Skip to main content

Die Religionssoziologie in Polen – ihre jüngere Geschichte und Gegenwart

  • Chapter
  • First Online:
Zwischen Säkularisierung und religiöser Vitalisierung

Zusammenfassung

Es ist nicht leicht, in einem kompakten Text die wichtigsten Tendenzen darzustellen, die eine lange Entwicklung der Religionssoziologie von immerhin 70 Jahren gekennzeichnet haben. Es besteht immer das Risiko, etwas Wesentliches zu übersehen oder das Wichtigste auszulassen. Deswegen wollen wir hier lediglich einen Überblick über folgende Teilbereiche geben: die institutionelle Etablierung dieser Wissenschaft, ihre theoretischen Richtungen und die wesentlichen, mit der Religion verbundenen Forschungsinteressen der Soziologen. Einen wichtigen Hintergrund für die Entwicklung der Religionssoziologie in Polen nach dem Zweiten Weltkrieg bildete die Konfrontation zwischen der kommunistischen Ideologie und dem römischen Katholizismus, zwischen der katholischen Kirche und der Polnischen Vereinigten Arbeiterpartei. Die Indoktrination und Instrumentalisierung der Wissenschaft waren in Polen nicht so weit fortgeschritten wie z.B. in der Sowjetunion. Der eigenartige ideologische Manichäismus forderte jedoch – in der Vergangenheit wie heute – seinen Preis.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 49.99
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Softcover Book
USD 69.99
Price excludes VAT (USA)
  • Compact, lightweight edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Preview

Unable to display preview. Download preview PDF.

Unable to display preview. Download preview PDF.

Literatur

  • Baniak, Józef (2007): Desakralizacja kultu religijnego i świąt religijnych w Polsce. Studium socjologiczne. Kraków.

    Google Scholar 

  • Baniak, Józef (2008): Między buntem a potrzebą akceptacji i zrozumienia. Świadomość religijna i moralna a kryzys tożsamości indywidualnej młodzieży gimnazjalnej. Studium socjologiczne. Kraków.

    Google Scholar 

  • Bobrowska, Ewa (2007): Obrazowanie społeczeństwa w mediach. Analiza radiomaryjnego dyskursu. Kraków.

    Google Scholar 

  • Borowik, Irena (2000): Odbudowywanie pamięci. Przemiany religijne w Środkowo-Wschodniej.

    Google Scholar 

  • Borowik, Irena (2002): Przemiany religijności polskiego społeczeństwa. In: Marody (2002): 381–397.

    Google Scholar 

  • Borowik, Irena (2004): Włodzimierza Pawluczuka Bóg Transcendencji i bóstwa codzienności czyli o tym, co Saszka mógł ujrzeć w Siódmym Niebie. In: Borowik/Hoffmann (2004): 23–32.

    Google Scholar 

  • Borowik, Irena/Doktór, Tadeusz (2001): Pluralizm religijny i moralny w Polsce. Raport z badań. Kraków.

    Google Scholar 

  • Borowik, Irena/Dyczewska, Agnieszka/Litak, Eliza (2011): Razem i osobno. Religia a dobrostan w warunkach zróżnicowania etniczno-wyznaniowego na przykładzie Przemyśla. Kraków.

    Google Scholar 

  • Borowik, Irena/Hoffmann, (2004): Światopogląd – miedzy transcendencją a codziennością. Księga Jubileuszowa na 70— lecie urodzin Profesora Włodzimierza Pawluczuka. Kraków.

    Google Scholar 

  • Burdziej, Stanisław (2000): W drodze do Santiago de Compostela. Kraków.

    Google Scholar 

  • Ciupak, Edward (1973): Katolicyzm ludowy w Polsce. Studia socjologiczne. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Czachowski, Hubert (2003): Cuda, wizjonerzy i pielgrzymi. Studium religijności mirakularnej końca XX wieku w Polsce. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Czarnowski, Stefan (1956): Dzieła t. 1. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Doktór, Tadeusz (1991): Ruchy kultowe. Psychologiczna charakterystyka uczestników. Kraków.

    Google Scholar 

  • Doktór, Tadeusz (2002): Innowacje religijne: ruchy, uczestnicy, reakcje społeczne. Olsztyn.

    Google Scholar 

  • Furman, Renata (2006): Wicca i wiccanie. Od tradycji do wirtualnej wspólnoty. Kraków.

    Google Scholar 

  • Grotowska, Stella (1999): Religijność subiektywna. Kraków.

    Google Scholar 

  • Grotowska, Stella (2009): Dyskursywne wytwarzanie tożsamości: Radio Maryja w polskiej prasie opiniotwórczej. In: Libiszowska-Żółtkowska, M. (2009).

    Google Scholar 

  • Grotowska, Stella (2011): Seniorzy w przestrzeni publicznej. Kapitał społeczny uczestników wspólnot, ruchów i stowarzyszeń katolickich. Kraków.

    Google Scholar 

  • Hall, Dorota (2007): New Age w Polsce. Lokalny wymiar globalnego zjawiska. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Hall, Dorota/Smoczyński, Rafał (Hrsg.) (2010): New Religious Movements and Conflict in Selected Countries of Central Europe. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Kiciński, Krzysztof/Koseła, Kzysztof/Pawlik, Wojciech (Hrsg.) (1995): Szkoła czy parafia? Nauka w szkole w świetle badań socjologicznych. Kraków.

    Google Scholar 

  • Koseła, Krzysztof (2003): Polak i katolik. Splątana tożsamość. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Krzemiński, Ireneusz (Hrsg) (2009): Czego nas uczy Radio Maryja? Socjologia treści i recepcji rozgłośni. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Kubiak, Anna E. (1997): Delicje i Lewa Ręka Kryszny. Kreacja i ewolucja ruchu Hare Kryszna w Polsce. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Kubiak, Anna E. (2006): A jednak New Age. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Kubica, Grażyna (2011): Śląskość i protestantyzm. Antropologiczne studia o Śląsku Cieszyńskim, proza i fotografia. Kraków.

    Google Scholar 

  • Kuźma, Inga (2008): Współczesna religijność kobiet. Antropologia doświadczenia, Seria Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego „Archiwum Etnograficzne”, Bd. 46. Wrocław.

    Google Scholar 

  • Leszczyńska, Katarzyna (2002): Imprimatur dla Unii? Kościół rzymskokatolicki w Polsce i Czechach wobec Europy i procesów zjednoczeniowych. Kraków.

    Google Scholar 

  • Leszczyńska, Katarzyna (2009): Cztery wizje Europy. Analiza wypowiedzi Jana Pawła II i du-chownych Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce. Kraków.

    Google Scholar 

  • Libiszowska-Żółtkowska, Maria (2000): Wiara uczonych. Kraków.

    Google Scholar 

  • Libiszowska-Żółtkowska,Maria (2003): Konwertyci nowych ruchów religijnych. Lublin.

    Google Scholar 

  • Libiszowska-Żółtkowska, Maria (Hrsg.) (2009): Tożsamości religijne w społeczeństwie polskim. Socjologiczne studium przypadków. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Marody, Marek (Hrsg.) (2002): Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku.Warszawa.

    Google Scholar 

  • Mariański, Janusz (2001): Kryzys moralny czy transformacja wartości? Studium socjologiczne. Lub-lin.

    Google Scholar 

  • Mariański, Janusz (2008): Emigracja z Kościoła. Religijność młodzieży polskiej w warunkach zmian społecznych. Lublin.

    Google Scholar 

  • Mariański, Janusz/Piwowarski, Władysław (1986): Zarys historii polskiej socjologii religii po II wojnie światowej. In: Piwowarski, Władysław/Witold, Zdaniewicz SAK (Hrsg.) (1986): Z badań nad religijnością polską. Studia i materiały. Poznań-Warszawa.

    Google Scholar 

  • Modnicka, Noemi (2000): Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w Polsce jako Kościół wyboru. Analiza etnologiczna wspólnoty religijnej. Kraków.

    Google Scholar 

  • Niedźwiedź, Anna (2005): Obraz i postać. Znaczenia wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej. Kraków.

    Google Scholar 

  • Pawluczuk, Włodzimierz (1974): Wierszalin. Reportaż o końcu świata. Kraków.

    Google Scholar 

  • Pawluczuk, Włodzimierz (1998): Ukraina. Polityka i mistyka. Kraków.

    Google Scholar 

  • Piwowarski, Władysław (1971): Religijność wiejska w warunkach urbanizacji. Studium Socjologiczne. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Piwowarski, Władysław (1977): Religijność miejska w rejonie uprzemysłowionym. Studium socjologiczne. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Potocki, Andrzej (2007): Wychowanie religijne w polskich przemianach. Studium socjologiczno-pastoralne. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Prudky, L./Aracic, P./Nikodem, K./Sanjek, F./Zdaniewicz, W./Tomka, M. (2001): Religion und Kir-chen in Ost(Mittel)Europa: Tschechien, Kroatien, Polen. Ostfildern.

    Google Scholar 

  • Rusek, Halina (2002): Religia i polskość na Zaolziu. Kraków.

    Google Scholar 

  • Sadłoń, Wojciech: Lubelsko-warszawska szkoła socjologii religii. Online unter: http://www.iskk.pl/images/stories/Instytut/dane/lubelskowarszawska_szkola.pdf. Abgerufen am: 12.03.2012.

  • Simpson, Scott (2000): Native Faith. Polish Neo-Paganism at the Brink of the 21st Century. Kraków.

    Google Scholar 

  • Sroczyńska, Maria (1999): Kultura religijna nauczycieli. Studium socjologiczne. Kielce.

    Google Scholar 

  • Świątkiewicz, Wojciech (1998): Religijne inspiracje kultury na Górnym Śląsku. Katowice Societas Scientiis Favendis Silesiae Superioris; Instytut Górnośląski.

    Google Scholar 

  • Wójtowicz, Andrzej (2004): Współczesna socjologia religii. Założenia, idee, programy. Tyczyn.

    Google Scholar 

  • Wysocka, Ewa (2000): Młodzież a religia: społeczny wymiar religijności młodzieży. Katowice.

    Google Scholar 

  • Zając, Paweł (2004): O zaświatach niedalekich i cudach nienadzwyczajnych. Kraków.

    Google Scholar 

  • Zaręba, Sławomir H. (2007): W kierunku jakiej religijności? Studia nad katolicyzmem polskiej młodzieży. Warszawa.

    Google Scholar 

  • Zawiła, Małgorzata (2008): Religia i śmierć. Trajektoria umierania i jej religijne elementy na przykładzie środowisk hospicyjnych w Polsce. Kraków.

    Google Scholar 

  • Zdaniewicz, W./Zembrzuski T., (Hrsg.) (2000): Kościół i religijność Polaków 1945–1999. Warszawa. Zieliński, Ariel (2004): Na straży wiary prawdziwej. Zjawiska cudowne w polskim katolicyzmie ludowym. Kraków.

    Google Scholar 

  • Ziętek, Dorota (2008): Tożsamość i religia. Ormianie w krakowskiej i lwowskiej diasporze. Kraków.

    Google Scholar 

  • http://www.revacern.eu/. Abgerufen am: 04.01.2012.

  • http://www.europeanvaluesstudy.eu/. Abgerufen am: 04.01.2012.

Download references

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Corresponding author

Correspondence to Irena Borowik .

Editor information

Editors and Affiliations

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2014 Springer Fachmedien Wiesbaden

About this chapter

Cite this chapter

Borowik, I., Zawiła, M. (2014). Die Religionssoziologie in Polen – ihre jüngere Geschichte und Gegenwart. In: Hainz, M., Pickel, G., Pollack, D., Libiszowska-Żółtkowska, M., Firlit, E. (eds) Zwischen Säkularisierung und religiöser Vitalisierung. Veröffentlichungen der Sektion Religionssoziologie der Deutschen Gesellschaft für Soziologie. Springer VS, Wiesbaden. https://doi.org/10.1007/978-3-658-04663-7_6

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-658-04663-7_6

  • Published:

  • Publisher Name: Springer VS, Wiesbaden

  • Print ISBN: 978-3-658-04662-0

  • Online ISBN: 978-3-658-04663-7

  • eBook Packages: Humanities, Social Science (German Language)

Publish with us

Policies and ethics