Skip to main content
SpringerLink
Log in

Verslaving, een chronisch recidiverende hersenziekte

  • Artikelen
  • Published:
Verslaving

Samenvatting

De visies op verslaving en verslaafden zijn in de loop der tijden nogal eens veranderd. In de achter ons liggende twee eeuwen werden de oorzaken gezocht in het individu, in de verslavende stof of in de sociale omstandigheden. De laatste decennia gaat de belangstelling van onderzoekers vooral uit naar verslaving als een hersenziekte, en de verslaafde als een patiënt met een chronische aandoening. Dierexperimenteel onderzoek en nieuwe beeldvormende technieken stellen ons steeds beter in staat te bepalen welke hersenstructuren en welke neurotransmitters er bij het ontstaan van een verslaving zijn betrokken. Met deze technieken kan ook de werking van interventies zichtbaar gemaakt en verbeterd worden.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1

Literatuur

  • Dom, G., Sabbe, B., Hulstijn, W., & Van den Brink, W. (2005). Substance use disorders and the orbitofrontal cortex. Results from behavioural decision-making and neuroimaging studies. British Journal of Psychiatry (in druk).

  • Everitt, B.J., Dickinson, A., & Robbins, T.W. (2001). The neuropsychological basis of addictive behaviour. Brain Research Reviews, 36, 129–138.

    Google Scholar 

  • Franken, I.HA, Zijlstra, C., Booij, J., & Van den Brink, W. (2005). Imaging the addicted brain: reward, craving and cognitive processes. In R.W. Wiers e.a. (eds.), Handbook on implicit cognition and addiction. Thousand Oaks CA: Sage.

  • Frenk, H., & Dar, R. (2000). A critique of nicotine addiction. Boston: Kluwer Academic Publisher.

  • Goldstein, R.Z., & Volkow, N.D. (2002). Drug addiction and its underlying neurobiological basis: neuroimaging evidence for the involvement of the frontal cortex. American Journal of Psychiatry, 159, 1642-1652.

    Google Scholar 

  • Goudriaan, A.E., Oosterlaan, J., de Beurs, E., & Van den Brink, W. (2005). Decision making in pathological gambling: a comparison between pathological gamblers, alcohol dependents, persons with Tourette syndrome, and normal controls. Brain Res Cogn Brain Res, 1, 137-51.

  • Jansen, A., Broekmate, J., & Heymans, M. (1992). Cue-exposure vs self-control in the treatment of binge eating: a pilot study. Behaviour Research and Therapy, 30, 235-241.

    Google Scholar 

  • Johansson, A., & Gotestam, K.G. (2004). Internet addiction: characteristics of a questionnaire and prevalence in Norwegian youth (12-18 years). Scandinavian Journal of Psychology, 45, 223-229.

    Google Scholar 

  • Koob, G.F., & Le Moal, M. (2001). Drug addiction, dysregulation of reward, and allostasis. Neuropsychopharmacology 24, 97–129.

    Google Scholar 

  • Leshner, A.I. (1997). Addiction is a brain disease, and it matters. Science, 278, 45-47.

    Google Scholar 

  • Lubman, D.I., Yücel, M., & Pantelis, C. (2004). Addiction, a condition of compulsive behaviour? Neuroimaging and the neurpsychological evidence of inhibitory dysregulation. Addiction, 99, 1491-1502.

    Google Scholar 

  • Morgan, D., Grant, K.A., Gage, H.D., Mach, R.H., Kaplan, J.R., Prioleau, O., Nader, S.H., Buchheimer, N., Ehrenkaufer, R.L., & Nader, M.A. (2002). Social dominance in monkeys: dopamine D2 receptors and cocaine self-administration. Nature Neuroscience, 5, 169-174.

    Google Scholar 

  • Potenza, M.N., Leung, H.C., Blumberg, H.P., Peterson, B.S., Fulbright, R.K., Lacadie, C.M., Skudlarski, P., & Gore, J.C. (2003). An FMRI Stroop task study of ventromedial prefrontal cortical function in pathological gamblers. American Journal of Psychiatry, 160, 1990-1994.

    Google Scholar 

  • Robinson, T.E.,& Berridge, K.C (2002). Addiction. Annual Review of Psychology, 54, 25-53.

  • Schoffelmeer, A.N.M. (2001). Neurobiologie van Verslaving. Bijblijven, 17, 68-78.

  • Thanos, P.K., Volkow, N.D., Freimuth, P., Umegaki, H., Ikari, H., Roth, G., Ingram, D.K., & Hitzemann, R. (2001). Overexpression of dopamine D2 receptors reduces alcohol self-administration. Journal of Neurochemistry, 78, 1094-1103.

    Google Scholar 

  • Van den Brink, W. (1998). Verslavingen. In A. de Jong e.a. (eds.), Handboek psychiatrische epidemiologie (pp. 214-258). Maarssen: Elsevier/De Tijdstroom.

  • Van den Brink, W., & Van Ree, J.M. (2003). Pharmacological treatments for heroin and cocaien addiction. European Neuropsychopharmacology, 13, 476-487.

    Google Scholar 

  • Van der Stel, J. (1995). Drinken, drank en dronkenschap. Vijf eeuwen drankbestrijding en alcohol-hulpverlening in Nederland. Hilversum: Verloren.

  • Van der Stel, J. (2004). Het ziektebegrip van verslaving. Gedrag en Gezondheid, 32, 153-163.

    Google Scholar 

  • Vaillant, G.E. (1998). Natural history of addiction and pathways to recovery. In A.W. Graham e.a. (eds.), Principles of addiction medicine, 2nd edition (pp. 295-308). Chevy Chase MD: American Society of Addiction Medicine (ASAM).

  • Volkow, N.D., Fowler, J.S., Wolf, A.P., Hitzemann, R., Dewey, S., Bendriem, B,, Alpert, R., & Hoff, A. (1991). Changes in brain glucose metabolism in cocaine dependence and withdrawal. American Journal of Psychiatry, 148, 621-626.

    Google Scholar 

  • Volkow, N.D., Fowler, J.S., Wang, G.J., Hitzemann, R., Logan, J., Schlyer, D.J., Dewey, S.L., & Wolf, A.P. (1993). Decreased dopamine D2 receptor availability is associated with reduced frontal metabolism in cocaine abusers. Synapse, 14, 169-177.

  • Volkow, N.D., Wang, G.J., Fowler, J.S., Logan, J., Gatley, S.J., Hitzemann, R., Chen, A.D., Dewey, S.L., & Pappas, N. (1997). Decreased striatal dopaminergic responsiveness in detoxified cocaine-dependent subjects. Nature, 386, 830-833.

    Google Scholar 

  • Volkow, N.D., Wang, G.J., Fowler, J.S., Logan, J., Gatley, S.J., Wong, C., Hitzemann, R., & Pappas, N.R. (1999). Reinforcing effects of psychostimulants in humans are associated with increases in brain dopamine and occupancy of D(2) receptors. Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics, 291, 409-415.

    Google Scholar 

  • Volkow, N.D., & Fowler, J.S. (2000). Addiction, a disease of compulsion and drive: involvement of the orbitofrontal cortex. Cerebral Cortex, 10, 318-325.

    Google Scholar 

  • Volkow, N.D., Chang, L., Wang, G.J., Fowler, J.S., Ding, Y.S., Sedler, M,. Logan, J., Franceschi, D., Gatley, J., Hitzemann, R., Gifford, A., Wong, C., & Pappas, N. (2001). Low level of brain dopamine D2 receptors in methamphetamine abusers: association with metabolism in the orbitofrontal cortex. American Journal of Psychiatry 158, 2015-2021.

  • Volkow, N.D., Wang, G.J., Fowler, J.S., Logan, J., Jayne, M., Franceschi, D., Wong, C., Gatley, S.J., Gifford, A.N., Ding, Y.S., & Pappas, N. (2002a). ‘Nonhedonic’ food motivation in humans involves dopamine in the dorsal striatum and methylphenidate amplifies this effect. Synapse, 44, 175-180.

  • Volkow, N.D., Wang, G.J., Fowler, J.S., Thanos, P.P., Logan, J., Gatley, S.J, Gifford, A., Ding, Y.S., Wong, C., & Pappas, N. (2002b). Brain DA D2 receptors predict reinforcing effects of stimulants in humans: replication study. Synapse, 46, 79-82.

  • Volkow, N.D., Wang, G.J., Ma, Y., Fowler, J.S., Zhu, W., Maynard, L., Telang, F., Vaska, P., Ding, Y.S., Wong, C., & Swanson, J.M. (2003). Expectation enhances the regional brain metabolic and the reinforcing effects of stimulants in cocaine abusers. Journal of Neuroscience, 23, 11461-11468.

  • Volkow, N.D., Fowler, J.S., Wang, G.J., & Swanson, J.M. (2004). Dopamine in drug abuse and addiction: results from imaging studies and treatment implication. Molecular Psychiatry, 9, 557-569.

    Google Scholar 

  • Wiers, R.W. (2004). Wat is verslaving? De noodzaak van een conceptuele herdefiniëring van het begrip verslaving. Gedrag en Gezondheid, 32, 164-174.

    Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. http://www.bsl.nl/shop/tijdschrift-voor-verslaving-1574-1842.html

    Wim van den Brink

Authors
  1. Wim van den Brink
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Additional information

Prof. dr. W. van den Brink is hoogleraar psychiatrie en verslaving, Academisch Medisch Centrum, UvA, Afd. Psychiatrie, Amsterdam, en directeur van het Amsterdam Institute for Addiction Research.

Per abuis is de inhoud van Verslaving nr. 1 en Verslaving nr. 2, beide uit 2005, met elkaar verwisseld. Dit kunnen wij helaas niet meer herstellen. De verwisseling betreft alleen de online versie, in de papieren uitgave doet de verwisseling zich niet voor. Onze excuses voor het ongemak.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

van den Brink, W. Verslaving, een chronisch recidiverende hersenziekte. VERSLAVING 1, 47–53 (2005). https://doi.org/10.1007/BF03075325

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03075325

Search

Navigation