Samenvatting
Spraak is een continue sensomotorische vaardigheid, die functioneel gekoppeld is aan de ademhaling, in het bijzonder aan de uitademing. Wanneer uitademingslucht de stemstructuren in trilling brengt, ontstaat stem. Gesuperponeerd op de stemvorming vinden articulatie en resonantie plaats door al die structuren die in staat zijn de mond-, keel- en neusholte qua vorm, volume en spierspanning te moduleren.
Literatuur
Ayres, J. (1979). Sensory Integration and the Child. Los Angeles: Western Psychological Services.
Beurskens, C., Bots, I., & Devriese, P.P. (1987). Resultaten van mimetherapie bij patiënten met een perifere facialis verlamming. Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie, 97 , 140-5.
Bobath, B. (1984). The Concept of Neuro-Developmental Treatment. London: The Bobath Centre.
Boer, M., Creemers, F., & Lendfers, M. (1997). Logopedisch Informatiesysteem Dysartrie en Afasie. Hogeschool Limburg, Faculteit Gezondheidszorg, opleiding logopedie, Heerlen.
Camper, C. (1993). Wat zegt u? Oefenstof voor mensen met een bemoeilijkte spraak. Utrecht: Lemma.
Camper, C., Monkhorst, E., Teeuw, M., & Zee, R. van der (1981). Dysartrieklapper. Afasieteam Kennemerland, Kogim, Haarlem.
Castillo Morales, R. (1991). Die Orofaziale Regulationstherapie. München: Pflaum Verlag.
Corsten, S., & Hebhard, M. (1999). Leidraad voor een dysartriebehandelprogramma. Hogeschool Limburg, Faculteit Gezondheidszorg, opleiding logopedie, Heerlen.
Computerized Speech Lab – csl (1999). Kay Elemetrics Corp. (product information). New York: Lincoln Park.
Darley, F.L., Aronson, A.E., & Brown, J.R. (1969). Differential diagnostic patterns of dysarthria, Journal of Speech and Hearing Disorders, 12, 246-69.
Darley, F.L., Aronson, A.E., & Brown, J.R. (1975). Motor speech disorders. Philadelphia, London, Toronto: Saunders Company.
Davies, P. (1985). The neglected face. In: P. Davies (ed.). Steps to Follow . Wien, New York: Springer Verlag.
De Bruecker J., Switten, M., & Lambert, J. (1971). Profiel van elementaire en communicatieve functies bij cerebraal motorisch gestoorde kinderen. Tijdschrift voor Logopedie en Audiologie, 2 , 4-13.
Demmink-Geertman, E.G. (1995). De coördinatietherapie bij de ziekte van Parkinson. Tijdschrift voor Logopedie en Foniatrie, 12 , 302-11.
Demmink-Geertman, E.G., & Wassenaar-Postma, G.T. (1983). De logopedische coördinatietherapie van Elfriede Öcker. Tijdschrift voor Logopedie en Foniatrie, 12 , 476-80.
Devriese, P.P., & Bronk, J. (1977). Non-surgical rehabilitation of facial expression. In U. Fisch (ed.). Facial Nerve Surgery. Amstelveen: Kugler Medical Publishers, 290-4.
Dharmaperwira-Prins, R. (1998) Dysartrie en verbale apraxie – beschrijving, onderzoek, behandeling. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Dongen, H.R. van, Arts, W.F.M., & Yousef-Bak, E. (1987). Verworven dysartrie bij kinderen. Tijdschrift voor Logopedie en Foniatrie, 59 , 346-8.
Drummond, S.S. (1993). Dysarthria Examination Battery – manual/instructions for administration. Tuscon (Arizona): Communication Skill Builders.
Duffy, J.R. (1995). Motor Speech Disorders – substrates, differential diagnosis and management. St. Louis: Mosby.
Enderby, P.M. (1983). Frenchay Dysarthria Assessment. San Diego: College-Hill Press.
Erlings-van Deurse, L., Freriks, A., Goudt-Bakker, K., Meulen, Sj. van der, & Vries, L. de (1993). Dyspraxie programma, deel 1: Theorie en programmabeschrijving. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Franke, U. (1994). Logopädisches Handlexikon. München, Basel: Ernst Reindhardt Verlag.
Gelder, R.S. van, Zegers, J.G., & Devriese, P.P. (1985). Een therapie op basis van mime ten behoeve van de behandeling van restverschijnselen na een perifere aangezichtsverlamming. Bewegen en Hulpverlening, 3 , 225-35.
Gelder, R.S. van, Bernard, B.G.E.S., & Wieringen, P.C.W. van (1986). Evaluatie van myofeedback bij de behandeling van restverschijnselen na een perifere aangezichtsverlamming. De psycholoog, 10, 489-90.
Grewel, F. (1967). Congenitale supra-bulbaire paralyse. Logopedie en Foniatrie, 21 , 99-100.
Groot, M.C. de, & Helder, A.M. (1999). Sensorische integratie: stoornissen en behandeling. Logopedie en Foniatrie, 71 , 6, 138-142.
Hayden, D.A. (1994). Differential Diagnosis of Motor Speech Dysfunction in Children. Clinical Communication Disorders, 4, 2, 119-141.
Hirose, H. (1986). Pathophysiology of Motor Speech Disorders (Dysarthria). Folia Phoniatrica, 38, 61-88.
Huang, D., Minifie, F.D., Zhu, B., Lin, S., & O’Brien, R. (1995). Dr. Speech – Real Speech: User’s Guide. Seattle: Tiger Electronics, Inc.
Huber, W. (1989). Dysarthrie. In K. Poeck (ed.). Klinische Neuropsychologie. Stuttgart, New York: Thieme.
Huffman, A.L. (1978). Biofeedback treatment of orofacial dysfunction: a preliminary study. The American Journal of Occupational Therapy, 32, 149-154.
Jennekens, R., Kreuwels, I., Meertens, J., & Strijkers, E. (1998). Dysartrie Onderzoeks Batterijhandleiding. Hogeschool Limburg, Heerlen.
Kahmeier, K. (1996). Kommunikation bei schwerer Dysarthrie im Erwachsenen. In G. Peuser. Kölner Arbeiten zu Patholinguistik , nr. 23.
Kalf, J.G., & Engel-Hoek, L. van den (1993). Rapportage Werkgroep Oraal Onderzoek. Gouda: Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie.
Kent, R.D., Kent, J.F., & Rosenbek, J.C. (1987). Maximum performance tests of speech production. Journal of Speech and Hearing Disorders, 52, 367-387.
Kent, R.D., Weismer, G., Kent, J.F., & Rosenbek, J.C. (1989). Towards Phonetic Intelligibility Testing in Dysarthria. Journal of Speech and Hearing Disorders., 54 , 482-99.
Lambert, J. (1988). Logopedisch Dynamisch Profiel. Tijdschrift voor Logopedie en Audiologie, 18, juli/augustus.
Lambert, J. (1990). Dysartrie – deel 1: dysartrie bij kinderen (logopedie-reeks 1-4). Diepenbeek, Lambert.
Lambert, J. (1990). Dysartrie – deel 2: dysartrie bij volwassenen (logopedie-reeks 1-4) Diepenbeek, Lambert.
Lambert, J., & Rutten, Ch. (1996). fdo – Frenchay Dysartrie Onderzoek. Lisse: Swets Test Services.
Leischner, A. (1987). Aphasien und Sprachentwicklungsstörungen: Klinik und Behandlung. Stuttgart, New York: Thieme.
Luchsinger, R., & Arnold, G.R. (1959). Lehrbuch der Stimm- und Sprachheilkunde. Wien: Springer Verlag.
Maassen, B., Wit, J., & Thoonen, G. (1991). Diagnostiek van neurogene spraakstoornissen bij kinderen. Tijdschrift voor Logopedie en Foniatrie, 63 , 107-15.
Maten, W. ter, & Schavemaker, J. (1991). Dysartrieklapper. Stichting Afasieteam Kennemerland (stak ), Revalidatiecentrum Heliomare, Wijk aan Zee.
McNeil, M.R. (1997). Clinical Management of Sensorimotor Speech Disorders. Stuttgart, New York: Thieme.
Menéndez-Pidal, X., Polikoff, J.B., & Bunnell, H.T. (1997). An hmm-based Phoneme Recognizer Applied to Assessment of Dysarthric Speech. Proceedings of EuroSpeech. Rhodes (Gr.).
Mourik, M. van, Catsman-Berrevoets, C.E., Pasquier, P.F., Yousef-Bak, E., & Dongen, H.R. van (1997). Acquired Childhood Dysarthria: Review of its Clinical Presentation. Pediatric Neurology, 17, 4.
Mueller, H.A. (1974). Vorbereitende Sprachtherapie. Pädiatrische Praxis, Karger, Basel, 40, 127- 131.
Murdoch, B.E., Ozanne, A.E., & Cross, J.A. (1990). Acquired Childhood Speech Disorders: Dysarthria and Dyspraxia. Acquired Neurological Speech/Language Disorders in Childhood.
ndt (1996). Logopedieklapper. Hoensbroek: ndt -Nederland.
Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (1993). Oraal onderzoek NVLF. Gouda.
Netsell, R. (1982). Speech motor control and selected neurologic disorders. In Grillner, S., Lindblom, B., Lubker, J., Persson, A. Speech motor control. Oxford: Pergamon, 247-61.
Philippart, S.M.M., & Gelder, R.S. van (1988). Behandeling van een centrale aangezichtsverlamming. Logopedie en Foniatrie, 60, 4, 127-32.
Ramig, L., Pawlas, A., & Countryman, S. (1995). The Lee Silverman Voice Treatment (LSVT): A Practical Guide to treating the Voice and Speech Disorders in Parkinson Disease. Iowa City (IA): University of Iowa, National Center for Voice and Speech.
Riteco, H., Simons, Y., & Vereyken, A. (1982). Aanpassing van het Logopedisch Dynamisch Profiel bij neuromotorisch gestoorde kinderen. Niet-uitgegeven werkstuk, Revalidatie Academie Hoensbroek.
Robertson, S. J. (1987). Dysarthria Profile. Oregon: Communications Skills Builders.
Robertson, S.J., & Thomson, F. (1993). Working with Dysartric clients – A practical guide to therapy for dysarthria. Bicester, Oxon: Winslow press.
Rosenbek, J.C., & La Pointe, L.L. (1978). The dysarthrias Description, Diagnosis and Treatment. In D.F. Johns (ed.). Clinical Management of Neurogenic Communication Disorders. London: Little, Brown & Co.
Stes, R. (1997). Articulatiestoornissen, -fenomenen, oorzaken en behandeling. Leuven/Amersfoort: Acco.
Thoonen, G.H.J. (1998). Developmental apraxia of speech in children, quantitative assessment of speech characteristics. Vrije Universiteit Amsterdam.
Tonkovich, J.D., Latham, T.J., & Rambow, M.W. (1986). Dysarthria Rehabilitation. Austin (Texas): Pro-Ed., Inc.
Vogel, M. (1987). Einführung in die phonetische Beschreibung der Dysarthrophonien. In: Springer, L., Kattenbeck, G. Aktuelle Beiträge zur Dysarthrophonie und Dysprosodie. München: tuduv Verlag, 25-58.
Vogel, M. (1998). Die Behandlung der Dysarthrie - Dysarthrie: Grundlagen - Diagnostik - Therapie. Stuttgart: Thieme.
Vogel, D., & Cannito, M.P. (1991). Treating Disordered Speech Motor Control. For Clinicians by Clinicians. Austin: Pro Ed.
Wit, J., Maassen, B., Gabriëls, F.J.M., & Thoonen, G. (1993). Maximum Performance Tests in Children With Developmental Spastic Dysarthria. Journal of Speech and Hearing Research, 36, 452-9.
Worrall, L.A., & Frattali C. (2000) Neurogenetic Communication Disorders. A functional Approach. New York: Thieme.
Yorkston, K., & Beukelman, D. (1981). Assessment of Intelligibility of Dysarthric Speech. Austin: Tigard C. C. Publications.
Ziegler, W., Hartmann, E., & Weisner, I. (1992). Dysarthriediagnostik mit dem ‘Münchner Verständlichkeitsprofil’ (mvp ) – Konstruktion des Verfahrens und Anwendungen. Der Nervenarzt, 63, 602-8.
Editor information
Rights and permissions
Copyright information
© 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
About this chapter
Cite this chapter
Peters, H. et al. (2014). Dysartrie. In: Peters, H., et al. Dysartrie. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-368-0812-5_1
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-0812-5_1
Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Online ISBN: 978-90-368-0812-5
eBook Packages: Dutch language eBook collection