Zusammenfassung
Die individuelle Entscheidungsfreiheit zur Vornahme oder Duldung sexueller Handlungen erscheint dem Gesetzgeber in bestimmten aufgrund staatlicher Macht begründeten Verwahrungs- und Abhängigkeitsverhältnissen als derart schutzwürdig, dass er Beeinträchtigungen mit § 174a Abs. 1 und § 174b StGB strafrechtlich sanktioniert:
-
§ 174a Abs. 1 StGB soll Gefangene oder auf behördliche Anordnung Verwahrte vor sexuellen Handlungen seitens derjenigen Personen schützen, denen sie zur Erziehung, Ausbildung, Beaufsichtigung oder Betreuung anvertraut sind.
-
§ 174b StGB richtet sich an Amtsträger, die zur Mitwirkung an einem Strafverfahren oder an einem Verfahren zur Anordnung einer freiheitsentziehenden Maßregel der Besserung und Sicherung bzw. einer behördlichen Verwahrung berufen sind und die unter Missbrauch der durch das jeweilige Verfahren begründeten Abhängigkeit sexuelle Handlungen an demjenigen vornehmen, gegen den das Verfahren gerichtet ist bzw. an sich von dem anderen vornehmen lassen.
This is a preview of subscription content, log in via an institution.
Buying options
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Learn about institutional subscriptionsNotes
- 1.
Perron/Eisele in: Schönke und Schröder 2010, § 174b Rdn. 2; s. auch Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 213.
- 2.
Dazu oben Kap. 2.3.6.
- 3.
Laubenthal 2002, S. 360.
- 4.
BGH, NStZ-RR 2000, S. 354.
- 5.
BT-Drs. 6/3521, S. 25; BGH, NStZ-RR 2000, S. 354; OLG München, NStZ 2011, S. 466; Fischer, 2012, § 174a Rdn. 2; Gössel, 2005, S. 94; Lackner/Kühl, 2011, § 174a Rdn. 1; Laubenthal, 2002, S. 360; ders. 2007, S. 670; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174a Rdn. 1; einschränkend Hörnle in: LK-StGB 2009, § 174a Rdn. 2 ff.; Maurach/Schroeder/Maiwald 2009, S. 213; Renzikowski in: MK-StGB, 2012, § 174 Rdn. 2; anders Frommel, in: NK-StGB, 2010, § 174a Rdn. 6 (Gleichbehandlung der untergebrachten Personen).
- 6.
Fischer 2012, § 174a Rdn. 2; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174a Rdn. 1; s. auch Wolters in: SK-StGB, 2010, § 174a Rdn. 2 (allerdings als vorrangiger Gesetzeszweck).
- 7.
Zu Formen sexueller Handlungen siehe Kap. 2.5.3.
- 8.
Wolters in: SK-StGB, 2010, § 174a Rdn. 10.
- 9.
Fischer 2012, § 174a Rdn. 14.
- 10.
Eser in: Schönke/Schröder, 2010, § 120 Rdn. 3; Lackner/Kühl, 2011, § 120 Rdn. 3; Laubenthal, 2002, S. 361; Renzikowski in: MK-StGB, 2012, § 174a Rdn. 10.
- 11.
Siehe auch Fischer, 2012, § 174a Rdn. 4; Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174a Rdn. 9; Renzikowski in: MK-StGB, 2012, § 174a Rdn. 10.
- 12.
Siehe auch Renzikowski in: MK-StGB, 2012, § 174a Rdn. 10.
- 13.
Maurach/Schroeder/ Maiwald, 2009, S. 214.
- 14.
Eser in: Schönke/Schröder, 2010, § 120 Rdn. 6; Laubenthal, 2007, S. 661.
- 15.
Helm 2010, S. 73.
- 16.
Laubenthal 2011a, S. 323 f.
- 17.
Fischer, 2012, § 174a Rdn. 4; Gössel, 2005, S. 95; Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174a Rdn. 10; Laubenthal, 2002, S. 361 f.; Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 214; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174a Rdn. 4; Renzikowski in: MK-StGB, 2012, § 174a Rdn. 10; Wolters in: SK-StGB, 2010, § 174a Rdn. 3.
- 18.
So auch Hörnle in: LK-StGB 2009, § 174a Rdn. 10.
- 19.
Dazu unten Kap. 5.2.1.1 (2).
- 20.
Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174a Rdn. 5.
- 21.
BT-Drs. 6/3521, S. 25.
- 22.
Hörnle in: LK-StGB 2009, § 174a Rdn. 15.
- 23.
Dazu unten Kap. 4.2.
- 24.
Fischer, 2012, § 174a Rdn. 5; Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174a Rdn. 15; Laubenthal, 2002, S. 363; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174a Rdn. 5.
- 25.
Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174a Rdn. 13.
- 26.
Lackner/Kühl, 2011, § 174a Rdn. 6; Laubenthal, 2002, S. 363; a. A. Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174a Rdn. 15.
- 27.
BGH, StrVert 1999, S. 370; OLG München, NStZ 2011, S. 465; Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174a Rdn. 17; Laubenthal, 2002, S. 364; Renzikowski in: MK-StGB, 2012, § 174a Rdn. 13.
- 28.
BGHSt. 33, S. 345; BGHSt. 41, S. 139.
- 29.
BGH, NJW 1983, S. 404.
- 30.
OLG München, NStZ 2011, S. 465.
- 31.
Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174a Rdn. 18.
- 32.
Laubenthal, 2002, S. 364; ders., 2007, S. 671; a. A. Fischer, 2012, § 174a Rdn. 6.
- 33.
A.A. BGH, NJW 1983, S. 404.
- 34.
BGH, NStZ 1993, S. 223.
- 35.
Abgedruckt bei Calliess/Müller-Dietz, 2008, Anhang 4.
- 36.
Laubenthal, 2011a, S. 95.
- 37.
Siehe unten Kap. 5.2.1.2 (2).
- 38.
BGHSt. 28, S. 367; BGH, NStZ 1991, S. 82; Lackner/Kühl, 2011, § 174 Rdn. 9.
- 39.
BT-Drs. 6/3521, S. 26.
- 40.
BGHSt. 28, S. 366 f.
- 41.
Lackner/Kühl, 2011, § 174a Rdn. 4; Laubenthal, 2002, S. 366; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174a Rdn. 6.
- 42.
BGHSt. 2, S. 93; OLG München, NStZ 2011, S. 466; Fischer, 2012, § 174a Rdn. 10; Hörnle in: LK-StGB 2009, § 174a Rdn. 29; Laubenthal, 2007, S. 670; Rezikowski in: MK-StGB, 2012, § 174a Rdn. 17; Wolters in: SK-StGB, 2010, § 174a Rdn. 5.
- 43.
BT-Drs. 6/3521, S. 26; Lackner/Kühl, 2011, § 174a Rdn. 4; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174a Rdn. 6.
- 44.
BGH, NStZ 1999, S. 349; BGH, StrVert 1999, S. 370.
- 45.
Hörnle in: LK-StGB 2009, § 174a Rdn. 29.
- 46.
BGH, StrVert 1999, S. 371.
- 47.
Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174a Rdn. 30; Laubenthal, 2002, S. 366; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174a Rdn. 6; a. A. Fischer, 2012, § 174a Rdn. 10; Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 215; Renzikowski in: MK-StGB, 2012, § 174 Rdn. 17.
- 48.
Siehe auch: Fischer, 2012, § 174a Rdn. 10.
- 49.
BGH, NStZ 1999 S. 349.
- 50.
BT-Drs. 6/3521, S. 28; Fischer, 2012, § 174b Rdn. 2; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174b Rdn. 1; enger dagegen Frommel in: NK-StGB, 2010, § 174b Rdn. 4; Hörnle in LK-StGB, 2009, § 174b Rdn. 2; Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 213; Sick/Rezikowski, 2006, S. 610; Wolters in: SK-StGB, 2010, § 174b Rdn. 2.
- 51.
Zu Formen sexueller Handlungen s. Kap. 2.5.3.
- 52.
Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174b Rdn. 10.
- 53.
Wolters in: SK-StGB 2010, § 176b Rdn. 12.
- 54.
Frommel in: NK-StGB, 2010, § 174b Rdn. 10; Perron/ in: Schönke/Schröder, 2010, § 174b Rdn. 9.
- 55.
Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 213; Renzikowski in: MK-StGB, 2012, § 174b Rdn. 8.
- 56.
Deckers in: AnwK-StGB, 2011, § 174b Rdn. 5; Fischer, 2012, § 174b Rdn. 3; Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174b Rdn. 12; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174b Rdn. 3; Wolters in: SK-StGB, 2010, § 174b Rdn. 3.
- 57.
Laubenthal 2011, S. 9.
- 58.
So auch Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 213; Renzikowski in: MK-StGB, 2012, § 174b Rdn. 8; a. A. Fischer, 2012, § 174b Rdn. 3; Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174b Rdn. 4; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174b Rdn. 4; Wolters in: SK-StGB, 2010, § 174b Rdn. 4; s. ferner Frommel in: NK-StGB, 2010, § 174b Rdn. 5.
- 59.
A.A. Hörnle in: LK-StGB 2009, § 174b Rdn. 5.
- 60.
Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174b Rdn. 9; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174b Rdn. 5; Wolters in: SK-StGB, 2010, § 174b Rdn. 5.
- 61.
Dazu oben Kap. 4.1.1.1.
- 62.
Gössel, 2005, S. 100; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174b Rdn. 10.
- 63.
Hörnle in: LK-StGB 2009, § 174b Rdn. 6.
- 64.
OLG Saarbrücken, BLUTALKOHOL 1995, S. 302 f.
- 65.
OLG Saarbrücken, BLUTALKOHOL 1995, S. 303.
- 66.
Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174b Rdn. 10; Renzikowski in: MK-StGB, 2012, § 174b Rdn. 13; a. A. Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174b Rdn. 7.
- 67.
Fischer, 2012, § 174b Rdn. 3; Frommel in: NK-StGB, 2010, Rdn. 11; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174b Rdn. 10; Renzikowski in: MK-StGB, 2012, § 174b Rdn. 13; Wolters in: SK-StGB, 2010, § 174b Rdn. 12; a. A. Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174b Rdn. 8.
- 68.
BGH, NStZ 1995, S. 222.
- 69.
Dazu oben Kap. 4.1.2.
- 70.
BGHSt. 28, S. 367.
- 71.
Wolters in: SK-StGB, 2010, § 174b Rdn. 8.
- 72.
Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 174b Rdn. 7.
- 73.
Wolters in: SK-StGB 2010, § 174b Rdn. 9.
- 74.
Amelung 1982, S. 517.
- 75.
Fischer, 2012, § 174b Rdn. 4; Hörnle in: LK-StGB, 2009, § 174b Rdn. 17; Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 216; Wolters in: SK-StGB, 2010, § 174b, Rdn. 9; s. auch Renzikowski in: MK-StGB, 2012, § 174b Rdn. 15.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Rights and permissions
Copyright information
© 2012 Springer-Verlag Berlin Heidelberg
About this chapter
Cite this chapter
Laubenthal, K. (2012). Missbrauch institutioneller Abhängigkeit. In: Handbuch Sexualstraftaten. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-25556-4_4
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-25556-4_4
Published:
Publisher Name: Springer, Berlin, Heidelberg
Print ISBN: 978-3-642-25555-7
Online ISBN: 978-3-642-25556-4
eBook Packages: Humanities, Social Science (German Language)