Zusammenfassung
Bakterien besitzen — ebenso wie Pflanzen — eine wohl definierte Zellwand, welche sich cytologisch eindeutig von der sie umschließenden protoplasmatischen Membran und dem Protoplasma einerseits, den äußeren Schleimen sowie Kapselsubstanzen andererseits differenzieren läßt. Bei den qualitativen und quantitativen Methoden der Analytik der bakteriellen Zellwände beschränken wir uns lediglich auf jene 10–20 mµ dicke Hülle, die dem
Cytoplasma aufgelagert ist und den Bakterien Form und Rigidität verleiht. Abb. 1 gibt eine schematische Wiedergabe dieser Verhältnisse. Es muß mit Nachdruck darauf hingewiesen werden, daß jene äußeren Schleimund Kapselsubstanzen, die in ihrer Zusammensetzung von Protein-, Polysaccharid- zu Lipopolysaccharid-Natur wechseln können und für die antigenen Eigenschaften der Mikroben verantwortlich sind, im Einzelfalle durch geeignete Methoden abzutrennen sind. Dies ist notwendig, um eine erfolgreiche Analyse derjenigen Struktureinheit durchführen zu können, die Elizabeth Work (1957) als “basical wall”bezeichnet hat.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literatur
Abrams, A.: J. biol. Chem. 230, 949 (1958).
Agren, G., and C. H. De Vernier: Acta echm. scand. 12, 1927 (1958).
Albertsson, P: Biochim. biophys. Acta 27, 378 (1958).
Allison, A. C, and H. R. Perkins: Nature (Lond.) 188, 796 (1960).
Amano, T., K. Kato and R. Shimizu: Med. J. Osaka Univ. 3, 293 (1952).
Armstrong, J. J., J. Baddiley, J. G. Buchanan, B. Carss and G. R. Greenberg: J. chem. Soc. 1958, 4344.
Armstrong, J. J., J. Baddiley, J. G. Buchanan and B. Carss: Nature (Lond.) 181, 1692 (1958).
Armstrong, J. J., J. Baddiley and J. G. Buchanan: Nature (Lond.) 184, 248 (1959);
Biochem. J. 76, 610 (1960).
Baddiley, J., J. G. Buchanan, R. E. Handschuhmacher and J. F. Prescott: J. chem. Soc. 1956, 2818.
Blackburn, S., A. G. Lowther: Biochem. J. 48, 126 (1951).
Boas, N. F.: J. biol. Chem. 204, 553 (1953).
Brown, A. D.: Biochim. biophys. Acta 28, 445 (1958).
Brumfitt, W., A. C. Wardlaw and J. T. Park: Nature (Lond.) 181, 1783 (1958).
Chinard, F. P.: J. biol. Chem. 199, 91 (1952).
Cifonelli, J. A., and A. Dorfman: J. biol. Chem. 231, 11 (1958).
Consden, R., and A. H. Gordon: Nature (Lond.) 162, 180 (1948).
Cummins, C. S., and H. Harris: Biochem. J. 57, 32 (1954).
Cummins, C. S.: Int. Rev. Cytol. 5, 25 (1956).
Cummins, C. S., and H. Harris: J. gen. Microbiol. 14, 583 (1956a);
Int. Bull. Bact. Nomen. Tax. 6, 111 (1956b).
Cummins, C. S., O. M. Glendenning and H. Harris: Nature (Lond.) 180, 337 (1957).
Cummins, C. S., and H. Harris: J. gen. Microbiol. 18, 173 (1958).
Dawson, J. M.: The nature of the bacterial surface. (A. A. Miles and W. Pirie eds.) S. 114. Oxford: Blackwell 1949.
Dische, Z., and L. B. Shettles: J. biol. Chem. 175, 595 (1948).
Dische, Z.: J. biol. Chem. 204, 983 (1953).
Elson, L. A., and W. T. J. Morgan: Biochem. J. 27, 1824 (1933).
Fleming, A.: Proc. roy. Soc. 93, 306 (1922).
Foster, A. B., D. Horton and M. Stagey: J. chem. Soc. 1957, 81.
Friedemann, T. E., and G. E. Haugen: J. biol. Chem. 147, 415 (1943).
Ghuysen, J. M.: Arch. int. Physiol. 65, 173 (1957).
Glick, M. C: In Vorbereitung.
Glick. M. C, and F. Zilliken: Fed. Proc. 20 (im Druck) (1962).
Grula, E. A., and S. E. Hartsell: Can. J. Microbiol. 3, 13 (1957a); 3, 23 (1957b).
György, P., R. F. Norris and C. S. Rose: Arch. Biochem. 48, 193 (1954).
Hanes, C. S.: Biochem. J. 23, 99 (1929).
Hanes, C. S., and F. A. Isherwood: Nature (Lond.) 164, 1107 (1949).
Hoare, D. S., and E. Work: Biochem. J. 61, 562 (1955).
Horrocks, R. H.: Nature (Lond.) 164, 444 (1949).
Houwink, A. L.: Biochim. biophys. Acta 10, 360 (1953).
Ikawa, M., and C. Niemann: J. biol. Chem. 180, 923 (1949).
Ikawa, M., and E. E. Snell: Biochim. biophys. Acta 19, 576 (1956);
J. biol. Chem. 235,1376 (1960).
Ingram V. M., and M. R. J. Salton: Biochim. biophys. Acta 24, 9 (1957).
Jeanes, A., C. S. Wise and R. J. Dimler: Analyt. Chem. 23, 415 (1951).
Jermyn, M. A., and F. A. Isherwood: Biochem. J. 44, 402 (1949).
Knaysi, G.: Elements of bacterial cytology., 2nd Ed. Ithaka, N.Y.: Cornell University Press 1951.
Kuhn, R., A. Gauhe u. H. H. Baer: Chem. Ber. 87, 1138 (1954).
Kuhn, R., u. W. Kirschenlohr: Ann. 600, 115 (1956).
Lambert, R., u. F. Zilliken: Chem. Ber. 93, 2915 (1960).
Laschtschenko, P.: Z. Hyg. Infekt.-Kr. 64, 419 (1909).
Lederberg, J.: Proc. nat. Acad. Sci. (Wash.) 42, 574 (1956).
Levy, A. L.: Nature (Lond.) 174, 126 (1954).
McCarthy, M.: J. exp. Med. 96, 555 (1952).
McQuillen, K.: Bacterial Anatomy. London: Cambridge Univ. Press 1956.
Meadow, P., D. S. Hoare and E. Work: Biochem. J. 66, 270 (1957).
Meadow, P., and E. Work: Biochem. J. 72, 400 (1959).
Mejbaum, W.: Hoppe Seylers Z. physiol. Chem. 258, 117 (1939).
Meyer, K., J. W. Palmer, R. Thompson and D. Khorazo: J. biol. Chem. 113, 479 (1936).
Michaelis, C: Biochem. Z. 234, 139 (1931).
Mickle, H.: J. roy. micr. Soc. 68, 10 (1948).
Mitchell, P., and J. Moyle: J. gen. Microbiol. 16, 184 (1957).
Moore, S., and W. H. Stein: J. biol. Chem. 211, 907 (1954).
Morgan, W. T. J., and L. A. Elson: Biochem. J. 28, 988 (1934).
Negelein, E., u. H. Brömel: Biochem. Z. 300, 225 (1939).
Nicolle, M.: Ann. Inst. Pasteur 21, 613 (1907).
Nomura, M.: Nippon Nôjei-Kajaku Kaishi 29, 674 (1955).
O’brien, P. J., M. C. Glick and F. Zilliken: Biochim. biophys. Acta 37, 357 (1960).
O’brien, P. J.: Dissertation Biochem. Dept. Univ. of Pennsylvania, Philadelphia, USA (1960).
Park, J. T., and N. J. Johnson: J. biol. Chem. 179, 585 (1949).
Park, J. T.: J. biol. Chem. 194, 877 (1952a); 194, 885 (1952b); 194, 897 (1952c).
Park, J. T., and J. L. Strominger: Science 125, 99 (1957).
Park, J. T.: The strategy of chemotherapy, p. 49. S. T. Cowan and E. Rowatt, eds. London and N. York: Cambridge Univ. Press 1958.
Park, J. T., and R. Hancock: J. gen. Microbiol. 22, 249 (1960).
Partridge, S. M.: Biochem. J. 42, 238 (1948);
Nature (Lond.) 164, 443 (1949).
Perkins, H. R., and H. J. Rogers: Biochem. J. 72, 647 (1959).
Perkins, H. R.: Biochem. J. 74, 182 (1960a); 74,186 (1960b).
Peterson, R. G., and S. E. Hartsell: J. infect. Dis. 96, 75 (1955).
Primosigh, J., H. Pelzer, D. Maass and W. Weidel: Biochim. biophys. Acta 46, 68 (1961).
Reissig, J. L., J. L. Strominger and L. F. Leloir: J. biol. Chem. 217, 959 (1955).
Repaske, R.: Biochim. biophys. Acta 22, 189 (1956).
Rhuland, L. E., E. Work, R. F. Denman and D. S. Hoare: J. Amer. chem. Soc. 77, 4844 (1955).
Rhuland, L. E.: J. Bacteriol. 73, 778 (1957).
Roberson, B. S., and J. H. Schwab: Biochim. biophvs. Acta 44, 436 (1960).
Roberts, R. B., P. H. Abelson, D. B. Cowie, E. I. Bolton and R. J. Britten: Puhl. Carneg. Instn. No. 607 (1955).
Rondle, C. J. M., and W. T. C. Morgan: Biochem. J. 61, 586 (1955).
Salton, M. R. J., and R. W. Horne: Biochim. biophys. Acta 7, 177 (1951).
Salton, M. R. J.: J. gen. Microbiol. 9, 512 (1953a);
Biochim. biophys. Acta 10, 512 (1953b).
Salton, M. R. J., and R. C. Williams: Biochim. biophys. Acta 14, 455 (1954).
Salton, M. R. J.: Bacterial anatomy, p. 81 London: Cambridge Univ. Press (1956a);
Biochim. biophys. Acta 22, 495 (1956b);
Bact. Rev. 21,82 (1957a);
Nature (Lond.) 180, 338 (1957b);
J. gen. Microbiol. 18, 481 (1958);
Biochim. biophys. Acta 34, 308 (1959).
Salton, M. R. J., and J. M. Ghuysen: Biochim. biophys. Acta 36, 552 (1959); 45, 355 (1960).
Salton, M. R. J.: Biochim. biophys. Acta 45, 364 (1960b);
In The Bacteria 97. New York: Academic Press (1960a).
Sanger, F.: Biochem. J. 39, 507 (1945).
Seifter, S., S. Dayton, B. Novic and E. Muntwyler: Arch. Biochem. 25, 191 (1950).
Shockman, G. D., J. J. Kolb and G. Toennies: Biochim. biophys. Acta 24, 203 (1957).
Snell, E. E., N. S. Radin and M. Ikawa: J. biol. Chem. 217, 803 (1955).
Steele, B. F., H. E. Sauberlich, M. S. Reynolds and C. A. Baumann: J. biol. Chem. 177, 533 (1949).
Strange, R. E., and J. F. Powell: Biochem. J. 58, 80 (1954).
Strange, R. E.: Biochem. J. 64, 23p (1956).
Strange, R. E., and F. A. Dark: Nature (Lond.) 177, 186 (1956);
J. gen. Microbiol. 16, 236 (1957); 17, 525 (1957).
Strange, R. E., and L. H. Kent: Biochem. J. 71, 333 (1959).
Strange, R. E.: Nature (Lond.) 187, 38 (1960).
Strominger, J. L.: J. biol. Chem. 234, 1520 (1959).
Stumpf, P. K., D. E. Green and F. W. Smith: J. Bact. 51, 487 (1946).
Swallow, D. L., J. M. Lockhorst and E. P. Abraham: Biochem. J. 70, 359 (1958).
Swallow, D. L., and E. P. Abraham: Biochem. J. 70, 364 (1958).
Thorne, C. B.: Bacterial anatomy (E. T. C. Spooner, B. A. D. Stocker, eds) p. 68. London and New York: Cambridge Univ. Press 1956.
Trevelyan, W. E., D. P. Procter and J. S. Harrison: Nature (Lond.) 166, 444 (1950).
Warren, G. H., J. Gray and P. Bartell: J. Bact. 70, 614 (1955).
Weibull, C: J. Bact. 66, 688 (1953).
Weibull, C, and L. Bergström: Biochim. biophys. Acta 30, 340 (1958).
Weidel, W.: Z. Naturforsch. 6b, 251 (1951).
Weidel, W., u. J. Primosigh: Z. Naturforsch. 12b, 441 (1957);
J. gen. Microbiol. 18, 513 (1958).
Weidel, W., H. Frank and H. H. Martin: J. gen. Microbiol. 22, 158 (1960).
Welsch, M.: J. gen. Microbiol. 18, 491 (1958).
Work, E.: Biochem. J. 49, 17 (1951).
Work, E., and D. L. Dewey: J. gen. Microbiol. 9, 394 (1953).
Work, E.: Nature (Lond.) 179, 841 (1957).
Zilliken, F.: Angew. Chem. 71, 654 (1959a);
Fed. Proc. 18, 966 (1959b).
Rights and permissions
Copyright information
© 1963 Springer-Verlag oHG. Berlin · Göttingen · Heidelberg
About this chapter
Cite this chapter
Zilliken, F., Lambert, R. (1963). Isolierung und Analyse von Bakterienzellwänden. In: Modern Methods of Plant Analysis / Moderne Methoden der Pflanzenanalyse. Modern Methods of Plant Analysis / Moderne Methoden der Pflanzenanalyse, vol 6. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-94878-7_14
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-94878-7_14
Publisher Name: Springer, Berlin, Heidelberg
Print ISBN: 978-3-642-94879-4
Online ISBN: 978-3-642-94878-7
eBook Packages: Springer Book Archive