Skip to main content
SpringerLink
Log in

Voeding bij lever- en galaandoeningen

(april 2010)

  • Chapter
Informatorium Voeding en Diëtetiek - Dieetleer

  • 17k Accesses

Abstract

De galblaas is een opslagplaats voor de galvloeistof die in de lever wordt gemaakt. Galstenen komen vaker voor bij mensen met overgewicht. Bij galsteenlijden zonder klachten is geen dieet nodig. Als er klachten zijn, draagt het dieetadvies bij aan het voorkomen van een recidief van stenen en aan het verminderen van klachten.

De lever is een belangrijk orgaan voor de stofwisseling van koolhydraten, eiwitten en vetten. Bovendien zorgt de lever voor afbraak van schadelijke stoffen zoals alcohol en medicatie. Veel leverziekten kunnen uiteindelijk leiden tot levercirrose. Levercirrose geeft aanvankelijk vaak weinig klachten. Hoe verder de leverfunctie achteruitgaat, hoe meer klachten er ontstaan. Medicatie kan de leverziekte meestal niet genezen, maar wel de klachten verminderen. Bij het eindstadium van levercirrose is levertransplantatie soms de enige behandeling.

Dieetmaatregelen hebben als doel het behouden of verbeteren van de voedingstoestand, voorkomen van complicaties, ondersteunen van de werking van de medicatie en verminderen van klachten bij complicaties. Vaak is suppletie van bepaalde vitaminen of mineralen nodig.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Log in via an institution
Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 49.99
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Literatuur

  • Assen S van, Nagengast FM, Goor H van, e.a. De behandeling van galsteenlijden bij ouderen. Ned Tijdschr Geneeskd 2003; 147(4).

    Google Scholar 

  • Bengmark S. Bioecological control of chronic liver disease and encephalopathy. Metab Brain Dis 2009; 24: 223–236.

    Google Scholar 

  • Briony T. Manual of Dietetic Practice, 3rd ed (pp. 409–419). I.s.m. de British Dietetic Association, Oxford: Blackwell Science Ltd, 2001.

    Google Scholar 

  • Caregaro L, Alberino F, Piero A, e.a. Malnutrition in alcoholic and virus cirrhosis. Am J Clin Nutr 1996; 63: 602–609.

    Google Scholar 

  • Cordoba J, Lopez-Hellin J, Planas M, e.a. Normal protein for episodic hepatic encephalopathy: results of a randomized trial. J Hepatol 2004; 41: 38–43.

    Google Scholar 

  • Cuevas A, Fransisco FM, Reyes MS, e.a. Diet as a risk factor for cholesterol gallstone disease. Journal of the American College of Nutrition 2004; 23(3): 187–196.

    Google Scholar 

  • Daele PLA van, Pols HA. Metabole botafwijkingen bij maag-darm- en leverziekten. Ned Tijdschr Geneeskd 2000: 462–467.

    Google Scholar 

  • Geldrop GJ van, Numans ME, Berg HF, Putten AM van, Scheele ME, Bouma M. NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen, 2e herz. Huisarts Wet 2007: 50(12): 666–681.

    Google Scholar 

  • Georghe L, Jacob R, Vadan R, e.a. Improvement of hepatic encephalopathy using a modified high-calorie high-protein diet. Romanian Journal of Gastroenterology 2005; 14(3): 231–238.

    Google Scholar 

  • Gottschlich MM. The Science and Practice of Nutrition Support (pp. 537–547). American Society for Parenteral and Enteral Nutrition, 2001.

    Google Scholar 

  • Harmsen JAM. De standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen (tweede herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap. Reactie vanuit de huisartsgeneeskunde. Ned Tijdschr Geneeskd 2008; 152: 2656–2657.

    Google Scholar 

  • Henkel AS, Buchman AL. Nutritional support in patients with chronic liver disease. Nature Clinical Practice Gastroenterology & Hepatology 2006; 3(4): 202–209.

    Google Scholar 

  • Landelijke richtlijn galblaascarcinoom. www.oncoline.nl. Datum goedkeuring: 2004–05-10. Verantwoording: Landelijke werkgroep GI-tumoren. Versie: 1.1. Type: Landelijke richtlijn.

  • Leitzman MF, e.a. Coffee intake is associated with lower risk of symptomatic gallstone disease in women. Gastroenterology 2002; 123: 1823–1830.

    Google Scholar 

  • Li SD, Lue W, Mobarhan S, e.a. Nutrition support for individuals with liver failure. Nutrition Reviews 2000; 58: 242–247.

    Google Scholar 

  • Liu Q, Duan ZP, Ha DK, e.a. Synbiotic modulation of gutflora: Effect on minimal hepatic encephalopathy in patients with cirrosis. Hepatology 2004; 39(5): 1441–1449.

    Google Scholar 

  • Maag Lever Darm Stichting. Brochures over: alcohol en de lever, leverkanker, ziekte van Wilson en hemochromatose, leververvetting, primaire biliaire cirrose, algemene werking van levercirrose, leverkanker, leverfunctieonderzoek, onderzoeken van de lever, auto-immuunhepatitis, voeding bij leveraandoeningen.

    Google Scholar 

  • Manual of Clinical Dietetics, 6th ed. Chicago, IL: American Dietetic Association, 2001.

    Google Scholar 

  • Marchesini G, Fabrio A, Bianchi G, e.a. Zinc supplementation and amino acid-nitrogen metabolism in patients with advanced cirrhosis. Hepatology 1996; 23: 1084–1092.

    Google Scholar 

  • Mijnhout GS, Smulders YM, Craanen ME. Galstenen na forse gewichtsreductie en aanbevelingen ter preventie. Ned Tijdschr Geneeskd 2004; 146(4).

    Google Scholar 

  • Moore KP, Wong F, e.a. The management of ascites in cirrhosis: Report on the Consensus Conference of the International Ascites Club. Hepatology 2003; 38(1).

    Google Scholar 

  • Moore KP, Aithal GP. Guidelines of the management of ascites in cirrhosis. Gut 2006; 55(Suppl. V1): Vi1-Vi122. doi:10.1136/gut.2006.099580.

    Google Scholar 

  • Morgan MY, e.a. Derivation and validation of a new global method for assessing nutritional status in patients with cirrhosis. Hepatology 2006; 44: 823–835.

    Google Scholar 

  • Muto Y, Sato S, Watanabe A, e.a. Effects of oral branched chain amino acids granules on event-free survival in patients with liver cirrhosis. Clin Gastroenterol Hepatol 2005; 3(7): 705–713.

    Google Scholar 

  • Patel AA, Torres DM, Harrison SA. Effect of weight loss on Non Alcoholic Fatty Liver Disease. J Clin Gastroenterol 2009; 43(10).

    Google Scholar 

  • Plauth M, Merli M, Kondrup J, e.a. ESPEN guidelines for nutrition in liver disease and transplantation. Clinical Nutrition 1997; 16: 43–55.

    Google Scholar 

  • Plauth M, Cabre E, Riggio O, e.a. ESPEN guidelines on enteral nutrition: liver disease. Clinical Nutrition 2006; 25: 285–294.

    Google Scholar 

  • Pugh RNH, Murray-Lyon IM, Dawson JL, e.a. Transection of the oesophagus for bleeding for oesophageal varices. Br J Surg 1973; 60: 646–649.

    Google Scholar 

  • Schiphorst AHW, Go PMNYH, Besselink MGH, Venneman NG. Symptomatisch galsteenlijden: een operatie-indicatie. Ned Tijdschr Geneeskd 2006: 2405–2409.

    Google Scholar 

  • Shewth M, Riggs M, Patel T. Utility of the Mayo End-Stage Liver Disease (MELD) score in assessing prognosis of patients with alcoholic hepatitis. BMC Gastroenterol 2002; 2(1): 2.

    Google Scholar 

  • Stickel F, Hoehn D, Schuppan D, e.a. Nutritional therapy in alcohol liver disease. Aliment Farmacol Ther 2003; 18: 357–373.

    Google Scholar 

  • Stolk MFJ, Berge Henegouwen GP van. Leverziekten. Cholelithiasis, cholecystitis en cholangitis (pp. 186–193). Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2009.

    Google Scholar 

  • Swart GR. Voeding bij leverziekten. In: Leeuwen, PAM van (red.). Klinische voeding (pp. 190–203). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2000.

    Google Scholar 

  • Tsai CJ, Leitzmann MF, Hu FB, e.a. Frequent nut consumption and decreased risk of cholecystectomie in women. Am J Clin Nutr 2004a; 80: 76–81.

    Google Scholar 

  • Tsai CJ, e.a. Long-term intake of dietary fiber and decreased risk of cholecystectomie in women. Am J Gastroenterology 2004b; 99(7): 1364–1370.

    Google Scholar 

  • Tsiaousi ET, Hazitolios AI, Trygonis SK, e.a. Malnutrition in end stage liver disease: Recommendations and nutritional support. Journal of Gastroenterology and Hepatology 2008; 23: 527–533.

    Google Scholar 

Aanbevolen literatuur

  • Abbott WJ. Child-Pugh class, nutritional indicators and early liver transplant outcomes. Hepato-Gastroenterology 2001; 48: 823–827.

    Google Scholar 

  • Bircher J, e.a. Oxford Textbook of Clinical Hepatology, 2nd ed. Oxford University Press, 1999.

    Google Scholar 

  • Campillo B, e.a. Validation of body mass index for the diagnosis of malnutrition in patients with liver cirrhosis. Gastroenteral Clinical Biol 2006; 30: 1137–1143.

    Google Scholar 

Websites

Download references

Authors
  1. A.S. Donker
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2013 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media

About this chapter

Cite this chapter

Donker, A. (2013). Voeding bij lever- en galaandoeningen. In: Informatorium Voeding en Diëtetiek - Dieetleer. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-368-0508-7_6

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-0508-7_6

  • Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten

  • Print ISBN: 978-90-368-0507-0

  • Online ISBN: 978-90-368-0508-7

  • eBook Packages: Dutch language eBook collection

Publish with us

Policies and ethics

Search

Navigation