Veranderingen in de kwaliteit van leven van thuiswonende ouderen: speelt de vorm van zorg een rol?

Abstract

Changes in the quality of life of older people living at home: does type of care play a role?

Purpose: To determine whether a change in physical, psychological and social dimensions of quality of life of older people living at home is associated with receiving formal care, compared to informal care and no care. Method: Data from the observation cycles in 1998 and 2001 of the Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA) were used. Older people receiving formal homecare in 1998 were compared to older people receiving informal care and to older people receiving no care at all in 1998 on subjective scores on 3-year changes in self-perceived health, loneliness, positive affect and satisfaction with life. The data were analysed using linear regression analysis and ANOVA. Results: In all groups there is a change for the worse between 1998 and 2001 in the four aspects of quality of life. Self-perceived health declines significantly more in the group receiving formal care compared to the group without care, but this is explained by a higher score on functional limitations in 1998. Loneliness increases significantly more in the group receiving formal care, even after correction for confounders. In the group receiving formal care the satisfaction with life decreases significantly more compared to the group receiving no care and the group with informal care. An interaction effect with gender was found, showing that after correction for confounders this difference is maintained for the women but not for the men. There is no significant difference between the three care groups regarding changes in positive affect. Conclusion: Older men and women who receive formal home care experience an increase in loneliness, and older women who receive formal care experience less satisfaction with life, compared to women who receive informal care or no care. Future research should confirm these results and investigate the mechanisms underlying these changes.

Tijdschr Gerontol Geriatr 2011; 42: 170-183

Samenvatting

Doel: Na te gaan of een verandering in fysieke, psychische en sociale dimensies van kwaliteit van leven van thuiswonende ouderen geassocieerd is met het ontvangen van formele zorg, in vergelijking met informele zorg en geen zorg. Methode: Er is gebruik gemaakt van data van de waarnemingen uit 1998 en 2001 van de Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA). Ouderen die in 1998 formele thuiszorg ontvingen zijn vergeleken met ouderen die in 1998 informele zorg ontvingen en met ouderen die geen zorg ontvingen. De groepen zijn vergeleken op 3-jaars veranderingen in subjectieve scores van ervaren gezondheid, eenzaamheid, positief affect en tevredenheid met het leven. De data zijn geanalyseerd met lineaire regressieanalyse en ANOVA. Resultaten: In alle groepen vindt tussen 1998 en 2001 een verslechtering plaats in de vier geselecteerde aspecten van kwaliteit van leven. De ervaren gezondheid gaat significant meer achteruit in de groep met formele zorg dan in de groep zonder zorg, maar dit wordt verklaard door een hogere score op functionele beperkingen in 1998. Eenzaamheid neemt significant meer toe in de groep met formele zorg ten opzichte van de groep met geen zorg en de groep met informele zorg, ook na correctie voor confounders. In de groep met formele zorg neemt de tevredenheid met het leven significant meer af dan in de groep zonder zorg en de groep met informele zorg. De interactie met sekse is significant, waardoor na correctie voor de confounders dit verschil bij de vrouwen maar niet bij de mannen significant blijft. Er is geen significant verschil tussen de drie zorggroepen wat betreft veranderingen in positief affect. Conclusie: Oudere mannen en vrouwen die formele thuiszorg ontvangen ervaren na 3 jaar een grotere mate van eenzaamheid, en bovendien ervaren oudere vrouwen die formele zorg ontvangen na 3 jaar minder levenstevredenheid, in vergelijking met vrouwen die informele zorg of geen zorg ontvangen. Vervolgonderzoek zou deze resultaten moeten bevestigen en de mechanismen die hieraan ten grondslag liggen moeten onderzoeken.