Abstract
Lelio and Fausto Sozzini, uncle and nephew, were two of the main exponents of sixteenth-century Antitrinitarianism. Their thoughts, especially Fausto’s elaboration of Lelio’s suggestions, became a point of reference for both Italian religious dissenters and members of the Minor Reformed Church (Ecclesia Minor) in Poland. After Fausto’s death (1604), his ideas were spread across Europe by several followers and gave rise to Socinianism, which emerged as one of the most important religious, moral, and philosophical doctrines of early modern times.
References
Primary Literature
Bayle, Pierre. 1740. Dictionnaire Historique et Critique. 5th ed., 4 Vols. Amsterdam: P. Brunel et al. cf. http://artfl.atilf.fr/dictionnaires/BAYLE/
Crell, Jan, et al. 1680. Catechesis ecclesiarum Polonicarum: unum Deum patrem, illiusque filium unigenitum, una cum Spiritu Sancto ex S. scriptura confitentium. Primum anno 1609 in lucem emissa, et post earundem Ecclesiarum jussu correcta ac dimidia amplius parte aucta; atque per viros in his coetibus inclytos, Johannem Crellium…, Jonam Schlichtingium…, Martin Ruarum, ac tandem Andream Wissowatium. Stavropoli: Eulogetum Philalete.
Lubieniecki, Stanisław. 1995. History of the Polish reformation (Historia Reformationis Polonicae, 1675). English translation and edited by George H. Williams. Minneapolis: Fortress Press.
Kuyper, Frans et al. 1668. Bibliotheca fratrum Polonorum quos unitarios vocant, instructa operibus omnibus Fausti Socini Senensis, nobilissimi Itali, Johannis Crellii Franci, Joane Slichtingii a Bucowietz, equitis Poloni, exegeticis et Johannis Ludovici Wolzogenii Baronis Austriaci, quae omnia simul juncta totius testamenti explicationem complectuntur. Irenopoli [=Amsterdam]: [s.n.], post annum domini 1656 [=1668], 9 vols.
Sozzini, Lelio. 1986. Opere. Critical edition by Antonio Rotondò. Firenze: Olschki.
Sozzini, Fausto. 2004. Opera omnia, anastatic reprint of the first two volumes of Bibliotheca fratrum polonorum. edited by Emanuela Scribano. Siena: Giuseppe Ciaccheri Editore.
Sozzini, Fausto. 2005. Rime. edited by Emanuela Scribano. Roma: Edizioni di storia e letteratura.
Sozzini, Fausto and Pucci, Francesco. 2010. De statu primi hominis ante lapsum disputatio. edited by Mario Biagioni. Roma: Edizioni di Storia e Letteratura.
Secondary Literature
Angelini, Elisa. 2017. Un commento eccentrico: Hans Ludwig Wolzogen e la lettura sociniana delle “Meditationes de Prima Philosophia”. In Le ragioni degli altri. Dissidenza religiosa e filosofia nell’età moderna, ed. Mariangela Priarolo and Emanuela Scribano, 81–100. Venezia: Edizioni Ca’ Foscari.
Biagioni, Mario. 2005. La ragione dell’immortalità: la disputa tra Francesco Pucci e Fausto Sozzini “De statu primi hominis ante lapsum”, in Faustus Socinus and his heritage, ed. Lech Szczucki. 53–90. Kraków: Polish Academy of Arts and Sciences.
Biagioni, Mario. 2016. The radical reformation and the making of Europe. A lasting heritage. Leiden: Brill.
Cantimori, Delio. 1939. Eretici italiani del Cinquecento. Firenze: Sansoni.
Celati, Alessandra. 2018. A digital exploration of 16th-century heretical networks in the Italian medical context. Methodological challenges and research perspectives. Journal of Interdisciplinary History of Ideas 4: 1–47.
Domański, Juliusz. 1974. “Explicatio primae partis primi capitis evangelii Ioannis” de Fauste Socin et l’exégèse d’Erasme. In Movimenti ereticali in Italia e in Polonia nei secoli XVI-XVII. Atti del convegno italo-polacco (Firenze, 22–24 settembre 1971), ed. Mario Salmi, 77–102. Firenze: Istituto nazionale di studi sul Rinascimento.
Firpo, Massimo. 1993. Riforma protestante ed eresie nell’Italia del Cinquecento: un profilo storico. Roma/Bari: Laterza.
Ginzburg, Carlo. 1970. Il nicodemismo. Simulazione e dissimulazione religiosa nell’Europa del ‘500. Torino: Einaudi.
Israel, I. Jonathan. 2006. Enlightenment contested: Philosophy, modernity, and the emancipation of man 1670–1752. Oxford: Oxford University Press.
Kot, Stanisław. 1937. Le mouvement antitrinitaire au XVIe et au XVIIe siècle. Humanisme et Renaissance 4: 16–58. 109–156.
Kot, Stanisław. 1957. Socinianism in Poland: Political and social ideas of Polish Antitrinitarians. Antitrinitarians in the sixteenth and seventeenth centuries. Boston: Starr King Press.
Marchetti, Valerio. 1969. Do biografii Fausta Socyna. Odrozenie i Reformacja w Polsce 14: 151–163.
Marchetti, Valerio. 1975. Gruppi ereticali senesi del Cinquecento. Firenze: La Nuova Italia.
Marchetti, Valerio. 2005. Da Lelio a Fausto. In Fausto Sozzini e la filosofia in Europa, ed. Mariangela Priarolo and Emanuela Scribano, 59–105. Siena: Accademia senese degli Intronati.
Marshall, John. 2000. Locke, Socinianism, “Socinianism”, and Unitarianism. In English philosophy in the age of Locke, ed. Michael Alexander Stewart, 111–182. Oxford: Oxford University Press.
Mulsow, Martin, and Jan Rohls. 2005. Socinianism and Arminianism. Antitrinitarians, Calvinists, and cultural exchange in seventeenth-century Europe. Leiden: Brill.
Ogonowski, Zbigniew. 1974. Le rationalisme dans la doctrine de Sociniens. In Movimenti ereticali in Italia e in Polonia nei secoli XVI–XVII. Atti del convegno italo-polacco (Firenze, 22–24 settembre 1971), ed. Mario Salmi, 141–157. Firenze: Istituto nazionale di studi sul Rinascimento.
Ogonowski, Zbigniew. 2005. Der Sozinianismus und das Problem der Toleranz. In Socinianism and Arminianism. Antitrinitarians, Calvinists, and cultural exchange in seventeenth-century Europe, ed. Martin Mulsow and Jan Rohls, 129–145. Leiden: Brill.
Osier, Jean-Pierre. 1996. Faust Socin ou le christianisme sans sacrifice. Paris: Cerf.
Pintacuda de Michelis, Fiorella. 1975. Socinianesimo e tolleranza nell’età del razionalismo. Firenze: La Nuova Italia.
Pioli, Giovanni. 1952. Fausto Socino. Vita, opere, fortuna. Modena: Guanda.
Rotondò, Antonio. 1967. Atteggiamenti della vita morale italiana del Cinquecento: la pratica nicodemitica. Rivista storica italiana 79: 991–1030.
Rotondò, Antonio. 2008. Studi di storia ereticale del Cinquecento. 2 Vols. Firenze: Olschki.
Salatowsky, Sascha. 2015. Die Philosophie der Sozinianer. Transformationen zwischen Renaissance-Aristotelismus und Frühaufklärung. Stuttgart/Bad Cannstatt: Frommann-Holzboog.
Salatowsky, Sascha. 2017. Adriaan Koerbagh and the Antitrinitarians. In The Dutch legacy. Radical thinkers of the 17th century and the enlightenment, ed. Sonja Lavaert and Winfried Schröder, 165–204. Leiden: Brill.
Scribano, Emanuela. 2005. Samuel Colliber. A Socinian in Newton’s age. In Socinianism and Arminianism. Antitrinitarians, Calvinists, and cultural exchange in seventeenth-century Europe, ed. Martin Mulsow and Jan Rohls, 415–433. Leiden: Brill.
Scribano, Emanuela. 2007. Aristotele contro Platone in Fausto Sozzini. Rinascimento 45: 73–92.
Simonutti, Luisa. 2005a. John Locke e il socinianesimo. In Fausto Sozzini e la filosofia in Europa, ed. Mariangela Priarolo and Emanuela Scribano, 211–245. Siena: Accademia senese degli Intronati.
Simonutti, Luisa. 2005b. Liberté, volonté, responsabilité: Faust Socin, Gerhard Johannes Vossius et les arminiens de Hollande. Astérion [online], 3. http://journals.openedition.org/asterion/412, https://doi.org/10.4000/asterion.412.
Snobelen, Stephen David. 2005. Isaac Newton, Socinianism and “the One Supreme God”. In Socinianism and Arminianism. Antitrinitarians, Calvinists, and cultural exchange in seventeenth-century Europe, ed. Martin Mulsow and Jan Rohls, 241–293. Leiden: Brill.
Stella, Aldo. 1967. Dall’anabattismo al socinianesimo nel Cinquecento veneto. Ricerche storiche. Padova: Liviana Editrice.
Stella, Aldo. 1983. Influssi dell’aristotelismo veneto nella genesi del socinianesimo. In Aristotelismo veneto e scienza moderna. Atti del 25° Anno Accademico del Centro per la storia della tradizione aristotelica nel Veneto, ed. Luigi Olivieri. 2 Vols, 1, 993–1007. Padova: Editrice Antenore.
Szczucki, Lech. 2001. Il processo di Fausto Sozzini a Siena. In La formazione storica dell’alterità. Studi di storia della tolleranza nell’età moderna offerti ad Antonio Rotondò, ed. Henry Méchoulan et al. 3 Vols, I, 375–390. Firenze: Olschki.
Szczucki, Lech. 2005. Fausto Sozzini in Polonia, 1579–1604. In Faustus Socinus and His Heritage, ed. Lech Szczucki, 113–128. Kraków: Polish Academy of Arts and Sciences.
Taplin, Mark. 2003. The Italian reformers and the Zurich church (1540–1620). Burlington: Ashgate.
Wilbur, Earl Morse. 1947. A history of Unitarianism. Socinianism and its antecedents. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Editor information
Editors and Affiliations
Section Editor information
Rights and permissions
Copyright information
© 2020 Springer Nature Switzerland AG
About this entry
Cite this entry
Priarolo, M. (2020). Sozzini, Fausto and Lelio. In: Sgarbi, M. (eds) Encyclopedia of Renaissance Philosophy. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-02848-4_1045-1
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-02848-4_1045-1
Received:
Accepted:
Published:
Publisher Name: Springer, Cham
Print ISBN: 978-3-319-02848-4
Online ISBN: 978-3-319-02848-4
eBook Packages: Springer Reference Religion and PhilosophyReference Module Humanities and Social SciencesReference Module Humanities