Skip to main content
SpringerLink
Log in

Ontwikkeling van algoritmes voor oordeelkundig gebruik van psychofarmaca bij ouderen met verhoogd valrisico

The development of clinical practice algorithms for the appropriate use of psychotropic drugs in older persons with high risk of falls

  • Published:
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie

Samenvatting

De consumptie van psychofarmaca (slaap- of kalmeringsmiddelen, antidepressiva en antipsychotica) in de oudere populatie is hoog. Langdurig gebruik van psychofarmaca op oudere leeftijd kent verschillende negatieve gevolgen zoals een verhoogd valrisico. Graduele afbouw van psychofarmaca in deze leeftijdsgroep is mogelijk en leidt tot een significante vermindering van valincidenten. Zowel afbouw als het oordeelkundig opstarten van psychofarmaca vraagt om kennis, overleg, samenwerking en een mentaliteitswijziging bij gezondheidszorgwerkers. Om gezondheidswerkers hierbij te informeren en te ondersteunen, ontwikkelde het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen drie algoritmes voor oordeelkundig gebruik van psychofarmaca in het kader van valrisico en een steekkaart met achtergrondinformatie.

Abstract

Psychotropic drugs (hypno-sedatives, antidepressants and antipsychotics) are commonly used in the older population. On the long term, psychotropic drug use in older persons is associated with several negative functional outcomes such as an increased risk of falls. Gradual withdrawal of psychotropic drugs in older persons is feasible and leads to a significant reduction of falls. Both withdrawal of psychotropic drugs as well as the initiation of appropriate treatment with psychotropic drugs requires knowledge, consultation and cooperation between disciplines and a mentality change among healthcare professionals. In order to inform and support healthcare professionals, the Centre of Expertise for Fall and Fracture Prevention Flanders developed three clinical practice algorithms for the appropriate use of psychotropic drugs in older persons with high risk of falls and a fact sheet with background information.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1
Figuur 2

Literatuur

  1. Hoge Gezondheidsraad. De impact van psychofarmaca op de gezondheid met een bijzondere aandacht voor ouderen. Publicatie nr. 8571. 2011. http://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/19071075/De%20impact%20van%20psychofarmaca%20op%20de%20gezondheid%20met%20een%20bijzondere%20aandacht%20voor%20ouderen%20%28juli%202011%29%20%28HGR%208571%29.pdf. Geraadpleegd op: 01.08.2016.

    Google Scholar 

  2. Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid. Gezondheidsenquête. rapport 1: gezondheid en welzijn: geestelijke gezondheid. 2013. https://his.wiv-isp.be/nl/Gedeelde%20%20documenten/WB_NL_2013.pdf. Geraadpleegd op: 01.08.2016.

    Google Scholar 

  3. Azermai M, Elseviers M, Petrovic M, et al. Geriatric drug utilisation of psychotropics in Belgian nursing homes. Hum Psychopharmacol. 2011;26:12–20.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  4. Willemse B, Smit D, Lange J de, Pot AM. Monitor Woonvormen Dementie. Trends en succesfactoren in de verpleeghuiszorg voor mensen met dementie 2008–2011. Trimbos-instituut Utrecht. 2012. https://assets.trimbos.nl/docs/9359a61e-2f42-4fcc-80be-031debfdfb54.pdf. Geraadpleegd op: 01.08.2016.

    Google Scholar 

  5. Woolcott JC, Richardson KJ, Wiens MO, et al. Meta-analysis of the impact of 9 medication classes on falls in elderly persons. Arch Intern Med. 2009;169:1952–60.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  6. Berry SD, Lee Y, Cai S, et al. Nonbenzodiazepine sleep medication use and hip fractures in nursing home residents. JAMA Intern Med. 2013;173:754–61.

    Article  CAS  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  7. Vries OJ de, Peeters G, Elders P, et al. The eliminiation half-life of benzodiazepines and fall risk: two prospective observational studies. Age Ageing. 2013;42:764–70.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  8. Gibson RE, Harden M, Byles J, et al. Incidence of falls and fall-related outcomes among people in aged-care facilities in the Lower Hunter region, NSW. N S W Public Health Bull. 2008;19(9-10):166–9.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  9. Habraken H, Soenen K, Blondeel L, et al. Gradual withdrawal from benzodiazepines in residents of homes for the elderly: experience and suggestions for future research. Eur J Clin Farmacol. 1997;51:355–8.

    Article  CAS  Google Scholar 

  10. Petrovic M, Pevernagie D, Noortgate N van den, et al. A program for short-term withdrawal from benzodiazepines in geriatric inpatients: success rate and effect on subjective sleep quality. Int J Geriatr Psychiatry. 1999;14:754–60.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  11. Petrovic M, Pevernagie D, Mariman A, et al. Fast withdrawal from benzodiazepines in geriatric inpatients: a randomised double-blind placebo-controlled trial. Eur J Clin Pharmacol. 2002;57:759–64.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  12. Gould RL, Coulson MC, Patel N, et al. Interventions for reducing benzodiazepine use in older people: meta-analysis of randomised controlled trials. Br J Psychiatry. 2014;204:98–107.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  13. Azermai M, Petrovic M, Engelborghs S, et al. The effects of abrupt antipsychotic discontinuation in cognitively impaired older persons: a pilot study. Aging Ment Health. 2013;17:125–32.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  14. Declercq T, Petrovic M, Azermai M, et al. Withdrawal versus continuation of chronic antipsychotic drugs for behavioural and psychological symptoms in elderly patients with dementia. Cochrane Database Syst Rev. 2013;3:1–80.

    Google Scholar 

  15. Garfinkel D, Zur-Gil S, Ben-Israel J. The war against polypharmacy: a new cost-effective geriatric-palliative approach for improving drug therapy in disabled elderly people. Isr Med Assoc J. 2007;9:430–4.

    PubMed  Google Scholar 

  16. Iyer S, Naganathan V, McLachlan AJ, et al. Medication withdrawal trials in people aged 65 years and older: a systematic review. Drugs Aging. 2008;25:1021–31.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  17. Gillespie LD, Robertson MC, Gillespie WJ, et al. Interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database Syst Rev. 2012;9:1–297.

    Google Scholar 

  18. Hill KD, Wee R. Psychotropic drug-induced falls in older people: a review of interventions aimed at reducing the problem. Drugs Aging. 2012;29:15–30.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  19. Bulat T, Castle SC, Rutledge M, et al. Clinical practice algorithm: Medication management to reduce fall risk in the elderly – part 2, summary algorithm. J Am Acad Nurs Pract. 2008;20:1–4.

    Article  Google Scholar 

  20. Bulat T, Castle SC, Rutledge M, et al. Clinical practice algorithm: Medication management to reduce fall risk in the elderly – part 3, benzodiazepines, cardiovascular agents, and antidepressants. J Am Acad Nurs Pract. 2008;20:55–62.

    Article  Google Scholar 

  21. Bulat T, Castle SC, Rutledge M, et al. Clinical practice algorithm: Medication management to reduce fall risk in the elderly – part 4, anticoagulants, anticonvulsants, anticholinergics/bladder relaxants, and antipsychotics. J Am Acad Nurs Pract. 2008;20:181–90.

    Article  Google Scholar 

  22. Sterke CS, Beek EF van, Velde N van der, et al. New insights: Dose-response relationship between psychotropic drugs and falls: A study in Nursing Home residents with dementia. J Clin Pharmacol. 2012;52:947–55.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  23. Vzw Farmaka asbl. WZC Formularium. 2014. http://www.farmaka.be/nl/formularium. Geraadpleegd op: 01.08.2016.

    Google Scholar 

  24. Wertelaers A, Baeten R, Vandeput, et al. Praktijkinstrumenten Val- en fractuurpreventie. Domus Medica vzw, Antwerpen, België. 2015. http://www.domusmedica.be/varia/docman-alles/publiek/praktijkdocumenten/steekkaarten-en-andere-hulpmiddelen/a-algemeen-en-niet-gespeci-ceerd/1160-praktijkinstrument-val-en-fractuurpreventie/file.html. Geraadpleegd op: 01.08.2016.

    Google Scholar 

  25. Anthierens S, Habraken H, Petrovic M, et al. First benzodiazepine prescriptions: qualitative study of patients’ perspectives. Can Fam Physician. 2007;53:1200–1.

    PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  26. Azermai M, Meester D de, Renson L, et al. Towards a more efficient and effective use of pscychotropic drugs in nursing homes: a quality improvement project in Belgium. Clin Ther. 2015;37:e112–e3.

    Article  Google Scholar 

  27. Kroes M, Garcia-Stewart S, Allen F, et al. Dementie: welke niet-farmacologische interventies? Good Clinical Practice (GCP). Brussel: Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg. 201KCE Reports 160A. D/2011/10.273/35. 2011. http://kce.fgov.be/sites/default/files/page_documents/kce_160a_dementie.pdf. Geraadpleegd op: 01.08.2016.

    Google Scholar 

  28. Livingston G, Kelly L, Lewis-Holmes E, et al. A systematic review of the clinical effectiveness and cost-effectiveness of sensory, psychological and behavioural interventions for managing agitation in older adults with dementia. Health Technol Assess. 2014;18:1–226.

    Article  Google Scholar 

  29. Tannenbaum C, Martin P, Tamblyn R, et al. Reduction of inappropriate benzodiazepine prescriptions among older adults through direct patient education: the EMPOWER cluster randomized trial. JAMA Intern Med. 2014;174:890–8.

    Article  PubMed  Google Scholar 

Download references

Dankbetuiging

Dank aan de leden van de werkgroep “Medicatie” van het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen (EVV) voor hun constructieve en inzichtelijke bijdrage aan de uitwerking van de algoritmes: Jef Adriaenssens, Caroline Bogaerts, Eddy Dejaeger, Tinne Dilles, Sabrina De Winter, Veerle Foulon, Annelies Geeraerts, Evelien Gielen, Stefan Goemaere, Hilde Habraken, Elise Janssens, Geert Leysens, Koen Milisen, Mirko Petrovic, Goedele Strauven, Deborah Vanaken, Nele Van Den Noortgate, Olivia Vandeput, Stien Vandierendonck, Ellen Vlaeyen, †Arlette Wertelaers, Lieven Zwaenepoel.

Financiering

Het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid, Agentschap Zorg- en Gezondheid. Het Agentschap was niet betrokken bij de uitwerking van dit artikel; noch bij het uitwerken en opstellen van de algoritmes beschreven in dit artikel.

Author information

Authors and Affiliations

  1. Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg, Academisch Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde, KU Leuven, Leuven, België

    A. Geeraerts, E. Vlaeyen & K. Milisen

  2. Centre for Research and Innovation in Care (CRIC), Universiteit Antwerpen, Antwerpen, België

    T. Dilles

  3. Verpleegkunde en Vroedkunde, Thomas More, Lier, België

    T. Dilles

  4. Department of Pharmaceutical and Pharmacological Sciences, Clinical Pharmacology and Pharmacotherapy, KU Leuven, Leuven, België

    V. Foulon & G. Strauven

  5. Farmaka vzw, Gent, België

    H. Habraken

  6. Vakgroep Inwendige Ziekten, sectie Geriatrie, Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen, Universiteit Gent, Gent, België

    M. Petrovic

  7. Dienst Geriatrie, UZ Leuven, Leuven, België

    J. Tournoy & K. Milisen

  8. Departement Klinische en Experimentele Geneeskunde, KU Leuven, Leuven, België

    J. Tournoy

  9. Domus Medica vzw, Antwerpen, België

    O. Vandeput

  10. Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen (EVV), Leuven, België

    E. Vlaeyen & K. Milisen

Authors
  1. A. Geeraerts
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. T. Dilles
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. V. Foulon
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. H. Habraken
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  5. M. Petrovic
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  6. G. Strauven
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  7. J. Tournoy
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  8. O. Vandeput
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  9. A. Wertelaers
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  10. E. Vlaeyen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  11. K. Milisen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to K. Milisen.

Additional information

A. Wertelaers is overleden.

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

Geeraerts, A., Dilles, T., Foulon, V. et al. Ontwikkeling van algoritmes voor oordeelkundig gebruik van psychofarmaca bij ouderen met verhoogd valrisico. Tijdschr Gerontol Geriatr 48, 195–202 (2017). https://doi.org/10.1007/s12439-017-0229-1

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12439-017-0229-1

Trefwoorden

Keywords

Search

Navigation