Skip to main content
Book cover

Cicero pp 197–203Cite as

Cicero in der Renaissance: Geist

  • Chapter
  • 47 Accesses

Zusammenfassung

Nach dem Inhalt der Geist; indem wir zu ihm und seinem Walten übergehn, betreten wir das Gebiet, wo die Renaissance den stärksten Umschlag bewirkt hat, und wo zugleich die providentielle Bedeutung Ciceros für die Renaissance am klarsten erkannt werden kann.

This is a preview of subscription content, log in via an institution.

Buying options

Chapter
USD   29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD   44.99
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Softcover Book
USD   59.99
Price excludes VAT (USA)
  • Compact, lightweight edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Learn about institutional subscriptions

Preview

Unable to display preview. Download preview PDF.

Unable to display preview. Download preview PDF.

Literatur

  1. V allas philologische Kritik: gemeint ist seine Deklamation de f also credita et ementita Constantini donatione. Cf. V o i g t I 469.

    Google Scholar 

  2. Das Unersetzliche an C. Hiefür das Zeugnis Pet r a r c a s:… nec opinioni nec sectae nec homini usque adeo sum addictus, ut abire non possim, veritate cornperta. Hoc apud M. Tullium, hoc apud ipsum patrem Augustinum didici, quod ipse apud eundem Tull um se didicisse non negat (e p i s t. IV 16 Fracass.). — Das Zeugnis Vallas:.. et M. Tullius quaecumque in philosophie sentiret et vellet, sibi permisit ut disputaret, idque praeclare (de v o l u p t. p. 907 Basil. 1540). — Das Zeugnis Brunis: Fuit philosophia ohm ex Graecia in Italiam a Cicerone traducta atque aureo illo eloquentiae flumine irrigata. Erat in ejus libris cum omnis philosophiae exposita ratio, tum singulae philosophorum scholae diligenter explicatae, quae res, ut mihi guidon videtur, plurimum valebat ad studia hominum incendenda. Ut enim quisque ad philosophiam accedebat, continuo sibi quos sequeretur proponebat, discebatque non solum sua tueri, sed etiam aliena refellere (aus Niccolis Rede im Dialog de tribus vatibus S. 49 Klette). Die Stelle ist noch in anderer Hinsicht interessant: sie beweist, daß die Renaissance sich über die Originalität der ciceronianischen Philosophie durchaus keine Illusionen machte.

    Google Scholar 

  3. Die Worte Voltaires: Dialogues philosophiques XII I. Dasselbe meint er le philosophe ignorant XLIX: nous sommes revenus au goût de la saine antiquité après avoir été plongés dans la barbarie de nos écoles.

    Google Scholar 

  4. Fa mili a ri ter: Petrarca folgte in seinen Briefen Seneca: Das hat Körting, Petrarcas Leben S. 16ff, sehr gut auseinandergesetzt. Seine Vorbehalte verlieren ihre Bedeutung, wenn man, wie billig, Stil im allgemeinen und Briefform im besonderen scheidet. Doch ist es derselbe Petrarca, der nach Auffindung der Cicerobriefe den Wandel ankündigt und mitmacht: Multa quoque de familiaribus curis… detraxi, memor in hoc irrisum a Seneca Ciceronem; quamquam in his epistulis magna ex parte Ciceronis potius quam Senecae morem sequar… C. autem philosophica in libris agit, familiaria et res novas ac varios illius saeculi rumores in epistulis includit. De quibus quid Seneca sentiat, ipse viderit; mihi (fateor) peramoena lectio est… Multa igitur hic familiariter ad amicos… scripta comperies, nunc de publicis privatisque negotiis, nunc de doloribus nostris (quae nimis crebra materies est), aut aliis de rebus, quas casus obvias fecit. Nihil quasi aliud egi, nisi ut animi mei status, vel si quid aliud nossem, notum fieret amicis. Probatur enim mihi quod prima ad fratrem epistola C. idem ait, esse epistolae proprium, ut is ad quem scribitur de his rebus, quas ignorai, notior fiat… Novum-que ideo placuit nomen, ut familiarium rerum liber diceretur, in quo panca scilicet admodum exquisite, multa familiariter deque rebus familiaribus scripta erant; etsi interdum, exigente materia, simplex et inelaborata narratio quibusdam interjectis moralibus; quod et ab ipso Cicerone servatum est (epist. praef. ed. Fracass.). — Ihm folgte Bruni, der sich über seine Briefe also äußert: Quid enim habere laudis epistulae possunt, familiariter praesertim et de rebus contingentibus scriptae? (epist. VII Io Mehus). — Hübsch verstand Ambr. Traversari, der Humanist und Mönch, den Stilunterschied festzuhalten. An den Papst Eugen IV. wird also geschrieben: Praesumit servus Tuae Sanctitatis Dominum meum saepius interpellare litteris etc. Dagegen an den Humanisten Francesco Barbaro also: Si vales, bene est; ego valeo. Erat quidem nihil, quod scribendum ad te existimarem etc. (epist. I 20: VI 8 Mehus).

    Google Scholar 

  5. Salutati gegenPetrarca: cf.O.E.Schmidt, Cicero redivivus (Preuß. Jahrb. 1898, Bd. 91, 438). Cf. ders., Coluccio Salutato (Grenzboten 1893, 264f.).

    Google Scholar 

  6. Das Latein schon im Altertum die; Sprache der Gebildeten: Bruni, epist. VI ioMehus. — DieMeinungdesFloridus in den lectiones succisivae (Basil. 1540) II 1 (p. 185); er kennt Philelphus und Flavius Blondus, aber offenbar nicht Bruni und Poggio. Charakteristisch seine Worte p. 194: haec faciunt ut non tam mirer Aretinum, qui incultis illis horridisque temporibus fioruit, in hac re decipi potuisse, quam quorundam imprudentiam rideam, qui ejus sententi am mordicus tutari gestiunt. — Der Streit ums volgare: Sabba -dini 127ff.

    Google Scholar 

  7. Das sibi et litteris vacare im Humanistenbriefwechsel: cf. z. B. Poggio an Niccoli (in Traversarii epist. ed. Mehus XXV 44).

    Google Scholar 

  8. Landini in seiner Einleitung in ein Tusculanenkolleg (geg. 1458. Abgedr. bei K. M il l i n e r, Reden und Briefe italienischer Humanisten 1899 S. 520).

    Google Scholar 

  9. Wiedergeburt des ciceronianischen Dialogs: Hirzel, der Dialog II 386ff. Cf. besonders 388f.: Der eigentliche Klassiker des Dialogs, den später auch die Theorie ausdrücklich als solchen, und zwar auf Kosten Platons proklamierte, war aber Cicero. Doch durfte bei Hirzel als Nachahmer des ciceronianischen Dialogs keinesfalls Platina fehlen. War Castigliones Cortegiano die edelste Frucht, welche Ciceros Gespräch ‘vom Redner’ getragen hat (ibid. 388), so knüpft Platinas Dialog de vera nobilitate der auf Orsinis Villa spielt, mit seinen Naturschilderungen unmittelbar an de legibus an.

    Google Scholar 

  10. Bernardus Justinianus: in Traversarii epist. XXIV 25 Mehus. Er hatte den Isokrates ins Lateinische übersetzt.

    Google Scholar 

  11. Petrarca über den Ruhm: f am. XIII 4 Gloriae me natura quidem cupidissimum non ego; sed ita animum studio formavi, ut laetus illam si adsit arripiat et si desit non maestus abjiciat. Cf. die Äußerung des Enea Silvio (Voigt II 263).

    Google Scholar 

  12. Vives gegen Erasmus über den Ruhm: in der Schrift de institutione litterarum II 4.

    Google Scholar 

  13. Poggio über die Invektive (ed. 1513) p. 82a. Auch seine Invektive in Philelphum ist teils der Pisoniana, teils der Philip-pica II nachgebildet, aber viel gröber. — Eine Pflicht indessen haben die Humanisten dem C. abgelernt (Valla p. 274 Basil.): O Pogium disertuin, qui Arius amplificet quam planum facial crimen! Das könnten sich manche unter den Modernen merken, die den Unterschied zwischen Beweis und Amplifikation vergessen haben.

    Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Additional information

Besonderer Hinweis

Dieses Kapitel ist Teil des Digitalisierungsprojekts Springer Book Archives mit Publikationen, die seit den Anfängen des Verlags von 1842 erschienen sind. Der Verlag stellt mit diesem Archiv Quellen für die historische wie auch die disziplingeschichtliche Forschung zur Verfügung, die jeweils im historischen Kontext betrachtet werden müssen. Dieses Kapitel ist aus einem Buch, das in der Zeit vor 1945 erschienen ist und wird daher in seiner zeittypischen politisch-ideologischen Ausrichtung vom Verlag nicht beworben.

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 1912 Springer Fachmedien Wiesbaden

About this chapter

Cite this chapter

Zielinski, T. (1912). Cicero in der Renaissance: Geist. In: Cicero. Vieweg+Teubner Verlag, Wiesbaden. https://doi.org/10.1007/978-3-663-16198-1_15

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-663-16198-1_15

  • Publisher Name: Vieweg+Teubner Verlag, Wiesbaden

  • Print ISBN: 978-3-663-15623-9

  • Online ISBN: 978-3-663-16198-1

  • eBook Packages: Springer Book Archive

Publish with us

Policies and ethics