De kunst van kwaliteit

Samenvatting

In het streven naar een optimale kwaliteit van gezondheidszorg is een richtinggevende definitie van gezondheid onontbeerlijk. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieerde gezondheid in 1948 als volgt: Health is a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity. In deze definitie ligt de focus op complete well-being, het risico kan zijn dat mensen met een chronische lichamelijke of mentale aandoening of met een handicap daardoor minder vanzelfsprekend in de ‘gezonde’ wereld kunnen functioneren. Door daarnaast het accent te leggen op het feit dat het om meer gaat dan alleen de afwezigheid van ziekte, kan de definiëring bijdragen aan medicalisering. Bovendien ontwikkelt het denken over kwaliteit zich vooral vanuit een medische invalshoek. De voortgaande discussie over een richtinggevende definitie voor gezondheid mondde in 2011 uit in een voorstel van Huber en anderen [1] om de volgende definitie van gezondheid te hanteren: Health as the ability to adapt and to selfmanage. Deze ontwikkeling van de definitie is enerzijds een reflectie op de maatschappelijke discussie over gezondheid en ziekte, waarbij de focus meer komt te liggen op het voorkómen van ziekte (van ziekte naar gezond gedrag), anderzijds illustreert deze ontwikkeling de verandering van ziektepatronen (van infectieziekten naar ziekten die mede het gevolg zijn van leefstijl) in een steeds groter deel van de wereld. Met de ontwikkelingen van de inzichten veranderde ook het concept van ‘goede’ zorg ofwel kwaliteit van zorg. Dit hoofdstuk gaat over de kwaliteit van medische zorg in de huisartsenpraktijk, die op grond van richtinggevende definities en de ontwikkeling daarvan, ook aan verandering onderhevig is. De kwaliteit wordt op vier niveaus bepaald: landelijk niveau, regionaal niveau, niveau van de gemeente of wijk en op het niveau van de praktijk.

Intermezzo 3: Op weg in de praktijk

A. Richters, huisarts Huisartsenpraktijk Richters, Enschede

De eerste elf jaar

De verhuizing naar het nieuwe gezondheidscentrum duurde wat langer dan gepland, maar sinds 2014 is de praktijk daar gevestigd. Sinds 2011 is de praktijk NHG-geaccrediteerd en het personeelsbestand is flink uitgebreid.

Het was bijzonder om te starten met een kleine praktijk aan huis (het huis van mijn voorganger). Het heeft me de mogelijkheid gegeven om alles echt zo te regelen zoals ik het zelf wilde. Een voor een hebben we de zorgstraten opgestart, diabetes, COPD en CVRM. En drie jaar terug als laatste de ouderenzorg. Een belangrijke stap was het uitbreiden van de bereikbaarheid van de praktijk, we zijn nu gewoon tussen 8.00 en 17.00 uur bereikbaar voor onze patiënten.

Al deze groei betekende wel een flinke uitbreiding van het personeelsbestand. Iedere dag twee doktersassistentes om balie- en telefoontaken te kunnen combineren met een eigen spreekuur. Praktijkondersteuners maken het gestructureerd werken in de chronische zorg mogelijk. Naast een POH-GGZ, werken er een POH-somatiek en een POH-ouderenzorg in de praktijk. Sinds kort heb ik ook een physician assistent in dienst en ik ben sinds vier jaar ook huisarts-opleider aan het Huisartsinstituut van de Vrije Universiteit. Daarnaast heb ik na het tweede jaar een waarnemer aangenomen, eerst voor één dag in de week, later voor twee. In Twente is er sprake van een flink huisartsentekort en hebben we allemaal praktijken die flink boven de norm zijn. Mijn werk als huisarts is flink veranderd, van een dokter die vijf dagen per week spreekuur doet naar een dokter met veel personeel en veel supervisietaken. Ik vind dat leuk, maar het vraagt wel een andere inzet en meer inspanning. Het kost meer moeite om op de hoogte te blijven van hoe het met alle patiënten gaat, je moet goede afspraken met elkaar maken hoe je elkaar op de hoogte houdt.

Solist? Ja, maar dan wel in nauwe samenwerking met anderen

Wat ik toen schreef, klopt nog steeds. Ik ben geen solist in hart en nieren. En gelukkig heb ik inmiddels ook een collega gevonden met wie ik per 1 januari 2021 ben geassocieerd. Het grote voordeel is dat ik dan niet alleen de patiëntenzorg maar ook de zorg voor de praktijk kan delen en ik denk dat ik met een maat meer kan ‘delen’, dat een maat meer chronische zorg overneemt van mij dan een waarnemer doet.

Daarnaast ben ik voorzitter van de Zorggroep in Twente. Ik vind het mooi om mijn rol als huisarts in de spreekkamer te combineren met die van bestuurder. Ik denk dat we als huisartsen een belangrijke rol hebben in het zorgstelsel en dat we die moeten behouden. Daarom moeten dokters die ook nog in de praktijk werken invloed hebben.

Ik hoor steeds vaker dat startende huisartsen twijfelen of ze een praktijk willen overnemen. Ik heb maar heel even als waarnemer gewerkt en het paste niet bij me. Ik ben huisarts geworden om continue zorg te kunnen leveren, om er te zijn. Ook al ben ik er niet iedere dag (maar wel vaak), dan kan dat. Ik merk ook dat mijn spreekuur anders is dan die van de waarnemer, de AIOS of de PA. Want bepaalde dingen bespreken mensen liever met hun eigen dokter. Nu ik meer dan tien jaar in deze praktijk werk, ken ik de familieverbanden, heb ik belangrijke momenten met veel van hen gedeeld. En dat is toch precies waar het om draait, dat maakt dit vak toch zo speciaal?