. 107; Joecks, StGB, 10. Aufl. 2012, § 211 Rn. 47; Sinn, in: SK-StGB, 125. Lfg. 2010, § 212 Rn. 69.

  86. 86.

    Etwa BGHSt 30, 166 (167f.).

  87. 87.

    Nach BGHSt 53, 288 = NJW 2009, 2611 = NStZ 2009, 504 = StV 2011, 538 (Anm. LL 2009, 534; RA 2009, 404; Lange/Wagner NStZ 2011, 67; Walther HRRS 2009, 560; Stam StV 2011, 536).

  88. 88.

    Die (auch nicht examensrelevanten) Straftaten nach dem BtMG sind laut Bearbeitervermerk nicht zu prüfen; zu ihnen vgl. z. B. Malek, Betäubungsmittelstrafrecht, 3. Aufl. 2008.

  89. 89.

    Didaktisch zur körperlichen Misshandlung Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 291ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, Rn. 188ff.; Murmann Jura 2004, 102.

  90. 90.

    Statt aller Joecks, StGB, 10. Aufl. 2012, § 223 Rn. 4; Horn/Wolters, in: SK-StGB, 57. Lfg., 7. Aufl. 2003, § 223 Rn. 4.

  91. 91.

    Vgl. Joecks, StGB, 10. Aufl. 2012, § 223 Rn. 9; Horn/Wolters, in: SK-StGB, 57. Lfg., 7. Aufl. 2003, § 223 Rn. 18.

  92. 92.

    Zu dieser Fallgruppe der objektiven Zurechnung B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 252, 1047ff.; Geppert Jura 2001, 490; Christmann Jura 2002, 679; Lasson ZJS 2009, 359; Kretschmer NStZ 2012, 177; Eisele JuS 2012, 577; aus der Rspr. s. BGHSt 7, 112 (Wettfahrt) = NJW 1955, 472 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 4); BGHSt 17, 359 (Krankenseelsorger) = NJW 1963, 165 und 400 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 32; Rutkowsky NJW 1963, 166); BGHSt 24, 342 (Selbstmord) = NJW 1972, 1207 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 5; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2002, Nr. 53; van Els NJW 1972, 1476); BGHSt 32, 262 (Heroin) = NJW 1984, 1469 = NStZ 1984, 410 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 3; Roxin NStZ 1984, 411; Dach NStZ 1985, 24); BayObLG NJW 1990, 131 = NStZ 1990, 81 (Anm. Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 4); BGH NJW 2000, 2286 = NStZ 2001, 205 = StV 2000, 617 (Anm. RÜ 2000, 331; RA 2000, 459; LL 2001, 561; Hardtung NStZ 2001, 206; Renzikowski JR 2001, 248); BGH NStZ 2011, 341 (Psycholyse) (Anm. Jäger JA 2011, 474; Jahn JuS 2011, 372; RA 2011, 220; Kotz JR 2011, 267; Puppe JZ 2011, 911).

  93. 93.

    Zsf. Kindhäuser, LPK, 5. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 118ff.

  94. 94.

    Vgl. etwa Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 36.

  95. 95.

    Zu den verschiedenen Ansätzen bzgl. der Ermittlung der Eigenverantwortlichkeit vgl. nur B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 1048; Rudolphi, in: SK-StGB, 26. Lfg., 6. Aufl. 1997, vor § 1 Rn. 79b m.w.N.

  96. 96.

    Hierzu vgl. nur Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, § 20 Rn. 41; aus der neueren Rspr. s. BGH NStZ 2001, 82; BGH NStZ 2001, 83; BGH NStZ 2001, 85; BGH NStZ-RR 2001, 81; BGH NStZ 2002, 31 (Anm. Martin JuS 2002, 300; LL 2002, 249; RÜ 2002, 32; RA 2002, 41); BGH NStZ 2003, 370; BGH NStZ 2004, 31; BGHSt 49, 365 = NStZ 2005, 207 (Anm. Bottke NStZ 2005, 327); BGHSt 49, 365 = NJW 2005, 230 (Anm. Schramm JZ 2005, 418); BGH NJW 2006, 1301 = BGH NStZ 2006, 151; BGH NStZ-RR 2008, 274; BGH NStZ 2012, 44.

  97. 97.

    Hierzu B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 1049; aus der neueren Rspr. vgl. LG Würzburg JuS 2007, 772 (Jahn) – HIV; BGHSt 53, 55 = NJW 2009, 1155 (Beschleunigungsrennen) = NStZ 2009, 148 (Anm. Brüning ZJS 2009, 194; Kudlich JA 2009, 389; Jahn JuS 2009, 370; RÜ 2009, 164; LL 2009, 179; RA 2009, 68; Kühl NJW 2009, 1158; Duttge NStZ 2009, 690; Renzikowski HRRS 2009, 347; Roxin JZ 2009, 399 Puppe GA 2009, 486); BGH NStZ 2011, 341 (Anm. Jäger JA 2011, 474; Jahn JuS 2011, 372; RA 2011, 220; Kotz JR 2011, 267; Puppe JZ 2011, 911).

  98. 98.

    S. BGHSt 53, 288 (291).

  99. 99.

    Vgl. nur Kindhäuser, LPK, 5. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 125f.; Rudolphi, in: SK-StGB, 26. Lfg., 6. Aufl. 1997, vor § 1 Rn. 79, 79b; BGH NStZ 2001, 324 (327).

  100. 100.

    Zsf. Wessels/Beulke, AT, 42. Aufl. 2012, Rn. 187.

  101. 101.

    Wessels/Beulke, AT, 42. Aufl. 2012, Rn. 187 m.w.N.

  102. 102.

    Vgl. Kindhäuser, LPK, 5. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 126; BGHSt 53, 288 (290ff.).

  103. 103.

    Zum Folgenden BGHSt 53, 288 (291f.).

  104. 104.

    A.A. vertretbar.

  105. 105.

    Didaktisch zur Einwilligung B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 438ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 655ff.; Amelung/Eymann JuS 2001, 937; Rönnau Jura 2002, 595 und 665; Otto Jura 2004, 679; Rönnau JuS 2007, 18.

  106. 106.

    Nach BGH NStZ 2009, 92 (Anm. Geppert JK 2009 StGB § 227/5; RÜ 2008, 782).

  107. 107.

    Zur Kurzformel der h.M. s. nur Joecks, StGB, 10. Aufl. 2012, § 15 Rn. 16f.

  108. 108.

    A.A. vertretbar.

  109. 109.

    Zu § 226 StGB didaktisch Eisele, BT I, 2. Aufl. 2012, Rn. 343ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 15. Aufl. 2012, Rn. 272ff.

  110. 110.

    Statt aller Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, § 226 Rn. 2.

  111. 111.

    Didaktisch zu den erfolgsqualifizierten Delikten B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 180, 1058; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1368ff.; Kühl Jura 2002, 810 und 2003, 19; Heinrich/Reinbacher Jura 2005, 743; Kudlich JA 2009, 246.

  112. 112.

    Vgl. Kindhäuser, LPK, 5. Aufl. 2013, § 226 Rn. 9; Horn/Wolters, in: SK-StGB, 57. Lfg., 7. Aufl. 2003, § 226 Rn. 15.

  113. 113.

    Fischer, StGB, 60. Aufl. 2013, § 226 Rn. 11.

  114. 114.

    Zu dieser Fallgruppe s. BGHSt 4, 360 (Rotlicht) = NJW 1954, 41 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 2; Hartung NJW 1954, 42); BGH NStZ-RR 2000, 265 = StV 2000, 556; BGH NStZ 2009, 92 (Anm. RÜ 2008, 782); OLG Stuttgart JR 2012, 164 (Puppe).

  115. 115.

    Hierzu zsf. Sternberg-Lieben, in: Sch/Sch, 28. Aufl. 2010, § 15 Rn. 169.

  116. 116.

    Vgl. OLG Celle NJW 1958, 271.

  117. 117.

    Zu dieser Unterscheidung Kindhäuser, LPK, 5. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 145ff.

  118. 118.

    Kindhäuser, LPK, 5. Aufl. 2013, vor § 13 Rn. 145.

  119. 119.

    Sternberg-Lieben, in: Sch/Sch, 28. Aufl. 2010, § 15 Rn. 169 m.w.N.

  120. 120.

    Vgl. auch OLG Celle NJW 1958, 271; BGH NStZ 2009, 92 (93).

  121. 121.

    A.A. vertretbar.

  122. 122.

    Vgl. auch die Fallgestaltung bei OLG Celle NJW 2001, 2816 = StV 2002, 366 (Anm. RÜ 2002, 411; RA 2001, 554; famos 10/2002; Walther StV 2002, 367).

  123. 123.

    A.A. vertretbar, vgl. auch RÜ 2008, 782 (784f.).

  124. 124.

    Je nach vorher Vertretenem; didaktisch zu den Konkurrenzen B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 1378ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1380ff.; Seher JuS 2004, 392 und 482; Walter JA 2004, 133; Steinberg/Bergmann Jura 2009, 905.

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2013 Springer-Verlag Berlin Heidelberg

About this chapter

Cite this chapter

Bock, D. (2013). Die Chefärztin und ihre Pflegekinder. In: Wiederholungs- und Vertiefungskurs Strafrecht. Springer-Lehrbuch. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-37599-6_1

Download citation

Publish with us

Policies and ethics