Skip to main content

Übungsfall 3 „Der übergangene planende Kopf“

  • Chapter
  • First Online:
Wiederholungs- und Vertiefungskurs Strafrecht

Part of the book series: Springer-Lehrbuch ((SLB))

  • 4697 Accesses

Zusammenfassung

Schwerpunkte: Objektiver Tatbestand III: Täterschaft II

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

eBook
USD 19.99
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Notes

  1. 1.

    Nach BGH NStZ 2009, 25 = StV 2009, 410 (Anm. Geppert JK 2009 StGB § 25 II/16; RÜ 2008, 639; LL 2009, 29; Roxin NStZ 2009, 7).

  2. 2.

    Bei materiellrechtlicher Sichtweise, die das Erste Staatsexamen dominiert, ist dies an sich nicht zwingend. Dass aber die Strafbarkeit von Toten in einer Klausur nicht geprüft wird, ist ganz überwiegende Gepflogenheit, vgl. nur Wessels/Beulke/Satzger, AT, 45. Aufl. 2015, Rn. 859.

  3. 3.

    Durchbrechung der Chronologie aufgrund Tatschwere.

  4. 4.

    Didaktisch zu den §§ 253, 255 StGB Eisele BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 752 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 2, 17. Aufl. 2015, Rn. 419 ff.; Schünemann JA 1980, 349, 393 und 486; Geilen Jura 1979, 53, 109, 165, 221, 277, 333, 389, 445, 501, 557, 613 und 669, Jura 1980, 43.

  5. 5.

    Didaktisch zu § 250 StGB Eisele BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 344 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 2, 17. Aufl. 2015, Rn. 278 ff.

  6. 6.

    Didaktisch zu § 25 II StGB B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1218 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 941 ff.; Roxin JA 1979, 519; Seelmann JuS 1980, 571; Marlie JA 2006, 613; Rönnau JuS 2007, 514; Seher JuS 2009, 1 und 304; Geppert Jura 2011, 30; Renzikowski JuS 2013, 481.

  7. 7.

    Kein Beginn mit § 249 StGB, da dieser im Ergebnis nicht vorliegt. Anderer Aufbau vertretbar.

  8. 8.

    Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 306; Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 249 Rn. 4; vgl. auch Sinn, in: SK-StGB, 137. Lfg. 2013, § 249 Rn. 7 ff.; aus der Rspr. vgl. OLG Saarbrücken NJW 1969, 621.

  9. 9.

    A. A. vertretbar.

  10. 10.

    S. RGSt 60, 157; RGSt 66, 353; BGHSt 1, 145 = NJW 1951, 532; BGHSt 8, 102 = NJW 1956, 231; BGH 1 StR 444/61; BGHSt 23, 126 = NJW 1970, 61; BGHSt 39, 133 (Dresdner Bordell) = NJW 1993, 1869 = NStZ 1993, 333 = StV 1993, 576 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 41; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 13; Müller-Christmann JuS 1994, 649; Otto JK 1994 StGB § 32/19; Roxin NStZ 1995, 335; Lesch StV 1993, 578; Drescher JR 1994, 423; Arzt JZ 1994, 314); BayObLG NJW 1993, 211 (Anm. Jung JuS 1993, 427; Heinrich JuS 1994, 17; Dölling JR 1994, 113).

  11. 11.

    S. nur Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 460.

  12. 12.

    Vgl. Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 249 Rn. 5 f.; Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, 315 f.; aus der Rspr. vgl. BGH StV 1982, 515 (Anm. Geppert JK 1983 StGB § 27/3; Rudolphi StV 1982, 518; Sieber JZ 1983, 431); BGH NJW 1989, 176 = NStZ 1988, 554; BGH NJW 1989, 1289; BGH NStZ 1994, 234 = StV 1994, 127 (Anm. Lackner NStZ 1994, 235); BGH NStZ 1996, 494; BGH NStZ 2015, 36 (Anm. Hecker JuS 2015, 467).

  13. 13.

    Statt aller Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 240 Rn. 31; aus der Rspr. vgl. RGSt 20, 326; RGSt 66, 355; BGH NJW 1957, 596; BGHSt 11, 66 = NJW 1958, 69; BGHSt 16, 316 = NJW 1962, 164; BGHSt 23, 294 = NJW 1970, 1855 (Anm. Hassemer JuS 1971, 47; Herzberg JuS 1972, 570; Küper NJW 1970, 2253); BGHSt 26, 70 = NJW 1975, 269 (Anm. Lampe JR 1975, 424); BGHSt 26, 309 = NJW 1976, 976 (Anm. Backmann JuS 1977, 444); BGH NStZ 1981, 436 (Anm. Küper NStZ 1982, 28); BGH NStZ 1985, 408 (Anm. Geppert JK 1986 StGB § 255/7; Zaczyk JZ 1985, 1059); BGH NStZ 1985, 455; BGHSt 38, 83 = NJW 1992, 702 (Anm. Schmoller JR 1993, 247); BGH 3 StR 210/10 (Anm. RA 2010, 748); BGH NStZ 2011, 703 (grellbunte Spielzeugpistole) = StV 2011, 676 (Anm. Jahn JuS 2012, 84; Bosch JK 2011 StGB § 250 I Nr. 1 b/14; LL 2012, 275; RA 2011, 589); BGH NStZ-RR 2015, 213 (Anm. Kudlich JA 2015, 551); BGH NStZ-RR 2015, 373; BGH NStZ-RR 2016, 45.

  14. 14.

    Auch möglich, hier bereits Mittäterschaft von K, W und H zu prüfen und zu bejahen.

  15. 15.

    Zum Streit um das Erfordernis einer Vermögensverfügung bei §§ 253, 255 StGB und der daraus resultierenden Abgrenzungsproblematik bzgl. §§ 249, 255 StGB zsf. Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 758 ff.; Hillenkamp, 40 Probleme aus dem Strafrecht BT, 12. Aufl. 2013, 33. Problem; Rengier JuS 1981, 654; Geppert/Kubitza Jura 1985, 276; Thiel Jura 1989, 454; Biletzki Jura 1995, 635; Schott GA 2002, 666; Brand JuS 2009, 899; Rönnau JuS 2012, 888; Kudlich/Aksoy JA 2014, 81 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  16. 16.

    Z. B. BGHSt 25, 224 (227 f.) = NJW 1973, 2072 (2072 f.); BGHSt 41, 123 (125) = NJW 1995, 2799 (2799 f.); BGH NStZ 2002, 31 (32).

  17. 17.

    Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 760; Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 253 Rn. 10.

  18. 18.

    Vgl. Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 253 Rn. 32.

  19. 19.

    Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 244 Rn. 4; aus der Rspr. vgl. RGSt 4, 298; RGSt 74, 281; BGHSt 4, 125 = NJW 1953, 952; BGH NJW 1965, 2115; BGHSt 43, 266 = NJW 1998, 1504 = NStZ 1998, 361 = StV 1998, 262; BGHSt 44, 103 = NJW 1998, 2915 = NStZ 1998, 462 = StV 1998, 485 (Anm. Martin JuS 1998, 1166; Mitsch JuS 1999, 640); BGHSt 45, 92 = NJW 1999, 2198 = NStZ 1999, 617 = StV 1999, 375 (Anm. Geppert JK 1999 StGB § 250 II/1; Martin JuS 1999, 1135; Mitsch NStZ 1999, 617 Zopfs JZ 1999, 1062; Kargl StraFo 2000, 7); BGH NStZ 1999, 301; BGH NStZ 2000, 431; BVerfGK 14, 177 = NJW 2008, 3627 = NStZ 2009, 83 = StV 2009, 126 (Anm. Koch/Wirth ZJS 2009, 90; von Heintschel-Heinegg JA 2009, 68; Jahn JuS 2009, 78; Geppert JK 2009 StGB § 113/7; RÜ 2008, 709; LL 2009, 102; RA 2008, 652; famos 11/2008; Simon NStZ 2009, 84; Foth NStZ-RR 2009, 138; Wörner ZJS 2009, 236; Hüpers HRRS 2009, 66; Kudlich JR 2009, 210); BGHSt 52, 257 = NJW 2008, 2861 = NStZ 2008, 512 = StV 2008, 411 (Anm. Deiters ZJS 2008, 424; Jahn JuS 2008, 835; Geppert JK 2009 StGB § 244 I Nr. 1 a/4; RÜ 2008, 577; LL 2008, 739; RA 2008, 508; Mitsch NJW 2008, 2865; Foth NStZ 2009, 93; Kasiske HRRS 2008, 378; Peglau JR 2009, 162); BGH StV 2015, 770 (Anm. RÜ 2015, 514).

  20. 20.

    Hierzu s. Sinn, in: SK-StGB, 137. Lfg. 2013, § 250 Rn. 10; Matzke NStZ 2001, 406 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  21. 21.

    Vgl. Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 176; m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  22. 22.

    Hierzu zsf. Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 191 ff.; Hoyer, in: SK-StGB, 47. Lfg., 6. Aufl. 1999, § 244 Rn. 9 ff.; vgl. auch Hillenkamp, 40 Probleme aus dem Strafrecht BT, 12. Aufl. 2013, 26. Problem; Schlothauer StV 1998, 505; Küper JZ 1999, 187; Krüger Jura 2001, 766; Maatsch GA 2001, 75; Streng GA 2001, 359; Krüger JA 2009, 190; Jesse NStZ 2009, 364; Rönnau JuS 2012, 117; Sickor ZStW 2013, 788 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  23. 23.

    S. z. B. BGH NStZ-RR 2002, 265 (265 f.) m. w. N.; Sander, in: MK-StGB, 2. Aufl. 2012, § 250 Rn. 57, 60 ff.; vgl. auch zsf. (aber krit. und mit eigenem Ansatz) Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 250 Rn. 6 ff.; unklar vermengend (durch bloßen Verweis auf § 244 StGB) hingegen z. B. Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 250 Rn. 21 i. V. m. 7.

  24. 24.

    Statt aller zu § 224 I Nr. 2 StGB Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 224 Rn. 7.

  25. 25.

    S. o.

  26. 26.

    Fischer StGB, 63. Aufl. 2016, § 244 Rn. 14 f.

  27. 27.

    Kasiske HRRS 2008, 378.

  28. 28.

    Fischer StGB, 63. Aufl. 2016, § 244 Rn. 20.

  29. 29.

    Schmitz, in: MK-StGB, 2. Aufl. 2012, § 244 Rn. 12.

  30. 30.

    Lesch JA 1999, 365 (375).

  31. 31.

    Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 198; Eser/Bosch, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 244 Rn. 5a m. w. N.

  32. 32.

    Wittig, in: Beck-OK-StGB, Stand 01.12.2015, § 244 Rn. 8.

  33. 33.

    Schmitz, in: MK-StGB, 2. Aufl. 2012, § 244 Rn. 11, 16 ff.; Fischer StGB, 63. Aufl. 2016, § 244 Rn 23; Wittig in: Beck-OK-StGB, Stand 01.12.2015, § 244 Rn. 8.

  34. 34.

    Schmitz in MK-StGB, 2. Aufl. 2012, § 244 Rn. 14 ff.; Eser/Bosch, in Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 244 Rn. 5a; Kindhäuser, in: NK, 4. Aufl. 2013, § 244 Rn. 13 ff.

  35. 35.

    Vgl. Nachweise bei Fischer StGB, 63. Aufl. 2016, § 244 Rn. 19 ff.; Kasiske HRRS 2008, 378 (378 f.).

  36. 36.

    BGHSt 52, 257; vgl. auch die Darstellung zur Entwicklung der Ansichten zwischen den Senaten bei Kasiske HRRS 2008, 378 (379).

  37. 37.

    BGHSt 52, 257 (269).

  38. 38.

    A. A. vertretbar.

  39. 39.

    Hierzu etwa Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 349 ff.

  40. 40.

    Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 250 Rn. 30.

  41. 41.

    Zsf. etwa Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 25 Rn. 79 ff.; Hoyer, in: SK-StGB, 32. Lfg., 7. Aufl. 2000, § 25 Rn. 107 ff.

  42. 42.

    Allgemein zur Abgrenzung von Täterschaft und Teilnahme B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1192 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 781 ff.; Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht AT, 14. Aufl. 2012, 19. Problem; Geerds Jura 1990, 173 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  43. 43.

    Hierzu B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1226 ff. m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  44. 44.

    Zu § 239a StGB didaktisch Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 813 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 2, 17. Aufl. 2015, Rn. 469 ff.; Blei JA 1975, 91 und 163; Elsner JuS 2006, 784.

  45. 45.

    Eser/Eisele, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 239a Rn. 6; aus der Rspr. vgl. BGHSt 22, 178 = NJW 1968, 1885; BGHSt 24, 90 = NJW 1971, 627; BGHSt 39, 330 = NJW 1994, 332 = NStZ 1994, 127 = StV 1994, 80 (Anm. Otto JK 1994 StGB § 239a/5; Keller JR 1994, 428); BGH NStZ 1994, 283; BGH NStZ 1994, 430; BGHSt (GrS) 40, 350 = NJW 1995, 471 = NStZ 1995, 129 = StV 1995, 82 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 39; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 61; Lesch JA 1995, 449; Geppert JK 1995 StGB § 239a/6; Jung JuS 1995, 556; Müller-Dietz JuS 1996, 110; Hauf NStZ 1995, 184; Renzikowski JR 1995, 349); BGH NStZ 2003, 604 (Anm. RA 2003, 777).

  46. 46.

    Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 818; Wolters, in: SK-StGB, 148. Lfg. 2014, § 239a Rn. 4; aus der Rspr. vgl. BGH 1 StR 580/73; BGHSt 26, 70 = NJW 1975, 269 (Anm. Lampe JR 1975, 424); BGH NStZ 1996, 276 = StV 1997, 303; BGH NStZ 1996, 277; BGH NStZ 1999, 509 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 38; Martin JuS 1999, 1239; Baier JA 2000, 191; LL 2000, 48; Immel NStZ 2001, 67; Geppert JK 2000 StGB § 239a/7); BGH StV 1999, 646 (Anm. Renzikowski StV 1999, 647); BGH NStZ 2002, 31 (Anm. Martin JuS 2002, 300; Geppert JK 2002 StGB § 239a/9; LL 2002, 249; RÜ 2002, 32; RA 2002, 41); BGH NStZ-RR 2002, 213; BGH NStZ-RR 2004, 333 (Anm. Valerius JA 2005, 330; RÜ 2004, 584; RA 2004, 735; LL 2005, 107); BGH NStZ 2006, 448 (Anm. Satzger JK 2006 StGB § 239a/11; RÜ 2006, 255; LL 2006, 832; RA 2006, 241), BGH NStZ 2010, 516 = NStZ-RR 2010, 46 (Anm. Jahn JuS 2010, 174; LL 2010, 460); BGH NStZ 2011, 106 = StV 2011, 209; BGH NJW 2016, 176 (Anm. Schiemann NJW 2016, 178).

  47. 47.

    Hierzu Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 825 ff.; Wolters, in: SK-StGB, 148. Lfg. 2014, § 239a Rn. 7; Renzikoswki JZ 1994, 492; Fahl Jura 1996, 456; Heinrich NStZ 1997, 365; Zöller JA 2000, 476; Satzger Jura 2007, 114 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  48. 48.

    Vgl. Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 825 ff.; Eser/Eisele, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 239a Rn. 13a.

  49. 49.

    Zu § 239b StGB didaktisch Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 845 ff.; Blei JA 1975, 91 und 163; Elsner JuS 2006, 784; Satzger Jura 2007, 114.

  50. 50.

    Didaktisch zu § 123 StGB Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 657 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 519 ff.; Seier JA 1978, 622; Bernsmann Jura 1981, 337, 403 und 465; Geppert Jura 1989, 378; Kuhli JuS 2013, 115 und 211.

  51. 51.

    Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 662; aus der Rspr. vgl. RGSt 32, 371; BayObLG RReg. 3 b St 134 ab/64; OLG Köln NJW 1982, 2740.

  52. 52.

    Hierzu zsf. Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 672 f.; Hillenkamp, 40 Probleme aus dem Strafrecht BT, 12. Aufl. 2013, 8. Problem; Steinmetz JuS 1985, 94; aus der Rspr. vgl. RGSt 12, 132; RGSt 20, 150; BayObLG RReg. 1 a St 83/69 (Anm. Schröder JR 1969, 467); BGH NJW 1982, 189 = NStZ 1982, 158 = StV 1983, 167 (Anm. Sonnen JA 1982, 217; Schroeder JuS 1982, 491; Dingeldey NStZ 1982, 160); OLG Düsseldorf NJW 1982, 2678 (Dienstzimmer) (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 3); BGH NStZ-RR 1997, 97 = StV 1996, 660 (Anm. Otto JK 1997 StGB § 32/23); OLG Jena NJW 2006, 1892.

  53. 53.

    Didaktisch zum Versuch B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 631 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1192 ff.; Roxin JuS 1979, 1; Kühl JuS 1979, 718 und 874, JuS 1980, 120, 273, 506, 650 und 811, JuS 1981, 193, JuS 1982, 110 und 189; Rath JuS 1998, 1006 und 1106, JuS 1999, 32 und 140; Fahl/Scheuermann-Kettner JA 1999, 124; Putzke JuS 2009, 894, 985 und 1083; Rönnau JuS 2013, 879; Krack JA 2015, 905; didaktisch zum unmittelbaren Ansetzen i. S. d. § 22 StGB B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 700 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1215 ff.; Kratzsch JA 1983, 420 und 578; Berz Jura 1984, 511; Sonnen/Hansen-Siedler JA 1988, 17; Bosch Jura 2011, 909; Rönnau JuS 2013, 879 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  54. 54.

    Didaktisch zu § 30 StGB B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1362 ff.; Roxin JA 1979, 169; Geppert Jura 1997, 546; Dessecker JA 2005, 549; Hinderer JuS 2011, 1072.

  55. 55.

    Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 30 Rn. 17.

  56. 56.

    Daher auch die Durchbrechung der Chronologie im Prüfungsaufbau.

  57. 57.

    Didaktisch zu § 31 StGB B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1373 f.; Schröder JuS 1967, 289.

  58. 58.

    Zum vergleichbaren Problem (Tatbegriff) i. R. d. § 24 StGB vgl. Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht AT, 14. Aufl. 2012, 17. Problem m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  59. 59.

    Bzgl. I keine Trennung nach Tagen, da er am 31.01.2007 nicht handelte.

  60. 60.

    Vgl. schon oben, ferner etwa Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 25 Rn. 83 ff.; Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 25 Rn. 12b ff.

  61. 61.

    Etwa Puppe, AT, 2. Aufl. 2011, § 23 Rn. 9; Roxin JA 1979, 519 (522 f.).

  62. 62.

    Vgl. nur B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1228 m. w. N.

  63. 63.

    Vgl. nur BGH NStZ 2009, 25 (26).

  64. 64.

    Zsf. zur Rspr. Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 25 Rn. 13.

  65. 65.

    So BGH NStZ 2009, 25 (26).

  66. 66.

    Prüfung im objektiven Tatbestand, obwohl subjektive Voraussetzung, da es um die Zurechnung eines objektiven Tatbestandsmerkmals geht.

  67. 67.

    S. nur Wessels/Beulke/Satzger, AT, 45. Aufl. 2015, Rn. 526.

  68. 68.

    S. BGH NStZ 2009, 25 (26).

  69. 69.

    Didaktisch zu § 26 StGB B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1283 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1033 ff.; Schulz JuS 1986, 933; Geppert Jura 1997, 299 und 358; Bock JA 2007, 599; Koch/Wirth JuS 2010, 203.

  70. 70.

    Hierzu B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1287 ff.; Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht AT, 14. Aufl. 2012, 23. Problem; Hoyer, in: SK-StGB, 34. Lfg., 7. Aufl. 2000, § 26 Rn. 5 ff.; Hilgendorf Jura 1996, 9; Krüger JA 2008, 492; Timpe GA 2013, 145; aus der Rspr. vgl. RGSt 36, 402; RGSt 53, 189; BGH NJW 1951, 666; BGHSt 9, 370 = NJW 1957, 29 (Anm. Traub NJW 1957, 431); BGH 5 StR 147/79 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 26/1); BGH 1 StR 294/83; BGH NJW 1985, 924; BGH NStZ 1994, 29 = StV 1994, 16 (Anm. Otto JK 1994 StGB § 25 II/8); BGHSt 41, 242 = NJW 1995, 3065 = NStZ 1996, 130 = StV 1996, 91 (Anm. Schroeder JR 1996, 211); BGHSt 45, 373 = NJW 2000, 1877 = NStZ 2000, 321 = StV 2000, 260; BGH NStZ 2000, 421 (Anm. Otto JK 2001 StGB § 26/7; LL 2001, 32; RA 2000, 456); BGH NStZ 2001, 41; BGH StV 2001, 406; BGH NStZ 2006, 96 = NStZ-RR 2006, 10 (Anm. Satzger JK 2006 StGB § 211/49; Puppe NStZ 2006, 424); BGH NStZ 2008, 41 = StV 2007, 527 (Anm. Geppert JK 2008 StGB § 26/8); BGH NStZ 2008, 42; BGH NStZ 2009, 393 = StV 2009, 360.

  71. 71.

    Zu dieser Ausgangsformel vgl. nur B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1287; Hoyer, in: SK-StGB, 34. Lfg., 7. Aufl. 2000, § 26 Rn. 5.

  72. 72.

    Didaktisch zu § 27 StGB B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1316 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1069 ff.; Murmann JuS 1999, 548; Geppert Jura 1999, 266; Gaede JA 2007, 757; Seher JuS 2009, 793.

  73. 73.

    S. etwa B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1320 ff.; Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht AT, 14. Aufl. 2012, 27. Problem; Harzer/Vogt StraFo 2000, 39; Geppert Jura 2007, 589; Timpe JA 2012, 430; Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 27 Rn. 3 ff.; Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 27 Rn. 14 ff.; Hoyer, in: SK-StGB, 34. Lfg., 7. Aufl. 2000, § 27 Rn. 3 ff. jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  74. 74.

    Zsf. Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 27 Rn. 4 ff.

  75. 75.

    Vgl. Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 30 Rn. 12; aus der Rspr. vgl. RGSt 55, 87.

  76. 76.

    A. A. (mit BGH NStZ 2009, 25) vertretbar.

  77. 77.

    Nach BGH NStZ 2010, 33 und 81 = StV 2010, 307 (Anm. Bosch JA 2010, 229; Satzger JK 2010 StGB § 251/9; RÜ 2009, 779; RA 2009, 809).

  78. 78.

    Kein Beginn der Prüfung mit dem Mord, da als Mordmerkmal Verdeckungsabsicht zu prüfen ist (Vermeidung einer Inzidentprüfung der Verdeckungstat); anderer Aufbau möglich.

  79. 79.

    Eskalierender Aufbau (erst Prüfung des § 250 StGB und danach Prüfung des § 251 StGB), da Konkurrenzverhältnis zwischen §§ 250 und 251 StGB im Einzelnen strittig (vgl. Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 251 Rn. 12 m. w. N.) und § 251 StGB ohnehin verneint wird, s. u.

  80. 80.

    Zurechnungsfunktion des § 25 II StGB wird für I nicht benötigt, daher Nennung (erst recht Prüfung) entbehrlich.

  81. 81.

    Möglich auch, mit Raubprüfung zu beginnen und die Abgrenzung von §§ 249 und 255 StGB (vgl. schon oben) beim Merkmal der Wegnahme zu erörtern.

  82. 82.

    Vgl. zum Kausalitätserfordernis etwa Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 253 Rn. 33; aus der Rspr. vgl. RGSt 15, 333; BGHSt 19, 342 = NJW 1964, 1865; BGHSt 32, 88 = NJW 1984, 500 = NStZ 1984, 73 (Anm. Geilen JK 1984 StGB § 255/3; Sonnen JA 1984, 319; Hassemer JuS 1984, 397; Joerden JuS 1985, 20; Jakobs JR 1984, 385; Otto JZ 1985, 143); BGH NJW 1989, 176 = NStZ 1988, 554; BGH 4 StR 489/89; BGH NStZ 2010, 215 = StV 2010, 634; BGH NStZ 2012, 688.

  83. 83.

    A. A. vertretbar.

  84. 84.

    Zum Problem der sog. sukzessiven Qualifikation bzgl. § 250 StGB vgl. zsf. Wessels/Hillenkamp, BT II, 38. Aufl. 2015, Rn. 383, 385, 268; ausf. Habetha NJW 2010, 3133 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  85. 85.

    Vgl. nur Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 250 Rn. 17; Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 250 Rn. 30.

  86. 86.

    Vgl. Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 372; aus der Rspr. vgl. BGH NStZ 1998, 461 = StV 1998, 488; BGH NJW 2000, 3655 = StV 2001, 452 (Anm. Kudlich JR 2001, 378); BGH 1 StR 151/06; BGH 1 StR 574/06; BGH NStZ-RR 2007, 175; BGH NStZ-RR 2011, 337 (Anm. RA 2011, 104); BGH NStZ 2015, 151 = StV 2015, 492.

  87. 87.

    S. BGHSt 53, 234 = NJW 2009, 3041 = StV 2009, 409 (Anm. Kraatz Jura 2009, 852; Jahn JuS 2009, 754; Geppert JK 2009 StGB § 250 II Nr. 3/8; RÜ 2009, 369; RA 2009, 385; Dehne-Niemann ZIS 2009, 376; Waszczynski HRRS 2010, 111; Mitsch JR 2009, 298; Nestler JR 2010, 100); BGH StV 2012, 153.

  88. 88.

    A. A. aufgrund des neuen Motivs (Tresor) vertretbar.

  89. 89.

    Z. B. Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 244 Rn. 20; ausf. und m. w. N. Habetha NJW 2010, 3133.

  90. 90.

    Vgl. auch Lackner/Kühl, 28. Aufl. 2014, § 250 Rn. 4.

  91. 91.

    So (auch das Vorhergehende) BGHSt 53, 234 (236 f.).

  92. 92.

    Zum Folgenden Habetha NJW 2010, 3133 (3135 f.).

  93. 93.

    Vgl. nur Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 252 Rn. 3 m. w. N.

  94. 94.

    Hierzu Frank Jura 2010, 893.

  95. 95.

    A. A. vertretbar.

  96. 96.

    A. A. vertretbar.

  97. 97.

    Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 250 Rn. 30.

  98. 98.

    Zur Frage einer Kompensation durch Erlöschen von Forderungen (einerseits bereits ein Problem des Schadens, andererseits i. d. R. erst bei der Rechtswidrigkeit der erstrebten Bereicherung diskutiert) vgl. Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 263 Rn. 86, 118; Hefendehl, in: MK-StGB, 2. Aufl. 2014, § 263 Rn. 737 ff.

  99. 99.

    Vgl. Schröder JZ 1965, 513.

  100. 100.

    Vgl. nur Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 253 Rn. 20 m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  101. 101.

    Didaktisch zu § 229 BGB B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 495 f.; Duchstein JuS 2015, 105.

  102. 102.

    Didaktisch zum Erlaubnistatumstandsirrtum B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1123 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 731 ff.; Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht AT, 14. Aufl. 2012, 10. Problem; Herzberg JA 1989, 243 und 294; Geerds Jura 1990, 421; Graul JuS 1992, L49; Scheffler Jura 1993, 617; Dieckmann Jura 1994, 178; Gasa JuS 2005, 890; Roquejo JA 2005, 114; Momsen/Rackow JA 2006, 550 und 654; Kelker Jura 2006, 591; Schünemann/Greco GA 2006, 777; Stiebig Jura 2009, 274; Heuchemer JuS 2012, 795; Kraatz Jura 2014, 787; Christoph JA 2016, 32 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  103. 103.

    Didaktisch zu § 251 StGB Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 374 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 2, 17. Aufl. 2015, Rn. 297 ff.

  104. 104.

    Didaktisch zu den erfolgsqualifizierten Delikten B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 180, 1058; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1368 ff.; Wolter JuS 1981, 168; Bloy JuS 1995, L17; Sowada Jura 1995, 644; Kühl Jura 2002, 810 und 2003, 19; Heinrich/Reinbacher Jura 2005, 743; Kudlich JA 2009, 246.

  105. 105.

    Vgl. allgemein B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 181; speziell zu § 251 SGB Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 251 Rn. 6; Herzberg JZ 2007, 615; Hinderer/Kneba JA 2010, 590.

  106. 106.

    Vgl. (Übertragbarkeit bejahend) Bachmann/Goeck Jura 2012, 133; aus der früheren Rspr. vgl. BGHSt 38, 295 = NJW 1992, 2103 = NStZ 1992, 589 = StV 1992, 464 (Anm. Puppe, AT, 2. Aufl. 2011, § 10 Rn. 38 ff.; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 69; Jung JuS 1992, 1066; Rengier JuS 1993, 460; Heymann JA 1993, 157; Geppert JK 1993 StGB § 251/3; Rengier NStZ 1992, 590; Schroeder JZ 1993, 52); BGH NJW 1998, 3361 = NStZ 1998, 511 (Anm. Geppert JK 1999 StGB § 251/6; LL 1999, 32); BGH NJW 1999, 1039 = NStZ 1999, 554 = StV 2000, 74 (Anm. Kudlich JA-R 1999, 21; LL 2000, 404; Schroth NStZ 1999, 554; Momsen JR 2000, 29); BGH NJW 2001, 2187 = NStZ 2001, 371 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 56; Baier JA 2001, 751; Martin JuS 2001, 821; Geppert JK 2001 StGB § 251/8; LL 2001, 492; RÜ 2001, 267).

  107. 107.

    Prüfung, obwohl vorher Bejahung einer vollendeten schweren räuberischen Erpressung (am Bargeld), da neues (erstrebtes) Tatobjekt, außerdem Bejahung des § 250 II Nr. 3 lit. a StGB, s. u.

  108. 108.

    Zur Indizfunktion eines bereits objektiv verwirklichten Tatbestandsmerkmals Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 22 Rn. 17.

  109. 109.

    Didaktisch zu § 24 StGB B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 756 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1256 ff.; Schröder JuS 1962, 81; Krauß JuS 1981, 883; Lettl JuS 1998, L81; Kudlich JuS 1999, 240, 349 und 449; Scheinfeld JuS 2002, 250; Hoven JuS 2013, 305 und 403.

  110. 110.

    Vgl. BGH NStZ 1999, 406 (Anm. Baier JA 2000, 12; LL 1999, 729) – im Hinblick auf § 250 II Nr. 1 StGB; Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 255 Rn. 9.

  111. 111.

    A. A. vertretbar.

  112. 112.

    Allgemein zum Versuch des erfolgsqualifizierten Delikts B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 688 ff.; Otto Jura 1985, 671; Laubenthal JZ 1987, 1065; Kühl Jura 2003, 19; Gössel ZIS 2011, 386.

  113. 113.

    Didaktisch zu den Straftaten gegen das Leben Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 27 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 1 ff.; Krey JuS 1971, 86, 141, 192, 248 und 306; Mitsch JuS 1995, 787 und 888, JuS 1996, 26, 121, 213, 309 und 407; Otto Jura 2003, 612; Kaspar/Broichmann ZJS 2013, 249 und 346.

  114. 114.

    Didaktisch zu § 211 StGB Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 61 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 28 ff.; Otto Jura 1994, 141.

  115. 115.

    Didaktisch zur Heimtücke Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 93 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 28 ff.; Küper JuS 2000, 740; Geppert Jura 2007, 270; Kett-Straub JuS 2007, 515; Bürger JA 2004, 298; Kaspar JA 2007, 699; Köhne Jura 2009, 748.

  116. 116.

    S. nur Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 211 Rn. 34.

  117. 117.

    Didaktisch zur Habgier Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 84 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 61 f.; Köhne Jura 2008, 805; Kühl JA 2009, 566.

  118. 118.

    Didaktisch zur Verdeckungsabsicht Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 120 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 71 ff.; Geppert Jura 2004, 242; Köhne Jura 2011, 650.

  119. 119.

    Vgl. Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 211 Rn. 32; aus der Rspr. vgl. OGHSt 2, 19; BGH NStZ 2003, 261.

  120. 120.

    A. A. vertretbar.

  121. 121.

    Didaktisch zu den sonst niedrigen Beweggründen Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 89; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 32 ff.; Schütz JA 2007, 23; Köhne Jura 2008, 805; Kühl JuS 2010, 1041; Bosch Jura 2015, 803.

  122. 122.

    Vgl. Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 211 Rn. 16; aus der Rspr. vgl. OGHSt 1, 321; OGHSt 2, 173; OGHSt 2, 344; BGHSt 2, 60 = NJW 1952, 392; BGHSt 3, 132 = NJW 1952, 1026; BGH NJW 1981, 1382; BGH NStZ 1993, 341 (Anm. Brocker NStZ 1994, 33); BGHSt 42, 301 = NJW 1997, 807 = NStZ 1997, 182 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 23; Martin JuS 1997, 661; Otto JK 1997 StGB § 212/3; Schöch NStZ 1997, 409; Dölling JR 1998, 160); BGH NStZ 1997, 81 (Anm. Walter NStZ 1998, 36); BGH StV 2000, 76; BGH NJW 2001, 763 = NStZ 2001, 194 (Anm. Martin JuS 2001, 613; RA 2001, 149); BGH StV 2001, 571 (Anm. LL 2002, 111); BGH NStZ-RR 2004, 14 = StV 2004, 205; BGH NStZ-RR 2004, 234 (Anm. RA 2004, 198); BGH NStZ 2005, 332 (Anm. RÜ 2005, 82; RA 2005, 121); BGH NStZ 2006, 288 (Anm. Satzger JK 2006 StGB § 211/48; RÜ 2006, 87; RA 2006, 89; Puppe NStZ 2006, 290); BGH NStZ 2006, 338 = StV 2006, 468 (Anm. Satzger JK 2006 StGB § 211/51; RÜ 2006, 252; RA 2006, 294); BGH NStZ-RR 2007, 14; BGH NStZ-RR 2007, 111 (Anm. von Heintschel-Heinegg JA 2007, 386; RA 2007, 147); BGH NStZ-RR 2007, 174; BGH NStZ 2012, 691.

  123. 123.

    A. A. vertretbar, da wohl längerer Zeitraum.

  124. 124.

    Didaktisch zu § 223 StGB Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 281 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 183 ff.; Wallschläger JA 2002, 140; Hardtung JuS 2008, 864, 960 und 1060.

  125. 125.

    Didaktisch zu § 224 StGB Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 319 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 244 ff.; Stree Jura 1980, 281; Heinrich JA 1995, 601 und 718; Kretschmer Jura 2008, 916.

  126. 126.

    Vgl. Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 211 Rn. 107.

  127. 127.

    Didaktisch zu § 231 StGB Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 408 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 320 ff.

  128. 128.

    Hierzu Wolters, in: SK-StGB, 145. Lfg. 2014, § 231 Rn. 9; aus der Rspr. vgl. RGSt 59, 107; BGHSt 32, 25 = NJW 1984, 621 = StV 1984, 22 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 34; Seier JA 1984, 176; Geppert JK 1984 StGB § 226/2 und StPO § 252/3); BGH NStZ 1984, 328; BGHSt 33, 100 (Tötung eines Angreifers in Notwehr) = NJW 1985, 871 = NStZ 1985, 455 = StV 1986, 250 (Anm. Henke Jura 1985, 585; Schulz StV 1986, 250; Montenbruck JR 1986, 138; Günther JZ 1985, 585); BGH NStZ 2006, 284 (Anm. RA 2006, 29); BGH 3 StR 236/08; BGH NStZ-RR 2009, 309; BGHSt 60, 166 = NJW 2015, 1540 = NStZ 2015, 270 (Anm. Satzger Jura 2015, 1138; LL 2015, 663; RÜ 2015, 305; Mitsch NJW 2015, 1545; Zabel JR 2015, 619; Knauer HRRS 2015, 435).

  129. 129.

    S. o., z. B. BGHSt 33, 100 (104).

  130. 130.

    Vgl. Lackner/Kühl, StGB, 28. Aufl. 2014, § 231 Rn. 6; Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 231 Rn. 11.

  131. 131.

    So BGHSt 33, 100 (104).

  132. 132.

    Für Gesetzeskonkurrenz in diesem Fall auch z. B. Paeffgen, in: NK, 4. Aufl. 2013, § 231 Rn. 22 m. w. N.

  133. 133.

    Zurechnungsfunktion des § 25 II StGB wird für A benötigt, daher Nennung und Prüfung.

  134. 134.

    Vgl. obige Nachweise.

  135. 135.

    A. A. vertretbar.

  136. 136.

    A. A. vertretbar.

  137. 137.

    S. (auch das Folgende) BGH NStZ 2010, 33 (33 f.).

  138. 138.

    A. A. vertretbar.

  139. 139.

    Didaktisch zu § 13 StGB B. Heinrich, AT, 3. Aufl. 2012, Rn. 852 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1099 ff.; Maiwald JuS 1981, 473; Otto/Brammsen Jura 1985, 530, 592 und 646, Jura 1986, 37; Fahl/Scheurmann-Kettner JA 1998, 658; Ransiek JuS 2010, 490, 585 und 678; Kühl JA 2014, 507.

  140. 140.

    Didaktisch zu § 323c StGB Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 1246 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 1157 ff.; Geilen Jura 1983, 78 und 138; Seelmann JuS 1995, 281; Geppert Jura 2005, 39.

  141. 141.

    Didaktisch zu § 221 StGB Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 234 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 125 ff.; Küper Jura 1994, 513; Sternberg-Lieben/Fisch Jura 1999, 45; Hacker/Lautner Jura 2006, 274; Ladiges JuS 2012, 687; Wengenroth JA 2012, 584.

  142. 142.

    Didaktisch zu § 222 StGB Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 221 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 116 ff.

  143. 143.

    A. A. vertretbar.

  144. 144.

    Hierzu vgl. nur B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1050 ff.; Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, vor § 13 Rn. 38; Hoyer, in: SK-StGB, 39. Lfg., 7. Aufl. 2004, Anh. zu § 16 Rn. 52 ff.; Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht AT, 14. Aufl. 2012, 32. Problem; Mitsch ZJS 2011, 128 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  145. 145.

    Didaktisch zu § 227 StGB Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 367 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 1, 16. Aufl. 2015, Rn. 289 ff.

  146. 146.

    A. A. vertretbar.

  147. 147.

    Nach BGHSt 40, 299 (Münzhändler) = NJW 1995, 142 = NStZ 1995, 120 = StV 1995, 128 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 54; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 19; Jung JuS 1995, 360; Küpper/Mosbacher JuS 1995, 488; Sonnen JA 1995, 361; Geppert JK 1995 StGB § 25 II/9; Zopfs Jura 1996, 19; Kühne NJW 1995, 934; Erb NStZ 1995, 424; Graul JR 1995, 427; Ingelfinger JZ 1995, 704; Joerden JZ 1995, 735; Joecks wistra 1995, 58; Mitsch ZIS 2013, 369).

  148. 148.

    Didaktisch zu § 249 StGB Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 299 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 2, 17. Aufl. 2015, Rn. 259 ff.; Schünemann JA 1980, 349, 393 und 486; Geilen Jura 1979, 53, 109, 165, 221, 277, 333, 389, 445, 501, 557, 613 und 669, Jura 1980, 43.

  149. 149.

    Hier Beginn mit § 249 I StGB, da sowohl §§ 249 als auch 255 StGB rasch verneint werden können.

  150. 150.

    Statt aller Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 242 Rn. 10 m. w. N (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  151. 151.

    Zur Wahlfeststellung B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1463 ff.; Schulz JuS 1964, 635; Röhmel JA 1975, 371; Stuckenberg JA 2001, 221; Kruse Jura 2008, 173; Wolter GA 2013, 271; Ceffinato Jura 2014, 655; Freund/Rostalski JZ 2015, 164; Stuckenberg JZ 2015, 714; Freund/Rostalski JZ 2015, 716; Kotsoglou ZStW 2015, 334 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  152. 152.

    Problematisch, vgl. Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 1 Rn. 32; aus der Rspr. vgl. BGHSt 5, 280 = NJW 1954, 521; BGH NStZ 2014, 640 (Anm. RÜ 2014, 639).

  153. 153.

    Didaktisch zu § 16 StGB B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1073 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 413 ff.; Backmann JuS 1972, 196, 326, 452 und 649, JuS 1973, 30 und 299, JuS 1974, 40; Warda Jura 1979, 1, 71, 113 und 286; Hettinger JuS 1988, L71, JuS 1989, L17 und L41; JuS 1990, L73; JuS 1991, L9, L25, L33 und L49, JuS 1992, L65, L73 und L81; Geerds Jura 1990, 421; Koriath Jura 1996, 113; Rath Jura 1998, 539; Rönnau/Faust/Fehling JuS 2004, 667; Exner ZJS 2009, 516; Knobloch JuS 2010, 864; Sternberg-Lieben/Sternberg-Lieben JuS 2012, 289.

  154. 154.

    Vgl. Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 242 Rn. 10.

  155. 155.

    Vgl. Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 253 Rn. 33.

  156. 156.

    Didaktisch zum Einverständnis B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 438 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 655 ff.

  157. 157.

    Vgl. auch BGHSt 40, 299 (300).

  158. 158.

    S. obige Nachweise.

  159. 159.

    Didaktisch zu § 263 StGB Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 517 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, 17. Aufl. 2015, Rn. 491 ff.; Samson JA 1978, 469, 564 und 625; Hansen Jura 1990, 510; Ranft Jura 1992, 66; Geerds Jura 1994, 309; Otto Jura 2002, 606; Kindhäuser/Nikolaus JuS 2006, 193, 293 und 590; Kulhanek JA 2015, 828.

  160. 160.

    Didaktisch zu § 25 I 2. Var. StGB B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1243 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 873 ff.; Murmann JA 2008, 321; Koch JuS 2008, 399 und 496; von der Meden JuS 2015, 22 und 112.

  161. 161.

    A. A. vertretbar.

  162. 162.

    B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 673; vgl. auch BGHSt 40, 299 (302).

  163. 163.

    Vgl. zsf. Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 22 Rn. 10; Rudolphi, in: SK-StGB, 20. Lfg., 6. Aufl. 1993, § 22 Rn. 13; didaktisch zum unmittelbaren Ansetzen i. S. d. § 22 StGB B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 700 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1215 ff.; Kratzsch JA 1983, 420 und 578; Berz Jura 1984, 511; Sonnen/Hansen-Siedler JA 1988, 17; Bosch Jura 2011, 909; Rönnau JuS 2013, 879 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  164. 164.

    Hierzu zsf. Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 22 Rn. 21 ff.; Otto JA 1980, 641 und 707; Küper JZ 1983, 361; Herzberg JuS 1985, 1; Krack ZStW 1998, 611; Dornis Jura 2001, 664; Rönnau JuS 2014, 109 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  165. 165.

    So die h. M., vgl. nur B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 740; Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 22 Rn. 38.

  166. 166.

    Roxin, AT II, 2003, § 29 Rn. 297 ff.

  167. 167.

    Zsf. B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 743 ff.; Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 22 Rn. 39 ff.; Küper JZ 1979, 775; Otto JA 1980, 641 und 707; Krack ZStW 1998, 611; Mylonopoulos GA 2011, 462; Rönnau JuS 2014, 109 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  168. 168.

    B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 744 m. w. N.

  169. 169.

    BGHSt 40, 299 (302 f.).

  170. 170.

    Etwa Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 22 Rn. 41.

  171. 171.

    A. A. vertretbar.

  172. 172.

    Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 243 Rn. 30 m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  173. 173.

    Hierzu (auch krit.) Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 263 Rn. 215 f.; ausf. Hannich/Röhm NJW 2004, 2061; Lang/Eichhorn/Golombek/von Tippelskirch NStZ 2004, 528; Peglau wistra 2004, 7; Rotsch ZStW 2005, 577; Satzger Jura 2012, 786; Stam NStZ 2013, 144; aus der Rspr. vgl. BGH NJW 2001, 2485 = NStZ-RR 2002, 50 = StV 2002, 144; BGHSt 48, 354 = NJW 2003, 3717 = NStZ 2004, 95 = StV 2004, 18 (Anm. Martin JuS 2004, 171; RÜ 2004, 37; famos 5/2004; Gallandi NStZ 2004, 268; Krüger wistra 2004, 146; Rotsch wistra 2004, 300); BGHSt 48, 360 = NJW 2004, 169 = NStZ 2004, 155 = StV 2004, 20 (Anm. RA 2004, 39; LL 2004, 278; Krüger wistra 2005, 247); BGH StV 2007, 132.

  174. 174.

    Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 265 Rn. 215; aus der Rspr. vgl. BGH NStZ 2002, 548 = StV 2004, 16 (Anm. Joecks StV 2004, 17); BGHSt 48, 354 = NJW 2003, 3717 = NStZ 2004, 95 = StV 2004, 18 (Anm. Martin JuS 2004, 171; RÜ 2004, 37; famos 5/2004; Gallandi NStZ 2004, 268; Krüger wistra 2004, 146; Rotsch wistra 2004, 300); BGH NJW 2005, 3650 = NStZ 2006, 223 = StV 2005, 666 (Anm. Sinn NStZ 2007, 155); BGH NStZ-RR 2007, 269; BGH StV 2007, 132; BGH NStZ-RR 2009, 206.

  175. 175.

    Didaktisch zu § 265 StGB Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 695 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 2, 17. Aufl. 2015, Rn. 710 ff.; Ranft Jura 1985, 393; Geppert Jura 1998, 382.

  176. 176.

    Vgl. Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 265 Rn. 17; Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 265 Rn. 10.

  177. 177.

    Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 123 Rn. 3; ausf. Mewes Jura 1991, 628.

  178. 178.

    A. A. vertretbar.

  179. 179.

    Zum Streit um den Vermögensbegriff Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 605 ff.; Hillenkamp, 40 Probleme aus dem Strafrecht BT, 12. Aufl. 2013, 31. Problem; Bergmann/Freund JR 1988, 189; Samson JA 1989, 510; Kühl JuS 1989, 505; Freund/Bergmann JR 1991, 357; Otto Jura 1993, 424; Kargl JA 2001, 714; Spickhoff JZ 2002, 970; Ziethen NStZ 2003, 184; Kretschmer StraFo 2009, 189 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  180. 180.

    Hierzu vgl. Lackner/Kühl, StGB, 28. Aufl. 2014, § 263 Rn. 9.

  181. 181.

    Hierzu vgl. nur Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 263 Rn. 191 f.

  182. 182.

    Zur Absicht i. R. d. § 265 StGB Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 265 Rn. 9.

  183. 183.

    Nach BGHSt 2, 344 = NJW 1952, 1146 (Anm. Hemmer-BGH Classics Strafrecht, 2003, Nr. 33; Niese NJW 1952, 1148).

  184. 184.

    Didaktisch zu § 242 StGB Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 8 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 2, 17. Aufl. 2015, Rn. 1 ff.; Samson JA 1980, 285; Sonnen JA 1984, 569; Heubel JuS 1984, 445; Gropp JuS 1999, 1041; Jäger JuS 2000, 651; Schramm JuS 2008, 678 und 773; Zopfs ZJS 2009, 506 und 649.

  185. 185.

    Didaktisch zu § 243 StGB Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 95 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 2, 17. Aufl. 2015, Rn. 132 ff.; Arzt JuS 1972, 385, 515 und 576; Kudlich JuS 1999, L89; Zopfs Jura 2007, 421.

  186. 186.

    Vgl. nur Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 243 Rn. 12; aus der Rspr. vgl. RGSt 4, 353; RGSt 13, 200; RGSt 60, 378; BGH NJW 1956, 389; OLG Karlsruhe NStZ-RR 2005, 140 (Anm. Otto JK 2005 StGB § 242/23); BGH StV 2014, 481 (Anm. Bosch JK 2014 StGB § 243/7; RÜ 2014, 374).

  187. 187.

    Didaktisch zu § 303 StGB Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 453 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 2, 17. Aufl. 2015, Rn. 346 ff.; Satzger Jura 2006, 428; Waszczynski JA 2015, 259.

  188. 188.

    Hierzu zsf. Eisele BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 166 f.; aus der Rspr. vgl. BGHSt 22, 127 = NJW 1968, 1886 (Anm. Säcker NJW 1968, 2116); KG (3) Ss 93/78 (40/78) (Anm. Geerds JR 1979, 250); BayObLG NJW 1991, 3292; BGH NJW 2002, 150 = NStZ 2001, 642 = StV 2001, 673 (Anm. Fahl JA 2002, 541; Martin JuS 2002, 197; Rengier JuS 2002, 850; Geppert JK 2002 StGB § 243/5; RÜ 2001, 554; RA 2002, 36; LL 2002, 100; famos 11/2001; Kargl/Rüdiger NStZ 2002, 202; Sternberg-Lieben JZ 2002, 514); BGH NStZ 2014, 40 (Anm. Hecker JuS 2014, 181; Satzger JK 2014 StGB § 52/16; Zöller ZJS 2014, 214; RÜ 2013, 782).

  189. 189.

    Z. B. Eser/Bosch, Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 243 Rn. 59.

  190. 190.

    So z. B. Eisele BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 167; BGH NJW 2002, 150.

  191. 191.

    Vgl. nur Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, vor § 52 Rn. 26 ff.

  192. 192.

    A. A. vertretbar.

  193. 193.

    A. A. Wittig, in: Beck-OK-StGB, Stand 01.12.2015, § 243 Rn. 33: Es müsse das Gleiche gelten.

  194. 194.

    So auch Schmitz, MK-StGB, 2. Aufl. 2012, § 243 Rn. 93.

  195. 195.

    A. A. vertretbar.

  196. 196.

    Hierzu zsf. B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1236 ff.; Küper JZ 1981, 568; Murmann ZJS 2008, 456; Grabow/Pohl Jura 2009, 656 jeweils m. w. N (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  197. 197.

    So aber § 243 StGB a. F., auf den sich auch BGHSt 2, 344 bezieht.

  198. 198.

    Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 46 Rn. 105; aus der Rspr. vgl. BGH StV 1994, 240.

  199. 199.

    S. obige zsf. Nachweise.

  200. 200.

    Lackner/Kühl, 28. Aufl. 2014, § 25 Rn. 12; Roxin JA 1979, 519 (525); Otto Jura 1987, 246 (253); Kühl JuS 2002, 729 (733).

  201. 201.

    Vgl. BGHSt 2, 344 (346 f.); BGHSt 6, 248 (250 f.).

  202. 202.

    A. A. vertretbar.

  203. 203.

    A. A. vertretbar.

  204. 204.

    A. A. vertretbar.

  205. 205.

    Hierzu B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1324; Laubenthal Jura 1985, 630; Murmann ZJS 2008, 456; Walter NStZ 2008, 549; Grabow/Pohl Jura 2009, 656 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  206. 206.

    Vgl. schon oben zur sukzessiven Mittäterschaft.

  207. 207.

    Zsf. Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 27 Rn 19 ff.; § 257 Rn. 20 ff.

  208. 208.

    Vgl. Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 257 Rn. 7.

  209. 209.

    Vgl. schon BGHSt 4, 132 (133).

  210. 210.

    Didaktisch zu § 257 StGB Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 1075 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 2, 16. Aufl. 2015, Rn. 852 ff.; Stree JuS 1976, 137 und 327; Geppert Jura 1980, 269; Dehne-Niemann ZJS 2009, 142, 248 und 369; Jahn/Reichart JuS 2009, 309; Bosch Jura 2012, 270.

  211. 211.

    A. A. vertretbar.

  212. 212.

    Didaktisch zu § 261 StGB Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 1172 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 2, 17. Aufl. 2015, Rn. 905 ff.; Stree JuS 1976, 137; Otto Jura 1993, 329; Fahl Jura 2004, 160; Hombrecher JA 2005, 67; Jahn/Ebner JuS 2009, 597; Kraatz Jura 2015, 699.

  213. 213.

    Didaktisch zu § 259 StGB Eisele, BT II, 3. Aufl. 2015, Rn. 1135 ff.; Krey/Hellmann/Heinrich, BT 2, 17. Aufl. 2015, Rn. 850 ff.; Berz Jura 1980, 57; Rudolphi JA 1981, 1 und 90; Otto Jura 1985, 148; Roth JA 1988, 193 und 258; Seelmann JuS 1988, 39; Zöller/Frohn Jura 1999, 378; Kudlich JA 2002, 381; Jahn/Palm JuS 2009, 501.

  214. 214.

    Nach BGHSt 11, 268 (Verfolger)  = NJW 1958, 836 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 11; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 32; Spendel JuS 1969, 314; Scheffler JuS 1992, 920; Dehne-Niemann ZJS 2008, 351).

  215. 215.

    A. A. vertretbar.

  216. 216.

    Vgl. nur Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 244 Rn. 53.

  217. 217.

    Vgl. nur Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 15 Rn. 3.

  218. 218.

    Hierzu s. B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 295 ff.; Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht AT, 14. Aufl. 2012, 1. Problem; Schmidhäuser JuS 1980, 241; Herzberg JuS 1986, 249; Geppert Jura 1986, 610; Geppert Jura 1987, 668 (HIV); Herzberg JZ 1988, 573 und 635; Rengier Jura 1989, 225 (HIV); Brammsen JZ 1989, 71; Mayer JuS 1990, 784 (HIV); Frisch NStZ 1991, 23; Bauer wistra 1991, 168; Schroth JuS 1992, 1; Lesch JA 1997, 802; Geppert Jura 2001, 55; Jakobs ZStW 2002, 584; Puppe GA 2006, 65; Müller JA 2013, 584; Puppe ZIS 2014, 66; Fischer ZIS 2014, 97 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  219. 219.

    Hierzu s. Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, Rn. 50 ff.; Schroth NStZ 1990, 324; Geppert Jura 2001, 55; Hermanns/Hülsmann JA 2002, 140; Hermanns JA 2002, 206; Verrel NStZ 2004, 309; Trück NStZ 2005, 233; Dannhorn NStZ 2007, 297; Heinke NStZ 2010, 119; Steinberg JZ 2010, 712; Steinberg/Stam NStZ 2011, 177; Müller JA 2013, 584; Puppe ZIS 2014, 66; Fischer ZIS 2014, 97; Puppe NStZ 2014, 183; Puppe ZIS 2015, 320 jeweils m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  220. 220.

    A. A. vertretbar.

  221. 221.

    Hierzu vgl. Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 211 Rn. 68, 68a; aus der Rspr. vgl. BGH 5 StR 302/78 (Anm. Geilen JK 1979 StGB § 211/3); BGH NStZ 1985, 166; BGH NJW 1991, 1189 = NStZ 1991, 127 = StV 1991, 207 (Anm. Sonnen JA 1991, 175; Herzberg JR 1991, 159; Rudolphi JZ 1991, 525); BGH NStZ-RR 1997, 132 = StV 1998, 24; BGH NJW 1999, 1039 = NStZ 1999, 554 = StV 2000, 74 (Anm. Kudlich JA-R 1999, 21; LL 2000, 404; Schroth NStZ 1999, 554; Momsen JR 2000, 29); OLG Hamm StV 2008, 588.

  222. 222.

    Vgl. Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 22 Rn. 17.

  223. 223.

    Hierzu B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1099 ff.; Herzberg JA 1981, 369 und 470; Schreiber JuS 1985, 873; Toepel JA 1996, 886, JA 1997, 556 und 948; Koriath JuS 1999, 215; Lubig Jura 2006, 655.

  224. 224.

    S. B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1104.

  225. 225.

    Hierzu vgl. Eisele, BT I, 3. Aufl. 2014, 338 ff.; Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht AT, 14. Aufl. 2012, 5. Problem; Küper GA 1997, 301; Schroth NJW 1998, 2861 m. w. N. (auch zur umfangreicehn Rspr.).

  226. 226.

    Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 224 Rn. 11a.

  227. 227.

    A. A. vertretbar.

  228. 228.

    Didaktisch zur aberratio ictus B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1105 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 435 ff.; Backmann JuS 1971, 113; Herzberg JA 1981, 369 und 470; Schreiber JuS 1985, 873; Toepel JA 1996, 886, JA 1997, 556 und 948; Koriath JuS 1997, 901; Heuchemer JA 2005, 275; Rath JA 2005, 709.

  229. 229.

    Vgl. nur Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 15 Rn. 44 ff.

  230. 230.

    Vgl. bereits o.; ferner Hillenkamp, 32 Probleme aus dem Strafrecht AT, 14. Aufl. 2012, 9. Problem; aus der Rspr. vgl. RGSt 2, 335; RGSt 3, 384; RGSt 19, 179; RGSt 54, 349; RGSt 58, 27; OLG Neustadt NJW 1964, 311 (Anm. Loewenheim JuS 1966, 310; Pauli NJW 1964, 735); BGHSt 34, 53 = NJW 1986, 2325 = NStZ 1987, 277 (Anm. Roxin, Höchstrichterliche Rspr. AT, 1998, Nr. 67; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 23; Hassemer JuS 1987, 151; Ranft Jura 1987, 527; Fahrenhorst NStZ 1987, 278; Kadel JR 1987, 117; Rengier JZ 1986, 964); LG München I NJW 1988, 1860 = NStZ 1989, 25 (Anm. Mitsch JA 1989, 79; Beulke Jura 1988, 641; Mitsch NStZ 1989, 26; Puppe JZ 1989, 728; Schroeder JZ 1988, 567); BGHSt 38, 295 = NJW 1992, 2103 = NStZ 1992, 589 = StV 1992, 464 (Anm. Puppe, AT, 2. Aufl. 2011, § 10 Rn. 38 ff.; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 69; Jung JuS 1992, 1066; Rengier JuS 1993, 460; Heymann JA 1993, 157; Geppert JK 1993 StGB § 251/3; Rengier NStZ 1992, 590; Schroeder JZ 1993, 52); BGHSt 38, 353 = NJW 1993, 210 = NStZ 1993, 1136 = StV 1992, 573 (Anm. Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 52; von Heintschel-Heinegg JA 1993, 223; Jung JuS 1993, 518; Geppert JK 1993 StGB § 211/23; Rengier JZ 1993, 364); BGH NStZ 2009, 210 (Anm. von Heintschel-Heinegg JA 2009, 149; RÜ 2008, 778; RA 2008, 791; Puppe HRRS 2009, 91).

  231. 231.

    Wobei mit dieser Bezeichnung v. a. die Konstellationen zweier unterschiedlicher, einander ausschließender Tatbestände bezeichnet werden, vgl. aber etwa Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 15 Rn. 45; Schmitz ZStW 2000, 301; Jeßberger/Sander JuS 2006, 1065; aus der Rspr. vgl. RGSt 39, 427; BGH NStZ 1997, 233 = StV 1997, 188 (Anm. Lesch JA 1997, 448; Geppert JK 1997 StGB § 225/1; LL 1998, 29); BGH NJW 2001, 980 = StV 2001, 162 (Anm. Martin JuS 2001, 513; LL 2001, 337; RA 2001, 242; RÜ 2002, 457; famos 4/2001); BGH NStZ-RR 2006, 168 (Anm. Bosch JA 2006, 330; Satzger JK 2006 StGB § 24/35; RA 2005, 720); BGH NStZ 2009, 210 (Anm. v. Heintschel-Heinegg JA 2009, 149; RÜ 2008, 778; RA 2008, 791; Puppe HRRS 2009, 91).

  232. 232.

    S. nur Joecks, StGB, 11. Aufl. 2014, § 15 Rn. 46.

  233. 233.

    Vgl. etwa Puppe, in: NK, 4. Aufl. 2013, § 16 Rn. 104 ff. (jedenfalls bei vorhersehbarer Abirrung).

  234. 234.

    A. A. vertretbar.

  235. 235.

    A. A. vertretbar.

  236. 236.

    A. A. vertretbar.

  237. 237.

    A. A. vertretbar.

  238. 238.

    Vgl. BGHSt 11, 268 (272).

  239. 239.

    BGHSt 11, 268 (271).

  240. 240.

    Vgl. nur Kühl, AT, 7. Aufl., 2012, § 20 Rn. 121 m. w. N.

  241. 241.

    Heine/Weißer, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 25 Rn. 101.

  242. 242.

    Etwa Jäger, AT, 5. Aufl. 2011, Rn. 226 m. w. N.

  243. 243.

    A. A. vertretbar; dann wäre §§ (212 I,) 211, 30 StGB zu prüfen.

  244. 244.

    A. A. vertretbar.

  245. 245.

    BGHSt 11, 268 (271).

  246. 246.

    Vgl. nur B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1240 m. w. N.

  247. 247.

    Etwa Jäger, AT, 7. Aufl. 2015, Rn. 226; Dehne-Niemann ZJS 2008, 351 (356 ff.).

  248. 248.

    BGHSt 11, 268 (271).

  249. 249.

    A. A. vertretbar; dann wären die §§ (212 I,) 211, 30 StGB zu prüfen.

  250. 250.

    Je nach vorher Vertretenem; didaktisch zu den Konkurrenzen B. Heinrich, AT, 4. Aufl. 2014, Rn. 1378 ff.; Krey/Esser, AT, 5. Aufl. 2012, Rn. 1380 ff.; Warda JuS 1964, 81; Kühl JA 1978, 475; Geppert Jura 1982, 358 und 418; Tiedemann JuS 1987, L17; Mitsch JuS 1993, 385; Geppert Jura 2000, 598 und 651; Seher JuS 2004, 392 und 482; Walter JA 2004, 133; Steinberg/Bergmann Jura 2009, 905; Rückert JA 2014, 826.

  251. 251.

    A. A. aufgrund des neuen Tötungsentschlusses vertretbar.

  252. 252.

    Vgl. Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, vor § 52 Rn. 35 m. w. N. (auch zur sehr umfangreichen Rspr.).

  253. 253.

    Vgl. Fischer, StGB, 63. Aufl. 2016, § 303 Rn. 23; anders Kindhäuser, LPK, 6. Aufl. 2015, § 303 Rn. 31.

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Corresponding author

Correspondence to Dennis Bock .

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2016 Springer-Verlag Berlin Heidelberg

About this chapter

Cite this chapter

Bock, D. (2016). Übungsfall 3 „Der übergangene planende Kopf“. In: Wiederholungs- und Vertiefungskurs Strafrecht. Springer-Lehrbuch. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-662-49748-7_3

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-662-49748-7_3

  • Published:

  • Publisher Name: Springer, Berlin, Heidelberg

  • Print ISBN: 978-3-662-49747-0

  • Online ISBN: 978-3-662-49748-7

  • eBook Packages: Social Science and Law (German Language)

Publish with us

Policies and ethics