Samenvatting
Een belangrijke aanleiding om dit boek over de betekenis van levensverhalen te maken is het toenemend gebruik van reminiscentie en levensverhaalmethoden in de gezondheidszorg. In deel III van dit boek komen deze methoden uitgebreid aan bod. Kennelijk kan reminiscentie – het in stilte of hardop memoreren van eerdere ervaringen – een heilzame werking op de mens hebben. Een aantal noties waarom dit het geval is, ligt voor de hand. In het alledaagse leven heeft reminiscentie vele functies (Gibson, 2004). Wanneer we een dierbare hebben verloren, koesteren we herinneringen aan deze persoon, waardoor we hem of haar dichtbij ons houden. We kiezen een mooie foto en zetten deze op een prominente plaats in ons huis. Het ophalen van herinneringen kan ook een sociale functie hebben. We koesteren onze komaf, delen anekdoten, proberen onze (klein)kinderen te imponeren met sterke en spannende verhalen van vroeger en zijn daarbij trots op onze prestaties die we graag in ere houden. Een andere functie is dat herinneringen ons helpen om te gaan met moeilijke gebeurtenissen en levensomstandigheden die op ons pad komen. We roepen onze daadkracht van weleer in het geheugen en bezweren onze twijfels met de uitspraak dat we wel eens voor hetere vuren hebben gestaan. Je kunt zeggen dat de positieve functies van reminiscentie ertoe bijdragen dat we continuïteit en samenhang in ons leven ervaren, dat we ons verbinden met onze sociale omgeving en dat we onze eigenwaarde en zelfvertrouwen behouden, vooral wanneer de levensomstandigheden ons op de proef stellen. Ten slotte wijst Gibson erop dat reminiscentie ook een culturele functie heeft. Verhalen van oudere mensen hoeven niet alleen anekdotisch te zijn, maar kunnen ook doorleefde wijsheden overdragen die beter beklijven dan de tegeltjes op de toiletten. Persoonlijke getuigenissen en verhalen van maatschappelijke gebeurtenissen vormen een waardevolle aanvulling op de officiële geschiedschrijving. Voor overlevenden van catastrofen zijn persoonlijke getuigenissen zelfs van levensbelang. Coleman (Coleman e.a., 2002, p. 231) licht dit als volgt toe:
This is a preview of subscription content, log in via an institution.
Notes
- 1.
Zie ook de bijdrage van Arianne Baggerman in deel II over de opkomst van egodocumenten, wat zij relateert aan snelle maatschappelijke veranderingen.
- 2.
Zie ook de bijdrage van Kordelaar en Westerhof in deel II.
- 3.
Zie ook de bijdrage van Satink in deel II over de levensverhalen van mensen met chronische rugpijn.
- 4.
Zie bijvoorbeeld de bijdrage van Marcus van Loopik over levensverhalen in de joodse traditie.
- 5.
Zie ook de bijdrage van Hans-Jan Kuipers over de visie van Gadamer ten aanzien van dit onderwerp.
Literatuur
Baart, I. (2002). Ziekte en zingeving: Een onderzoek naar chronische ziekte en subjectiviteit. Assen: Koninklijke Van Gorcum.
Bluck, S. (2001). Autobiographical memories: A building block of life narratives. In: G. Kenyon, P. Clark & B. Vries, B, Narrative Gerontology, theory, research and practice. New York: Springer Publications Company.
Bluck, S. & Levine, L.J. (1998). Reminiscence as autobiographical memory: A catalyst for reminiscence theory development. Ageing and Society 18,185–208.
Butler, R.N. (1963). The life-review: An interpretation of reminiscence in the aged. Psychiatry 26, 65–76.
Coleman, P.G., Hautamaki, A. & Podolskij, A. (2002). Trauma, reconciliation and generativity: Stories told by European war veterans. In: J.D. Webster & B.K. Haights (eds.), Critical advances in reminiscence work (p. 218–232). New York: Springer-Verlag.
Fromm, E. (1999). De angst voor vrijheid. (13e druk). Utrecht: Erven J. Bijleveld.
Fry, P.S. & Barker, L.A. (2002). Female survivors of abuse and violence: The influence of storytelling reminiscence on perceptions of self-efficacy, ego strength, and self-esteem. In: J.D. Webster & B.K. Haight (eds.), Critical advances in reminiscence work: From theory to application (p. 197–217). New York: Springer Publishing Co.
Gibson, F.M.A. (2004). The past in the present: Using reminiscence in health and social care. Londen: Health professions press.
Giddens, A. (1991). Modernity and self-identity. Polity Press. Cambridge.
Hoogenboezem, G. (2003). Wonen in een verhaal: Dak- en thuisloosheid als social process. Utrecht: Uitgeverij De Graaf.
Jung, C.G. (2000). De mens en zijn symbolen. (14e druk). Rotterdam: Lemniscaat.
McAdams, D.P. (1993). The stories we live by, personal myths and the making of the self. New York: Guilford Press.
Pennebaker, J.W. (1997). Opening up: The healing power of expressing emotions. Londen: The Guilford Press.
Polkinghorne, D.E. (1996). Transformative narratives: From victimic to agentic life plots. American Journal of Occupational Therapy 50, 299–305.
Webster, J.D. (1995). Adult age differences in reminiscence functions. In: B.K. Haight & J.D. Webster (eds.), The art and science of reminiscing: Theory, research, methods, and applications (p. 89–102). Taylor & Francis.
Copyright information
© 2007 Bohn Stafleu van Loghum
About this chapter
Cite this chapter
Bohlmeijer, E. (2007). 1 Herinneringen, levensverhalen en gezondheid. In: De betekenis van levensverhalen. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-313-6400-8_1
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-6400-8_1
Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Print ISBN: 978-90-313-4874-9
Online ISBN: 978-90-313-6400-8
eBook Packages: Dutch language eBook collection