Intimiteit en seksualiteit

‘Meneer Staveren is een half jaar geleden bij ons komen wonen. Hij schijnt al enige jaren lichte dementeringsverschijnselen te vertonen. Maar zolang zijn vrouw gezond was, leverde dat geen grote problemen op. Toen zij ziek werd en later overleed – dat is nu een jaar geleden – bleek zijn toestand toch wel ernstiger. De huisarts meldde hem aan bij de Riagg en zo kwam hij ten slotte hier.’ Aan het woord is Minke Hermans, hoofd verzorging van een verzorgingshuis. ‘In het begin vonden de verzorgenden meneer Staveren een aardige man. Hij had iets hulpeloos over zich, leek absoluut niet te snappen waar hij was, maar schikte zich in alles. Hij had wat begeleiding nodig met wassen en aankleden in de vorm van alles klaar leggen, op volgorde, en zeggen wat hij moest doen. Maar dan kwam het ook allemaal best voor elkaar. We hebben hier een mogelijkheid voor gemeenschappelijke maaltijden en gezamenlijk koffie drinken. Hij ging daar niet uit zichzelf naartoe, maar als hij gehaald werd en er eenmaal zat, had hij het best naar zijn zin. We hebben hier merendeels dames en die konden goed met hem opschieten. Omdat hij verder op zijn kamer alleen maar zat te zitten, niet las, geen tv keek en ook niet de gang opging, liepen verzorgenden vaak even bij hem binnen voor een praatje. Maar na korte tijd kwam er een verandering in hun houding. Ze liepen niet meer spontaan bij hem binnen en ik merkte een bepaalde terughoudendheid om hem te helpen. De reden daarvoor kwam tijdens een teambespreking aan het licht. Meneer werd nog wel eens handtastelijk. Hij kon opeens een verzorgende beetpakken en naar zich toetrekken. En omdat hij sterke handen had, was het moeilijk los te komen. Eerst wilde de een dat de ander niet laten weten, omdat ze dacht dat ze de enige was tegen wie hij zo deed. En Riek, die hem meestal hielp toen ze hier nog werkte, had er helemaal geen moeite mee. Ze kwam uit hetzelfde dorp als hij en ze konden altijd heel gezellig praten over allerlei gemeenschappelijke kennissen. Als hij haar vastpakte, was dat om zich in evenwicht te houden of gewoon omdat er een soort vertrouwen was ontstaan. Dat was haar uitleg. Ze haalde hem ook wel eens aan, want hoewel hij nooit over zijn vrouw praatte en hun gesprekken altijd oppervlakkig waren, had ze in haar hart met hem te doen. Doordat Riek graag naar hem toeging en nergens last van leek te hebben, weerhield dat de anderen er juist van om te zeggen dat ze moeite met hem hadden. Maar toen het hek eenmaal van de dam was, kreeg ik steeds meer verhalen te horen en besloot ik hem aan te spreken op zijn gedrag. Dat hij het misschien niet zo bedoelde, maar dat de verzorgenden niet gediend waren van zijn handtastelijkheden. Hij stemde meteen volmondig met me in. Dat het geen pas had de meisjes lastig te vallen. Hij kende mannen die hun handen niet thuis konden houden. Maar hij had gelukkig nooit een vrouw lastiggevallen. Toen ik zei dat hij dat nu dan toch wel deed, keek hij me heel verbouwereerd aan en zei dat hij er niet aan zou durven denken. Was hij het vergeten of was de verklaring van Riek de juiste?