Skip to main content

Part of the book series: Forschungsreihe Rechnungslegung und Steuern ((FRS))

  • 94 Accesses

Zusammenfassung

Das der vorliegenden Arbeit zugrunde liegende Wissenschaftsverständnis basiert auf einer Interpretation des Kritischen Rationalismus im Sinne Hans Alberts und Volker Gadennes. Ursprünglich geht dieser epistemologische Ansatz auf die Arbeiten Poppers zurück. Kern dieser Einstellung ist ein rationaler Revisionismus, der es erlaubt, jede Aussage oder Handlungsanweisung durch Kritik zurückzuweisen und zu verbessern oder aber Zurückgewiesenes begründet zu rehabilitieren.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 59.99
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Softcover Book
USD 79.99
Price excludes VAT (USA)
  • Compact, lightweight edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Notes

  1. 1.

    Vgl. Albert (1991); Albert (2000); Gadenne (2002); Gadenne (2006a); Gadenne (2006b); Gadenne (2008); Gadenne (2013); Wagenknecht (2016), S. 33–72.

  2. 2.

    Vgl. Albert (2000), S. 1–6; zu den grundlegenden Arbeiten Poppers hierzu, vgl. insbesondere Popper (1992); Popper (2003); Popper (2005).

  3. 3.

    Vgl. Niemann (2006), S. 176.

  4. 4.

    Popper zit. nach Niemann (2006), S. 176.

  5. 5.

    Vgl. Niemann (2006), S. 176.

  6. 6.

    Vgl. Gadenne (2006b), S. 45–46.

  7. 7.

    Vgl. Gadenne (2006b), S. 45.

  8. 8.

    Vgl. Gadenne (2006b), S. 45–46.

  9. 9.

    Vgl. Albert (1991), S. 44–50.

  10. 10.

    Vgl. Schmiel (2009); Albert (1963), S. 43–47, Albert (1991), S. 9–12.

  11. 11.

    Vgl. Albert (1991), S. 44–50; Gadenne (2006b), S. 45–46.

  12. 12.

    Vgl. Carrier (2004), S. 744.

  13. 13.

    Vgl. Albert (1963), S. 45–46, der Ökonomie sogar als Marktsoziologie sieht.

  14. 14.

    Vgl. Schmiel (2009), insbesondere S. 1201–1207; abweichend, vgl. Hundsdoerfer et al. (2008).

  15. 15.

    Vgl. Schmiel (2009), S. 1201–1207; Breithecker (2016), S. 111–115; Heitfeldt/Schmiel (2017), S. 96–99.

  16. 16.

    Vgl. Schmiel (2009), S. 1202–1205.

  17. 17.

    Vgl. Albert (1991), S. 189–218; Lieb (1992), S. 163–265; Schmiel (2009), S. 1202–1205; im Detail, vgl. Kapitel 3.

  18. 18.

    Vgl. Albert (1991), S. 207–218.

  19. 19.

    Vgl. Gadenne (2006), S. 33–36; Albert (1991); Wagenknecht (2016), 33–72; Schmiel (2018), S. 157–159.

  20. 20.

    Vgl. Gadenne (2008); siehe dazu unten zum „Fallibilismus“.

  21. 21.

    Albert (2000), S. 16; vgl. auch Gadenne (2008).

  22. 22.

    Vgl. Gadenne (2006), S. 35–36; Gadenne (2008).

  23. 23.

    Vgl. Albert (2000), S. 16.

  24. 24.

    Vgl. Albert (1991), S. 9–12.

  25. 25.

    Vgl. Albert (1991), S. 13–14.

  26. 26.

    Vgl. Albert (1991), S. 9–18.

  27. 27.

    Vgl. Albert (1991), S. 9–18; Musgrave (2012).

  28. 28.

    Vgl. Albert (1991), S. 14.

  29. 29.

    Vgl. Musgrave (1999), S. 314–331; Gadenne (2006b), S. 39–44.

  30. 30.

    Vgl. Musgrave (1999), S. 314–331; Gadenne (2006b), S. 39–44; Hume (2007), S. 18–43.

  31. 31.

    Vgl. Albert (1991), S. 9–18.

  32. 32.

    Vgl. Gadenne (2006b), S. 39–44; Niemann (2006), S. 155–157; Hume (2007), S. 18–43; Musgrave (1993), S. 1–29.

  33. 33.

    Vgl. Albert (1991), S. 36–44; Gadenne (2013), S. 7–9.

  34. 34.

    Vgl. Albert (1991), S. 36–44; zu Intellektualismus und Empirismus als extreme Ausprägungen auf Basis des Prinzips der zureichenden Begründung, vgl. Albert (1991), S. 18–34.

  35. 35.

    Vgl. Albert (1991), S. 9–24.

  36. 36.

    Vgl. unten zum „Methodischen Revisionismus“ im Detail.

  37. 37.

    Vgl. Gadenne (2006b), S. 34–36; Albert (1991), S. 35–44.

  38. 38.

    Vgl. Gadenne (2006b), S. 34–39; Gadenne (2002), S. 63–64, 66, 76–77.

  39. 39.

    Vgl. Musgrave (1999), S. 314–331.

  40. 40.

    Vgl. Musgrave (1999), S. 322.

  41. 41.

    Vgl. Gadenne (2006b), S. 35; Albert (1991), S. 35–44.

  42. 42.

    Vgl. Albert (1991), S. 44–65.

  43. 43.

    Vgl. Gadenne (2006b), S. 44–47.

  44. 44.

    Vgl. Albert (1991), S. 24–44.

  45. 45.

    Vgl. Albert (1991), S. 50–56.

  46. 46.

    Vgl. Albert (1991), S. 50–56; Popper (1968), S. 262–290.

  47. 47.

    Vgl. Albert (1991), S. 35–44; Gadenne (2006b), S. 35; Musgrave (2012).

  48. 48.

    Vgl. Musgrave (1999), S. 314–331; Musgrave (2012); Gadenne (2013), S. 7–9.

  49. 49.

    Vgl. Albert (1991), S. 35–50; Gadenne (2013).

  50. 50.

    Vgl. Gadenne (2002), S. 63–72; Gadenne (2006b), S. 34–36; Albert (1991), S. 35–44.

  51. 51.

    Vgl. Gadenne (2002), S. 63–72.

  52. 52.

    Vgl. Gadenne (2013).

  53. 53.

    Vgl. Albert (1991), S. 88–95, 207–218.

  54. 54.

    Vgl. Albert (1991), S. 50–56, 88–95; Albert (2000), S. 41–57.

  55. 55.

    Vgl. Albert (2000), S. 44–47; Popper (2003), S. 15–29.

  56. 56.

    Vgl. Niemann (2006), S. 87.

  57. 57.

    Vgl. Popper (1984), S. 198–213; Albert (2000), S. 44–47; Popper (2003), S. 15–29.

  58. 58.

    Vgl. Niemann (2006), S. 52–53.

  59. 59.

    Vgl. Niemann (2006), S. 87–88.

  60. 60.

    Vgl. Albert (1991), S. 66–95.

  61. 61.

    Vgl. Albert (2000), S. 41–57.

  62. 62.

    Vgl. Albert (2000), S. 44–57.

  63. 63.

    Vgl. Albert (1991), S. 92–95.

  64. 64.

    Vgl. Albert (1991), S. 92–93.

  65. 65.

    Vgl. Albert (1991), S. 90–93; Albert (2000), S. 44.

  66. 66.

    Vgl. Albert (1991), S. 88–95.

  67. 67.

    Vgl. Albert (1991), S. 189–218.

  68. 68.

    Vgl. Heitfeldt/Schmiel (2017), S. 100.

  69. 69.

    Vgl. Musgrave (1981), 377–380; Wagenknecht (2016), S. 32–33, 72–76.

  70. 70.

    Vgl. Albert (1991), S. 7–34.

  71. 71.

    Vgl. Albert (1991), S. 13–24, 44–50, 56–65.

  72. 72.

    Vgl. Sander (2018), S. 22–26.

  73. 73.

    Vgl. Albert (1991), S. 35–56; Gadenne (2002), S. 73–77.

  74. 74.

    Vgl. Albert (1991), S. 44–50.

  75. 75.

    Vgl. Albert (1991), S. 13–24, 44–50, 56–65.

  76. 76.

    Vgl. Schmiel (2009), S. 1194–1201; Wagner (2004); Hundsdoerfer et al. (2008); Breithecker (2016), S. 111–115; Sander (2018), 101–133.

  77. 77.

    Vgl. Albert (1998), S. 110–137.

  78. 78.

    Vgl. Musgrave (1981), 377–387; Albert (1998), S. 152–160, Nowak (1999), S. 169–170.

  79. 79.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 16–37, 41–58.

  80. 80.

    Vgl. Albert (1998), S. 9–34.

  81. 81.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 16–37, 41–58; Albert (1998), S. 14–21; Kapitel 4.

  82. 82.

    Vgl. Albert (1998), S. 9–34.

  83. 83.

    Vgl. Haller (1970), S. 3–7; Lieb (1992), S. 175–180.

  84. 84.

    Vgl. Albert (1998), S. 194–217; Kapitel 5.

  85. 85.

    Vgl. Albert (1991), S. 35–65; Gadenne (2002), S. 67–77.

  86. 86.

    Vgl. Albert (1998), S. 147–152.

  87. 87.

    Vgl. Albert (1998), S. 147–154.

  88. 88.

    Vgl. Gadenne (2002), S. 73–77; Abschnitt 2.1.2.

  89. 89.

    Vgl. Albert (1991), S. 44–50, 56–65; Gadenne (2002), S. 67–77.

  90. 90.

    Vgl. Opp (2014), S. 249–269.

  91. 91.

    Vgl. Albert (2000), S. 41–57; Niemann (2006), S. 422.

  92. 92.

    Vgl. Popper (2005), S. 54–68; Popper (2003), S. 262–303; Albert (1991), S. 66–74, 81–95; Albert (1999), S. 65–76; Abschnitt 2.1.2.

  93. 93.

    Vgl. zu verschiedenen Zielen zur Begründung von progressiven Steuertarifen, Abschnitt 2.2; zudem Überblick bei Lieb (1992), S. 163–265; zur Diskussion von Ziel-Mittel-Aussagen im Allgemeinen, vgl. Albert (1991), S. 189–218.

  94. 94.

    Vgl. dazu Kapitel 3.

  95. 95.

    Vgl. Albert (1991), S. 189–218.

  96. 96.

    Vgl. Albert (1991), S. 91–92; Albert (2000), S. 41–57.

  97. 97.

    Vgl. Albert (2000), S. 43–77.

  98. 98.

    Vgl. Albert (2000), S. 44.

  99. 99.

    Vgl. Albert (1991), S. 91–92.

  100. 100.

    Vgl. Albert (1991), S. 207–218.

  101. 101.

    Vgl. Opp (2014), S. 205–213.

  102. 102.

    Vgl. Gadenne (2002), S. 63–72; Gadenne (2006b), S. 34–36.

  103. 103.

    Vgl. Albert (1991), S. 74–81, 207–218.

  104. 104.

    Allgemein, vgl. Abschnitt 2.1.2; bezogen auf progressive Steuertarife, vgl. Kapitel 6.

  105. 105.

    Vgl. Albert (1991), S. 189–218; siehe dazu Kapitel 6.

  106. 106.

    Vgl. Albert (1991), S. 66–74; Albert (2000), S. 43–47; auch Abschnitt 2.1.2.

  107. 107.

    Vgl. Albert (1991), S. 66–74.

  108. 108.

    Vgl. Abschnitt 5.3.3.

  109. 109.

    Vgl. Abschnitt 4.1.

  110. 110.

    Vgl. Albert (1999), S. 76–89; Kliemt (2019), S. 575–587; Abschnitt 4.2.

  111. 111.

    Vgl. Albert (1991), S. 56–65, 189–218; Gadenne (2002), S. 67–77.

  112. 112.

    Vgl. dazu ausführlich, Kapitel 4.

  113. 113.

    Vgl. dazu im Detail, Kapitel 5.

  114. 114.

    Vgl. Schmidt (1960); Neumark (1970), S. 186–187; Lieb (1992); Knaupp (2004).

  115. 115.

    Vgl. zur Diskussion von Ziel-Mittel-Zusammenhängen, Abschnitt 2.1.

  116. 116.

    Vgl. Neumark (1970), S. 186–187, 195.

  117. 117.

    Vgl. Hayek (1956), S. 266; Schmidt (1960), S. 58–60; Nozick (1974); Schneider (1984); Knaupp (2004), S. 49–52; Ptak (2008).

  118. 118.

    Vgl. Lieb (1992), S. 188–190, 195–196; Knaupp (2004), S. 49–52, 55–56; Schulemann (2008), S. 28–31; Bierbrauer (2016).

  119. 119.

    Vgl. Sneed (1965), S. 569–572; Neumark (1970), S. 19; Musgrave/Musgrave (1989), S. 211–213; Lieb (1992), S. 166–167; Knaupp (2004), S. 37; Scherf (2011), S. 165, 168.

  120. 120.

    Vgl. Sneed (1965), S. 569–572; Neumark (1970), S. 19; Musgrave/Musgrave (1989), S. 211–213; Lieb (1992), S. 166–167; Knaupp (2004), S. 37; Scherf (2011), S. 165, 168.

  121. 121.

    Vgl. Schulemann (2008), S. 27–28; Scherf (2011), S. 170; Homburg (2015), S. 5–7.

  122. 122.

    Vgl. Gerloff (1956), S. 287; Sneed (1965), S. 569–572; Lieb (1992), S. 166–170.

  123. 123.

    Vgl. Gerloff (1956), S. 287.

  124. 124.

    Vgl. Lieb (1992), S. 166; Hyman (2002), S. 490.

  125. 125.

    Vgl. Lieb (1992), S. 156–162; Knaupp (2004), S. 37.

  126. 126.

    Vgl. Ehnts (2017); Ehnts (2022), S. 31–36; Ehnts/Hoefgen (2022).

  127. 127.

    Vgl. Kelton (2011); Ehnts (2017); Ehnts (2022), S. 31–36; Ehnts/Hoefgen (2022).

  128. 128.

    Vgl. Kelton (2011); Ehnts (2017); Ehnts (2022), S. 31–36; Ehnts/Hoefgen (2022); für mögliche andere Ziele, siehe folgende Unterkapitel in 2.1.

  129. 129.

    Vgl. Neumark (1970), S. 19; Scherf (2011), S. 165.

  130. 130.

    Vgl. Lieb (1992), S. 166–170.

  131. 131.

    Vgl. Lieb (1992), S. 166–170.

  132. 132.

    Zu Nebenwirkungen progressiver Steuertarife, vgl. Kapitel 6.

  133. 133.

    Vgl. Homburg (2015), S. 5–9.

  134. 134.

    Vgl. ähnlich Knaupp (2004), S. 37.

  135. 135.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 4; Lieb (1992), S. 170–171; Knaupp (2004), S. 40–41; Kaplow (2008), S. 403; Homburg (2015), S. 42–43.

  136. 136.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 4; Neumark (1970), S. 42–44; Lieb (1992), S. 170–171; Knaupp (2004), S. 40–41; Homburg (2015), S. 8; Scherf/Weinzierl (2020), S. 385–387.

  137. 137.

    Vgl. Neumark (1970), S. 42; Scherf (2011), S. 195–199; Scherf/Weinzierl (2020).

  138. 138.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 4–11; Neumark (1970), S. 42; Musgrave/Musgrave (1989), S. 219–221; Knaupp (2004), S. 40–41; Scherf (2011), S. 195–199.

  139. 139.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 4–11; Neumark (1970), S. 42–44; Musgrave/Musgrave (1989), S. 219–221; Knaupp (2004), S. 40–41; Scherf (2011), S. 195–196.

  140. 140.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 4–11; Neumark (1970), S. 42–44; Lieb (1992), S. 172–175; Knaupp (2004), S. 40–41; Schulemann (2008), S. 9–11; Scherf (2011), S. 195–196.

  141. 141.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 4–11; Neumark (1970), S. 42–44; Lieb (1992), S. 172–175; Knaupp (2004), S. 40–41; Schulemann (2008), S. 9–11; Scherf (2011), S. 195–196.

  142. 142.

    Vgl. Neumark (1970), S. 42–44; Lieb (1992), S. 172–175; Knaupp (2004), S. 40–41; Schulemann (2008), S. 9–11; Scherf (2011), S. 196–197.

  143. 143.

    Vgl. Neumark (1970), S. 42–44; Schulemann (2008), S. 9–11; Scherf (2011), S. 196–197.

  144. 144.

    Vgl. Neumark (1970), S. 42–43; Knaupp (2004), S. 40–41.

  145. 145.

    Analog zur Begründung durch marktmäßige Äquivalenz.

  146. 146.

    Vgl. Neumark (1970), S. 42–44; Lieb (1992), S. 172–175; Knaupp (2004), S. 40–41; Schulemann (2008), S. 9–11; Scherf (2011), S. 197–198.

  147. 147.

    Vgl. Neumark (1970), S. 42–44; Lieb (1992), S. 172–175; Knaupp (2004), S. 40–41; Schulemann (2008), S. 9–11; Scherf (2011), S. 197–198; Scherf/Weinzierl (2020), S. 385–387.

  148. 148.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 4–11; Neumark (1970), S. 42–44; Schulemann (2008), S. 9–11; zu einer detaillierten Analyse der Messbarkeit von Nutzen und dessen Zusammenhang zum Einkommen, vgl. Kapitel 4.

  149. 149.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 4–11; Neumark (1970), S. 42–44; Musgrave/Musgrave (1989), S. 219–221; Schulemann (2008), S. 9–11.

  150. 150.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 4–11; Neumark (1970), S. 42–44; Schulemann (2008), S. 9–11.

  151. 151.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 219–221; Schulemann (2008), S. 9–11; Abschnitt 2.2.5, Kapitel 4.

  152. 152.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 4–11; Neumark (1970), S. 42–44; Lieb (1992), S. 170–171; Knaupp (2004), S. 40–41; Schulemann (2008), S. 9–11.

  153. 153.

    Vgl. Neumark (1970), S. 42–44.

  154. 154.

    Vgl. Lieb (1992), S. 170–171; Knaupp (2004), S. 40–41; Kaplow (2008), S. 403–404; Schulemann (2008), S. 9–11; Scherf (2011), S. 195–196; Homburg (2015), S. 42–43; Scherf/Weinzierl (2020), S. 387.

  155. 155.

    Vgl. Lieb (1992), S. 170–171; Knaupp (2004), S. 40–41; Kaplow (2008), S. 403–404; Schulemann (2008), S. 9–11; Scherf (2011), S. 195–196; Homburg (2015), S. 42–43.

  156. 156.

    Vgl. Kaplow (2008), S. 403–404; Scherf/Weinzierl (2020); a.A. wohl Tresch (2022), S. 98–100; zur Optimal Tax Theory, vgl. Abschnitt 2.2.5.

  157. 157.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 58–74; Neumark (1970), S. 186–221; Lieb (1992), S. 188–190, 195–210; Knaupp (2004), S. 49–52, 55–56; Schulemann (2008), S. 28–31.

  158. 158.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 58–74; Neumark (1970), S. 186–17; Musgrave/Musgrave (1989), S. 76–77; Lieb (1992), S. 188–193; Knaupp (2004), S. 49–52.

  159. 159.

    Vgl. Neumark (1970), S. 186–189; Musgrave/Musgrave (1989), S. 73–85; Lieb (1992), S. 188–193; Knaupp (2004), S. 49–52; Brümmerhoff (2011), S. 257–294; Homburg (2015), S. 207–212.

  160. 160.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 58–74; Neumark (1970), S. 186–189; Lieb (1992), S. 188–190, 195–196; Knaupp (2004), S. 49–52, 55–56; Schulemann (2008), S. 28–31.

  161. 161.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 58–74; Neumark (1970), S. 186–221; Musgrave/Musgrave (1989), S. 76; Lieb (1992), S. 188–190, 195–210; Kaplow (2003), S. 1; Knaupp (2004), S. 49–52; Siegel (2007), S. 635–639; Schulemann (2008), S. 28–31; Schmiel (2009), S. 1203; Brümmerhoff (2011), S. 257–294; Homburg (2015), S. 207–225; Bierbrauer (2016); Caminada et al. (2019).

  162. 162.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 58–74; Tipke (2000), S. 403–405; Knaupp (2004), S. 55–56; Hey (2021b), Rz. 3.210–3.212.

  163. 163.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 58–74; Neumark (1970), S. 187–189; Brümmerhoff (2011), S. 257–294; Scherf (2011), S. 170.

  164. 164.

    Vgl. Haller (1970); Neumark (1970), S. 195; Siegel (2007), S. 635–636; Scherf (2011), S. 170.

  165. 165.

    Vgl. Haller (1970); Neumark (1970), S. 195.

  166. 166.

    Vgl. Haller (1970); Neumark (1970), S. 195; Scherf (2011), S. 170; zum Leistungsfähigkeitsprinzip, vgl. Abschnitt 3.3 sowie Kapitel 45.

  167. 167.

    Vgl. Neumark (1970), S. 195.

  168. 168.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 74–76; Lieb (1992), S. 188–190, 195–196; Knaupp (2004), S. 49–52; Kaplow (2008), S. 403–404; Schulemann (2008), S. 28–31; Homburg (2015), S. 197–198.

  169. 169.

    Vgl. Hayek (1952); Hayek (2003); Neumark (1970), S. 207; Schulemann (2008), S. 28–29.

  170. 170.

    Vgl. Schneider (1984), S. 356, 367; Schneider (1987), S. 328–329; Hayek (2003); Wagner (2004), S. 245–248; Siegel (2007); Kaplow (2008), S. 392–396; Schulemann (2008), S. 28–31; Homburg (2015), S. 197–198.

  171. 171.

    Zur Neoklassik im Detail, vgl. Abschnitt 4.2.

  172. 172.

    Vgl. Mas-Collel et al. (1995); Kaplow (2008), Schulemann (2008), S. 28; Homburg (2015), S. 141; Bierbrauer (2016); Tresch (2022).

  173. 173.

    Zum Verständnis von Werturteilsfreiheit im Detail, vgl. Abschnitt 2.1.

  174. 174.

    Vgl. Albert (1991), S. 66–95; Albert (2000), S. 41–57.

  175. 175.

    Vgl. Kaplow (2008), S. 391–406; Schulemann (2008), S. 31–33; Homburg (2015), S. 212–213; Bierbrauer (2016); Abschnitt 2.2.5.

  176. 176.

    Vgl. Siegel (2007); Schulemann (2008), S. 28–33; Homburg (2015), S. 197–198, 223–224; Bierbrauer (2016); Blankart (2017), S. 64–71.

  177. 177.

    Vgl. Schneider (1984), S. 356, 367; Schneider (1987), S. 328–329; Wagner (2004), S. 245–248; Siegel (2007), S. 633–640; Brümmerhoff (2011), S. 513–514; zu detaillierten Ausführungen zum Leistungsfähigkeitsprinzip, vgl. Abschnitt 3.3 sowie Kapitel 4 und 5; zu Einkommen als Indikator von Leistungsfähigkeit, vgl. Abschnitt 2.3.

  178. 178.

    Vgl. Schneider (1984), S. 356, 367; Schneider (1987), S. 328–329; Wagner (2004), S. 245–248; Siegel (2007), S. 633–640; Hundsdoerfer et al. (2008), S. 70; Brümmerhoff (2011), S. 513–514; zu einer detaillierten Diskussion zum Begriff der Gleichmäßigkeit der Besteuerung, vgl. Kapitel 3.

  179. 179.

    Vgl. Neumark (1970), S. 186–187; Schneider (1984), S. 356, 367; Schneider (1987), S. 328–329; Wagner (2004), S. 245–248; Siegel (2007), S. 633–640; Brümmerhoff (2011), S. 513–514.

  180. 180.

    Vgl. Neumark (1970), S. 186–187.

  181. 181.

    Vgl. Haller (1970); Neumark (1970), S. 187, 195; Scherf (2011), S. 170.

  182. 182.

    Vgl. Schmiel (2009), S. 1203–1205 und En. 23.

  183. 183.

    Vgl. Kapitel 4 und 5.

  184. 184.

    Vgl. Nozick (1974); Knaupp (2004), S. 49–52; Butterwegge (2008); Ptak (2008); Bach (2021), S. 9.

  185. 185.

    Vgl. Abschnitt 2.4

  186. 186.

    Vgl. Knaupp (2004), S. 56; Abschnitt 2.2.2.

  187. 187.

    Vgl. Corneo (2002); Diamond/Saez (2011); Bierbrauer (2016), S. 2–7.

  188. 188.

    Vgl. Schulemann (2008), S. 28–31; Bierbrauer (2016), S. 21; Tresch (2022), S. 58–79; Zusammenhang z. B. bei Corneo (2002); Diamond/Saez (2011); Bierbrauer (2016), S. 2–7.

  189. 189.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 60.

  190. 190.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 60.

  191. 191.

    Introspektiver Nutzenbegriff; Vgl. Albert (1998), S. 29–31; Keen (2011), S. 43–45; zur Diskussion über die Beobachtung von Nutzen und unterschiedlicher Nutzenbegriffe, vgl. Abschnitt 4.2.

  192. 192.

    Vgl. Birnbacher (1992), S. 80–84; Albert (1998), S. 31; Hill/Myatt (2022), S. 236–254; behavioristischer Nutzenbegriff, im Detail dazu, vgl. Abschnitt 4.2.

  193. 193.

    Vgl. Kaplow (2008), S. 347–390; Tresch (2022), S. 58–79.

  194. 194.

    Vgl. Birnbacher (1992), S. 80–84; Albert (1998), S. 31.

  195. 195.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 60–65; Tresch (2022), S. 22–35.

  196. 196.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 60–61; Tresch (2022), S. 6, 23.

  197. 197.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 63; Tresch (2022), S. 24.

  198. 198.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 60–61; Tresch (2022), S. 23–33.

  199. 199.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 61; Tresch (2022), S. 29.

  200. 200.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 60–85; Scherf (2011), S. 265–266; Bierbrauer (2016), S. 3–7.

  201. 201.

    Vgl. Scherf (2011), S. 265–266.

  202. 202.

    Vgl. Bierbrauer (2016), S. 6.

  203. 203.

    Vgl. Scherf (2011), S. 262; Bierbrauer (2016), S. 6–7; zur damit zusammenhängenden Idee der Entscheidungsneutralität, vgl. Abschnitt 2.3.2 und 2.3.3.

  204. 204.

    Vgl. Scherf (2011), S. 262.

  205. 205.

    Vgl. Mirrlees (1971); Musgrave/Musgrave (1989), S. 60, 71, 82–85; Schulemann (2008), S. 31–33; Homburg (2015), S. 223–225; Bierbrauer (2016), S. 6.

  206. 206.

    Vgl. Kaplow (2008), S. 53–79; Homburg (2015), S. 212–214; Bierbrauer (2016), S. 2–7.

  207. 207.

    Vgl. Corneo (2002); Diamond/Saez (2011); Bierbrauer (2016), S. 2–7.

  208. 208.

    Vgl. Bierbrauer (2016); Ramsey (1927); Mirrlees (1971).

  209. 209.

    Vgl. Kaplow (2008), S. 57; Schulemann (2008), S. 31–33; Scherf (2011), S. 262–266; Homburg (2015), S. 212–214; Bierbrauer (2016), S. 2–7.

  210. 210.

    Vgl. Bierbrauer (2016), S. 4, 14; Wagenknecht (2016), S. 11.

  211. 211.

    Vgl. Scherf (2011), S. 262–266; Bierbrauer (2016), S. 2–7.

  212. 212.

    Vgl. Homburg (2015), S. 219; Bierbrauer (2016), S. 6; kritisch u. a. dazu Diamond/Saez (2011).

  213. 213.

    Vgl. Bierbrauer (2016), S. 2–7.

  214. 214.

    Vgl. Scherf (2011), S. 265–266; Bierbrauer (2016), S. 2–7.

  215. 215.

    Vgl. Rose (1991), S. 24–28; Wagner (1992), S. 4; Scherf (2011), S. 265–266; Bierbrauer (2016), S. 3–5; zur Idee und Kritik von Entscheidungsneutralität der Besteuerung im Detail, vgl. Abschnitt 2.3.

  216. 216.

    Vgl. Scherf (2011), S. 265–266; Bierbrauer (2016), S. 2–7.

  217. 217.

    Vgl. Myles (2000); Homburg (2015), S. 212–221.

  218. 218.

    Vgl. Corneo (2002); Diamond/Saez (2011); Bierbrauer (2016), S. 2–7.

  219. 219.

    Vgl. Tuomala (1990); Homburg (2015), S. 221–223.

  220. 220.

    Vgl. Homburg (2015), S. 221–223; Diamond/Saez (2011); Bierbrauer (2016), S. 21; Saez/Stantcheva (2016).

  221. 221.

    Vgl. Schulemann (2008), S. 21; Diamond/Saez (2011), S. 183–185; Bierbrauer (2016), S. 21; im Detail zur Kritik neoklassischer Theorie, Vgl. Abschnitt 4.2.2; zu weiteren Kritikpunkten an der Optimal Tax Theory, vgl. Abschnitt 6.2.

  222. 222.

    Vgl. Diamond/Saez (2011), S. 183–185; Bierbrauer (2016), S. 21; im Detail, vgl. Abschnitt 4.1.

  223. 223.

    Vgl. Ostry et al. (2019); Hill/Myatt (2022), S. 236–254.

  224. 224.

    Vgl. Diamond/Saez (2011), S. 183–185; Bierbrauer (2016), S. 21; im Detail, vgl. Abschnitt 4.2.

  225. 225.

    Vgl. Bierbrauer (2016), S. 21.

  226. 226.

    Vgl. Bös/Tillmann (1983); Bös/Tillmann (1985); Lieb (1992), S. 211; Heffetz/Frank (2011); Homburg (2015), S. 209.

  227. 227.

    Vgl. Bös/Tillmann (1985), S. 35; Hayashi (2022).

  228. 228.

    Vgl. Bös/Tillmann (1985), S. 35–36; Lieb (1992), S. 211–212; Aronsson/Johansson-Stenman (2008); Hansen (2022).

  229. 229.

    Vgl. Bös/Tillmann (1985), S. 35–36;

  230. 230.

    Vgl. Kaplow (2008), 362–364.

  231. 231.

    Vgl. Bös/Tillmann (1985), S. 35–36; Lieb (1992), S. 211–212; Aronsson/Johansson-Stenman (2008).

  232. 232.

    Vgl. Bös/Tillmann (1985), S. 35–36; Lieb (1992), S. 211–212; Kaplow (2008), 365–366.

  233. 233.

    Vgl. Bös/Tillmann (1985), S. 35–36; Lieb (1992), S. 211–212; Nishimura (2003); Aronsson/Johansson-Stenman (2008); Heffetz/Frank (2011).

  234. 234.

    Vgl. Bös/Tillmann (1985), S. 35–36; Lieb (1992), S. 211–212; Kaplow (2008), 365–366.

  235. 235.

    Vgl. Bös/Tillmann (1985), S. 35–36; Lieb (1992), S. 211–222; Hayashi (2022), S. 23–24.

  236. 236.

    Zur Kritik an der Optimal Tax Theory, vgl. Abschnitt 2.2.5; zur Kritik an neoklassischen Grundlagen, vgl. zudem Abschnitt 4.1 und 4.2.

  237. 237.

    Vgl. Dittmann (1950), S. 26–27; Lieb (1992), S. 185.

  238. 238.

    Vgl. Scherf (2011), S. 18–19; Blankart (2017), S. 144–146, 239–242; Tresch (2022), S. 197.

  239. 239.

    Vgl. Dittmann (1950), S. 26–27; Lieb (1992), S. 185; Homburg (2015), S. 138–139; Beznoska (2020); Tresch (2022), S. 197.

  240. 240.

    Vgl. Scherf (2011), S. 188–190.

  241. 241.

    Vgl. Scherf (2011), S. 350–355.

  242. 242.

    Vgl. Scherf (2011), S. 190.

  243. 243.

    Vgl. Ballard et al. (1987), S. 456.

  244. 244.

    Vgl. Lieb (1992), S. 185–188; Homburg (2015), S. 138–139.

  245. 245.

    Vgl. Lieb (1992), S. 185–188.

  246. 246.

    Vgl. Atkinson/Stiglitz (1976), S. 47; Lieb (1992), S. 185–188.

  247. 247.

    Vgl. Bach et al. (2016); Beznoska (2020).

  248. 248.

    Vgl. Bach et al. (2016); Beznoska (2020).

  249. 249.

    Vgl. Lieb (1992), S. 186–188.

  250. 250.

    Vgl. Lieb (1992), S. 186–188; Homburg (2015), S. 138–139.

  251. 251.

    Zur Diskussion einer Konsumbesteuerung im Vergleich zur einer Einkommensbesteuerung im Detail, auch im Zusammenhang mit der Bedeutung von gespartem Einkommen und der Besteuerung von Lebenseinkommen vs. periodisiertem Einkommen, vgl. Abschnitt 2.3.

  252. 252.

    Vgl. Abschnitt 2.3; zu einem solchen Verständnis wirtschaftlicher Leistungsfähigkeit, vgl. Abschnitt 3.3 und 5.

  253. 253.

    Vgl. Lieb (1992), S. 187.

  254. 254.

    Vgl. Homburg (2015), S. 200–201.

  255. 255.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 75–78; Neumark (1970), S. 282–311; Lieb (1992), S. 250–256; Knaupp (2004), S. 52–53.

  256. 256.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 75–78; Neumark (1970), S. 282–311; Lieb (1992), S. 250–256; andere Zusammenhänge, z. B. ordnungspolitischer Natur, vgl. Neumark (1970), S. 282–283; Lieb (1992), S. 251–255.

  257. 257.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 75–78; Neumark (1970), S. 282–285; Lieb (1992), S. 250–256.

  258. 258.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 75–76; zur „General Theory“, vgl. Keynes (1936); Minsky (2008).

  259. 259.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 75–78; Neumark (1970), S. 295–311; Lieb (1992), S. 255–256.

  260. 260.

    Vgl. Abschnitt 2.2.2.

  261. 261.

    Vgl. Ehnts (2017); Ehnts (2022), S. 31–36; Ehnts/Hoefgen (2022);

  262. 262.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 75–78; Lieb (1992), S. 250–256.

  263. 263.

    Schmidt (1960), S. 89.

  264. 264.

    Vgl. Musgrave/Miller (1948); Schmidt (1960), S. 89–98; Neumark (1970), S. 295–311; Rose (1975); Lieb (1992), S. 255–256.

  265. 265.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 89–98; Neumark (1970), S. 295–311; Lieb (1992), S. 255–256, 258–260.

  266. 266.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 78–89; Neumark (1970), S. 283–294; Lieb (1992), S. 255–256.

  267. 267.

    Vgl. Schmidt (1960), S. 78–89; Neumark (1970), S. 283–294; Lieb (1992), S. 255–256, 258–260.

  268. 268.

    Vgl. Abschnitt 3.3.

  269. 269.

    Vgl. Mitschke (1976); Musgrave/Musgrave (1989), S. 224; Cnossen/Bird (1990); Schneider (1992), S. 534–535; Siegel (1999); S. 364–365; Schreiber/Stellpflug (1999); Titgemeyer (2009).

  270. 270.

    Vgl. Bach (1995); Siegel (1999); Smekal et al. (1999); Siegel (2000); Hundsdoerfer et al. (2008), S. 69.

  271. 271.

    Vgl. Mitschke (1976); Musgrave/Musgrave (1989), S. 226–228; Schmiel (2022).

  272. 272.

    Vgl. Lang (1988); Schulemann (2008), S. 74–83; Hey (2021b), Rz. 3.72–3.74.

  273. 273.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 224; Schreiber/Stellpflug (1999), S. 186.

  274. 274.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 223–226; Schneider (1999); Siegel (1999); Smekal et al. (1999); Siegel (2000); Hundsdoerfer et al. (2008), S. 69.

  275. 275.

    Vgl. Schanz (1896); Fuisting (1902); Haig (1921); Simons (1938).

  276. 276.

    Vgl. Fuisting (1902).

  277. 277.

    Vgl. Schanz (1896); Haig (1921); Goode (1990), S. 62; Siegel (1999), S. 364–365; Dodge (2013), S. 1.

  278. 278.

    Vgl. Musgrave (1983), S. 21–22; Goode (1990), S. 62; Schreiber/Stellpflug (1999), S. 186; Schreiber (2021), S. 11–13; Schmiel (2022), S. 1–3.

  279. 279.

    Vgl. Homburg (2015), S. 199–200.

  280. 280.

    Vgl. Schneider (2002), S. 249–254; Homburg (2015), S. 202–203.

  281. 281.

    Vgl. Schneider (2002), S. 41; Homburg (2015), S. 202.

  282. 282.

    Vgl. Kapitel 3.

  283. 283.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 223; Schulemann (2008), S. 58–60.

  284. 284.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 223.

  285. 285.

    Vgl. z. B. Wenger (1983); Boadway/Bruce (1984); Rose (1991); Wagner (1999).

  286. 286.

    Vgl. Schneider (1999), S. 5–6; Schreiber/Stellpflug (1999), S. 187; Siegel (2000), S. 724; Homburg (2015), S. 204–206.

  287. 287.

    Vgl. Wenger (1983), S. 216–219; Schneider (1999), S. 5–6.

  288. 288.

    Vgl. Wenger (1983), S. 216–219; mit Hinweis auf Fokus einer rein-finanziellen Zielgröße auch Siegel (1999), S. 360.

  289. 289.

    Vgl. Homburg (2015), S. 204; siehe Abschnitt 2.3.1.

  290. 290.

    Vgl. Homburg (2015), S. 205.

  291. 291.

    Vgl. McLure/Zodrow (1991), S. 118; Wagner (1992); Wagner (1999); Schneider (1999), S. 2; Siegel (1999), S. 359; Schreiber (2021), S. 564.

  292. 292.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 279; Wagner (1992), S. 4; Schreiber/Stellpflug (1999), S. 187; Siegel (1999), S. 359; Abschnitt 2.2.5.

  293. 293.

    Vgl. Hayek (1952); Blum/Kalven (1952), S. 480–486, 519–520; Schmidt (1960), S. 28–29, 51–52, 147–156; Rose (1991), S. 24–28; Wagner (1992), S. 4; Siegel (1999), S. 359.

  294. 294.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 279; Wagner (1992), S. 4; Schreiber/Stellpflug (1999), S. 190; Siegel (1999), S. 359.

  295. 295.

    Vgl. Rose (1991), S. 24–28; Wagner (1992), S. 4; Wagner (1999).

  296. 296.

    Vgl. Wagner (1992), S. 5; Wagner (1999); Siegel (1999), S. 359–360; kritisch zu einem solchen Unternehmensverständnis Schmiel (2020).

  297. 297.

    Vgl. Kiesewetter (1997), S. 25–26; Wagner (1999), Siegel (1999), S. 360–361.

  298. 298.

    Vgl. Kiesewetter (1997), S. 26.

  299. 299.

    Vgl. Homburg (2015), S. 263.

  300. 300.

    Vgl. Kiesewetter (1997), S. 26–27; Bach (1999), S. 87; Wagner (1999); Siegel (1999), S. 361.

  301. 301.

    Vgl. Wenger (1983), S. 216–219; Wagner (1992), S. 4–5; Hundsdoerfer et al. (2008), S. 70; Schmiel (2009), S. 1203.

  302. 302.

    Vgl. Wenger (1983), S. 216–219; Wagner (1992), S. 4–5; siehe dazu auch Abschnitt 4.2.1.

  303. 303.

    Vgl. Wagner (1992), S. 4.

  304. 304.

    Wagner (1992), S. 4.

  305. 305.

    Vgl. Wagner (1992), S. 4.

  306. 306.

    Vgl. dazu Abschnitt 2.1.

  307. 307.

    Vgl. Schmiel (2009), S. 1204; zur kritischen Diskussion von Ziel-Mittel-Zusammenhängen, vgl. Abschnitt 2.1.

  308. 308.

    Vgl. Kaiser (1992); Titgemeyer (2009), S. 12.

  309. 309.

    Vgl. Elschen (1991), S. 104–105; Siegel (1999), S. 360.

  310. 310.

    Vgl. Elschen (1991), S. 104–105; Wagner (1992), S. 4; Siegel (1999), S. 360.

  311. 311.

    Vgl. z. B. Rose (1991); Wagner (1999).

  312. 312.

    Vgl. Titgemeyer (2009), S. 12; Hey (2021b), Rz. 3.70.

  313. 313.

    Vgl. Titgemeyer (2009), S. 11.

  314. 314.

    Vgl. Liesenfeld (2004), S. 30; Titgemeyer (2009), S. 11.

  315. 315.

    Vgl. Kaiser (1992); Siegel (1999), S. 360–361; Titgemeyer (2009), S. 13–14.

  316. 316.

    Vgl. Kaiser (1992), S. 75–85; Siegel (1999), S. 360–361; Titgemeyer (2009), S. 13–14.

  317. 317.

    Vgl. Titgemeyer (2009), S. 13–14.

  318. 318.

    Vgl. Siegel (1999), S. 361; Titgemeyer (2009), S. 15–16.

  319. 319.

    Vgl. Siegel (1999), S. 361; Titgemeyer (2009), S. 14–15.

  320. 320.

    Vgl. Siegel (1999), S. 361.

  321. 321.

    Vgl. Wenger (1983); Titgemeyer (2009), S. 15.

  322. 322.

    Vgl. Wagner/Wenger (1996).

  323. 323.

    Vgl. Bach (1999); Siegel (1999), S. 360–361; Titgemeyer (2009), S. 13–14.

  324. 324.

    Vgl. Bach (1999), S. 86–87; Titgemeyer (2009), S. 13–14.

  325. 325.

    Vgl. Bach (1999), S. 87.

  326. 326.

    Vgl. Bach (1999), S. 91–94; Siegel (1999), S. 361; Titgemeyer (2009), S. 13–14.

  327. 327.

    Vgl. Bach (1999), S. 94; Siegel (1999), S. 361.

  328. 328.

    Vgl. Bach (1999), S. 94–96; Siegel (1999), S. 361.

  329. 329.

    Vgl. Bach (1999), S. 91–97; Titgemeyer (2009), S. 13–14.

  330. 330.

    Vgl. Bach (1999), S. 91–97; Titgemeyer (2009), S. 14.

  331. 331.

    Vgl. Wagner (1999), S. 97; Hall/Rabushka (2007).

  332. 332.

    Vgl. McLure/Zodrow (1991); Bach (1999), Wagner (1999); Siegel (2000).

  333. 333.

    Vgl. Siegel (2000).

  334. 334.

    Vgl. Rose (1998); weitere Nennungen, vgl. Siegel (2000), S. 725.

  335. 335.

    Vgl. Rose (1998).

  336. 336.

    Vgl. Rose (1998); Abschnitt 2.3.2.

  337. 337.

    Vgl. Schneider (1999), S. 5; Siegel (2000), S. 725–727.

  338. 338.

    Vgl. Schneider (1999), S. 5; Siegel (2000), S. 725–727.

  339. 339.

    Wagner (1999), S. 21.

  340. 340.

    Vgl. Wagner (1999), S. 20–21.

  341. 341.

    Vgl. Wagner (1999), S. 21.

  342. 342.

    Vgl. Wagner (1999), S. 20.

  343. 343.

    Vgl. Wagner (1999), S. 20–21.

  344. 344.

    Vgl. Siegel (2000), S. 727–730.

  345. 345.

    Vgl. zum Kapitalwertmodell Hölscher/Helms (2018), S. 54–60; zur generellen Kritik an solchen Modellen, vgl. Sander (2018).

  346. 346.

    Vgl. Siegel (2000), S. 727–730.

  347. 347.

    Vgl. Siegel (2000), S. 727–730.

  348. 348.

    Vgl. Wagner (1992), S. 6; Schneider (1999), S. 2, 7–9; Schneider (2011), S. 206–210.

  349. 349.

    Vgl. Buchanan/Vanberg (1991), S. 169–174; Schneider (1999), S. 2, 7–9; Ormerod (2004), S. 41; Keen (2011), S. 158–174; Schneider (2011), S. 206–210; Keen (2022), S. 124–128.

  350. 350.

    Vgl. Nutzinger (1992), S. 47; Schneider (1999), S. 2; Siegel (1999), S. 359; Vanberg (2001), S. 9223–9224; Schneider (2011), S. 206–210.

  351. 351.

    Vgl. Buchanan/Vanberg (1991), S. 169–174; Schneider (1999), S. 2, 7–9; Ormerod (2004), S. 41; Keen (2011), S. 158–174; Schneider (2011), S. 206–210; Keen (2022), S. 124–128; zu einer ausführlichen Kritik der neoklassischen Ökonomik, vgl. Abschnitt 4.2.2.3.

  352. 352.

    Vgl. Schneider (1999), S. 2, 7–9; Schneider (2011), S. 206–210.

  353. 353.

    Vgl. Schneider (1999), S. 2, 7–9; Siegel (2000), S. 734–735; Schneider (2011), S. 206–210.

  354. 354.

    Vgl. Schneider (1999), S. 2–3; Schmiel (2009), S. 1197–1201.

  355. 355.

    Vgl. Schneider (1999), S. 6–7.

  356. 356.

    Vgl. Schneider (1999), S. 2.

  357. 357.

    Vgl. Siegel (1999), S. 359–361; etwas anderes wird mitunter aber auch von Vertretern einer entscheidungsneutralen Besteuerung wohl nicht gefordert, vgl. z. B. Wagner (1992), S. 4.

  358. 358.

    Vgl. Schneider (1999), S. 6–7; Siegel (1999), S. 360–361.

  359. 359.

    Siehe dazu Kapitel 5.

  360. 360.

    Vgl. Boadway et al. (2010); Schmiel (2022), S. 9; auf eine solche Ansicht wird umfassend in Kapitel 5 eingegangen.

  361. 361.

    Vgl. Schneider (1999), S. 7.

  362. 362.

    Vgl. Homburg (2015), S. 205.

  363. 363.

    Vgl. so aber wohl Homburg (2015), S. 204–206.

  364. 364.

    Vgl. Kapitel 5.

  365. 365.

    Vgl. Homburg (2015), S. 204–206; siehe dazu Kapitel 4.

  366. 366.

    Vgl. Schneider (1999), S. 9–10; Schneider (2002), S. 242–243.

  367. 367.

    Vgl. Schneider (1999), S. 10; Schneider (2002), S. 242–243.

  368. 368.

    Vgl. Tipke (2000), S. 502–503; Homburg (2015), S. 203–204.

  369. 369.

    Vgl. Homburg (2015), S. 203–204.

  370. 370.

    Vgl. Hackmann (1979), S. 47–50; Schneider (2002), S. 272–273.

  371. 371.

    Vgl. Hackmann (1979); Tipke (2000), S. 502–503.

  372. 372.

    Vgl. Hackmann (1979), S. 345–354; Tipke (2000), S. 502–503.

  373. 373.

    Vgl. Hackmann (1979), S. 345–354.

  374. 374.

    Vgl. Hackmann (1979), S. 345.

  375. 375.

    Vgl. Schneider (1999), S. 9–10; Schneider (2002), S. 242–243, 272–273; Emerton/James (2017), S. 145–150.

  376. 376.

    Vgl. ähnlich Schick (1976), S. 14–16.

  377. 377.

    Vgl. Hackmann (1979), S. 48–50; Schneider (2002), S. 242–243, 272–273; Kirchhof (2010), S. 475–476.

  378. 378.

    Vgl. Suttmann (2007), S. 142.

  379. 379.

    Vgl. Lammers (2008), S. 220–225.

  380. 380.

    Vgl. Kirchhof (2010), S. 475–476.

  381. 381.

    Vgl. Schick (1976), S. 14–16.

  382. 382.

    Vgl. Tipke (2000), S. 502–503; Lammers (2008), S. 221–225.

  383. 383.

    Vgl. Ault et al. (2020); Schmiel (2022); Stadie (2022).

  384. 384.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 226–227; Schneider (2002), S. 248–249.

  385. 385.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 226–227; Schmiel (2022).

  386. 386.

    Vgl. Alexander (2003); Boadway et al. (2010); Schmiel (2022), S. 9.

  387. 387.

    Vgl. Schmiel (2022), S. 9.

  388. 388.

    Vgl. insgesamt zu einem solchen Konzept Schmiel (2022).

  389. 389.

    Vgl. Ault et al. (2020); Schmiel (2022); Stadie (2022).

  390. 390.

    Vgl. Lang (1988), S. 34–35; Tipke (2000), S. 499–505; Schneider (2002), S. 41; Schulemann (2008), S. 90–91; Hey (2021a), Rz. 8.40 und 8.49.

  391. 391.

    Vgl. Lang (1988), S. 34–35; Schneider (2002), S. 41; Repetti/Ring (2020), S. 249; Hey (2021a), Rz. 8.40.

  392. 392.

    Vgl. z. B. Japan: Nakazato et al. (2020), S. 166; USA: Repetti/Ring (2020), S. 249–251; Deutschland: Hey (2021a), Rz. 8.40 und 8.44; Seer (2022), Rz. 2.

  393. 393.

    Vgl. Simons (1938), S. 52–58; Lang (1988), S. 33–43; Musgrave/Musgrave (1989), S. 224; Dodge (2005), S. 449–450, 457; Hey (2021a), Rz. 8.49–53.

  394. 394.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.43–8.105; Seer (2022).

  395. 395.

    Vgl. Tipke (2000), S. 502–503; Hey (2021a), Rz. 8.42.

  396. 396.

    Vgl. Lang (1988), S. 36–43; Schneider (2002), S. 47; Hey (2021a), Rz. 8.50–53.

  397. 397.

    Vgl. Lang (1988), S. 34–35; Hey (2021a), Rz. 8.54–55.

  398. 398.

    Vgl. Repetti/Ring (2020), S. 250–251.

  399. 399.

    Vgl. Lang (1988), S. 65–76; Hey (2021a), Rz. 8.40–42; Seer (2022), Rz. 100.

  400. 400.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.40–42; Seer (2022), Rz. 105–107.

  401. 401.

    Vgl. Lang (1988), S. 65–76; Tipke (2000), S. 505; Hey (2021a), Rz. 8.40–106; Seer (2022), Rz. 100.

  402. 402.

    Vgl. Seer (2022), Rz. 93–107.

  403. 403.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 227–228; Schulemann (2008), S. 104–107; Hey (2021a), Rz. 8.43.

  404. 404.

    Vgl. Musgrave/Musgrave (1989), S. 227–228; Hey (2021a), Rz. 8.43.

  405. 405.

    Vgl. Homburg (2015), S. 60–61.

  406. 406.

    Vgl. Homburg (2015), S. 59–60; zu Einkommen als Bemessungsgrundlage, vgl. Abschnitt 2.3.

  407. 407.

    Vgl. Abschnitt 2.3.

  408. 408.

    Vgl. Scherf (2011), S. 172; Homburg (2015), S. 51–60; Abschnitt 2.3.4.

  409. 409.

    Vgl. Häuser (1977), S. 26–45; Homburg (2015), S. 60–61.

  410. 410.

    Vgl. Homburg (2015), S. 60–61.

  411. 411.

    Vgl. Breithecker (2016), S. 25–30; Scherf (2011), S. 173–186.

  412. 412.

    Vgl. Nieskens (2022), § 12 Abs. 1 UStG, Rz. 1–9.

  413. 413.

    Vgl. Homburg (2015), S. 75; Breithecker (2016), S. 25.

  414. 414.

    Vgl. Pfirrmann (2022b), Rz. 7–10.

  415. 415.

    Vgl. auch Abschnitt 2.4.2.

  416. 416.

    Vgl. Scherf (2011), S. 173–176; Homburg (2015), S. 61–62; Breithecker (2016), S. 25–26.

  417. 417.

    Vgl. Homburg (2015), S. 62.

  418. 418.

    Vgl. Homburg (2015), S. 61–62; Breithecker (2016), S. 25–26.

  419. 419.

    Vgl. Scherf (2011), S. 174–175; Homburg (2015), S. 61–62.

  420. 420.

    Vgl. Scherf (2011), S. 177–178.

  421. 421.

    Vgl. Homburg (2015), S. 63–64.

  422. 422.

    Vgl. Stadie (2022), Rz. 35–38.

  423. 423.

    Vgl. Scherf (2011), S. 175–176.

  424. 424.

    Vgl. Homburg (2015), S. 62.

  425. 425.

    Vgl. Homburg (2015), S. 62–63; Beispiel für eines solchen Gesetzesvorschlags für das deutsche Einkommensteuerrecht, vgl. Elicker (2004).

  426. 426.

    Vgl. Breithecker (2016), S. 28; Homburg (2015), S. 62.

  427. 427.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.81; in Deutschland wird dieser Grundfreibetrag nicht von der Bemessungsgrundlage abgezogen, sondern technisch in die Tarifstruktur integriert, zur Bedeutung dessen, vgl. Homburg (1995); Schlick (2013); Hey (2021a), Rz. 8.81–8.87.

  428. 428.

    Vgl. Pfirrmann (2022a), Rz. 1–5; Hey (2021a), Rz. 8.72–8.80.

  429. 429.

    Vgl. Homburg (2015), S. 64–65; Scherf (2011), S. 178–180.

  430. 430.

    Vgl. Lang (1988), S. 191–196; Schreiber (2021), S. 11–12.

  431. 431.

    Vgl. Hayek (1952); Kaplow (2003); Hall/Rabushka (2007); Fuest et al. (2008), S. 633–634; Hundsdoerfer et al. (2008), S. 70–71; Appel (2018); Schreiber (2021), S. 11–12; für die Steuerrechtswissenschaften siehe Elicker (2000); Elicker (2004); Hey (2021a), Rz. 8.800–8.803; zu Entscheidungsneutralität als Ziel, vgl. Abschnitt 2.3.2; zur detaillierten Kritik neoklassischer Ökonomik, vgl. Abschnitt 4.2.2.

  432. 432.

    Vgl. dazu auch Abschnitt 4.

  433. 433.

    Vgl. Simons (1938), S. 18–19; Hayek (1952); Blum/Kalven (1952), S. 480–486, 519–520; Schmidt (1960), S. 28–29, 51–52, 147–156; Haller (1970); Schneider (1984); Lieb (1992), S. 176–180, 268–269; Hall/Rabushka (2007); Hey (2021a), Rz. 8.800–8.803.

  434. 434.

    Vgl. Scherf (2011), S. 178–180.

  435. 435.

    Vgl. Pfirrmann (2022b), Rz. 3, 7–10.

  436. 436.

    Vgl. Elicker (2004); Hall/Rabushka (2007); auch Abschnitt 2.3.2.

  437. 437.

    Vgl. Breithecker (2016), S. 26–28; Homburg (2015), S. 64–65, Scherf (2011), S. 180–182.

  438. 438.

    Vgl. Breithecker (2016), S. 27–28; Scherf (2011), S. 181–182.

  439. 439.

    Vgl. Scherf (2011), S. 181–182.

  440. 440.

    Vgl. Hey (2021b), Rz. 3.189–3.197.

  441. 441.

    Vgl. Scherf (2011), S. 181–182.

  442. 442.

    Vgl. Abschnitt 2.4.2.

  443. 443.

    Vgl. Scherf (2011), S. 182–183; Breithecker (2016), S. 26.

  444. 444.

    Vgl. Homburg (2015), S. 78–79.

  445. 445.

    Vgl. Homburg (2015), S. 75.

  446. 446.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.800–8.806; Pfirrmann (2022b), Rz. 1–10.

  447. 447.

    Vgl. Homburg (2015), S. 75.

  448. 448.

    Vgl. Homburg (2015), S. 75.

  449. 449.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.800–8.806; Pfirrmann (2022b), Rz. 1–10.

  450. 450.

    Vgl. Scherf (2011), S. 183–186; Homburg (2015), S. 75–78; als Beispiel für einen solchen Vorschlag für Deutschland, vgl. Rose (2011); Stufentarif in den USA, vgl. Repetti/Ring (2020), S. 247.

  451. 451.

    Vgl. Scherf (2011), S. 185–186.

  452. 452.

    Vgl. Scherf (2011), S. 184–185; Homburg (2015), S. 75–76.

  453. 453.

    Vgl. Breithecker (2016), S. 27.

  454. 454.

    Vgl. Abschnitt 3.2 und Kapitel 5.

  455. 455.

    Vgl. Abbildung 2.7.

  456. 456.

    Vgl. Scherf (2011), S. 184.

  457. 457.

    Vgl. Abschnitt 2.2.2.

  458. 458.

    Vgl. Scherf (2011), S. 184–185; Homburg (2015), S. 75–76.

  459. 459.

    Vgl. Scherf (2011), S. 185; Homburg (2015), S. 76.

  460. 460.

    Vgl. Homburg (2015), S. 76–78; Scherf (2011), S. 185–186.

  461. 461.

    Vgl. Scherf (2011), S. 185–186, Houben/Baumgarten (2011), S. 67.

  462. 462.

    Vgl. Rose (2011), S. 324.

  463. 463.

    Vgl. Homburg (2015), S. 79; Hey (2021a), Rz. 8.800.

  464. 464.

    Vgl. Pfirrmann (2022b), Rz. 7–8; Abschnitt 2.3.4.

  465. 465.

    Vgl. Pfirrmann (2022b), Rz. 8.

  466. 466.

    Vgl. Scherf (2011), S. 186.

  467. 467.

    Vgl. Dziadkowski (2018), S. 37; Hey (2021a), Rz. 8.806.

  468. 468.

    Vgl. Houben/Baumgarten (2011), S. 28; Houben/Chirvi (2017), S. 31; Dziadkowski (2018), S. 37; Hey (2021a), Rz. 8.806; Peichl et al. (2021), S. 191–194.

  469. 469.

    Vgl. Houben/Baumgarten (2011), S. 28; Hey (2021a), Rz. 8.806; Peichl et al. (2021), S. 191–194.

  470. 470.

    Historisch bis zu 20 %, vgl. Beznoska/Hentze (2018), S. 588; aktuelle Reformvorschläge politischer Parteien halten an 14 % fest, vgl. Blömer et al. (2021), S. 17.

  471. 471.

    Vgl. Scherf (2011), S. 186; Homburg (2015), S. 79–80; Dziadkowski (2018), S. 37; Hey (2021a), Rz. 8.806; Pfirrmann (2022b), Rz. 7–9; Abbildung 2.10.

  472. 472.

    Vgl. Abschnitt 5.3.3 und 5.3.4.

  473. 473.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.805; Pfirrmann (2022b), Rz. 8–9.

  474. 474.

    Vgl. Scherf (2011), S. 186–187; Pfirrmann (2022b), Rz. 7–9.

  475. 475.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.805; Schreiber (2021), S. 94.

  476. 476.

    Vgl. Scherf (2011), S. 187; BMF (2023), S. 47.

  477. 477.

    Vgl. Beznoska/Hentze (2018), S. 588.

  478. 478.

    Vgl. Scherf (2011), S. 187.

  479. 479.

    Vgl. Scherf (2011), S. 187; Homburg (2015), S. 79–80.

  480. 480.

    Vgl. Scherf (2011), S. 187; Homburg (2015), S. 79–80; BMF (2023), S. 47.

  481. 481.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.805; Schreiber (2021), S. 107–108.

  482. 482.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.805.

  483. 483.

    Vgl. Schreiber (2021), S. 107–108.

  484. 484.

    Vgl. Houben/Baumgarten (2011), 31–44; Houben/Chirvi (2017), 14–16; Küstner (2017), S. 92, 123–128; Schreiber (2021), S. 98–99.

  485. 485.

    Vgl. Küstner (2017), S. 123–128; Schreiber (2021), S. 98–99; z. B. Anpassung für 2023/2024 durch InflAusG.

  486. 486.

    Vgl. Schreiber (2021), S. 103–107.

  487. 487.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.505; Schreiber (2021), S. 105.

  488. 488.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.501–8.504; Schreiber (2021), S. 105–107.

  489. 489.

    Vgl. Küstner (2017), S. 30; Jochum (2022), Rz. A.12.

  490. 490.

    Vgl. Hakelberg/Rixen (2021); Hey (2021a), Rz. 8.492, 8.505.

  491. 491.

    Vgl. Schreiber (2021), S. 106.

  492. 492.

    Vgl. BVerfG (2006), Rz. 71–76; Seer (2017), Rz. 16; Hey (2021a), Rz. 8.505–8.506; Schreiber (2021), S. 105–107; Abschnitt 2.3.4 und 5.3.4.

  493. 493.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.808–8.810.

  494. 494.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.843–8.847.

  495. 495.

    Vgl. Pfirrmann (2022b), Rz. 11–12.

  496. 496.

    BVerfG (1982), Rz. 105.

  497. 497.

    Vgl. BVerfG (1982), Rz. 105; Hey (2021a), Rz. 8.847.

  498. 498.

    Vgl. Maiterth/Chirvi (2015), S. 20.

  499. 499.

    Vgl. Pfirrmann (2022b), Rz. 11–12.

  500. 500.

    Vgl. Schreiber (2021), S. 96; Vgl. Pfirrmann (2022b), Rz. 11–12.

  501. 501.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.848.

  502. 502.

    Vgl. Maiterth/Chirvi (2015), S. 20, Abbildung 2.1.

  503. 503.

    Vgl. Liesenfeld (2005), S. 87; Homburg (2015), S. 86–87; Schreiber (2021), S. 96.

  504. 504.

    Vgl. Maiterth/Chirvi (2015), S. 21; kritisch gegenüber Verdoppelung des Grundfreibetrags, vgl. Lang (1988), S. 631–634 und Hey (2021a), Rz. 8.848.

  505. 505.

    Vgl. BVerfG (1982), Rz. 105; Homburg (2015), S. 86–87; Maiterth/Chirvi (2015), S. 21–22; Hey (2021a), Rz. 8.847.

  506. 506.

    BVerfG (1982), Rz. 105.

  507. 507.

    Vgl. dazu Maiterth/Chirvi (2015); als Beispiel in der Finanzwissenschaft, vgl. Homburg (2015), S. 86–87; für die Steuerrechtswissenschaft, vgl. Hey (2021a), Rz. 8.847.

  508. 508.

    Zur Diskussion weiterer Nebenwirkungen eines progressiven Einkommensteuertarifs, vgl. Kapitel 6.

  509. 509.

    Vgl. Homburg (2000), S. 261–262; Homburg (2015), S. 81–87.

  510. 510.

    Vgl. Becker (2021), S. 27.

  511. 511.

    Vgl. Homburg (2000); Maiterth/Chirvi (2015); Becker (2021).

  512. 512.

    Vgl. Bareis (2000); Maiterth/Chirvi (2015), S. 26.

  513. 513.

    Vgl. Bareis (2000), S. 85.

  514. 514.

    Vgl. Kirner (2002); Maiterth/Chirvi (2015), S. 24–25.

  515. 515.

    Vgl. Maiterth/Chirvi (2015), S. 28–31.

  516. 516.

    Vgl. Kirner (2002); Maiterth/Chirvi (2015), S. 24–25.

  517. 517.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.828–8.837; Schreiber (2021), S. 101.

  518. 518.

    Vgl. Hey (2021a), Rz. 8.828–8.838.

  519. 519.

    Vgl. Schreiber (2021), S. 118.

  520. 520.

    Vgl. Schreiber (2021), S. 436.

  521. 521.

    Vgl. Hey (2021b), Rz. 3.42.

  522. 522.

    Vgl. z. B. Hayek (1952); Schmidt (1960), S. 28–29, 51–52, 147–156; Haller (1970); Schneider (1984); Lieb (1992), S. 176–180, 268–269; Lieb (1992), S. 269; Elicker (2000); Elicker (2004); Hall/Rabushka (2007); Kirchhof (2011); Hall/Rabushka (2007); Hey (2021a), Rz. 8.800–8.803; auch Abschnitt 4.2.

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Corresponding author

Correspondence to Mark Heitfeldt .

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2024 Der/die Autor(en), exklusiv lizenziert an Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH, ein Teil von Springer Nature

About this chapter

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this chapter

Heitfeldt, M. (2024). Steuerwissenschaftliche und wissenschaftstheoretische Grundlagen als Basis für die Analyse. In: Zur Begründung eines progressiven Einkommensteuertarifs aus der Perspektive der Gleichmäßigkeit der Besteuerung. Forschungsreihe Rechnungslegung und Steuern. Springer Gabler, Wiesbaden. https://doi.org/10.1007/978-3-658-44254-5_2

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-658-44254-5_2

  • Published:

  • Publisher Name: Springer Gabler, Wiesbaden

  • Print ISBN: 978-3-658-44253-8

  • Online ISBN: 978-3-658-44254-5

  • eBook Packages: Business and Economics (German Language)

Publish with us

Policies and ethics