Samenvatting
De titel ‘levensfaseproblematiek’ zou abusievelijk de indruk kunnen wekken dat ouder worden gelijk wordt gesteld aan aftakeling, eenzaamheid, verlies, … en dat dit het specifi eke is van deze levensperiode. Het feit dat mensen vandaag de dag gemiddeld 30 jaar ouder worden dan honderd jaar geleden is echter eerder een weldaad. En veroudering is sterk verschillend van individu tot individu. Ouderen verschillen onderling evenzeer als personen in andere leeftijdsgroepen. Het is fout ervan uit te gaan dat ouderen eerder voor een proces van aftakeling staan dan voor een proces van groei, en dat ouderdom een fundamenteel slechtere ervaring is dan elke andere levensperiode. Hoe wij naar oudere mensen kijken, welke mogelijkheden en talenten we in hen erkennen en waarderen, welke rechten en plichten we hun toekennen, wordt mede bepaald door het soort mensbeeld dat we erop nahouden. Dit hoofdstuk is dan ook geschreven vanuit het besef dat de ouderen geen groep apart zijn, maar een deel van ieder van ons. Op de leeftijd van 40 jaar zijn we reeds 50% van de 80-jarige die we ooit zouden kunnen worden.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Leesadvies
Balaban RE. A physician's guide to talking about end-of-life care. J Gen Intern Med 2000;15:195–200.
Beullens J, Keirse M. Verdwijnt de hoop van patiënten met kanker en verzwakt hun gezondheidstoestand door de mededeling van slecht nieuws? Tijdschrift voor Geneeskunde 2000;56: 1160–5.
Blackwell B, Gutmann M. The management of chronic illnessbehaviour. In: S McHugh, TM Vallis TM (eds.), Illness behavior: a multidisciplinary model, pp. 401–8. New York: Plenum Press, 1986.
Costain Schou K. Awareness contexts and the construction of dying in the cancer treatment setting: ‘micro’ and ‘macro’ levels in narrative analysis. In: L Clark (ed.), The sociology of death, pp. 238–63. Oxford: Blackwell Publishers, 1993.
De Jong-Gierveld J. Eenzaamheid onder oudere mensen: een overzicht van onderzoek. Tijdschrift voor Sociale Gerontologie 1999;2:5–15.
Emanuel LL, Danis M, Pearlman RA, Singer PA. Advance care planning as a process: structuring the discussions in practice. J Am Geriatr Soc 1995;43:440–6.
Fallowfield LJ, Clark AW. Delivering bad news in gastroenterology. American Journal Gastroenterlogy 1994;89:473–9.
Johnston SC, Pfeifer MP, McNutt R. The discussion about advance directives: Patient and physician opinions regarding when and how it should be conducted. End of Life Study Group. Arch Intern Med 1995;155:1025–30.
Keirse M. Helpen bij verlies en verdriet. Een gids voor het gezin en de hulpverlener. Tielt: Lannoo, 2009.
Keirse M. Helpen bij ziekte en pijn. Een gids voor de patiënt, het gezin en de zorgverlener. Tielt: Lannoo, 2009.
Keirse M. Het levenseinde teruggeven aan de mensen. Over vroegtijdige planning van de zorg. Wemmel: Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen, 2009.
Keirse M. Therapeutische verbetenheid en patiëntenrechten. Tijdschrift voor Geneeskunde 2006;62:877–87.
Keirse M, Beguin C, Desmedt M, Deveugele M, Menten J, Simoens S, Wens J, Borgermans L, Kohn L, Spinnewijn B, Cardinael A, Kutten B, Vanden Berghe P, Paulus D. Organisatie van de palliatieve zorg in België. Brussel: Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg, 2009.
Markson LJ, Finale J, Steel K, Kern D, Annas G. Implementing advance directives in the primary care setting. Arch Intern Med 1994;154:2321–7.
Miles SH, Koepp R, Weber EP. Advance end-of-lifetreatment planning. Arch Intern Med 1996;156:1062–8.
Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn. Werkboek eenzaamheid ouderen. www.ggdkennisnet.nl
Nuland SB. Hoe wij dood gaan; bespiegelingen over het einde van het leven. Baarn: Anthos, 1995.
Rooijmans HGM. Verdriet en depressie, pp. 54-62. In: K Gill, RFW Diekstra (red.), Verdriet, verliesverwerking en gezondheid. Baarn: Ambo, 1988.
Rümke HC. De neurotische ‘doublures' van het menselijk lijden. In: SJ Nijdam, HJM Rooijmans. Vorm en inhoud. Een keuze uit de essays van HC Rümke. Utrecht: Bohn Scheltema & amp; Holkema, 1981.
Schuster JL, Myers S, Rogers SK, Emmer SC, Lynn J. Can we make the health-care system work? In: RS Morrison, DE Meier (eds.), Geriatric palliative care, pp. 345–56. Oxford: University press, 2003.
Schneiderman LJ, Kaplan RM, Pearlman RA. Do physicians own preferences for life-sustaining treatment influence their perceptions of patients' preferences? J Clin Ethics 1993;4:28–33.
Smucker WD, Ditto PH, Moore KA, Druley JA, Danks JH, Townsend A. Elderly outpatients respond favourably to a physician-initiated advance directive discussion. J Am Board Fam Pract 1993;6:473–82.
Spears R, Drinka PJ, Voeks SK. Obtaining a durable power of attorney for health care from nursing home residents. J Fam Pract 1993;36:409–13.
Swaan A. Het medisch regiem. Amsterdam: Meulenhoff, 1985.
The AM. Palliatieve behandeling en communicatie. Een onderzoek naar het optimisme op herstel van longkankerpatiënten. Houten/Diegem: Bohn Stafleu van Loghum, 1999.
Tulsky JA, Fischer GS, Rose MR, Arnold RM. Opening the black box: how do physicians communicate about advance directives? Ann Intern Med 1998;129:441–9.
Vanden Boer L, Pauwels K. Het subjectief welbevinden. In: T Jacobs, L Vanderleyden, L Vanden Boer (eds.), Op later leeftijd. De leefsituatie van 55-plussers in Vlaanderen, pp. 301-328. Antwerpen: Garant, 2004.
Van Ranst N. Eenzaamheid. In: A Marcoen, R Grommen, N Van Ranst (eds.), Als de schaduwen langer worden. Psychologische perspectieven op ouder worden en oud zijn, pp. 281-92. Leuven: Lannoo campus, 2006.
Verheggen F. Myth and reality of informed consent on the patient's choice to participate in clinical trials. Maastricht, proefschrift UPM, 1996.
Wagener DJT. Slecht nieuws. Een handreiking bij de gespreksvoering. Utrecht: Bunge, 1996.
Worden JW. Grief counselling and grief therapy. A handbook for the mental health practitioner. London: Routledge, 2005.
Author information
Authors and Affiliations
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2012 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
About this chapter
Cite this chapter
Keirse, M. (2012). 20 Levensfaseproblematiek. In: Muris, J.W.M., de Weerd-Spaetgens, C.M.E.E. (eds) Ouderengeneeskunde. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-313-7968-2_20
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-7968-2_20
Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Print ISBN: 978-90-313-7967-5
Online ISBN: 978-90-313-7968-2
eBook Packages: Dutch language eBook collection