Samenvatting
De hulpverlening heeft in elk tijdsgewricht haar eigen etiquetteboekjes met daarin de goedgekeurde, correcte termen en de termen die absoluut niet meer kunnen. Zo zijn aanduidingen als ‘debiel’ en ‘imbeciel’ uit den boze, ook al waren dat lange tijd nog de officiële benamingen in psychiatrische classificatiesystemen zoals de DSM (APA, 2004). De term ‘verstandelijk gehandicapt’ is ook niet meer vanzelfsprekend, men spreekt tegenwoordig liever van een ‘verstandelijke beperking’. Nog beter zou het volgens sommigen zijn te spreken over ‘mensen met mogelijkheden’. Deze trend heeft echter ook weer bezwaren opgeleverd, omdat de nieuwe termen te verhullend zouden zijn, te veel de problemen ontkennen. De waarheid ligt zoals vaak ergens in het midden: het gaat om mensen die hun beperkingen hebben maar die in andere opzichten over mogelijkheden beschikken. Een term die of alleen de beperkingen of alleen de mogelijkheden benadrukt schiet per definitie tekort.
This is a preview of subscription content, log in via an institution.
Notes
- 1.
Recente inzichten in de plasticiteit van de hersenen doen vermoeden dat veel mogelijkheden om cognitieve functies te ontwikkelen bij (L)VG-kinderen nog onbenut worden gelaten (Ponsioen, 2005).
- 2.
Ofschoon in de behandeling van LVG-problematiek psychomotorische therapie (PMT) en motorische remedial teaching (MRT) een belangrijke plaats innemen.
Literatuur
Aalsvoort, G.M. van der (2000). De ontwikkeling van kinderen. In G.M. van der Aalsvoort & A.J.J.M. Ruijssenaars (Red.), Jonge risicokinderen. Achtergronden, onderkenning, aanpak en praktijk. Rotterdam: Lemniscaat.
Albrecht, G., & Slot, W. (1999). Competentiegericht werken met licht verstandelijk gehandicapte kinderen. Handleiding voor het werken in residentiële groepen. Duivendrecht: PI Research.
American Psychiatric Association/Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (2004). Diagnostische Criteria van de DSM-IV-TR (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, fourth edition, text revision. DSM-IV-TR). Lisse: Harcourt Book Publishers.
Bleeker, J.K., Beek, D.T., & Molen, H.T. van der (1990). Effecten van een sociaal redzaamheidsprogramma voor zwakbegaafde jongeren, II. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 29, 309-324.
Bleichrodt, N., Drenth, P.J.D., Zaal, J.N., & Resing, W.C.M. (1987). Revisie Amsterdamse Kinder Intelligentie Test. Handleiding. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Bon, W.H.J. van (1982). Handleiding Taaltest voor Kinderen, TvK. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Collin, P.J.L., Boer, H., Vogels, A., & Curfs, I.M.G. (2005). Psychose bij kinderen met het Prader-Willi syndroom. Tijdschrift voor Psychiatrie, 47, 325-328.
Crone, E.A. (2004). Het brein in ontwikkeling: consequenties voor zelfregulatie. Neuropraxis, 5, 131-137.
Curfs, L., Schrander-Stumpel, C., & Didden, R. (2006). Lichte verstandelijke beperking: een klinisch-genetische invalshoek. In R. Didden (Red.), In perspectief. Gedragsproblemen, psychiatrische stoornissen en lichte verstandelijke beperking (pp. 41-51). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
Das, J.P., Naglieri, J.A., & Kirby, J.R. (1994). Assessment of cognitive processes (the PASS theory of intelligence). Boston: Allyn and Bacon.
Dekker, M., Douma, J., Ruiter, K. de, & Koot, J. (2006). Aard, ernst, comorbiditeit en beloop van gedragsproblemen en psychische stoornissen bij kinderen en jeugdigen met een verstandelijke beperking. In R. Didden (Red.), In perspectief. Gedragsproblemen, psychiatrische stoornissen en lichte verstandelijke beperking (pp. 21-40). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
Didden, R., Korzilius, H., Oorschouw, W. van, & Sturmey, P. (2007). Behavioral treatment of challenging behaviors in individuals with mild mental retardation: meta-analysis of single-subject research. American Journal on Mental Retardation, III, 290-298.
Dodge, K.A., & Rabiner, D.L. (2004). Returning to roots: on social information processing and moral development. Child Development, 75, (4), 1003-1008.
Došen, A. (2005). Psychische stoornissen, gedragsproblemen en verstandelijke handicap. Een integratieve benadering bij kinderen en volwassenen. Assen: Koninklijke Van Gorcum.
Douma, J.C.H., Kersten, M.C.O., Koopman, H.M., Schuurman, M.I.M., et al. (2001). Het ‘meten’ van kwaliteit van bestaan van mensen met een verstandelijke handicap. Nederlands Tijdschrift voor de Zorg aan Verstandelijk Gehandicapten, 27, 17-36.
Dumont, J.J. (1971). Leerstoornissen 1. Theorie en model. Rotterdam: Lemniscaat.
Eilander, H., & Haasteren, N. van (1998). Niet-aangeboren hersenletsel. In M.M. de Regt, J. de Moor & A. Mulders, Kinderrevalidatie (pp. 267-296). Assen: Van Gorcum.
Eldik, M.C.M. van, Schlichting, J.E.P.T., Lutje Spelberg, H.C., et al. (1995). Reynell Test voor Taalbegrip. Nijmegen: Berkhout.
Embregts, P.J.C.M. (2000). Reliability of the child behavior checklist for the assessment of behavioral problems of children and youth with mild mental retardation. Research in Developmental Disabilities, 21, 31-41.
Embregts, P.J.C.M. (2003). Using self-management, video feedback, and graphic feedback to improve sociale behaviour of youth with mild mental retardation. Education and Training in Developmental Disabilities, 38, 105-116.
Evers, A., Vliet-Mulder, J.C. van, & Groot, C.J. (2000). Documentatie van tests en testresearch in Nederland. Assen: Van Gorcum.
Evenhuis, H.M., Theunissen, M., Denkers, I., Verschuure, H., et al. (2001). Prevalence of visual and hearing impairment in a Dutch institutionalized population with intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research, 45, 457-464.
Ferretti, R.P., Cavalier, A.R., Murphy, M.J., & Murphy, R. (1993). The self-management of skills by persons with mental retardation. Research in Developmental Disabilities, 14, 189-205.
Greenspan, S. (1999). A contextual perspective on adaptive behavior. In R.L. Schalock (Ed.), Adaptive behavior and its measurement. Washington: AAMR.
Gunzburg, H.C. (1973). Sociale vaardigheid voor geestelijk gehandicapten. Rotterdam: Lemniscaat.
Happé, J.F.G.E., & Frith, U. (1995). Theory of mind in autism. In E. Schopler & G.B. Mesibov (Eds.), Learning and cognition in autism (pp. 177-197). New York: Plenum Press.
Janssen, C., & Schuengel, C. (2006). Gehechtheid, stress, gedragsproblemen en psychopathologie bij mensen met een lichte verstandelijke beperking: aanzetten voor interventie. In R. Didden (Red.), In perspectief. Gedragsproblemen, psychiatrische stoornissen en lichte verstandelijke beperking (pp. 67-84). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
Klinkenberg, E., & Kooij, A.P. (2005). Technische handleiding WAIS-III. Amsterdam: Harcourt Test Publishers.
Koch, P. (2005). Geen gebrek. Over psychiatrie en mensen met een verstandelijke beperking. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
Kort, W., Schittekatte, M., Dekker, P.H., et al. (2005) WISC-III-NL, Wechsler Intelligence Scale for Children, derde editie NL. Handleiding en Verantwoording. Amsterdam: Harcourt Test Publishers.
Kraijer, D.W., Bildt, A.A. de, Sytema, S., & Minderaa, R.B. (2003). De Vineland-Z. De Vineland Adaptive Behavior Scales genormeerd voor kinderen en jeugdigen met een verstandelijke beperking. Nederlands Tijdschrift voor de Zorg aan Verstandelijk Gehandicapten, 29 (4), 76-93.
Kraijer, D.W., & Kema, G.N. (1994). SMZ, Schaal voor Motoriek-Z. Handleiding. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Kraijer, D.W., Kema, G.N., & Bildt, A.A. de (2004). SRZ/SRZ-i, Sociale Redzaamheidsschalen. Handleiding. Amsterdam: Harcourt Test Publishers.
Kraijer, D.W., & Kema, G.N. (2004). Sociale Redzaamheidsschaal-Z voor hoger niveau, SRZ-P. Handleiding. Vierde, uitgebreide uitgave. Amsterdam: Harcourt Assessment.
Kraijer, D.W., & Plas, J.J. (2006). Handboek psychodiagnostiek en beperkte begaafdheid. Amsterdam: Harcourt Assessment B.V.
Kraijer, D.W. (2006). Mensen met een lichte verstandelijke beperking: psychodiagnostisch een tussencategorie. In R. Didden (Red.), In perspectief. Gedragsproblemen, psychiatrische stoornissen en lichte verstandelijke beperking (pp. 53-66). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
Luckasson, R., Borthwick-Duffy, S., Buntinx, W., Coulter, D., Craig, P., Reeve, A., Schalock, R., Snell, M., Spitalnik, D., Spreat, S., & Tassé, M. (2002). Mental retardation: definition, classification and systems of supports, 10th edition. Washington, DC: AAMR.
Luit, J.E.H. van, Kroesbergen, E.H., & Naglieri, J.A. van (2005). Utility of the PASS Theory and Cognitive Assessment System for Dutch children with and without ADHD. Journal of Learning Disabilities, 38 (5), 434-439.
Luteijn, F., & Barelds, D.P.H. (2004). GIT2. Groninger Intelligentie Test 2. Amsterdam: Harcourt Test Publishers.
Matson, J.L., Smiroldo, B.B., Hamilton, M., & Baglio, C.S. (1997). Do anxiety disorders exist in persons with severe and profound mental retardation? Research in Developmental Disabilities, 18, 39-44.
Meulen, B.F. van der, Ruiter, S.A.J., Lutje Spelberg, H.C., & Smrkovsky, M. (2002). BSID-II-N., Bayley Ontwikkelings Schalen 1-42 maanden. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Misra, A. (1992). Generalization of social skills through self-monitoring by adults with mild mental retardation. Exceptional Children, 6, 495-507.
Molen, M. van der, & Wessels, M. (1998). Zelf (kunnen) kiezen, dus gelukkig? Keuzevrijheid, keuze-competentie en welbevinden bij licht verstandelijk gehandicapte en zwakbegaafde mensen. Doctoraal werkstuk. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.
Moonen, X.M.H. (2006). Verblijf, beeld en ervaringen van jongeren opgenomen in een orthopedagogisch centrum voor jeugdigen met een lichte verstandelijke handicap. Dissertatie Universiteit Utrecht. Maastricht: Datawyse.
Mulder, J.L., Dekker, R., & Dekker, P.H. (2005). K-SNAP. Kaufman-Neuropsychological Screening. Nederlandstalige bewerking. Leiden: PITS.
Neutel, R.J., Meulen, B.F. van der, & Lutje Spelberg, H.C. (1996). GOS 2½-4½. Groningse Ontwikkelingsschalen. Handleiding. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Nieuwenhuijzen, M. van, Bijman, E.R., Lamberix, I.C.W., Wijnroks, L., & Matthys, W. (2001). Handleiding voor de SPT-MLK (Manual for the SPT-MID). Utrecht: Universiteit Utrecht, Department of Special Education.
Nieuwenhuijzen, M. van (2004). Social information processing in children with mild intellectual disabilities (Sociale informatieverwerking van kinderen met lichte verstandelijke beperkingen). Dissertatie. Utrecht: Universiteit Utrecht.
Nieuwenhuijzen, M. van, Orobio de Castro, B., & Matthys, W. (2006). Problematiek en behandeling van LVG-jeugdigen. Een literatuuroverzicht. Nederlands Tijdschrift voor de Zorg aan Verstandelijk Gehandicapten, 32 (4), 211-229.
Olijve, M., & Nieuwland, R. van (2000). De methodiek van IOG-LVG en IPG-LVG. Groningen/Assen: Hulp aan Huis Groningen/Drenthe/Twente.
Oosterhuis, H. (2000). Klinische neurologie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
Ottem, E. (2002). Do the Wechsler scales underestimate the difference between verbal and performance abilities in children with language-related disorders? Scandinavian Journal of Psychology, 43, 291-298.
Ponsioen, A.J.G.B., & Molen, M.J. van der (2002). Cognitieve vaardigheden van licht verstandelijk gehandicapte kinderen en jongeren. Een onderzoek naar mogelijkheden. Ermelo: Landelijk Kenniscentrum LVG.
Ponsioen, A.J.G.B. (2005). De waarde van een IQ-score bij kinderen met een lichte verstandelijke beperking. Kind en Adolescent Praktijk, 4 (2), 65-70.
Ponsioen, A.J.G.B., Pesch, W., & Harder, P. (2006). Licht verstandelijk gehandicapte kinderen en de hardnekkige mythe van een IQ-score. Onderzoek & Praktijk. Tijdschrift van het Landelijk Kenniscentrum LVG Utrecht, jaargang 4 (1), 29-34.
Rutter, M., O’Connor, T.G., & the ERA Study Team (2004). Are there biological programming effects for psychological development? Findings from a study of Romanian adoptees. Developmental Psychology, 40, 81-94.
Schrojenstein Lantman-de Valk, H.M.J. van, & Heurn-Nijsten, E.W.A. van (2002). Prevalentieonderzoek: mensen met een verstandelijke beperking in Nederland. Maastricht : Onderzoeksinstituut ExTra.
Soenen, S.M.A., Dijkxhoorn, Y.M., & Berckelaar-Onnes, I.A. van (2003). LVG in beeld; van profilering naar zorgaanbod binnen Come ON, Mobile & Bison. Leiden: Universiteit Leiden.
Steene, G. van der, Bos, A., & Wechsler, D. (1995). Wechsler preschool and primary scales of intelligence. Nederlandstalige uitgave. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Steerneman, P., Pelzer, H., & Muris, P. (1995). Een ’theory-of-mind’-training bij sociaal-immature kinderen. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, Kinderpsychiatrie en Klinische Kinderpsychologie, 20, 170-178.
Steerneman, P. (2003). TOM-test (druk 3). Apeldoorn: Maklu-Uitgevers nv.
Verhoeven, L., & Vermeer, A. (2001). Taaltoets Alle Kinderen. Arnhem: Cito-groep.
Verhoeven, W.M.A., & Tuinier (1999). Neuropsychiatrische diagnostiek. In W.M.A. Verhoeven, S. Tuinier & L.M.G. Curfs (Red.), Diagnostiek en behandeling van gedragsproblemen bij verstandelijk gehandicapten (pp. 35-46). Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.
Verpoorten, R.A.W., Noens, I., & Berckelaer-Onnes, I.A. van (2004). ComVoor, Voorlopers in Communicatie. Leiden: PITS.
Verschueren, K., & Koomen, H.M.Y. (2007). Handboek diagnostiek in de leerlingenbegeleiding. Apeldoorn: Garant Uitgevers nv.
VOBC-LVG (2006). Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra/Landelijk Kenniscentrum LVG Kerncijfers Juni 2006. Utrecht: PricewaterhouseCoopers.
Wallander, J.L., Dekker, M.C., & Koot, H.M. (2003). Psychopathology in children and adolescents with intellectual disability: measurement, prevalence, course, and risk. Issues in studying. International Review of Research in Mental Retardation, 26, 93-134.
Weelden, J. van (1988). Moeilijk lerende kinderen. Rotterdam: Lemniscaat.
Wijnroks, L. (2006). Hechting bij kinderen. In P. Stor & H. Storsbergen (Red.), Onveilig gehecht of een hechtingsstoornis. Het onderkennen van hechtingsproblematiek bij mensen met een verstandelijke beperking. Utrecht: LKNG/NIZW Zorg/Uitgeverij Lemma BV.
Willems, J.B.H.G., & Verpoorten, R.A.W. (1996). Handleiding bij het Communicatie Profiel-Z. (CPZ). Lisse: Swets & Zeitlinger.
Zeeuw, J. de, Dekker, R., & Resing, W.C.M. (2004). Algemene Psychodiagnostiek I. Testmethoden. Achtste druk, geheel herzien. Leiden: PITS.
Aanbevolen literatuur
Cranenburgh, B. van (2004). Neurorevalidatie. Uitgangspunten voor therapie en training na hersenbeschadiging. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg.
Didden, R. (2006). In perspectief. Gedragsproblemen, psychiatrische stoornissen en lichte verstandelijke beperking. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
Stor, P., & Storsbergen, H. (2006). Onveilig gehecht of een hechtingsstoornis. Het onderkennen van hechtingsproblematiek bij mensen met een verstandelijke beperking. Utrecht: LKNG/NIZW Zorg/Uitgeverij Lemma BV.
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij
About this chapter
Cite this chapter
Ponsioen, A., Plas, J. (2008). 18 Verstandelijke beperking. In: Prins, P., Braet, C. (eds) Handboek klinische ontwikkelingspsychologie. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-313-6589-0_18
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-6589-0_18
Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Print ISBN: 978-90-313-5206-7
Online ISBN: 978-90-313-6589-0
eBook Packages: Dutch language eBook collection