Skip to main content
SpringerLink
Log in

Prevention and Intervention for FASD in Poland

  • Review Article
  • Published:
Journal of Pediatric Neuropsychology Aims and scope Submit manuscript

Abstract

The aims of this study are to analyze previous activities undertaken in Poland in the field of prevention and intervention of fetal alcohol spectrum disorders (FASD) and to identify the main directions of development of this issue for the future. The conducted review of studies, positions, and actions shows their development since the mid-1990s. It was then that translations of English publications on the consequences of alcohol consumption during pregnancy for the proper development of a child, as well as studies evaluating the prevalence of alcohol consumption by pregnant women, began to appear in Polish. The next step was a countrywide educational campaign which resulted in increased public awareness of the problem, the involvement of local communities in prevention, and the establishment of the first centers designed to help children with FASD. Currently, deficiencies concerning the issue of FASD include limited scope of original Polish scientific research on neurodevelopmental disorders connected with prenatal exposure to alcohol, lack of systemic solutions in the field of diagnosis and therapy, as well as poor cooperation between the various centers, scattered countrywide, and conducting various activities. Positive trends include increased engagement in FASD issues by various professional groups including representatives of the medical community and the development of specialized training courses on diagnosing FASD, as well as cooperation with the families of affected individuals.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Similar content being viewed by others

Notes

  1. Dr Klecka, who runs the Foundation, in her unpublished PhD dissertation (“Validation of the Polish version of the image scale for the evaluation of dysmorphic features characteristic for developmental disorders caused by alcohol” Silesian Medical University, 2012), following the 4-Digit Code procedures, verified test-retest and interrater reliability of facial dysmorphias recognitions on photos and their accuracy with clinical evaluation.

References

  • (1998). Alkohol a zdrowie, 17. Uszkodzenia płodu wywołane alkoholem. Warszawa: PARPA.

  • (2000). Alkohol z zdrowie, 26. Badania nad dziećmi alkoholików. Warszawa: PARPA.

  • (2002). Raport Rzecznika Praw Dziecka z realizacji zaleceń Komitetu Praw Dziecka ONZ z dnia 4 października 2002 roku. http://brpd.gov.pl/sites/default/files/raport_rpd_z_realizacji_zalecen_komitetu_praw_dziecka.pdf.

  • Adamek, M. (2011). Wiedza i świadomość nauczycieli na temat problematyki FAS/FAE. In Banach, M. (Ed.), Alkoholowy Zespół Płodu. Teoria, diagnoza, praktyka (pp. 219–231). Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna “Ignatianum”. Kraków: Wydawnictwo WAM.

  • Alcohol Health & Research World (1994). Alcohol-related birth defects, 1. NIAAA.

  • Alcohol Health & Research World (1997). Children of Alcoholics, 3. NIAAA.

  • Allen, K., Riley, M., Goldfeld, S., & Halliday, J. (2007). Estimating the prevalence of fetal alcohol syndrome in Victoria using routinely collected administrative data. Australian and New Zealand Journal of Public Health, 31, 62–66.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Astley, S. J. (2006). Comparison of the 4-digit diagnostic code and the Hoyme diagnostic guidelines for fetal alcohol spectrum disorders. Pediatrics. doi:10.1542/peds.2006-0577.

    PubMed  Google Scholar 

  • Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasyska (1992). Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Warszawa: WSiP.

  • Bronowski, P., Piotrowski, A., & Stelmachów, J. (1999). Alcohol and tobacco use during pregnancy. International J ournal of Prenatal and Perinatal Psychology and Medicine, 11(3), 299–310.

    Google Scholar 

  • Brzózka, K. (2015). Abstynencja w czasie ciąży jest ważna. Świat Lekarza, 41(5), 56–58.

    Google Scholar 

  • Chudley, A. E., Conry, J., Cook, J. L., Loock, C., Rosales, T., & LeBlanc, N. (2005). Foetal alcohol spectrum disorder: Canadian guidelines for diagnosis. Canadian Medical Association Journal, 172, 1–21.

    Article  Google Scholar 

  • Cook, J. L., Green, C. R., Lilley, C. M., Anderson, S. M., Baldwin, M. E., Chudley, A. E., Conry, J. L., LeBlanc, N., Loock, C. A., Lutke, J., Mallon, B. M., McFarlane, A. A., Temple, V. K., & Rosales, T. (2015). Fetal alcohol spectrum disorder: a guideline for diagnosis across the lifespan. CMAJ. doi:10.1503/cmaj.141593.

    PubMed  Google Scholar 

  • Dębski, R., Paszkowski, T., Wielgoś, M., Skrzypulec-Plinta, V., & Tomaszewski, J. (2014). Stanowisko Grupy Ekspertów na temat wpływu alkoholu na ciążę: stan wiedzy na 2014 rok. Ginekologia i Położnictwo, 9(2), 66–78.

    Google Scholar 

  • Druschel, C. M., & Fox, D. J. (2007). Issues in estimating the prevalence of fetal alcohol syndrome: examination of 2 counties in New York State. Pediatrics, 119, e384–e390.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Dudek, M. (2014). Rodziny wychowujące dzieci z płodowym zespołem alkoholowym (FAS). Studia Społeczne, 1, 89–98.

    Google Scholar 

  • Fijołek, E. (2013). Analiza wiedzy kobiet z województwa warmińsko-mazurskiego na temat Płodowego Zespołu Alkoholowego (FAS). In E. Majchrzak-Kłokocka & R. Seliga (Eds.), Przedsiębiorczość i Zarządzanie Tom XIV, Zeszyt 10, Część II, Wybrane problemy organizacji i zarządzania w pielęgniarstwie. Pielęgniarstwo bez granic (pp. 181–198). Łódź: Społeczna Akademia Nauk.

    Google Scholar 

  • Fox, D. J., & Druschel, C. M. (2003). Estimating prevalence of fetal alcohol syndrome (FAS): effectiveness of a passive birth defects registry system. Birth Defects Research Part A, Clinical and Molecular Teratology, 67, 604–608.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Goddard, S. (2004). Odruchy, Uczenie i Zachowanie klucz do umysłu dziecka. Nieinwazyjne metody rozwiązywania problemów związanych z uczeniem się i zachowaniem. Międzynarodowy Instytut Nerurokinezjologii Rozwoju Ruchowego i Integracji Odruchów.

  • Horecka-Lewitowicz, A., Lewitowicz, P., Adamczyk-Gruszka, O., Skawiński, D., & Szpringer, M. (2014). Alkoholowy zespół płodowy - przyczyny, kryteria diagnostyczne i prewalencja. (Fetal alcohol syndrome—causes, diagnostic criteria and prevalence). Studia Medyczne, 30(1), 48–50.

    Article  Google Scholar 

  • Hryniewicz, D. (2007). Specyfika pomocy psychologiczno-pedagogicznej dzieciom z FAS. Warszawa: Wydawnictwo PARPAMEDIA.

    Google Scholar 

  • Jadczak-Szumiło, T. (2008). Neuropsychologiczny profil dziecka z FASD. Warszawa: Wydawnictwo PARPAMEDIA.

    Google Scholar 

  • Jadczak-Szumiło, T. (2015a). Zrozumieć dziecko z FAS. Wydawnictwo Edukacyjne Remedium: Warszawa.

    Google Scholar 

  • Jadczak-Szumiło, T. (2015b). Dziecko z FASD w procesie wychowania i edukacji. Remedium, 269(9), 4–5.

    Google Scholar 

  • Jadczak-Szumiło, T., & Kałamajska-Liszcz, K. (2009). Program Biorę odpowiedzialność. Warszawa: Wydawnictwo PARPAMEDIA.

    Google Scholar 

  • Jadczak-Szumiło T., Hornowska E., Nardzewska M., Urbanik A. (2014). Assessment of right hemisphere language functions in children with FASD. Using spectroscopy to examine CNS in children with FASD. Program EUFASD 3 Conference. Rome, October 20 to 22, 2014, 33.

  • Janiuk, E. (2012). Wpływ edukacji zdrowotnej ciężarnej na dobrostan dziecka. In E. Janiuk & E. Lichtenberg-Kokoszka (Eds.), Ciąża i narodziny fundamentem przyszłości dziecka. Zagadnienia interdyscyplinarne (pp. 21–41). Kraków: Oficyna wydawnicza Impuls.

    Google Scholar 

  • Kaczmarska, B. (2011). Problemy rodziców wychowujących dzieci z FASD. In Banach, M. (Ed.), Alkoholowy Zespół Płodu. Teoria, diagnoza, praktyka (pp. 277–286). Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Kraków: Wydawnictwo WAM.

  • Kędra, E., & Borczykowska-Rzepka, M. (2015). Płodowy zespół alkoholowy w ujęciu interdyscyplinarnym. Opole: Państwowa Medyczna Szkoła Zawodowa w Opolu.

    Google Scholar 

  • Klecka, M. (2007a). Fascynujące dzieci. Kraków: Wydawnictwo Św. Stanisława BM.

    Google Scholar 

  • Klecka, M. (2007b). Ciąża i alkohol. W trosce o Twoje dziecko. Warszawa: Wydawnictwo PARPAMEDIA.

    Google Scholar 

  • Klecka, M., & Janas-Kozik, M. (2009). Dziecko z FASD. Rozpoznania różnicowe i podstawy terapii. Warszawa: Wydawnictwo PARPAMEDIA.

    Google Scholar 

  • Liszcz, K. (2005). Jak być opiekunem dziecka z FAS? Toruń: Fundacja „Daj Szansę”.

    Google Scholar 

  • Liszcz, K. (2006). Jak być nauczycielem dziecka z FAS? Toruń: Fundacja „Daj Szansę”.

    Google Scholar 

  • Liszcz, K. (2011). Dziecko z FAS w szkole i w domu. Kraków: Rubikon.

    Google Scholar 

  • Łojek, E. (2007). Bateria Testów do Oceny Funkcji Językowych i Komunikacyjnych Prawej Półkuli Mózgu (RHLB-PL). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

    Google Scholar 

  • Łozińska-Czerniak, A. (2008). Alkoholowy zespół płodowy. Położna. Nauka i Praktyka, (3), 30–34.

  • Matczak, A., Piotrowska, A., & Ciarkowska, W. (2008). WISC-R- Skala Inteligencji Wechslera dla dzieci. Wydanie 3. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

    Google Scholar 

  • May, P. A., & Gossage, J. P. (2001). Estimating the prevalence of fetal alcohol syndrome. A summary. Alcohol Research & Health, 25(3), 159–167.

    Google Scholar 

  • May, P. A., Fiorentino, D., Coriale, G., Kalberg, W. O., Hoyme, H. E., Arag_on, A. S., Buckley, D., Stellavato, C., Gossage, J. P., Robinson, L. K., Jones, K. L., Manning, M., & Ceccanti, M. (2011). Prevalence of children with severe fetal alcohol spectrum disorders in communities near Rome, Italy: new estimated rates are higher than previous estimates. International Journal of Environmental Research and Public Health, 8, 2331–2351.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  • May, P. A., Baete, A., Russo, J., Elliott, A. J., Blankenship, J., Buckley, D., Kalberg, W. O., Brooks, M., Hasken, J., Abdul-Rahman, O., Adam, M. P., Robinson, L. K., Manning, M., & Hoyme, H. E. (2014). Prevalence and characteristics of fetal alcohol spectrum disorders. Pediatrics, 134, 855–866.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  • Mikuła, J. (2007). Polskie problemy alkoholowe - wyzwania i zagrożenia. Eleuteria, 69(1), 7–10.

    Google Scholar 

  • Moskalewicz, J. (2007a). Problemy zdrowia prokreacyjnego związane z konsumpcją alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 20(1), 55–63.

    Google Scholar 

  • Moskalewicz, J. (2007b). Problemy zdrowia prokreacyjnego związane z konsumpcją alkoholu. In T. Niemiec (Ed.), Zdrowie kobiet w wieku prokreacyjnym 15–49 lat. Polska 2006 (pp. 70–72). Warszawa: Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju.

    Google Scholar 

  • Okulicz-Kozaryn, K. (2015). Potrzeby a realia profilaktyki i wspomagania rozwoju osób ze Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych w Polsce. Świat Problemów, 269(6), 29–33.

    Google Scholar 

  • Okulicz-Kozaryn, K., & Borkowska, M. (2015). Diagnoza FASD dla celów edukacyjnych i wychowawczych. Przegląd Pedagogiczny, 1, 168–183.

    Google Scholar 

  • Okulicz-Kozaryn, K., Borkowska, M., & Brzózka, K. (2015). FASD prevalence among schoolchildren in Poland. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities. doi:10.1111/jar.12219.

    PubMed  Google Scholar 

  • Pałucka, K., Pakuła, J., Łepecka-Klusek, C., Pilewska-Kozak, A.B., Bałanda-Bałdyga, A. (2014). Standard opieki nad noworodkiem z alkoholowym zespołem płodowym (FAS) podczas pobytu w szpitalu: projekt. Pielęgniarstwo XXI wieku, 47(2).

  • Pawłowska-Jaroń, H. (2015). Specyfika rozwoju pre- i postnatalnego dzieci ze spektrum FASD. Zaburzenia komunikacji językowej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.

    Google Scholar 

  • Petković, G., & Barišić, I. (2010). FAS prevalence in a sample of urban schoolchildren in Croatia. Reproductive Toxicology, 29, 237–241.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Petković, G., & Barišić, I. (2015). Prevalence of fetal alcohol syndrome and maternal characteristics in a sample of schoolchildren from a rural province of Croatia. International Journal of Environmental Research and Public Health, 10, 1547–1561.

    Article  Google Scholar 

  • Petrenko, C. L. M. (2015). Positive behavioral interventions and family support for fetal alcohol spectrum disorders. Current Developmental Disorders Reports. doi:10.1007/s40474-015-0052-8.

    PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  • Przyłożyńska, H. (2008). Negatywne skutki działania na płód alkoholu etylowego spożywanego przez kobiety w ciąży. Ginekologia Praktyczna, 16(4), 25–26.

    Google Scholar 

  • Raczyński, P. (2007). Materiały informacyjne o Płodowym Zespole Alkoholowych dla lekarzy. Warszawa: PARPA.

    Google Scholar 

  • Sever, L. E. (2004). Guidelines for conducting birth defects surveillance. Atlanta: National Birth Defects Prevention Network, Inc.

    Google Scholar 

  • Sioda, T. (2009). Wpływ alkoholu na prokreację i wczesny okres macierzyństwa (The influence of alcohol on procreation and the early phases of motherhood). Pediatria Polska, 84(4), 344–361.

    Article  Google Scholar 

  • Szalińska-Wyrzykowska, E., Dmoch-Gajzlerska, E. (2011). Uszkodzenie płodu wywołane spożywaniem alkoholu przez matkę. (Fetal defects triggered by maternal alcohol consumption). Położna. Nauka i Praktyka, (3), 20–23.

  • Szczupał, B. (2013). Dziecko z FASD - Problemy diagnostyczne oraz wybrane strategie i metody pracy. Rozprawy społeczne, 1(VII), 79–87.

  • Tenenbaum, A., Hertz, P., Dor, T., Castiel, Y., Sapir, A., & Wexler, I. D. (2011). Fetal alcohol spectrum disorder in Israel: increased prevalence in an at-risk population. The Israel Medical Association Journal, 13, 725–729.

    PubMed  Google Scholar 

  • Terlikowska, J. (2015). FASD -problem którego nie widać. Remedium, 269(9), 1–3.

    Google Scholar 

  • Thanh, N. X., Jonsson, E., Salmon, A., & Sebastianski, M. (2013). Incidence and prevalence of fetal alcohol spectrum disorder by sex and age group in Alberta, Canada. Journal of Population Therapeutics and Clinical Pharmacology, 21, e395–e404.

    Google Scholar 

  • Wierzejska, R., Jarosz, M., Sawicki, W., Stelmachów, J., & Siuba, M. (2011). Antyzdrowotne zachowania kobiet ciężarnych. Tytoń, alkohol, kofeina (Risky health attitudes of pregnant women. Smoking, alcohol, caffeine). Żywienie człowieka i metabolizm, XXXVIII(2), 84–98.

    Google Scholar 

  • Wojciechowski, A. (2014). Kampania społeczne “Too Young To Drink”. Świat Problemów, 263(12), 42–44.

  • Wojtyła, A., Kapka-Skrzypczak, L., Diatczyk, J., Fronczak, A., & Paprzycki, P. (2012). Alcohol-related developmental origin of adult health—population studies in Poland among mothers and newborns (2010–2012). Annals of Agricultural and Environmental Medicine, 19(3), 365–377.

    PubMed  Google Scholar 

  • Załuska, M., Bronowski, P., Cendrowski, K., et al. (1993). Alcohol, tobacco and drugs during pregnancy. Effect on newborn. Prenatal and Perinatal Psychology and Medicine, 2, 157–167.

    Google Scholar 

  • Żukiewicz-Sobczak, W., Paprzycki, P. (2013). Raport część I. Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. http://zdrowiewciazy.pl/pdf/publikacje/raport_zachowania_zdrowotne_kobiet_w_ciazy.pdf. Accessed 22 Feb 2016.

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. Public Education, Research and International Cooperation Department, State Agency for Prevention of Alcohol-Related Problems (PARPA), 155 Jerozolimskie Av, 02-326, Warsaw, Poland

    Katarzyna Okulicz-Kozaryn & Magdalena Borkowska

  2. Children and Family Department, State Agency for Prevention of Alcohol-Related Problems (PARPA), Warsaw, Poland

    Jolanta Terlikowska

  3. State Agency for Prevention of Alcohol-Related Problems (PARPA), Warsaw, Poland

    Krzysztof Brzózka

Authors
  1. Katarzyna Okulicz-Kozaryn
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Jolanta Terlikowska
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Krzysztof Brzózka
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. Magdalena Borkowska
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Katarzyna Okulicz-Kozaryn.

Ethics declarations

This article does not contain any studies with human participants performed by any of the authors.

Conflict of Interest

The authors declare that they have no conflict of interest.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

Okulicz-Kozaryn, K., Terlikowska, J., Brzózka, K. et al. Prevention and Intervention for FASD in Poland. J Pediatr Neuropsychol 3, 79–92 (2017). https://doi.org/10.1007/s40817-016-0025-9

Download citation

  • Received:

  • Revised:

  • Accepted:

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s40817-016-0025-9

Keywords

Search

Navigation