22

Samenvatting

spraak-taalprobleem

Antwoorden

1

Het probleem is dat het kind inderdaad laat is met praten, waarbij twee groepen factoren van betekenis zouden kunnen zijn.

Omgeving. Omgevingsfactoren kunnen zijn meertaligheid van het milieu, te weinig stimulatie van het kind van de kant van de moeder en van anderen (bijvoorbeeld door overbelasting met andere taken) of affectieve verwaarlozing van het kind (afwijzing van het kind door moeder en/of vader). Er is een zekere climax in deze factoren: een meertalig milieu hoeft nauwelijks storend te zijn voor de taalontwikkeling, te weinig stimulatie is meestal ernstiger, terwijl affectieve verwaarlozing in het gezin het kind in veel opzichten ingrijpend en dikwijls blijvend benadeelt. Bij een dergelijk probleem spelen vaak meer factoren een rol.

Kind. Tot kindfactoren worden gerekend: gehoorstoornis, primaire stoornis van de contactbehoefte van het kind, cognitieve ontwikkelingsachterstand of geïsoleerde stoornis van de spraakontwikkeling (veelal familiair).

2

De anamnese besteedt aandacht aan de volgende aspecten:

• nauwkeurige taalinventaris: de hoofdklacht wordt nagegaan door een zorgvuldig navragen en noteren van de woordenschat van het kind (fonetische aanduiding, met de daarbij behorende betekenis);

• informatie over het gehoor: wat hoort het meisje volgens de moeder en wat niet?

• informatie over het taalbegrip: wat begrijpt ze, hoe regeert ze op vragen en opdrachten?

• beoordeling van de taalcontacten tot dusverre: hoe zijn de taalcontacten met de ouders, de beide andere kinderen, personeel en eventuele anderen?

• prenatale, perinatale en postnatale gegevens;

• psychosociale historie van het gezin;

• taal- en spraakstoornissen in de familie.

3

Bij het onderzoek behoren in ieder geval:

• beoordeling van de psychomotorische ontwikkeling van het kind;

• algemeen lichamelijk onderzoek, met bijzondere aandacht voor oren en gehoor.

4

Indien oren en gehoor goed lijken, de overige ontwikkeling niet gestoord lijkt en de gezinsrelaties en gezinsomstandigheden redelijk gunstig lijken, dan zou men de taalontwikkeling – nu in Nederland, in een eentalig milieu – eens drie maanden kunnen aanzien. Ondertussen kan de moeder zorgen voor extra taalstimulatie, bijvoorbeeld met bakerrijmpjes, bewegingsversjes, liedjes en peuterspel. Treedt desondanks geen versnelde ontwikkeling op, dan is hulp van specialistisch deskundigen nodig.

Opmerkingen

Onderzoek in verband met de ontwikkeling van taal en spraak is wenselijk indien:

• een kind van twaalf maanden niet, opvallend weinig of weinig gevarieerd brabbelt;

• een tweejarige nog niet of nauwelijks spreekt;

• een driejarige niet verder is dan zinnen van één of twee woorden.