Zusammenfassung
»In Václav Vorlíčeks Kinderfilmen herrscht ein endloser Prager Frühling, ein Refugium anarchischer Freiheit inmitten der Gegenwart«. Der Regisseur der Drei Haselnüsse für Aschenbrödel / Tři oříšky pro Popelku wird hoch gelobt im Einführungstext des Sonderdrucks der Kinder- und Jugendfilm Korrespondenz (KJK) mit dem Titel »Aberwitzige Märchenwelten. Václav Vorlíček und der tschechische Kinderfilm«. Das nächste Kapitel ist überschrieben mit »Wundervolles Kinderfilmland Tschechoslowakei«.
This is a preview of subscription content, access via your institution.
Buying options
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Quellen und Literatur
1 Primärquellen
Drda, Jan: Tschechische Märchen. Praha: Albatros 1985.
Erben, Karel Jaromír: České Pohádky. Praha: Melantrich 1949.
Horák, Jiří: Tschechische Volksmärchen. Erzählt von Jiří Horák. Illustriert von Jiří Trnka. Praha: Artia 1971.
Jech, Jaromír (Hrsg.): Tschechische Volksmärchen. Berlin: Rütten & Loening 1984.
Němcová, Božena: Der König der Zeit. Slowakische Märchen. Bratislava: Mladé letá 1978.
Němcová, Božena: Das goldene Spinnrad und andere tschechische und slowakische Märchen. Leipzig [u. a.]: Gustav Kiepenheuer 1981.
Sirovátka, Oldřich (Hrsg.): Tschechische Volksmärchen. München: Diederichs 1985.
Werich, Jan: Fimfarum. Märchen für Erwachsene. Praha: Artia 1961.
1.1 Analysierte Märchenfilme
Der Prinz und der Abendstern / Princ a Večernice (R. Václav Vorlíček, ČSSR 1979).
Die Prinzessin mit dem goldenen Stern / Princezna se zlatou hvězdou (R. Martin Frič, ČSR 1959).
Die stolze Prinzessin / Pyšná princezna (R. Bořivoj Zeman, ČSR 1952).
Die wahnsinnig traurige Prinzessin / Šíleně smutná princezna (R. Bořivoj Zeman, ČSSR 1968).
Drei Haselnüsse für Aschenbrödel / Tři oříšky pro Popelku (R. Václav Vorlíček, ČSSR/DDR 1973).
Es war einmal ein König / Byl jednou jeden král (R. Bořivoj Zeman, ČSR 1954).
Mit dem Teufel ist nicht gut spaßen / S čerty nejsou žerty (R. Hynek Bočan, ČSSR 1984).
Vom tapferen Schmied / O statečném kováři (R. Petr Švédas, ČSSR 1983).
1.2 Weitere genannte Märchenfilme
[Aschenbrödel] / Popelka (R. Josef Kokeisl, ČSR 1929).
[Aschenbrödel] / Popelka (R. Vlasta Janečková, ČSSR 1969).
Das Mädchen auf dem Besenstiel / Dívka na koštěti (R. Václav Vorlíček, ČSSR 1972).
Das Märchen vom Bären Ondřej / O medvědu Ondřejovi (R. Jaroslav Mach, ČSR 1959).
Das neunte Herz / Devaté srdce (R. Juraj Herz, ČSSR 1978).
Der dritte Prinz / Třetí princ (R. Antonín Moskalyk, ČSSR 1982).
Der falsche Prinz / Labakan (R. Václav Krška, ČSR/BUL 1956).
Der falsche Prinz / Falešný princ (R. Dušan Rapoš, ČSSR/BRD 1985).
Der große und der kleine Klaus / Mikola a Mikolko (R. Dušan Trančík, ČSSR/BRD 1987).
Der Salzprinz / Sůl nad zlato (R. Martin Hollý, ČSSR/BRD 1983).
Die drei goldenen Haare des Sonnenkönigs / Plavčík a Vratko (R. Martin Ťapák, ČSSR/BRD 1981).
[Die drei goldenen Haare des Vater Allwissend] / Tři zlaté vlasy děda Vševěda (R. Ján Valášek, ČSSR 1963).
[Die drei goldenen Haare des Vater Allwissend] / Tři zlaté vlasy děda Vševěda (R. Aleš Kisil/Josef Krofta, ČR 1999).
Die Großmutter / Babička (R. František Čáp, Protektorat Böhmen und Mähren 1940).
Die Großmutter / Babička (R. Antonín Moskalyk, ČSSR 1971).
Die kleine Meerjungfrau / Malá mořská víla (R. Karel Kachyňa, ČSSR 1976).
Die Laterne / Lucerna (R. Karel Lamač, ČSR 1925).
Die Laterne / Lucerna (R. Karel Lamač, ČSR 1938).
Die Laterne / Lucerna (R. Jiří Bělka, ČSSR 1960).
Die Laterne / Lucerna (R. František Filip, ČSSR 1967).
Die Prinzessin und der fliegende Schuster / O princezně Jasněnce a létajícím ševci (R. Zděnek Troška, ČSSR 1987).
Die Schöne und das Ungeheuer / Panna a netvor (R. Juraj Herz, ČSSR 1978).
[Die Zauberblume] / O zázračném květu (R. Hans Otto Löwenstein, ČSR 1922).
Frau Holle / Perinbaba (R. Juraj Jakubisko, ČSSR/BRD/A 1985).
Gevatter Tod / Dařbuján a Pandrhola (R. Martin Frič, ČSR 1959).
Hänsel und Gretel / Perníková chaloupka (R. Josef Kokeisl, ČSR 1927).
Hänsel und Gretel / Perníková chaloupka (R. Oldřich Kmínek, ČSR 1933).
Kašpárek a Budulínek (R. Josef Kokeisl, ČSR 1927).
Kašpárek kouzelníkem (R. Josef Kokeisl, ČSR 1927).
Knüppel aus dem Sack / Obušku, z pytle ven! (R. Jaromír Pleskot, ČSR 1955).
König Drosselbart / Král Drozdia Brada (R. Miroslav Luther, ČSSR/BRD 1984).
Legende von der Liebe / Legenda o lásce (R. Václav Krška, ČSR/BUL 1956).
Pan Tau (R. Jindřich Polák, ČSSR 1966).
Prinz Bajaja / Princ Bajaja (R. Antonín Kachlík, ČSSR 1971).
Radúz und Mahulena / Radúz a Mahulena (R. Petr Weigl, ČSSR 1969/70).
Rotkäppchen / Červená Karkulka (R. Svatopluk Innemann, ČSR 1920).
Rusalka / Rusalka (R. Václav Kašlík, ČSSR 1962).
Rusalka / Rusalka (R. Petr Weigl, ČSSR 1977).
[Schneeröschen] / Sněhová Růženka (R. Hans Otto Löwenstein, ČSR 1922).
[Schneewittchen und die sieben Zwerge] / Sněhulka a sedm trpaslíků (R. Hans Otto Löwenstein, ČSR 1922).
Schneewittchen / Sněhurka a sedm trpaslíků (R. Oldřich Kmínek, ČSR 1933).
[Spiele mit dem Teufel] / Hratky s čertem (R. Josef Mach, ČSR 1956).
Strakonický dudák (R. Karel Steklý, ČSR 1955).
Švanda dudák (R. Svatopluk Innemann, ČSR 1937).
Verschenktes Glück / Tři veteráni (R. Oldřich Lipskýs, ČSSR 1984, BRD: Die Prinzessin mit der langen Nase).
[Vom goldenen Farnkraut] / Zlaté kapradí (R. Jiří Weiss, ČSSR 1963).
[Vom goldenen Farnkraut] / Zlaté kapradí (R. Věra Jordánová, ČSSR 1984).
Wenn der Kater kommt / Až přijde kocour (R. Vojtěch Jasný, ČSSR 1963).
[Wie Franta das fürchten lernte] / Jak se Franta naučil bát (R. Jaroslav Mach, ČSR 1959).
Wie Honza beinahe König geworden wäre / Honza málem králem (R. Bořivoj Zeman, ČSSR 1977).
Wie man Dornröschen wachküsst / Jak se budí princezny (R. Václav Vorlíček, ČSSR/DDR 1977).
Wie soll man Dr. Mráček ertränken? Oder Das Ende der Wassermänner in Böhmen / Jak utopit doktora Mráčka aneb Konec vodníků v Čechách (R. Václav Vorlíček, ČSSR 1974).
1.3 Weitere genannte Filme
Der Kaiser und sein Bäcker / Císařův pekař – Pekařův císař (R. Martin Frič, ČSR 1951).
Fanfan, der Husar / Fanfan la Tulipe (R. Christian-Jaque, F 1952).
Der Leichenverbrenner / Spalovač mrtvol (R. Juraj Herz, ČSSR 1968).
2 Sekundärquellen
Bartošek, Luboš: Náš film. Kapitoly z dějin (1896–1945). Praha: Mladá fronta 1985.
Benešová, Marie: Der Kinderfilm in der ČSSR. In: Häntzsche, Hellmuth (Hrsg.): ...und ich grüße die Schwalben. Der Kinderfilm in sozialistischen europäischen Ländern. Berlin: Henschel 1985, 141–217.
Benešová, Marie: Der Flug der Phantasie. In: Berger, Eberhard/Giera, Joachim: 77 Märchenfilme. Ein Filmführer für jung und alt. Berlin: Henschel 1990, 267–350.
Chaloupka, Otakar: K některým souvislostem klasické a tzv. moderní české pohádky. In: Česká literatura 20 (1972), H. 4, 311–326.
Gromovová, Marie: Fantazie nebo ideologie? České pohádkové filmy 70. a 80. let. In: Bílek, Petr A./Činátlová, Blanka (Hrsg.): Tesilová kavalérie. Popkulturní obrazy normalizace. Příbram: Pistorius & Olšanská 2010, 116–123.
Hulík, Štěpán: Kinematografie zapomění. Počátky normalizace ve Filmovém studiu Barrandov (1968–1973). Praha: Academia 2011.
Kinder- und Jugendfilm Korrespondenz (Hrsg.): Aberwitzige Märchenwelten. Václav Vorlíček und der tschechische Kinderfilm. München: Eigenverlag 2001.
Kothenschulte, Daniel: Wie man Prinzessinnen wachküsst. Die Verwandlung als Prinzip. Das phantastische Kino des Václav Vorlíček. In: Kinder- und Jugendfilm Korrespondenz 2001, 3–8.
Langer, Gudrun: Das Märchen in der tschechischen Literatur von 1790 bis 1860. Studien zur Entwicklungsgeschichte des Märchens als literarischer Gattung. Gießen: Schmitz 1979.
Lindner, Bernt: Wundervolles Kinderfilmland Tschechoslowakei. In: Kinder- und Jugendfilm Korrespondenz 2001, 9–11.
Liptay, Fabienne: WunderWelten. Märchen im Film. Remscheid: Gardez! 2004.
Loupur, Jaroslav. K. J. Erben ve filmu, 04.02.2016 (http://www.filmovyprehled.cz/cs/revue/detail/k-j-erben-ve-filmu, Zugriff: 10.05.2017).
Národní filmový archiv (Hrsg.): Ceský hraný film. Czech feature film. I. 1898–1930. Praha: Národni filmový archiv 1995.
Národní filmový archiv (Hrsg.): Ceský hraný film. Czech feature film. II. 1930–1945. Praha: Národni filmový archiv 1998.
Národní filmový archiv (Hrsg.): Český hraný film. Czech feature film. III. 1945–1960. Praha: Národni filmový archiv 2001.
Národní filmový archiv (Hrsg.): Česky hraný film. Czech feature film. IV. 1961–1970. Praha: Národní filmový archiv 2004.
Národní filmový archiv (Hrsg.): Ceský hraný film. Czech feature film. V. 1971–1980. Praha: Národní filmový archiv 2007.
Národní filmový archiv (Hrsg.): Český hraný film. Czech feature film. VI. 1981–1993. Praha: Národní filmový archiv 2010.
Nationales Literaturarchiv Prag/Památník národního písemnictví: Nachlass František Pavlíček (eingesehen von Steffen Retzlaff am 13.04.2015).
Retzlaff, Steffen: Erzähltyp, Märchenmotiv und Märchenfilm in der tschechischen Rezeption am Beispiel von »Tři oříšky pro Popelku« / »Drei Haselnüsse für Aschenbrödel«. Masterarbeit. TU Dresden, 09.03.2012.
Schmitt, Christoph: Adaptionen klassischer Märchen im Kinder- und Familienfernsehen. Eine volkskundlich-filmwissenschaftliche Dokumentation und genrespezifische Analyse der in den achtziger Jahren von den westdeutschen Fernsehanstalten gesendeten Märchenadaptionen mit einer Statistik aller Ausstrahlungen seit 1954. Frankfurt am Main: Haag und Herchen 1993.
Šidláková, Jitka: Filmová pohádka. In: Bilík, Petr/Ptáček, Luboš (Hrsg.): Panorama ceského filmu. Olomouc: Rubico 2000, 333–351.
Skopal, Pavel (Hrsg.): Tři oříšky pro Popelku. Praha: Národní filmový archiv 2016.
Skupa, Lukáš: Film pro děti mezi vědou, uměním a průmyslem. Počátky dětského žánru v české kinematografii 1945–1955. Magisterarbeit. Masarykova univerzita Brno 2009 (http://is.muni.cz/th/128191/ff_m/MGR.pdf, Zugriff: 10.05.2017).
Srubar Helena: Ambivalenzen des Populären. Pan Tau und Co. in Ost und West. Konstanz: UVK 2008.
Staatliche Schlösser, Burgen und Gärten Sachsen (Hrsg.): 3 Haselnüsse für Aschenbrödel. Die Winterausstellung zum Kultfilm. Dresden: Sandstein 2015.
Strobel, Hans (Hrsg.): Der Kinderfilm in der Tschechoslowakei. München: Kinder- und Jugendfilm Korrespondenz 1982.
Tippner, Anja: Drei Haselnüsse für Aschenbrödel und der Märchenfilm. Vorlesung im Rahmen der Ringvorlesung Film-Klassiker am 20.12.2005. Universität Kiel, 2005 (http://www.literaturwissenschaft-online.uni-kiel.de/veranstaltungen/ringvorlesungen/filmklassiker.asp, Zugriff: 01.03.2017).
Zelenková, Bohumila: Gespräch, geführt mit Steffen Retzlaff. Prag, 07.01.2011.
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2017 Springer-Verlag GmbH Deutschland, ein Teil von Springer Nature
About this chapter
Cite this chapter
Retzlaff, S. (2017). Der tschechoslowakische Märchenspielfilm (1920–1989). In: Dettmar, U., Pecher, C.M., Schlesinger, R. (eds) Märchen im Medienwechsel. J.B. Metzler, Stuttgart. https://doi.org/10.1007/978-3-476-04593-5_10
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-476-04593-5_10
Publisher Name: J.B. Metzler, Stuttgart
Print ISBN: 978-3-476-04592-8
Online ISBN: 978-3-476-04593-5
eBook Packages: J.B. Metzler Humanities (German Language)