Zorg aan het einde van het leven

Samenvatting

In dit hoofdstuk schetsen we de context van deze studie. Eerst bespreken we het langer uitgestelde levenseinde en de gevolgen daarvan voor onze beleving van leven en lijden. In onze tijd blijft het levenseinde en het lijden dat ermee gepaard kan gaan langer uit, maar het blijft onvermijdelijk. We zouden erop voorbereid moeten zijn dat het een keer komt en iets van ons vraagt. In dit eerste deel is de nadere omschrijving van de begrippen ‘gezondheid’ en ‘ziekte’ heel belangrijk. Vervolgens zoomen we in op twee Engelstalige begrippen voor ziekte: ‘illness’ en ‘disease’. Het onderscheid kan helpen te begrijpen waarom artsen en patiënten soms heel verschillend naar één en dezelfde ziekte kijken. We bekijken de relatie tussen ouder worden en zorg en maken een onderscheid tussen twee ‘assen’ van gezondheid: die van gezondheid versus kwetsbaarheid en die van vitaliteit versus apathie. Deze laatste as benoemt het vermogen van de patiënt om op een verlies aan gezondheid te reageren en is misschien nog wel belangrijker dan gezondheid op zichzelf. Ook belichten we vier soorten zorgrelaties en laten dat uitmonden in enkele observaties over de wederkerigheid van de zorgrelatie.