Vanaf ongeveer 1982 (met een aanzet vanaf 1979) wordt Vrouwenhulpverlening (Vhv) onderwerp van het overheidsbeleid, eerst als onderdeel van het emancipatiebeleid bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Szw), daarna – vanaf 1987 – bij het toenmalige Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur (Wvc), het latere Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Vws). In dit hoofdstuk behandelt de auteur, die zelf onder andere projectmedewerkster was van het Werkprogramma Vrouwenhulpverlening, deze geschiedenis tot 2000.
‘De’ vhv bestaat niet. Dat wil zeggen dat van dit begrip er niet één juiste, eensluidende of eenduidige definitie te geven valt, ook niet als beleidsthema van de overheid. Het gaat hier om een zogenaamd ‘ongetemd’ of ‘ongestructureerd’ beleidsonderwerp. Een ongetemd beleidsonderwerp biedt de landelijke overheid de vrijheid om dit onderwerp op een eigen manier in te vullen. Aan de andere kant geeft het een maatschappelijke beweging die zich met dit onderwerp bezighoudt, de ruimte haar invloed uit te oefenen.
Overheid en drie door haar ingestelde opeenvolgende Vhv-Commissies zijn in overleg geweest over het Vhv-beleid. Al die tijd is het verhaal over integratie opvallend consistent, maar overheid en commissies omschrijven nooit duidelijk wanneer zij vinden dat deze integratie is bereikt. Een eenduidige en constante omschrijving van Vhv komt evenmin tot stand. En er waren ook verschillen van mening, bijvoorbeeld over het belang van de autonome ontwikkelingen of over de invulling van de rol van de overheid. Vhv bleef ongetemd, en is daardoor geen vanzelfsprekend beleidsonderwerp van de overheid geworden.
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Similar content being viewed by others
Literatuur
Maarten Hajer, Politiek als vormgeving (Amsterdam: Universiteit van Amsterdam 2000).
Maarten Hajer en Hendrik Wagenaar (red.) Deliberative policy analysis: understanding governance in the network society (Cambridge: Cambridge University Press 2003).
Saskia Keuzenkamp, ‘Emancipatiebeleid onderzocht via reconstructie en beoordeling van beleidstheorieën’, Beleidswetenschap, 1992 (1), pp. 15–31.
Tieneke Koning (red.), Slangengodin & Co. Eindadvies van de Projectgroep Vrouwenhulpverlening (Den Haag: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 1986). Zie Van Mens-Verhulst, ‘Vrouwen(zelf)hulp’, dit boek. Zie Naezer, ‘De Maan’, dit boek.
Volgens de Adviesgroep Vhv kon vanaf 1981 formeel gesproken worden van een beleid vrouwenhulpverlening. In dat jaar wordt ‘Vrouw en Hulpverlening’ door Dce aangewezen als een terrein dat binnen het emancipatiebeleid speciale aandacht krijgt. Zie: Adviesgroep Vrouwenhulpverlening, Zorgvernieuwing op het lijf geschreven. Kwaliteitsverbetering van de zorg door ontwikkeling en integratie van vrouwenhulpverlening. Rijswijk: Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur 1991), p. 23.
Adviesgroep Vrouwenhulpverlening (1991), p. 32.
Zie ook Van Mens-Verhulst en Waaldijk, ‘Vrouwenhulpverlening in Nederland’, dit boek.
Josephine van den Bogaard & Marijke Ruiter, Het waren mijn problemen niet (Den Haag: SZW 1984).
Instituut Psychologisch Marktonderzoek, Oriënterend onderzoek onder directies RIAGG'S inzake vrouwenhulpverlening (Den Haag: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 1985).
De staatssecretaris van Wvc, Dick Dees (VVD) (VVD, onder kabinet Lubbers II), informeert per brief van 13 oktober 1986 de Tweede Kamer over deze overdracht (TK 1986–1987, 19 700, nr. 12).
Volgens de Adviesgroep Vhv omdat vacatures op de beleidsafdeling waar Vhv onder valt, gedurende lange tijd onvervuld blijven. Zie Adviesgroep Vrouwenhulpverlening (1991), p. 25.
De definitieve voortgangsrapportage wordt opgenomen in de nota ‘Vrouwenhulpverlening 1991’, zie verderop in deze paragraaf.
Adviesgroep Vrouwenhulpverlening (1991), p. 14.
Later bekend als Metis, Bureau Vrouwenhulpverlening Nederland.
TK 1990–1991, 22 182, nr. 1 en nr. 2.
Maart 1990: Advies Functies van de vrouwenhulpverlening; Juni 1990: Advies over de conceptnotitie vervolg beleid vrouwenhulpverlening; Oktober 1990: Advies Vrouwenhulpverlening in de intra- en semimurale psychiatrie; Mei 1991: Advies Financiering van vrouwenhulpverlening; Oktober 1991: Advies Integratie van ervaringsdeskundigheid vrouwenhulpverlening in de reguliere zorg; December 1991: Advies Vrouwenhulpverlening in de somatische zorg.
Toespraak door de staatssecretaris van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, Hans J. Simons, ter gelegenheid van de Eindmanifestatie van de Adviesgroep Vrouwenhulpverlening op woensdag 13 november 1991.
Aaf Tiems (red.), Over de integratie van vrouwenhulpverlening. De zes speerpunten van het Werkprogramma Vrouwenhulpverlening (Rijswijk: Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur 1993), p. 10.
Tiems (1993).
TK 1992–1993, 16 625, nr. 147.
Aaf Tiems (red.), De eerste jaren. Werkprogramma Vrouwenhulpverlening (Rijswijk: Ministerie Volksgezondheid,Welzijn en Sport 1996), p. 10.
Deze aankondiging geldt ook voor de Rutgers Stichting en Pharos.
Zorgonderzoek Nederland (Zon) wordt in 1996/1997 ingesteld door Vws (als uitvloeisel van een heroriëntatie op de overheidstaken en de discussies over het subsidiebeleid). Bij Zon worden de Wvc-middelen van de Rijksbegroting en de premiegelden voor projecten, experimenten, onderzoek en ontwikkeling op het terrein van gezondheid, preventie en zorg gebundeld, dus ook de middelen voor vrouwenhulpverlening op deze terreinen. De organisatie wordt wettelijk geregeld. Zon krijgt de vorm van een zelfstandig bestuursorgaan met een publiekrechtelijk karakter. De belangrijkste opdracht is te bevorderen dat de resultaten van de activiteiten in het beleid en de praktijk gebruikt gaan worden (Memorie van Toelichting Wet op de organisatie Zorgonderzoek Nederland, TK 1996–1997, 25 438, nr. 3).
Zie Noordenbos en Van Mens-Verhulst, ‘Aletta’, dit boek.
Op 8 oktober 1998 in Deventer, met als thema ‘Vrouw en Depressie’; op 12 november 1998 in Groningen, met als thema ‘Goede zorg volgens vrouwen en mannen’; en op 26 november 1998 in Venlo, met als thema ‘Goede zorg volgens oudere vrouwen’.
Verder zijn in het eindadvies alle uitgebrachte adviezen gedurende de zittingsperiode van de Stuurgroep opgenomen: Advies aan Vws over de evaluatie (juni 1997), Advies aan Vws inzake Zorg op Maat in de Awbz (oktober 1997), Advies aan Vws over het Vhv-budget 1998 Vanzorgonderzoek Nederland (april 1998) en het Advies aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg over de Staat van de Gezondheidszorg 1997, een rapportage over kwaliteit en toegankelijkheid in de zorg (februari 1998).
TK 1998–1999, 26 200 XVI, nr. 74.
Vgl. Jan Willem Duyvendak, De planning van ontplooiing. Wetenschap, politiek en de maakbare samenleving (Den Haag: Sdu Uitgevers 1999).
Joyce Outshoorn in Leo Huberts en Wim van Noort (red.), Sociale bewegingen in de jaren negentig. Stand van zaken en vooruitblik (Leiden: DSWO Press 1989).
Vgl. Henriët van Rossum, ‘De gesubsidieerde revolutie? Geschiedenis van de Nederlandse Vrouwenbeweging 1968–1989’, in: Jan-Willem Duyvendak, Hein-Anton van der Heijden, Ruud Koopmans, Luuk Wijmans (red.) Tussen verbeelding en macht. 25 jaar nieuwe sociale bewegingen in Nederland (Amsterdam: SUA 1992).
TK 1990–1991, 22 182, nr. 2, pp. 32–33.
Adviesgroep Vrouwenhulpverlening (1991), p. 19.
Stuurgroep Vrouwenhulpverlening, Naar een seksespecifieke en multiculturele gezondheidszorg in de 21steeeuw. Eindrapportage en beleidsaanbevelingen van de Stuurgroep Vrouwenhulpverlening van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Den Haag: Ministerie van Volksgezondheid,Welzijn en Sport 1999), p. 6.
Koning (1986), p. 5.
Ministerie van Volksgezondheid,Welzijn en Sport, Vrouwenhulpverlening in Nederland (Den Haag: Ministerie van vws 1997).
Stuurgroep Vrouwenhulpverlening, (1999), p. 6.
Koning (1986), p. 74.
Koning (1986), p. 90.
TK 1986–1987, 19 700, nr. 12, p. 3.
Adviesgroep Vrouwenhulpverlening (1991), p. 32.
Vgl. Ido de Haan en Jan Willem Duyvendak, In het hart van de verzorgingsstaat. Het Ministerie van Maatschappelijk Werk en zijn opvolgers (Crm, Wvc, Vws), 1952–2002 (Zutphen: Walburg Press 2002).
Adviesgroep Vrouwenhulpverlening (1991), p. 80.
Deze rollen worden geschetst in de Wvc-nota ‘Onder anderen. Geestelijke gezondheid en geestelijke gezondheidszorg in maatschappelijk perspectiefs’ (Rijswijk: Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur 1993).
Brief aan de Tweede Kamer, 10 december 1993.
Vgl. Tiems (1996).
TK 1998–1999, 2000 XVI, nr. 74.
Nader Advies Taskforce Sekse en Etniciteit in het gezondheidsbeleid op het Ministerie van vws (februari 2002). Het andere advies dat de Expertcommissie tegelijkertijd uitbrengt is het Advies Patiënten/consumentenbeleid langs sekse- en etnisch specifieke lijnen.
Brief aan de Tweede Kamer, 19 april 2004, kenmerk: DBO-CB-U2456534.
Editor information
Copyright information
© 2008 Bohn Stafleu van Loghum
About this chapter
Cite this chapter
Tiems, A. (2008). Vrouwenhulpverlening in het overheidsbeleid. In: van Mens-Verhulst, J., Waaldijk, B. (eds) Vrouwenhulpverlening 1975-2000. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-313-6307-0_15
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-6307-0_15
Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Print ISBN: 978-90-313-5542-6
Online ISBN: 978-90-313-6307-0
eBook Packages: Dutch language eBook collection