Skip to main content
SpringerLink
Log in

Effectonderzoek naar preventieprogramma’s voor kinderen met gedragsproblemen

  • Artikel
  • Published:
Kind en adolescent

Samenvatting

Gedragsproblemen bij kinderen voorspellen een reeks ongunstige uitkomsten op volwassen leeftijd, zoals antisociaal en delinquent gedrag. Omdat met klinische behandelingen maar een klein deel van de populatie kan worden bereikt, zijn in verschillende landen preventieprogramma’s ontwikkeld. Terwijl Nederlandse preventieprogramma’s nauwelijks op hun effectiviteit zijn onderzocht, is er in de afgelopen tien jaar een reeks Amerikaanse en Canadese preventieprogramma’s geevalueerd. Dit artikel geeft een beknopt overzicht van deze effectstudies. Veel preventieprogramma’s boeken goede resultaten; er is echter een substantieel aantal dat weinig effect sorteert. De succesvolle programma’s zijn zeer intensief en daardoor kostbaar. Langetermijnresultaten moeten worden afgewacht.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Literatuur

  • Bakker, I., Bakker, K., Van Dijke, A., & Terpstra, L. (1998). Naar een samenhangend beleid en aanbod van opvoedingsondersteuning en ontwikkelingsstimulering voor kinderen en ouders in risicosituaties. Utrecht: NIZW-Uitgeverij.

    Google Scholar 

  • Bakker, I., & Janssen, H. (1997). Draaiboek Oudercursus Opvoeden: zo. Utrecht: NIZW-Uitgeverij.

    Google Scholar 

  • Barrish, H. H., Saunders, M., & Wolf, M. M. (1969). Good behavior game: Effects of individual contingencies for group consequences on disruptive behavior in a classroom. Journal of Applied Behavior Analysis, 2, 119-124.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Bartels, A. A. (1986). Sociale vaardigheidstraining voor probleemjongeren. Uitgangspunten, opzet, resultaten, mogelijkheden. Lisse: Swets & Zeitlinger.

    Google Scholar 

  • Bartels, A. A. (1993). Sociale vaardigheidstherapie voor jeugdige delinquenten en jongeren met ernstige gedragsproblemen. In J. W. Orlemans (Red.), Handboek voor gedragstherapie. Deel 2 (pp. 247-308). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

    Google Scholar 

  • Bartels, A. A. (2001). Behandeling van jeugdige delinquenten volgens het competentiemodel. Kind en Adolescent, 22, 211-226.

    Article  Google Scholar 

  • Bartels, A. A., Schuursma, S., & Slot, N. W. (2001). Interventies. In R. Loeber, N. W. Slot, & J. A. Sergeant (Red.), Ernstige en gewelddadige jeugddelinquentie. Omvang, oorzaken en interventies (pp. 291-318). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

    Google Scholar 

  • Bol, M. W., & Bijleveld, C. C. (2001). Longitudinaal jeugdonderzoek in Nederland. In R. Loeber, N. W. Slot, & J. A. Sergeant (Red.), Ernstige en gewelddadige jeugddelinquentie. Omvang, oorzaken en interventies (pp. 391-399). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

    Google Scholar 

  • Boyle, M. H., Cunningham, C. E., Heale, J., Hundert, J., McDonald, J., Offord, D. R., & Racine, Y. (1999). Helping children adjust-a Tri-Ministry Study: I. Evaluation methodology. Journal of Child Psychology & Psychiatry, 40, 1051-1060.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Boyle, M. H., & Offord, D. R. (1988). Prevalence of childhood disorder, perceived mental need for help, family dysfunction and resource allocation for child welfare and children’s mental health services in Ontario. Canadian Journal of Behavioural Science, 20, 374-388.

    Article  Google Scholar 

  • Braswell, L., August, G. R., Bloomquist, M. L., Realmuto, G. M., Skare, S. S., & Crosby, R. D. (1997). School-based secondary prevention for children with disruptive behavior: Initial outcomes. Journal of Abnormal Child Psychology, 25, 197-208.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Brezinka, V. (2001). Gedragstherapie van conduct disorder bij kinderen en adolescenten. Gedragstherapie, 34, 257-273.

    Google Scholar 

  • Coie, J. D., Lochman, J. E., Terry, R., & Hyman, C. (1992). Predicting early adolescent disorder from childhood aggression and peer rejection. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 60, 783-792.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Coie, J. D., Underwood, M., & Lochman, J. E. (1991). Programmatic intervention with aggressive children in the school setting. In D. J. Pepler, & K. H. Rubin (Eds.), The development and treatment of childhood aggression (pp. 389-410). New York: Lawrence Erlbaum.

    Google Scholar 

  • Conduct Problems Prevention Research Group (1992). A developmental and clinical model for the prevention of conduct disorder: The FAST Track Program. Development & Psychopathology, 4, 509-527.

    Google Scholar 

  • Conduct Problems Prevention Research Group (1999). Initial impact of the Fast Track prevention trial for conduct problems: I. The high-risk sample. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 67, 631-647.

    Google Scholar 

  • Conduct Problems Prevention Research Group (2000). Merging universal and indicated prevention programs: the Fast Track model. Addictive Behaviors, 25, 913-927.

    Google Scholar 

  • Crijnen, A. A., Rigter, H., & Verhulst, F. C. (2001). De preventie van agressie en gedragsproblemen bij schoolgaande kinderen via een geïntegreerd aanbod van universele, selectieve en geïndiceerde interventies. Tijdschrift voor Sociale Gezondheidszorg, in druk.

  • Cunningham, C. E., Boyle, M., Offord, D., Racine, Y., Hundert, J., Secord, M., & McDonald, J. (2000). Tri-ministry study: Correlates of school-based parenting course utilization. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 68, 928-933.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Cunningham, C. E., Bremner, R., & Boyle, M. (1995). Large group community-based parenting programs for families of preschoolers at risk for disruptive behaviour disorders: Utilization, cost effectiveness, and outcome. Journal of Child Psychology & Psychiatry & Allied Disciplines, 36, 1141-1159.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Dangel, R. F., & Polster, R. A. (1988). Teaching child management skills. New York: Pergamon Press.

    Google Scholar 

  • Dishion, T. J., McCord, J., & Poulin, F. (1999). When interventions harm: Peer groups and problem behavior. American Psychologist, 54, 755-764.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Dodge, K. A., & Somberg, D. R. (1987). Hostile attributional biases among aggressive boys are exacerbated under conditions of threats to the self. Child Development, 58, 213-224.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Dolan, L. J., Kellam, S. G., Brown, C. H., Werthamer-Larsson, L., Rebok, G. W., Mayer, L. S., Laudolff, J., Turkkan, J. S., Ford, C., & Wheeler, L. (1993). The short-term impact of two classroom-based preventive interventions on aggressive and shy behaviors and poor achievement. Journal of Applied Developmental Psychology, 14, 317-345.

    Article  Google Scholar 

  • Doreleijers, T. A. (2000). Oppositioneel-opstandige en antisociale gedragsstoornissen en delinquent gedrag in de adolescentie. Tijdschrift voor Psychiatrie, 42, 739-749.

    Google Scholar 

  • Dumas, J. E., & Wahler, R. G. (1983). Predictors of treatment outcome in parent training: Mother insularity and socioeconomic disadvantage. Behavioral Assessment, 5, 301-313.

    Google Scholar 

  • Farrington, D. P. (1989). Early predictors of adolescent aggression and adult violence. Violence & Victims, 4, 79-100.

    CAS  Google Scholar 

  • Feindler, E. L., Marriott, S. A., & Iwata, M. (1984). Group anger control training for junior high school delinquents. Cognitive Therapy & Research, 8, 299-311.

    Article  Google Scholar 

  • Graziano, A. M., & Diament, D. M. (1992). Parent behavioral training: An examination of the paradigm. Behavior Modification, 16, 3-38.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Grossman, D. C., Neckerman, H. J., Koepsell, T. D., Liu, P. Y., Asher, K. N., Beland, K., Frey, K., & Rivara, F. P. (1997). Effectiveness of a violence prevention curriculum among children in elementary school. A randomized controlled trial. Jama, 277, 1605-1611.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Hawkins, J. D., Catalano, R. F., Morrison, D. M., O’Donnell, J., Abbott, R. D., & Day, L. E. (1992). Seattle Social Development Project: Effects of the first four years on protective factors and problem behaviors. In J. McCord, & R. Tremblay (Eds.), The prevention of antisocial behavior in children (pp. 139-161). New York: Guilford Press.

    Google Scholar 

  • Heyboer, A., & Bakker, I. (1997). Opvoeden: zo verder. Utrecht: NIZW-Uitgeverij.

    Google Scholar 

  • Hinshaw, S. P. (1992). Academic underachievement, attention deficits, and aggression: Comorbidity and implications for intervention. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 60, 893-903.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Hudley, C., Britsch, B., Wakefield, W. D., Smith, T., Demorat, M., & Cho, S.-J. (1998). An attribution retraining program to reduce aggression in elementary school students. Psychology in the Schools, 35, 271-282.

    Article  Google Scholar 

  • Hudley, C., & Graham, S. (1993). An attributional intervention to reduce peer-directed aggression among African-American boys. Child Development, 64, 124-138.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Hundert, J., Boyle, M. H., Cunningham, C. E., Duku, E., Heale, J., McDonald, J., Offord, D. R., & Racine, Y. (1999). Helping children adjust-a Tri-Ministry Study: II. Program effects. Journal of Child Psychology & Psychiatry & Allied Disciplines, 40, 1061-1073.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Junger-Tas, J. (1997). Jeugd en Gezin II: Naar een effectief preventiebeleid. Den Haag: Ministerie van Justitie, Directoraat-Generaal Preventie, Jeugd en Sancties.

    Google Scholar 

  • Junger-Tas, J., & Slot, N. W. (2001). Preventie van ernstig delinquent en gewelddadig gedrag. In R. Loeber, N. W. Slot, & J. A. Sergeant (Red.), Ernstige en gewelddadige jeugddelinquentie. Omvang, oorzaken en interventies (pp. 265-289). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

    Google Scholar 

  • Kazdin, A. E. (1993). Treatment of conduct disorder: Progress and directions in psychotherapy research. Development & Psychopathology, 5, 277-310.

    Article  Google Scholar 

  • Kazdin, A. E. (1995). Child, parent and family dysfunction as predictors of outcome in cognitive-behavioral treatment of antisocial children. Behaviour Research & Therapy, 33, 271-281.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Kazdin, A. E. (1997). Parent management training: Evidence, outcomes, and issues. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 36, 1349-1356.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Kazdin, A. E. (2000). Treatments for aggressive and antisocial children. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 9, 841-858.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Kazdin, A. E., Esveldt-Dawson, K., French, N. H., & Unis, A. S. (1987). Problem-solving skills training and relationship therapy in the treatment of antisocial child behavior. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 55, 76-85.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Kazdin, A. E., Mazurick, J. L., & Bass, D. (1993). Risk for attrition in treatment of antisocial children and families. Journal of Clinical Child Psychology, 22, 2-16.

    Article  Google Scholar 

  • Kazdin, A. E., Siegel, T. C., & Bass, D. (1992). Cognitive problem-solving skills training and parent management training in the treatment of antisocial behavior in children. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 60, 733-747.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Kazdin, A. E., & Weisz, J. R. (1998). Identifying and developing empirically supported child and adolescent treatments. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 66, 19-36.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Kellam, S. G., & Anthony, J. C. (1998). Targeting early antecedents to prevent tobacco smoking: Findings from an epidemiologically based randomized field trial. American Journal of Public Health, 88, 1490-1495.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Kellam, S. G., Rebok, G. W., Ialongo, N., & Mayer, L. S. (1994). The course and malleability of aggressive behavior from early first grade into middle school: Results of a developmental epidemiology-based preventive trial. Journal of Child Psychology & Psychiatry & Allied Disciplines, 35, 259-281.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Kupersmidt, J. B., & Coie, J. D. (1990). Preadolescent peer status, aggression, and school adjustment as predictors of externalizing problems in adolescence. Child Development, 61, 1350-1362.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Leseman, P., Fahrenfort, M., Oud, W., Schoufour, J., Bertrand, R., & Klaver, A. (1998). Experimenten Opvoedingsondersteuning (SCO-rapport 504). Amsterdam/Den Haag: SCO-Kohnstamm Instituut.

    Google Scholar 

  • Lochman, J., Lampron, L., Gemner, T., & Harris, S. (1987). Anger coping intervention with aggressive children: a guide to implementation in school settings. In P. Keller, & S. Heyman (Eds.), Innovations in clinical practice: A source book. Volume 6. (pp. 339-356). Sarasota, FL: Professional Resource Exchange.

    Google Scholar 

  • Lochman, J. E. (1992). Cognitive-behavioral intervention with aggressive boys: Three-year follow-up and preventive effects. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 60, 426-432.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Lochman, J. E., Coie, J. D., Underwood, M. K., & Terry, R. (1993). Effectiveness of a social relations intervention program for aggressive and nonaggressive, rejected children. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 61, 1053-1058.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Lochman, J. E., & Lenhart, L. A. (1993). Anger coping intervention for aggressive children: Conceptual models and outcome effects. Clinical Psychology Review, 13, 785-805.

    Article  Google Scholar 

  • Loeber, R. (1982). The stability of antisocial and delinquent child behavior: A review. Child Development, 53, 1431-1446.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Loeber, R., Burke, J. D., Lahey, B. B., Winters, A., & Zera, M. (2000). Oppositional defiant and conduct disorder: A review of the past 10 years, Part I. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 39, 1468-1484.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Loeber, R., Sergeant J. A., & Slot, N. W. (2001). Implicaties voor beleid, onderzoek en overdracht van informatie. In R. Loeber, N. W. Slot, & J. A. Sergeant (Red.), Ernstige en gewelddadige jeugddelinquentie (pp. 357-372). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

    Google Scholar 

  • Matthys, W. (1996). Leergerichte behandeling bij oppositioneel-opstandige en antisociale gedragsstoornis. In F. Verheij, & F. C. Verhulst (Red.), Kinder- en Jeugdpsychiatrie III. Behandeling en begeleiding (pp. 386-396). Assen: Van Gorcum.

    Google Scholar 

  • Matthys, W. (1998). Groepstraining in sociale probleemoplossing voor kinderen met oppositioneel-opstandige en antisociale gedragsstoornissen. In W. Koops, & W. Slot (Red.), Van lastig tot misdadig (pp. 145-156). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

    Google Scholar 

  • Matthys, W. (1999). Oppositioneel-opstandige en antisociale gedragsstoornissen in de kinderleeftijd: pathogenese, diagnostiek en behandeling. Tijdschrift voor Psychiatrie, 41, 529-538.

    Google Scholar 

  • Moffitt, T. E. (1993). Adolescence-limited and life-course-persistent antisocial behavior: A developmental taxonomy. Psychological Review, 100, 674-701.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Mrazek, P. J., & Haggerty, R. J. (Ed.). (1994). Reducing risks for mental disorders: Frontiers for preventive intervention research. Washington, DC: National Academy Press.

    Google Scholar 

  • O’Donnell, J., Hawkins, J. D., Catalano, R. F., Abbott, R. D., & Day, L. E. (1995). Preventing school failure, drug use, and delinquency among low-income children: Long-term intervention in elementary schools. American Journal of Orthopsychiatry, 65, 87-100.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Olweus, D. (1994). Annotation: Bullying at school: Basic facts and effects of a school based intervention program. Journal of Child Psychology & Psychiatry & Allied Disciplines, 35, 1171-1190.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Patterson, G. R., & Gullion, M. E. (1968). Living with children: New methods for parents and teachers. Champaign: Research Press.

    Google Scholar 

  • Pepler, D. J., King, G., & Byrd, S. (1991). A social-cognitively based social skills training program for aggressive children. In D. J. Pepler, & K. H. Rubin (Ed.), The development and treatment of childhood aggression (pp. 361-379). Hillsdale: Erlbaum.

    Google Scholar 

  • Prinz, R. J., Blechman, E. A., & Dumas, J. E. (1994). An evaluation of peer coping-skills training for childhood aggression. Journal of Clinical Child Psychology, 23, 193-203.

    Article  Google Scholar 

  • Prinz, R. J., & Miller, G. E. (1994). Family-based treatment for childhood antisocial behavior: Experimental influences on dropout and engagement. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 62, 645-650.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Reid, J. B., Eddy, J. M., Fetrow, R. A., & Stoolmiller, M. (1999). Description and immediate impacts of a preventive intervention for conduct problems. American Journal of Community Psychology, 27, 483-517.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Reijneveld, S., Stiggelbout, M., & Swagerman-van Hees, M. (2000). Verbetering en uitvoering van preventieprogramma’s door GGD ’en: aanbevelingen over signalering en preventie van psychosociale problemen bij kinderen en jeugdigen. Leiden: TNO Preventie en Gezondheid.

    Google Scholar 

  • Riksen-Walraven, J. M. (1994). Instapje. Ontwikkeling en evaluatie van een thuisstimuleringsprogramma voor Surinaamse opvoeders met een kind van een jaar. Rijswijk: Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur.

    Google Scholar 

  • Roede, E., Bijstra, J. O., Derriks, M., & Moorlag, H. (2001). Cool-Down en RAM : Twee programma’s voor het verminderen van agressie bij kinderen (SCO-rapport 607). Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut van de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, Universiteit van Amsterdam.

    Google Scholar 

  • Sawyer, M. G., MacMullin, C., Graetz, B., Said, J. A., Clark, J. J., & Baghurst, P. (1997). Social skills training for primary school children: a 1-year follow-up study. Journal of Paediatric Child Health, 33, 378-383.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Schweinhart, L. J., Barnes, H. V., & Weikart, D. P. (1993). Significant Benefits: the High-Scope Perry Preschool study through age 27. Ypsilanti, MI: High Scope EDucational Research Foundation.

    Google Scholar 

  • Scott, S., Knapp, M., Henderson, J., & Maughan, B. (2001). Financial cost of social exclusion: follow up study of antisocial children into adulthood. British Medical Journal, 323, 191-193.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Serketich, W. J., & Dumas, J. E. (1996). The effectiveness of behavioral parent training to modify antisocial behavior in children: A meta-analysis. Behavior Therapy, 27, 171-186.

    Article  Google Scholar 

  • Slavin, R. E., Madden, N. A., Karweit, N. L., Livermon, B. J., & Dolan, L. (1990). Success for all: first-year outcomes of a comprehensive plan for reforming urban education. American Educational Research Journal, 27, 255-278.

    Google Scholar 

  • Slot, N. W. (1996a). Gezinsgerichte interventies. Hulp voor ouders van kinderen met antisociaal gedrag. Justitiële Verkenningen, 22, 50-62.

    Google Scholar 

  • Slot, N. W. (1996b). Preventie en behandeling van jeugdcriminaliteit. Justitiële Verkenningen, 22, 90-94.

    Google Scholar 

  • Slot, N. W., & Geeraets, M. H. (1996). Competentievergroting voor ouder en kind; effecten van competentiegerichte trainingsprogramma’s voor ouders. Duivendrecht/Amsterdam: Paedologisch Instituut.

    Google Scholar 

  • Spanjaard, H. (1998). Competentievergroting in een jeugdinrichting. In W. Koops, & W. Slot, (Red.), Van lastig tot misdadig (pp. 117-131). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

    Google Scholar 

  • Spanjaard, H., & Berger, M. (1994). Families First: Hulpverlening aan gezinnen ter voorkoming van uithuisplaatsing van kinderen. Jeugd en Samenleving, 24, 720-729.

    Google Scholar 

  • Tremblay, R. E., Pagani-Kurtz, L., Masse, L. C., Vitaro, F., & Pihl, R. O. (1995). A bimodal preventive intervention for disruptive kindergarten boys: Its impact through mid-adolescence. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 63, 560-568.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Van Tuijl, C. (2001). Effecten van Opstap Opnieuw. Effecten van een gezinsgericht stimuleringsprogramma bij Turkse en Marokkaanse gezinnen. Alkmaar: Extern Print.

    Google Scholar 

  • Veen, A., Roeleveld, J., & Leseman, P. (2000). Evaluatie van Kaleidoscoop en Piramide. Eindrapport (SCO-rapport 576). Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut van de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, Universiteit van Amsterdam.

    Google Scholar 

  • Veerman, J. W., De Kemp, R. A., & Ten Brink, L. T. (1998). Evaluatieonderzoek Families First Nederland. Utrecht: NIZW-Uitgeverij.

    Google Scholar 

  • Vitaro, F., & Tremblay, R. E. (1994). Impact of a prevention program on aggressive children’s friendships and social adjustment. Journal of Abnormal Child Psychology, 22, 457-475.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Webster-Stratton, C. (1984). Randomized trial of two parent-training programs for families with conduct-disordered children. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 52, 666-678.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Webster-Stratton, C. (1998). Preventing conduct problems in Head Start children: Strengthening parenting competencies. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 66, 715-730.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Webster-Stratton, C., & Hammond, M. (1990). Predictors of treatment outcome in parent training for families with conduct problem children. Behavior Therapy, 21, 319-337.

    Article  Google Scholar 

  • Webster-Stratton, C., & Lindsay, D. W. (1999). Social competence and conduct problems in young children: Issues in assessment. Journal of Clinical Child Psychology, 28, 25-43.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Webster-Stratton, C., Reid, M. J., & Hammond, M. (2001). Preventing conduct problems, promoting social competence: A parent and teacher training partnership in Head Start. Journal of Clinical Child Psychology, 30, 283-302.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Yoshikawa, H. (1994). Prevention as cumulative protection: Effects of early family support and education on chronic delinquency and its risks. Psychological Bulletin, 115, 28-54.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Zigler, E., Taussig, C., & Black, K. (1992). Early childhood intervention: A promising preventative for juvenile delinquency. American Psychologist, 47, 997-1006.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.kindenadolescent.ni

    Veronika Brezinka

Authors
  1. Veronika Brezinka
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Veronika Brezinka.

Additional information

Mevr. dr. V. Brezinka, psycholoog/gedragstherapeut, is verbonden aan de Polikliniek Kinder- en jeugdpsychiatrie van het Sophia Kinderziekenhuis in Rotterdam.

Contactadres: Polikliniek Kinder- en jeugdpsychiatrie, Sophia Kinderziekenhuis, Dr. Molewaterplein 60, 3015 GJ Rotterdam, e-mail: brezinka@psys.azr.nl

About this article

Cite this article

Brezinka, V. Effectonderzoek naar preventieprogramma’s voor kinderen met gedragsproblemen. KIAD 23, 1–13 (2002). https://doi.org/10.1007/BF03060827

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03060827

Search

Navigation