Hyperthyreoïdie bij ouderen: aspecifieke symptomen kunnen leiden tot uitstel van de diagnose

Summary

Thyreotoxicosis in the elderly: aspecific signs may cause a delay in diagnosis.

The clinical manifestations of thyroid diseases in the elderly are often atypical and can easily be attributed to other medical conditions or ‘normal aging’.Two nursing home patiënts with hyperthyroidism are described. Due to the atypical presentation of the thyroid disease their complaints were attributed to other conditions. In both patients there was a significant delay in diagnosis and treatment of hyperthyroidism.

In elder patiens signs and symptoms of thyreotoxicosis are frequently related to cardiovascular, gastrointestinal and neuropsychiatric disorders. Most often occur atrial fibrillation, worsening of cardiac failure and angina pectoris, weight loss, anorexia, constipation, cognitive impairment and delirium.

Delay of diagnosis and treatment of hyperthyroidism may be potentially harmful to the patient. Untreated thyreotoxicosis may lead to serious cardiovasculair complications (particularly cardiac failure and cerebrovascular accidents), mental deterioration and osteoporosis.

In elder people with unexplained and vague signs and symptoms thyroid function should always be checked. The TSH assay is a very accurate diagnostic test for screening thyroid function. A normal TSH indicates euthyroidism with an accuracy of almost 100%.

The medical treatment for hyperthyreoidism in the elderly are antithyroid drugs. When an euthyroid state is rendered, suppletion with L-thyroxine may be nessecary. Radioactive iodine treatment is preferred in some cases though there may be practical difficulties with the application of this treatment in nursing home patients because temporary isolation is necessary.

Samenvatting

Schildklieraandoeningen uiten zich bij bejaarden vaak door middel van aspecifieke klachten en verschijnselen welke gemakkelijk aan een orgaansysteem of ouderdom toegeschreven kunnen worden. Twee verpleeghuispatiënten met hyperthyreoïdie worden beschreven. Vanwege de atypische klachten werden de ziekteverschijnselen toegeschreven aan andere oorzaken. Bij beide patiënten trad een aanzienlijke vertraging in het stellen van de diagnose op.

Symptomen van hyperthyreoïdie bij ouderen komen vooral tot uiting op cardiovasculair, gastro-intestinaal en neuropsychiatrisch gebied. De meest frequent optredende ziekteverschijnselen zijn: boezemfibrilleren, ontstaan of verergering van klachten van hartfalen of angina pectoris, gewichtsverlies, anorexie, obstipatie, cognitieve achteruitgang en delier.

Vertraging bij het stellen van de diagnose hyperthyreoïdie en het instellen van een behandeling kan schadelijk zijn voor de patiënt. Onbehandelde hyperthyreoïdie kan leiden tot ernstige cardiovasculaire complicaties (met name hartfalen en herseninfarcten), geestelijke achteruitgang en osteoporose.

Bij ouderen met onbegrepen of vage klachten over de gezondheid dient een TSH-bepaling deel uit te maken van het medisch onderzoek. Bij een normale TSH-uitslag is er vrijwel zeker sprake van euthyreoïdie. De medicamenteuze behandeling bestaat uit suppressie van de verhoogde schildklierfunctie met thyreostatica, eventueel in combinatie met thyreomimetica. Therapie met radioaktief jodium verdient in een aantal gevallen de voorkeur alhoewel hieraan bij verpleeghuispatiënten praktische bezwaren kunnen kleven vanwege de noodzakelijke isolatie.