Abstract
This article surveys the changing pattern of farm occupation and abandonment in two areas of Iceland, a southern coastal area and an inland area in the east, and examines the causes of change on the basis of documentary, archaeological and tephrochronological evidence. The two areas differ considerably in physical character, which is reflected in their different settlement patterns. Two main causes of abandonment are however evident in both areas, since both contain sites which have suffered from erosion, the most common cause of early abandonment, and sites known in later times to have been abandoned for economic and social reasons. The general pattern in both areas is for settlement to move away from the far inland. In the southern region, coastal erosion has also driven settlement away from the coast. In the past farm abandonment was commonly attributed to simplistic causes. A warning is issued against such generalisations.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
References
Arbman, H. (1940–43) Birka I: Die Gräber, Stockholm/Uppsala.
Bergpórsson, P. (1969) ‘Hafis og hitastig á liðnum öldum’, in M.Á. Einarsson (ed.),Hafisinn, Almenna bókafélagið, Reykjavík, pp. 333–345.
Biskupa sögur I, Hið Íslenzka bókmenntafélag, Kaupmannahöfn, 1858.
Bjarnadóttir, K. (1986) ‘Drepsóttir á 15. öld’, Sagnir, 7. árgangur, 57–64.
Bjarnason, Á. H. (1968) ‘The History of Woodland in Fnjóskadalur’, Acta Phytographica Suecica, 31–42.
Buckland, P. & Sadler, J. (forthcoming) ‘Farm or shieling: an entomological approach’, Appendix in G.Sveinbjarnardóttir, ‘Shielings in Iceland — an archaeological and historical survey,’ in The Norse North Atlantic Conference Proceedings, Acta Archaeologica, forthcoming.
Callmer, J. (1977) ‘Trade Beads and Bead Trade in Scandinavia ca. 800–1000 A.D.’, Acta Archaeologica Lundensia, Series in 4° Nr 11, Lund.
DI-Diplomatarium Islandicum, Íslenzkt fornbréfasafn. Kaupmannahöfn og Reykjavík 1857-.
Dugmore, A. (1987) Holocene glacier fluctuations around Eyjafjallajökull, South Iceland: a tephrochronological study. PhD University of Aberdeen, Department of Geography.
Einarsson, P. (1963) ‘Vitnisbuiður frjóreiningar um gróður, veðurfar oglandnám á Íslandi’, Saga 1962, 442–469.
Fanning, T. (1969) ‘The bronze ringed pins in Limerick City Museum’, North Munster Antiquaries Journal XII, 6–11.
Friðriksson, S. (1972) ‘Grass and grass utilization in Iceland’, Ecology, Vol 53, No 5, 785–796.
Gerrard, J. (1983) ‘Contemporary soil erosion in Pórsmörk, Southern Iceland’, Appendix I in G. Sveinbjarnardóttir, Byggðaleifar á Pórsmörk, Árbók hins íslenzka fornleifafélags 1982, pp.57–59.
Gissel, S. et.al. (eds.) (1981) Desertion and Land Colonozation in the Nordic Countries ca. 1300–1600, Almquist & Wiksell International, Stockholm.
Guðmundsson, V. (1952) ‘Eyðibyli og auðnir á Rangnarvöllum,’ Árbók hins íslenzka fornleifafélags 1951–52, 91–164
Guðmundsson, V. (1953) ‘Eyðibyli og auðnir á Rangnarvöllum’ Árbók hins íslenzka fornleifafélags 1953, 5–79.
Hallsdóttir, M. (1987) ‘Pollen Analytical Studies of Human Influence on Vegetation in Relation to the Landnám Tephra Layer in Southwest Iceland’, Lundqua thesis, Volume 18, Lund University, Department of Quaternary Geology.
Helgason, Ö (1969) ‘Bæjanöfn og byggð í Hryggjardal og Víðidal, Skagafjarðarsýslu’, Saga VII, 196–220.
ÍF-Íslenzk fornrit I Íslendingabók, Landnámabók, Jakob Benediktsson (ed.), Reykjavík 1968.
Jansson, I (1975) ‘Ett rembeslag av orientalsk typ funnet på Island. Vikingetidens orientalska halten och deras eurasiska sammanhang’, Tor, Vol. XVII, 383–419.
Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalín, Hið Íslenzka fræðafélag í Kaupmannahöfn, 1913–43.
Jóhannesson, P. (1928) ‘Plágan mikla 1402–1404’, Skírnir, 73–95.
Jónsson, F. (1907–15) ‘Bæjanöfn á Íslandi’, Safn til sögu Íslands IV, 413–584.
Larsen, G. (1982) ‘Gjóskutímatal Jökulsdals og nágrennis’, in Eldur er í Norðri, afmælisrit helgað Sigurði Pórarinssyni sjötugum 8.janúar 1982, Sögufélag, Reykjavík, pp. 51–65.
Larsen, G. & Pórarinsson, S. (1984) ‘Kumlateigur í Hrífunesi í Skaftártungu IV’, Árbók hins íslenzka fornleifafélags 1983, 31–47.
Manntalið 1703. Hagskýrslur Íslands, Reykjavík 1960.
Rafnsson, S. (1974) Studier i Landnámabók, Lund.
Siguiðsson, P.(1865) ‘BæjafundurinnundirEyjafjöllum’, Pjóðólfur 16.-17.tbl. 1865, 67–68.
Sigurðsson, P. (1886) ‘Um örnefni, goðorðaskipan og fornmenjar i Rangárpingi’, Safn til sögu Íslands II, 498–557.
Skýrslur um Pjms. 30.7.1953, manuscript at The National Museum of Iceland.
Snæsdóttir, M. (1981) ‘Anna á mig. Um snældusnúð frá Stóruborg’, Árbók hins íslenzka fornleifafélags 1980, 51–57.
Snæsdóttir, M. (1988)~Kirkjugarður að Stóruborg undirEyjafjöllum’, Árbókhins íslenzka fornleifafélags 1987, 5–40.
Stefánsson, H. (1970) ‘Fornbýli og eyðibyli í Múlasýslum’, Múlaping 5, 172–187.
Stefánsson, H. & Jónsson, P.M. (eds.) (1947) Austurland. Safn austfirskra fræða I, Akureyri.
Sturlunga saga I, J. Jóhannesson, M. Finnbogason & K. Eldjárn (eds.), Reykjavik 1946.
Sunnlenzkar byggðir IV. Rangnárping austan Eystri Rangnár. Búnaðarsamband Suðurlands 1982.
Sveinbjarnadóttir, G. (1982) ‘Byggðaleifar við Einhyrningsflatir í Fljótshlíð’, in Eldur er í Norðri, afmælisrit helgað Sigurði Pórarinssyni sjötugum 8.janúar 1982, Sögufélag,Reykjavík, pp. 67–77
Sveinbjamardóttir, G. (1983) ‘Byggðaleifar á Pórsmörk’, Árbók hins íslenzka fornleifafélags 1982, 20–61.
Sveinbjarnardóttir, G.et.al. (1981) ‘Excavation at Stóraborg: apalaeoecological approach’, árbók hins íslenzka fornleifélags 1980, 113–129.
Sveinbjamardóttir, G. (forthcoming) ‘Shielings in Iceland: an archaeological and historical survey’, The Norse North Atlantic Conference Proceedings, Bowdoin College Maine, April 1988, Acta Archaeologica, forthcoming.
Sveinsson, P. (1954) ‘Bæjataliði Auðunarmáldögum’, Árbók hins íslenzka fomleifafélags 1954, 26–47.
Sveitir ogjarðir í Múlapingi 3, Á. Halldórsson (ed.), Búnaðarsamband Austurlands 1976.
Thórarinsson, S. (1958) ‘The Öræfajökull eruption of 1362’, Acta Naturalialslandica, Vol. II, No. 2, Reykjavík.
Pórarinsson, S. (1944) ‘Tefrokronologiska studier på Island’, Köbenhavn.
Pórarinsson,S. (1968) Heklueldar, Reykjavík.
Pórarinsson,S. (1976) ‘Páttur af Pegjandadal’, in Minjar og menntir. Afmaelisrithelgað Kristjáni Eldjárn, Reykjavík, pp. 461–470.
Pórarinsson, S. (1977) ‘Gjóskulög og gamlar rústir, Árbók hins íslenzka fomleifafélags 1976, 5–38.
Pormóðsson, E. (1972) ‘Byggð í pistilfirði’, Saga 1972, 92–133.
Author information
Authors and Affiliations
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 1991 Springer Science+Business Media Dordrecht
About this chapter
Cite this chapter
Sveinbjarnardóttir, G. (1991). A Study of Farm Abandonment in Two Regions of Iceland. In: Maizels, J.K., Caseldine, C. (eds) Environmental Change in Iceland: Past and Present. Glaciology and Quaternary Geology, vol 7. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-94-011-3150-6_11
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-011-3150-6_11
Publisher Name: Springer, Dordrecht
Print ISBN: 978-94-010-5389-1
Online ISBN: 978-94-011-3150-6
eBook Packages: Springer Book Archive