Zusammenfassung
Die Untersuchungen des vorigen Abschnitts haben darüber Klarheit gebracht, daß die Fassungen B und C freie Bearbeitungen sind, die sich zu weit von der ursprünglichen Form der Turba entfernen, als daß sie für die Herstellung des Textes noch in Frage kommen könnten. Wie weit die im Theatrum Chemicum und in der Bibliotheca Chemica Curiosa gedruckte Fassung A selbst schon gegenüber dem Urtext, d. h. dem ursprünglichen Wortlaut der Übersetzung Änderungen aufweist, kann nur das Studium der handschriftlichen Überlieferung lehren.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Referenzen
Seconda Edizione, Roma 1892.
Die Handschrift hat ‘inspientibus’; der Berliner handschriftliche Katalog ergänzt unrichtig ‘inspicientibus’.
Vgl. hierzu J. Ruska, Zwei Bücher de Compositione Alchemiae und ihre Vorreden. Arch. f. Gesch. d. Math., d. Naturw. u. d. Technik, Bd. II, 1928, S. 28ff.
Dorothea Waley Singer, A Catalogue of Latin and Vernacular Alchemical Manuscripts in Great Britain and Ireland, Vol. I, London 1926, S. 1. Vgl. dazu John Young & P. Henderson Aitken, A Catalogue of the Manuscripts in the Library of the Hunterian Museum in the University of Glasgow, Glasgow 1908, S. 204, Nr. 253.
Lücke für ‘eratt’.
Hierzu am Rand die junge Glosse crines.
Am Rand: Banilus.
So wird man mīam zunächst auflösen.
Henricus O. Coxe, Catalogus Codicum Mss. qui in collegiis aulisque Oxoniensibus hodie adservantur. Pars II, Oxonii MDCCCLII, S. 44 – 46.
Er lautet: ‘Regimen enim maius est quam quod ratione percipiatur.’
Verzeichnis der Manuskripte und Incunabeln der Vadianischen Bibliothek in St. Gallen, St. Gallen 1864, S. 78.
Jos. Aumer, Die Arabischen Handschriften ‘der K. Hof- und Staatsbibliothek’, München 1866, S. 283, Cod. or. 151 (Nr. 649).
Vgl. J. Ruska, Tabula Smaragdina, S. 180ff.
Vgl. Dr. W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis der Amplonianischen Handschriften-Sammlung zu Erfurt, Berlin 1887, S. 638 – 640.
Vgl. Montague Rhodes James, A descriptive catalogue of the Manuscripts in the Library of St. John’s College, Cambridge 1913, S. 214. Der Katalog erwähnt auch die in der Hs. enthaltenen Abbildungen. Neben der Einleitung zur Turba befindet sich eine Federzeichnung, die einen Lehrer im Kreise seiner Schüler, also wohl den Pythagoras und die Schar der Philosophen darstellt.
Vgl. Montague Rhodes James, The Western Manuscripts in the Library of Trinity College, Cambridge. Cambridge 1902, Vol. III, S. 106.
A Catalogue of the Manuscripts preserved in the Library of the University of Cambridge. Cambridge 1857, Band II.
Catalogus Codicum Manuscriptorum Bibliothecae Regiae, Pars III, Tomus IV, Parisii 1744.
Deus autem aërem separantem constituât, ne combureret quod in terra creavit. Nonne videtis solem ascendentem in caelum aërem vincere suo calore, quo calefacto ad aëris supposita calor pervenit? Et si spiritibus, quibus creaturae generantur, tunc aër non inspiraretur, omnia subsistentia sol suo combureret calore, cui et aër continetur. Et ideo aër superat , quod eius calor suo calori, eiusque humiditas aquae iungitur humiditati.
inter eos coniunxit concordiam suam, cum aqua humiditate et cum igne caliditate, et factus est.
eo quod calore humori iuncto tenue quid exire quod ventus fiet necesse est.
Sic et calore solis nubi eveniente et nubem confringente coruscatio apparet. Ait Turba: Bene descripsisti ignem prout scis, et sermoni fratris tui credidisti.
et honorifico, ut Iximidri roborem sermonem.
Similiter vero fit in veris complexione, in temporis nee calidi nee frigidi distinctione. Nam secundum alterationem dispositionis constitutae ad distinctiones anni alterandes hiems alteratur. Aër igitur spissatur, cum ab eo sol elongatur, et tunc hominibus frigus pervenit; aëre vero rarescente prope fit sol, quo propinquo et aëre rarescente calor pervenit hominibus.
Nonne videtis quod elementorum quatuor spissitudo in terra coniuncta est?
Verum dixisti. terra certe ceteris est spissior.
est rarior horum quatuor.
Verum dixisti.
Et quemadmodum calidum et siccum est rarius calido et humido, ita frigidum et siccum est minoris raritatis frigido et humido.
ex quibus Deus omnia creavit.
et unumquemque vestrum aliud video dixisse. Ego autem vobis notifico.
Variante für: et quae ex his creata sunt.
in quibus creaturae et generantur et moriuntur, et omnia prout Deus prae-destinavit.
cum de naturis quatuor tractavisti. [5] in iuvenili constitutus. [6] subtiliter descripsisti. [7] Notifica igitur.
Joseph TruhláŘ, Catalogus Codicum Manu Scriptorum Latinorum qui in C. R. Bibliotheca Publica atque Univers. Pragensis asservantur. Vol. II, Prag 1906, S. 1764.
William Henry Black, A descriptive, analytical and critical Catalogue of the Manuscripts bequeathed unto the University of Oxford by E. Ashmole. Oxford 1845. Sp. 1129, Nr. 1416, fol. 27–35v.
Ich verdanke die Collation Herrn H. H. E. Craster.
M. Rhodes James, A descriptive Catalogue of the Latin Manuscripts in the John Rylands Library at Manchester, Vol. I, Manchester 1921, S. 126.
Tabulae Codd. Manu Scriptorum, Vol. IV, Wien 1870.
Scitote quod est unus lapis albus rotundus qui habet in se iij colores et iiij naturas. et nascitur de viva re. qui habet plumas et dentes et habent eum divites et pauperes. et non est locus neque res in qua non sit. . .
Die Hs. gibt unrichtig Kap. XXIV an. Der Text stammt aus der Vulgata.
Additional information
Besonderer Hinweis
Dieses Kapitel ist Teil des Digitalisierungsprojekts Springer Book Archives mit Publikationen, die seit den Anfängen des Verlags von 1842 erschienen sind. Der Verlag stellt mit diesem Archiv Quellen für die historische wie auch die disziplingeschichtliche Forschung zur Verfügung, die jeweils im historischen Kontext betrachtet werden müssen. Dieses Kapitel ist aus einem Buch, das in der Zeit vor 1945 erschienen ist und wird daher in seiner zeittypischen politisch-ideologischen Ausrichtung vom Verlag nicht beworben.
Rights and permissions
Copyright information
© 1931 Springer-Verlag Berlin Heidelberg
About this chapter
Cite this chapter
Ruska, J. (1931). Die handschriftliche Überlieferung. In: Turba Philosophorum. Quellen und Studien Ƶur Geschichte der Naturwissenschaften und der Mediƶin, vol 1. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-662-24900-0_4
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-662-24900-0_4
Publisher Name: Springer, Berlin, Heidelberg
Print ISBN: 978-3-662-22958-3
Online ISBN: 978-3-662-24900-0
eBook Packages: Springer Book Archive