Skip to main content
SpringerLink
Log in

Wat maakt het verschil?

Over intensieve orthopedagogische zorg voor jeugdigen met probleemgedrag

  • Artikelen
  • Published:
Kind en adolescent

Samenvatting

De zorg voor jeugdigen met probleemgedrag staat onder druk om te laten zien welke resultaten zij boekt. Onderzoek maakt duidelijk dat de kans op continuering van probleemgedrag na een jeugdzorginterventie niet gering is. De vraag is dan ook waardoor het functioneren en de bestaanskwaliteit van jeugdigen met probleemgedrag kan worden geoptimaliseerd. Het betoog spitst zich toe op het veld van de residentieel-orthopedagogische jeugdzorg, waarbij voorgesteld wordt niet alleen onderzoek te doen naar behaalde resultaten, maar ook na te gaan welke interventies feitelijk worden uitgevoerd. De geboden zorg heeft nu te veel het karakter van een ‘black box’. Als grondslag voor studie wordt een ‘evidence based’ componentenmodel gepresenteerd. De auteur pleit ervoor het onderzoek naar vooral de orthopedagogische basiszorg in de leefgroep te intensiveren.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1

Literatuur

  • Aalberts, J. (1999). Methodisch handelen in de leefgroep. In H. Baartman, A. van der Ley, & J. Stolk (Red.), Het perspectief van de orthopedagoog (pp. 123-137). Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

    Google Scholar 

  • Anglin, J. P. (2002). Pain, normality and the struggle for conguence: Reinterpreting residential care for children and youth. Binghamton, ny: The Haworth Press.

    Google Scholar 

  • Anglin, J. P., & Knorth, E. J. (Eds.) (2004). International perspectives on rethinking residential care (special issue). New York: Kluwer Academic/Human Sciences Press.

    Google Scholar 

  • Axford, N., Little, M., Morpeth, L., & Weyts, A. (2005). Evaluating children’s services: Recent conceptual and methodological developments. British Journal of Social Work, 35, 73-88.

    Article  Google Scholar 

  • Barkham, M., & Mellor-Clark, J. (2003). Bridging evidence-based practice and practice-based evidence: Developing a rigorous and relevant knowledge for the psychological therapies. Clinical Psychology and Psychotherapy, 10, 319-327.

    Article  Google Scholar 

  • Berger, M., & Menger, R. (2002). Op weg naar veelbelovende en effectieve programma’s voor risicojongeren. Utrecht: nizw.

    Google Scholar 

  • Berridge, D. (2002). Residential care. In D. McNeish, T. Newman, & H. Roberts (Eds.), What works for children. Effective services for children and families (pp. 83-104). Buckingham: Open University Press, Milton Keynes.

    Google Scholar 

  • Boendermaker, L., & Van den Berg, J. F. (2005). Een verblijfplaats voor langere tijd buiten het gezin. In L. Boendermaker (Red.), De juist hulp. Uitgangspunten voor het zorgaanbod voor jongeren met ernstige gedragsstoornissen (pp. 19-38). Utrecht: nizw.

    Google Scholar 

  • Breda, J., & Verlinden, E. (2002). Workload and prevention of burnout in special child and youth care services: A system analysis. In E. J. Knorth, P. M. van den Bergh, & F. Verheij (Eds.), Professionalization and participation in child and youth care (pp. 159-176). Aldershot/Burlington (vt): Ashgate.

    Google Scholar 

  • Commissie De Ruyter (P. A. de Ruyter, S. M. J. van Hekken, J. A. R. Sanders-Woudstra) (1987). Residentiële hulpverlening, voorwerp van aanhoudende zorg. Den Haag: Ministerie van wvc & Justitie.

  • Damen, H. R., & Veerman, J. W. (2004). Werkt het zoals bedoeld? Betekenisvolle en bruikbare interventiecomponenten van het Innovatieprogramma Jeugdzorg Limburg. Kind en Adolescent, 25, 22-37.

    Article  Google Scholar 

  • Davidson-Arad, B. (2001). Predicted changes in children’s Quality of Life in decisions regarding the removal of children at risk from their homes. Children and Youth Services Review, 23, 127-143.

    Article  Google Scholar 

  • Davidson-Arad, B. (2005). Fifteen-month follow-up of children at risk: Comparison of the Quality of Life of children removed from home and children remaining at home. Children and Youth Services Review, 27, 1-20.

    Article  Google Scholar 

  • Davidson-Arad, B., Dekel, R., & Wozner, Y. (2004). Correspondence in residents’ and staff members’ assessments of the Quality of Life of children in residential care facilities. Social Indicators Research, 68, 77-89.

    Article  Google Scholar 

  • Davidson-Arad, B., & Wozner, Y. (2001). The least detrimental alternative: Deciding whether to remove children at risk from their homes. International Social Work, 44, 229-239.

    Article  Google Scholar 

  • De Graaf, M., Schouten, R., & Konijn, C. (2005). De Nederlandse jeugdzorg in cijfers 1998-2002. Utrecht: nizw.

    Google Scholar 

  • Eldering, L. (2002). Cultuur en opvoeding. Interculturele pedagogiek vanuit ecologisch perspectief (serie ortho). Rotterdam: Lemniscaat.

    Google Scholar 

  • Fletcher, B. (1993). Not just a name. The views of young people in foster and residential care. London: National Consumer Council.

    Google Scholar 

  • Gabriel, T., & Winkler, M. (Hrsg.) (2003). Heimerziehung: Kontexte und Perspektiven. München: Reinhardt Verlag.

    Google Scholar 

  • Geldorp, M., Groen, H., Hilhorst, N., Bürmann, A., & Rietveld, M. (2004). Evaluatie Nieuwe Perspectieven 1998-2003. Amsterdam: dsp-Groep.

    Google Scholar 

  • General Accounting Office (gao-us) (1994). Residential care: Some high risk youth benefit. But more study is needed (gao Report no. hehs 94-56). Wahington, dc: Author.

  • Geurts, E. M. W., Knorth, E. J., & Noom, M. J. (2004). Jeugdzorg in context: Resultaten van een vooronderzoek. Leiden: Universiteit Leiden, Afdeling Orthopedagogiek.

    Google Scholar 

  • Gorkse, T. T., Srebalus, D. J., & Walls, R. T. (2003). Adolescents in residential centers: Characteristics and treatment outcome. Children and Youth Services Review, 25, 317-326.

    Article  Google Scholar 

  • Harder, A. T., Knorth, E. J., & Zandberg, Tj. (2005, in voorbereiding). Residentiële jeugdzorg in de schijnwerpers. Een literatuurstudie. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen, Afdeling Orthopedagogiek.

    Google Scholar 

  • Hoogerwerf, R., & Engelen, M. (2005). Monitor Arboconvenanten Welzijn en Jeugdhulpverlening: Nulmeting. Definitief rapport. Leiden: Research voor Beleid.

    Google Scholar 

  • Jansen, M. G., & Feltzer, M. J. A. (2002). Follow-up en belevingsonderzoek bij jeugdigen uit een behandelingtehuis. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 41, 332-345.

    Google Scholar 

  • Kazdin, A. E. (1990). Premature termination from treatment among children referred for antisocial behavior. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 31, 415-425.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Knoppert-van der Klein, E. A. M. (1999). Van moedeloosheid naar overmoed. Advies voor de behandeling van de bipolaire stoornis. Academisch proefschrift. Nijmegen: Katholieke Universiteit Nijmegen.

    Google Scholar 

  • Knorth, E. J. (2003). De pedagogisch medewerker in de leefgroep. Onderzoek naar interacties tussen groepsleiding en jeugdigen. Tijdschrift voor Sociaal Pedagogische Hulpverlening, 10, 4-8.

    Google Scholar 

  • Knorth, E. J., Adriani, P. J. A., Klomp, M., & Van den Bergh, P. M. (2002). Cultuur en jeugdzorg: Participeren allochtone jeugdigen en hun ouders? In A. J. J. M. Ruijssenaars, E. J. Knorth, & P. H. Vedder (Red.), Interculturele pedagogiek in de universiteit: een reden tot zorg? (pp. 37-45). Leuven/Leusden: Acco.

    Google Scholar 

  • Knorth, E. J., & Eldering, L. (1998). Immigrant adolescents in residential group care and treatment settings: Research and experience in the Netherlands. Child and Youth Care Forum, 27, 237-266.

    Article  Google Scholar 

  • Knorth, E. J., Meijers, J. P. M., Brouwer, A., Jansen, E., & Du Prie, H. (2004). Changing the horizon: Client feedback as a driving force behind innovations in residential child and youth care. In H. G. Eriksson, & T. Tjelflaat (Eds.), Residential care: Horizons for the new century (pp. 23-37). Aldershot/Burlington (vt): Ashgate.

    Google Scholar 

  • Knorth, E. J., Minnaert, A. E. M. G., & Ruijssenaars, A. J. J. M. (2005). Verschillen onderscheiden. Orthopedagogische hulpverlening en begeleiding bij problematische opvoedings- en onderwijsleersituaties. Utrecht: Agiel.

    Google Scholar 

  • Knorth, E. J., Noom, M. J., Tausendfreund, T., & Van den Berg, M. A. M. (2005). Kapselzorg voor jeugdigen? Een onderzoek naar kenmerken en aanpak van jeugdigen met sterk antisociaal en oppositioneel gedrag. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 44, 367-379.

    Google Scholar 

  • Knorth, E. J., & Van der Ploeg, J. D. (1994). Residential care in the Netherlands and Flanders: Characteristics of admitted children and their family. International Journal of Comparative Family and Marriage, 1, 17-27.

    Google Scholar 

  • Maier, H. W. (1979). The core of care: Essential ingredients for the development of children at home and away from home. Child Care Quarterly, 8. Vertaald als: Zorg weegt het zwaarst: Wat kinderen, thuis of uithuis geplaatst, zeker nodig hebben voor hun ontwikkeling. In M. van Lieshout, & M. Ruigewaard (Red.), De groepsleider: Basisboek voor werkers in de residentiële hulpverlening (pp. 10-20). Amersfoort/Leuven: Acco.

    Google Scholar 

  • Matthys, W. (2001). De betekenis van biologische factoren voor de behandeling van gedragsstoornissen. Kind en Adolescent, 22, 268-280.

    Google Scholar 

  • McCurdy, B. L., & McIntyre, E. K. (2004). ‘And what about residential…?’ Reconceptualizing residential treatment as a stop-gap service for youth with emotional and behavioral disorders. Behavioral Interventions, 19, 137-158.

    Article  Google Scholar 

  • Metselaar, J., Knorth, E. J., & Van den Bergh, P. M. (2005). Het VraaG-onderzoek: Elementen van vraaggericht werken. In J. R. M. Gerris (Red.), Interventie en preventie samen met effectonderzoek: Professionele winst (pp. 69-84). Assen: Van Gorcum.

    Google Scholar 

  • Reid, W. J., Kagan, R. M., & Schlosberg, S. B. (1988). Prevention of placement. Child Welfare, 67, 25-36.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Rispens, J. (1999). Dromen over dienstbaar inzicht. Over de theoretische fundering van hedendaags orthopedagogisch onderzoek. In H. Baartman, A. van der Leij, & J. Stolk (Red.), Het perspectief van de orthopedagoog (pp. 43-57). Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

    Google Scholar 

  • Scherrer, J. L. (1994). A meta-analysis of the effectiveness of residential treatment programs for children and adolescents. PhD Dissertation. Chicago: University of Illinois.

    Google Scholar 

  • Scholte, E. M. (2002). Psychosociale jeugdzorg: Naar een empirisch onderbouwde diagnostiek en behandeling. In M. H. van IJzendoorn, & H. de Frankrijker (Red.), Pedagogiek in beeld (pp. 221-238). Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

    Google Scholar 

  • Scholte, E. M., & Van der Ploeg, J. D. (2003). Effectieve hulpverlening aan jeugdigen met meervoudige psychosociale problemen. Deel I en II. Amsterdam: nippo.

    Google Scholar 

  • Schoorl, P. M., Van den Bergh, P. M., & Ruijssenaars, A. J. J. M. (2000). Inleiding in de theoretische orthopedagogiek. Hulpverlenen bij opvoeden. Leuven/Apeldoorn: Garant.

    Google Scholar 

  • Schuengel, C. (2002). Residentiële hulpverlening: Veiligheid en praktijkgericht onderzoek. In M. H. van IJzendoorn, & H. de Frankrijker (Red.), Pedagogiek in beeld (pp. 239-251). Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

    Google Scholar 

  • Sinclair, I., & Gibbs, I. (1999). Measuring the turbulence of English children’s homes. Children and Youth Services Review, 21, 57-74.

    Article  Google Scholar 

  • Smit, M., & Knorth, E. J. (1998). Parental involvement in residential care: Fact or fiction? In W. Hellinckx, M. J. Colton, & M. Williams (Eds.), International perspectives on family support (pp. 48-66). Aldershot, uk: Ashgate.

    Google Scholar 

  • Strijker, J., & Zandberg, Tj. (2004). Over-Leven in de pleegzorg. Pedagogiek, 24, 230-245.

    Google Scholar 

  • Strijker, J., Zandberg, Tj., & Van der Meulen, B. F. (2005). Typologies and outcomes for foster children. Child and Youth Care Forum, 34, 43-55.

    Article  Google Scholar 

  • Underwood, L. A., Barretti, L., Storms, T. L., & Safonte-Strumolo, N. (2004). A review of clinical characteristics and residential treatments for adolescent delinquents with mental health disorders. A promising residential program. Trauma, Violence and Abuse, 5, 199-242.

    Article  Google Scholar 

  • Van Binsbergen, M. H. (2003). Motivatie voor behandeling. Ontwikkeling van behandelmotivatie in een justitiële instelling. Academisch proefschrift. Antwerpen/Apeldoorn: Garant.

    Google Scholar 

  • Van Burik, A., Veltkamp, E., & Kayser, T. (2004). Klachten forensische diagnostiek jeugdigen. Een onderzoek naar het aantal en de aard van de klachten die ingediend worden naar aanleiding van jeugdforensisch onderzoek. Woerden: Advies- en Onderzoeksbureau Van Montfoort.

    Google Scholar 

  • Van den Berg, G. (2000). On describing the residential care process. Academisch proefschrift. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.

    Google Scholar 

  • Van der Ploeg, J. D. (1986). Feiten en ontwikkelingen in de residentiële hulpverlening. In R. de Groot, & J. van Weelden (Red.), Van gisteren over morgen: Een orthopedagogische overzichtsstudie (pp. 138-175). Groningen: Wolters-Noordhoff.

    Google Scholar 

  • Van der Ploeg, J. D. (2003). Knelpunten in de jeugdzorg. Onderbelichte onderwerpen (serie ortho). Rotterdam: Lemniscaat.

    Google Scholar 

  • Van der Ploeg, J. D., & Scholte, E. M. (1996). Bijzondere Jeugdzorg Centra in beeld, deel 3. Amsterdam/Delft: nippo/Eburon.

    Google Scholar 

  • Van der Ploeg, J. D., & Scholte, E. M. (2003). Effecten van behandelingsprogramma’s voor jeugdigen met ernstige gedragsproblemen in residentiële settings: Eindrapport. Amsterdam: nippo.

    Google Scholar 

  • Van Yperen, T. A. (2003a). Resultaten in de jeugdzorg: Begrippen maatstaven en methoden. Utrecht: nizw Uitgeverij.

    Google Scholar 

  • Van Yperen, T. A. (2003b). Gaandeweg. Werken aan de effectiviteit van de jeugdzorg. Oratie. Utrecht: nizw Uitgeverij.

    Google Scholar 

  • Van Yperen, T. A. (2005). Van weten naar verbeteren. In M. van der Steege, & C. Konijn (Red.), Jeugdzorg in onderzoek: Focus op effectiviteit (pp. 37-48). Den Haag/Utrecht: Ministerie van vws/nizw.

    Google Scholar 

  • Van Yperen, T. A., Boendermaker, L., & Hellema, M. (2004). Indicatie, modules en bekostiging. Utrecht: nizw.

    Google Scholar 

  • Van Yperen, T. A., Meyknecht, G., & Diephuis, K. (2004). Werken met doelrealisatie. Handreiking formuleren en evalueren van hulpverleningsdoelen. In Doelrealisatie. Programma Kwaliteitszorg in de Jeugdzorg II (pp. 25-56). Utrecht: ggz Nederland/mo Groep.

    Google Scholar 

  • Veerman, J. W., & Damen, H. (2003). Kwaliteit moet blijken. Effecten als toetssteen voor de jeugdzorg. In C. van Dijk (Red.), Boddaert honderd jaar: Ontwikkelingen in de dagbehandeling voor schoolgaande jeugd (pp. 244-262). Amsterdam: Uitgeverij swp.

    Google Scholar 

  • Veerman, J. W., De Kemp, R. A. T., & Ten Brink, L. T. (2000). Evaluatie-onderzoek Families First Nederland (2e druk). Utrecht: nizw Uitgeverij.

    Google Scholar 

  • Veerman, J. W., Janssens, J. M. A. M., & Delicat, J. W. (2004). Opvoeden in onmacht, of…? Een meta-analyse van 17 methodieken voor intensieve pedagogische thuishulp bij normovertredend gedrag. Nijmegen: Katholieke Universiteit Nijmegen, acsw/Praktikon.

    Google Scholar 

  • Veerman, J. W., & Ten Brink, L. T. (2001). Lessen uit follow-up onderzoek. In H. van Leeuwen, N. W. Slot, & M. Uijterwijk (Red.), Antisociaal gedrag bij jeugdigen: Determinanten en interventies (pp. 207-224). Lisse: Swets & Zeitlinger.

    Google Scholar 

  • Vollebergh, W. A. M. (2003). Gemiste kansen. Culturele diversiteit en de jeugdzorg. Kind en Adolescent, 24, 209-221.

    Google Scholar 

  • Whittaker, J. K. (1997). Caring for troubled children: Residential treatment in a community context. New York: Aldine de Gruyter.

    Google Scholar 

  • Whittaker, J. K. (2001). Repenser la suppléance familiale en internats et en foyers de groupes: Enjeux scientifiques et professionnels. In M. Corbillon (Ed.), Suppléance familiale: Nouvelles approches, nouvelles pratiques (pp. 171-180). Vigneux sur Seine: Matrice.

    Google Scholar 

  • Whittaker, J. K., Overstreet, E. J., Grasso, A., Tripodi, T., & Boylan, F. (1988). Multiple indicators of success in residential youth care and treatment. American Journal of Orthopsychiatry, 58, 143-147.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Whittaker, J. K., & Savas, S. A. (1999). De link met de maatschappij; een verontachtzaamde dimensie bij de planning van hulp aan opgenomen jeugdigen. In E. J. Knorth, & M. Smit (Red.), Planmatig handelen in de jeugdhulpverlening (pp. 287-303). Leuven/Apeldoorn: Garant.

    Google Scholar 

  • Wierzbicki, M., & Pekarik, G. (1993). A meta-analysis of psychotherapy dropout. Professional Psychology: Research and Practice, 24, 190-195.

    Article  Google Scholar 

  • Willemse, Th. R. M. (1997). De 20e eeuw, 1905-1988: Van opvoedingsgesticht tot behandelingshuis. In S. Groenveld, J. J. H. Dekker, & Th. R. M. Willemse, Wezen en boefjes. Zes eeuwen zorg in wees- en kinderhuizen (pp. 339-400). Hilversum: Verloren.

    Google Scholar 

  • Wozner, Y., Golan, M., Davidson-Arad, B., & Dekel, R. (1997). The Quality of Life of institutions for young people. International Journal of Child and Family Welfare, 2, 127-143.

    Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.kindenadolescent.nl

    Erik J. Knorth

Authors
  1. Erik J. Knorth
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Erik J. Knorth.

Additional information

Knorth, E. J. (2005). What makes the difference? Intensive care and treatment for children and adolescents with problem behaviour, Kind en Adolescent, 26 (4), 334-351.

Summary: Child and youth care organisations are under pressure to demonstrate the effects of their work with young clients. Research demonstrates that the chances of problem behaviour continuing following treatment are far from being small. So the question is: by which means and methods might the functioning and quality of life of problem children and adolescents be effectively optimised? The article focuses on the field of residential child care. It is suggested that not only outcomes be studied but also which interventions that actually take place in children’s homes and institutions be assessed. Care and treatment in that context continues too much to have the character of a black box. The author presents an evidence-based model of intervention components that might be used as a theoretical frame of reference in research projects. He argues in favour of intensifying the scientific study of the activities in the residential group.

Keywords: residential child care, problem behaviour, evidence-based model of interventions.

Prof. dr. E. J. Knorth, Afdeling Orthopedagogiek, Rijksuniversiteit Groningen, Groote Rozenstraat 38, 9712 TJ Groningen

Dit artikel is een bewerking van de oratie, uitgesproken op dinsdag 24 mei 2005, bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar orthopedagogiek, in het bijzonder de jeugdzorg, aan de Rijksuniversiteit Groningen. Een uitgewerkte versie verschijnt in Knorth, Minnaert en Ruijssenaars (2005)

About this article

Cite this article

Knorth, E.J. Wat maakt het verschil?. KIAD 26, 150–160 (2005). https://doi.org/10.1007/BF03060962

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03060962

Search

Navigation