Zusammenfassung
Hormone sind körpereigene Regulatormoleküle, die von innersekretorischen Zellen produziert werden. In kleinen Mengen gelangen sie über die Blutbahn und interstitielle Flüssigkeit zu ihren Zielzellen (Erfolgsorganen), wo sie über spezifische Rezeptoren bestimmte physiologische Wirkungen auslösen. Die wirksamen Konzentrationen liegen im Bereich von 10–10 bis 10–12 mol/l. Man unterteilt Hormone gemäß der Entfernung in der sie wirken in drei Klassen: 1. Autokrine Hormone wirken auf die Zelle, von der sie gebildet werden. 2. Parakrine Hormone wirken auf benachbarte Zellen. 3. Endokrine Hormone werden von den endokrinen Drüsen gebildet und in die Blutbahn abgegeben.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literatur
1 Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Sixth Edition, 1999, Electronic Release, Contraception.
2 Encyclopaedia Britannica, birth control.
3 E. Mutschler, Arzneimittelwirkungen, Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft mbH, Stuttgart, 6. Auflage, 1991, 281.
4 D. Voet, J. G. Voet, Biochemie, VCH Weinheim, 1994, 1170.
5 P. Nuhn, Naturstoffchemie, S. Hirzel Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft, Stuttgart, 1990, 498.
6 E. J. Corey, G. Luo, L. S. Lin, J. Am. Chem. Soc. 119 (1997) 9927.
7 E. J. Corey, G. Luo, L. S. Lin, Angew. Chem. 110 (1998) 1147.
8 I. Abe, Chem. Rev. 93 (1993) 2189 (Review Squalen-Cyclisierung).
9 M. M. Meyer, M. J. R. Segura,W. K.Wilson, S. P. T. Matsuda, Angew. Chem. 112 (2000) 4256.
10 H. Wolff, C. Kunte, Pharm. in unserer Zeit 29 (2000) 153.
11 G.-j. Fan,W. Mar, M. K. Park, E.W. Choi, K. Kim, S. Kim, Bioorg. Med. Chem. Lett. 11 (2001) 2361.
12 U, Meyer, Pharm. in unserer Zeit 33 (2004) 352.
13 A. Butenandt, Hoppe-Seyler’s Z. physiol. Chem. 191 (1929) 727.
14 A. Butenandt, U. Westphal, W. Holweg, Hoppe-Seyler’s Z. physiol. Chem. 227 (1934) 84; A. Butenandt, Wiener Klein. Wochenschr. 30 (1934) 934.
15 K. H. Slotta, H. Ruschig, E. Fels, Ber. Dtsch. Chem. Ges. 67 (1934) 1270.
16 W. M. Allen, O. Wintersteiner, Science 80 (1934) 190; O. Wintersteiner,W. M. Allen, J. Biol. Chem. 107 (1934) 321.
17 M. Hartmann, A. Wettstein, Helv. Chim. Acta 17 (1934) 1365.
18 K. David, E. Dingemanse, J. Freud, E. Laqueur, Hoppe-Seyler’s Z. physiol. Chem. 233 (1935) 281.
19 S. H. Pines, Org. Proc. Res. Dev. 8 (2004) 708.
20 C. Djerassi, Science 84, 5 (1984) 127.
21 R. M. Roberts, Serendipity, J. Wiley Inc., New York, 1989, 128.
22 L. Haberlandt, Münch. Med. Wochenschr. 68 (1921) 1577.
23 A. Goswami, R. Kotoky, R. C. Rastogi, A. C. Ghosh, Org. Proc. Res. Dev. 7 (2003) 306 (Spaltung mit Kaliumpermangant).
24 H. H. Inhoffen, Naturwissenschaften 25 (1937) 125.
25 H. H. Inhoffen, Schering AG US 2 361 847 (1941).
26 H. L. Dryden, G. M. Webber, J. Weiczorek, J. Am. Chem. Soc. 86 (1964) 742.
27 V. I. Mel’nikova, K. K. Pivnitsky, Zh. Org. Khim. 8 (1972) 68.
28 L. L. Vasiljeva, P. M. Demin, D. M. Kochov, M. A. Lapitskaya, K. K. Pivnitsky, Russ. Chem. Bull. 48 (1999) 593.
29 A. J. Birch, J. Chem. Soc. (1950) 367; H. Pellissier, M. Santelli, Org. Prep. Proc. Int. 34 (2002) 609.
30 J. March, Advanced Organic Chemistry, Wiley, New York, 1992, 781; H. R. Christen, Organische Chemie, Sauerländer, Diesterweg, Salle, Frankfurt, 1970, 419.
31 C. Djerassi, L. Miramontes, G. Rosenkranz, F. Sondheimer, J. Am. Chem. Soc. 76 (1954) 4092.
32 F. B. Colton, L. N. Nysted, B. Riegel, A. L. Raymond, J. Am. Chem. Soc. 79 (1957) 1123.
33 F. B. Colton, Searle, US 2 655 518 (1952).
34 H. Ueberwasser, K. Heusler, J. Kalvoda, Ch. Meystre, P. Wieland, G. Anner, A. Wettstein, Helv. Chim. Acta 46 (1963) 344.
35 T. B. Windholz, M. Windholz, Angew. Chem. 76 (1964) 249.
36 C. Meystre, K. Heusler, J. Kalvoda, P.Wieland, G. Anner, A.Wettstein, Experimentia 17 (1961) 475.
37 D. H. R. Barton, J. Chem. Soc. (1953) 1027.
38 D. H. R. Barton, Expermentia 6 (1950) 316.
39 A. Bowers, L. C. Ibanez, M. E. Cabezas, H. J. Ringold, Chem. Ind. (1960) 1299.
40 A. Bowers, E. Denot, L. C. Ibanez, M. E. Cabezas, H. J. Ringold, J. Org. Chem. 27 (1962) 1862.
41 J. March, Advanced Organic Chemistry, J. Wiley, New York, 4. Ed., 1992, 704, 1153.
42 S. N. Ananchenko, T. Jeng-o, I.V. Torgov, Bull. Acad. Sci. USSR, Abt. chem. Wiss. (1962) 298, engl. Fassung 275.
43 S. N. Ananchenko, I. V. Torgov, Ber. Akad. Wiss. USSR 127 (1959) 553.
44 K. Fuhshuku, N. Funa, T. Akeboshi, H. Ohta, H. Hosomi, S. Ohba, T. Sugai, J. Org. Chem. 65 (2000) 129 (kinetische Resolution des Wieland-Miescher-Ketons).
45 C. Rufer, H. Kosmol, E. Schröder, K. Kieslich, H. Gibian, Liebigs Ann. Chem. 702 (1967) 141.
46 Tetrahedron 18 (1962) 1355; Bull. Acad. Sci. USSR, Abt. chem.Wiss. (1962) 465, engl. Fassung 431.
47 M. J. van den Heuvel, C. W. Bokhoven, H. P. de Jongh, F. J. Zeelen, Recl. Trav. Chim. Pay-Bas 107 (1988) 331.
48 E. J. Corey, A. X. Huang, J. Am. Chem. Soc. 121 (1999) 710.
49 H. Schick, G. Lehmann, G. Hilgetag, Chem. Ber. 102 (1969) 3238.
50 U. Eder, G. Sauer, R. Wiechert, Angew. Chem. 83 (1971) 492.
51 Z. G. Hajos, D. R. Parrish, J. Org. Chem. 39 (1974) 1612.
52 Z. G. Hajos, D. R. Parrish, J. Org. Chem. 39 (1974) 1615.
53 A. Berkessel, H. Gröger, Asymmetric Organocatalysis, Wiley-VCH, Weinheim, 2005.
54 P. I. Dalko, L. Moisan, Angew. Chem. 116 (2004) 5248.
55 W. Notz, F. Tanaka, C. F. Barbas III, Acc. Chem. Res. 37 (2004) 580.
56 F. Damkaci, B. B. Jarvis, Chemtracts-Organic Chemistry 12 (1999) 1013.
57 E. Boschitsch, Speculum – Zeitschrift für Gynäkologie und Geburtshilfe 20 (2002) 34.
58 Presseinfomation Schering, Pharm. in unserer Zeit 33 (2004) 416.
59 I. H. Thorneycroft, Europ. J. Contracept. Reproduct. Health Care 7 (2002) 13.
60 R. Wiechert, D. Bittler, U. Kerb. J. Casals-Stenzel, W. Losert, DE 2652761 (1976).
61 D. Liu, L. M. Stuhmiller, T. C. McMorris, J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1 (1988) 2161.
62 O. Schmidt, K. Prezewowsky, R. Wiechert, DE 1593500 (1966).
63 K. Petzoldt, R. Wiechert, H. Laurent, K. Nickisch, D. Bittler, DE 3042136 (1980).
64 D. Bittler, H. Hofmeister, H. Laurent, K. Nickisch, R. Nickolson, K. Petzoldt, R. Wiechert, Angew. Chem. 94 (1982) 718.
65 J.-T. Mohr, K. Nickisch, DE 19633685 (1996).
66 P. Norman, J. Castaner, R. M. Castaner, Drugs Future 25 (2000) 1247.
67 A. Maelicke, Nachr. Chem. Tech. Lab. 36 (1988) 1328.
68 C. Djerassi, Science 272 (1996) 1857.
69 P. Fragu, Ann. Endocrinologie 60 (1999) 10.
70 CD Römpp Chemie Lexikon-Version 1.0, Stuttgart/New York, Georg Thieme Verlag, 1995, Thyroid-Hormone.
71 Y.-A. Ma, C. J. Sih, A. Harms, J. Am. Chem. Soc. 121 (1999) 8967.
72 Y.-A. Ma, C. J. Sih, Tetrahedron Lett. 40 (1999) 9211.
73 J. M. Gavaret, H. J. Cahnmann, J. Nunez, J. Biol. Chem. 256 (1981) 9167.
74 J. M. Gavaret, J. Nunez, H. J. Cahnmann, J. Biol. Chem. 255 (1980) 5281.
75 J. R. Chalmers, S. T. Dickson, J. Elks, B. A. Hems, J. Chem. Soc. (1949) 1448.
76 M. Beringer, A. Brierley, M. Drexler, E. M. Gindler, C. C. Lumpkin, J. Am. Chem. Soc. 75 (1953) 2708.
77 G. Hillmann, Z. Naturforsch. 11b (1956) 419.
78 M. Beringer, M. Drexler, E. M. Gindler, C. C. Lumpkin, J. Am. Chem. Soc. 75 (1953) 2705.
79 M. J. Peacock, D. Pletcher, Tetrahedron Lett. 41 (2000) 8995 (elektrochemische Synthese von Iodoniumsalzen).
80 G. M. Salamonczyk, V. B. Oza, C. J. Sih, Tetrahedron Lett. 40 (1997) 6965.
81 N.V. Bell,W. R. Bowman, P. F. Coe, A. T. Turner, D. Whybrow, Can. J. Chem. 75 (1997) 873.
82 Encyclopedia Britannica, Elektronic Release, 2001.
83 E. A. Abourashed, A. T. El-Alfy, I. A. Khan, L. Walker, Phytother. Res. 17 (2003) 703.
84 W. Langenbeck,W. Pritzkow, Lehrbuch der Organischen Chemie, Verlag Theodor Steinkopff, Dresden, 1969, 413.
85 H.-H. Otto, Pharm. Unserer Zeit 9 (1980) 26.
86 T. A. Smith, Phytochemistry 16 (1977) 9.
87 F. Stolz, Ber. Dtsch. Chem. Ges. 37 (1904) 4149.
88 H. Becker, Pharm. Unserer Zeit 14 (1985) 129.
89 Römpp Chemielexikon, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 2006, Electronic Release, Mescalin.
90 E. Mutschler, Arzneimittelwirkungen, Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft mbH, Stuttgart, 1991, 239.
91 D. Voet, J. G. Voet, Biochemie, VCH, Weinheim, 1994, 713.
92 P. Karlson, Biochemie, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 1970, 155.
93 J. Vidgren, L. A. Svensson, A. Liljas, Nature 368 (1994) 354 (Röntgenstruktur).
94 R. P. Ahlquist, Am. J. Physiol. 153 (1948) 586.
95 M. Hesse, Alkaloide, Wiley-VCH, Weinheim, 2000, 79.
96 Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Sixth Edition, 2000, Electronic Release, Antiasthmatic Agents.
97 R. A. Dixon, B. K. Kobilka, D. J. Strader, J. L. Benovic, H. G. Dohlman, T. Frielle, M. A. Bolanowski, C. D. Bennett, E. Rands, R. E. Diehl, Nature 321 (1986) 75.
98 L. Hein, Pharm. Unserer Zeit 33 (2004) 438.
99 P. P. Griffin, M. Schubert-Zsilavecz, H. Stark, Pharm. Unserer Zeit 33 (2004) 442.
100 W. Schänzer, Chem. Unserer Zeit 31 (1997) 218.
101 L. Hein, Pharm. Unserer Zeit 33 (2004) 434.
102 A. Kleemann, J. Engel, Pharmaceutical Substances, Thieme, Stuttgart, 1999, 1035.
103 A. Kleemann, J. Engel, Pharmaceutical Substances, Thieme, Stuttgart, 1999, 652.
104 A. Kleemann, J. Engel, Pharmaceutical Substances, Thieme, Stuttgart, 1999, 1701.
105 A. Kleemann, J. Engel, Pharmaceutical Substances, Thieme, Stuttgart, 1999, 465.
106 R. Stürmer, M. Breuer, Chem. Unserer Zeit, 40 (2006) 104.
107 A. Kleemann, J. Engel, Pharmaceutical Substances, Thieme, Stuttgart, 1999, 1613.
108 A. Kleemann, J. Engel, Pharmaceutical Substances, Thieme, Stuttgart, 1999, 132.
109 A. Kleemann, J. Engel, Pharmaceutical Substances, Thieme, Stuttgart, 1999, 1883.
110 G. Härtfelder, H. Lessenich, K. Schmitt, Arzneim.-Forsch. 22 (1972) 930.
111 J. M. Klunder, T. Onami, K. B. Sharpless, J. Org. Chem. 54 (1989) 1295.
112 U. Ader, M. P. Schneider, Tetrahedron: Asymmetry 3 (1992) 521.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Rights and permissions
Copyright information
© 2006 Springer-Verlag GmbH Deutschland, ein Teil von Springer Nature
About this chapter
Cite this chapter
Schäfer, B. (2006). Hormone. In: Naturstoffe der chemischen Industrie. Springer Spektrum, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-662-61017-6_6
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-662-61017-6_6
Published:
Publisher Name: Springer Spektrum, Berlin, Heidelberg
Print ISBN: 978-3-662-61016-9
Online ISBN: 978-3-662-61017-6
eBook Packages: Life Science and Basic Disciplines (German Language)