Abstract
The last decades of the fifteenth century and a great part of the sixteenth represent the age of the great transoceanic navigations and of the consequent new geographic knowledge. From the discovery of America (Columbus) to the great circumnavigation of the world (Magellan) , the great enterprises of the navigators confirmed the sphericity of the Earth, while the measurements of the meridian carried out on the ground updated the measure of its size. We shall deal with the obtained results by considering the works of the authors who both suggested and affected, and narrated the fundamental enterprises.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Notes
- 1.
Voltaire: Dictionnaire Philosophique Portatif (London, 1764), pp. 63–64: Aussi St. Augustin traite l’idée des Antipodes, d’absurdité; & Lactance dit expressément: Y a-t’il des gens assez fous pour croire qu’il y ait des hommes dont la tête soit plus basse que les pieds? Saint Chrysostôme s’écrie dans sa quatorzieme homélie, Où sont ceux qui prétendent que les cieux sont mobiles, & que leur forme est circulaires? Lactance dit encore, au Liv. III. de ses institutions; Je pourrais vous prouver par beaucoup d’arguments, qu’il est impossible que le ciel entoure la terre. L’Auteur du Spectacle de la Nature pourra dire à Monsieur le Chevalier tant qu’il voudra, que Lactance & saint Chrysostôme étaient de grands philosophes, on lui répondra qu’ils étaient de grands Saints, & qu’il n’est point du tout nécessaire pour être un Saint, d’être un bon astronome. On croira qu’ils sont au Ciel, mais on avouera qu’on ne sait pas dans quelle partie du Ciel précisément (Eng. trans. The philosophical Dictionary (London, 1802), pp. 190–191.
- 2.
Aristotle: On the Heavens, op. cit., II, 14, III (Eng. trans. J. L. Stocks) .
- 3.
Seneca: Naturales Quaestiones, I, pref. 13: Quantum enim est, quod ab ultimis littoribus Hispaniae usque ad Indos iacet? Paucissimorum dierum spatium, si nauem suus uentus impleuit. (Eng. trans. John Clarke).
- 4.
Seneca: Medea, 375–379: Uenient annis saecula seris, /quibus Oceanus uincula rerum/laxet et ingens pateat tellus/Tethysque nouos detegat orbes/nec sit terris ultima Thule” (Eng. trans. Frank Justus Miller).
- 5.
Cesare De Lollis: Cristoforo Colombo nella leggenda e nella storia, 3rd ed. (Treves 1923) (our Eng. trans.)
- 6.
Roger Bacon: Opus Maius: Quapropter concludit haec loca esse propinquiora, et ideo oportet quod mare sit parvum inter ea. Non igitur mare cooperiet tres quartas terrae, ut aestimatur (Eng. trans. H. M. Howe).
- 7.
See, for instance, Marco Polo: The Travels, trans. Ronald Latham (New York: Penguin, 1958).
- 8.
See: The Travels of Sir John Mandeville: The version of the Cotton Manuscript in modern spelling (New York: Macmillan, 1900).
- 9.
The Travels of Sir John Mandeville, op. cit. p. 120.
- 10.
W. G. L. Randles: De la terre plate, op. cit., Chap. I, p. 6.
- 11.
The Travels of Sir John Mandeville, op. cit. p. 122.
- 12.
Ibidem, p. 123.
- 13.
See Johannes Keuning : “The History of Geographical Map Projections until 1600”, Imago Mundi, vol. XII (1955), p. 15.
- 14.
On this, see W. G. L. Randles: The Evaluation of Columbus’ ‘India’ Project by Portuguese and Spanish Cosmographers in the Light of the Geographical Science of the Period”, Imago Mundi, vol. 42 (1990) pp. 50–64.
- 15.
See: Edmond Buron , ed.: Ymago Mundi de Pierre D’Ailly cardinal de Cambrai et chancelier de l’Université de Paris (Paris, Maisonneuve Freres, 1930). There is also a partial English translation by Edward Grant in A Source Book in Medieval Science, op. cit., pp. 630–639.
- 16.
Aeneas Sylvius Piccolomini: Historia rerum ubique gestarum (Venice 1477).
- 17.
See: Lous Salembier: “Pierre D’Ailly et la découverte de l’Amerique”, Revue d’histoire de l’Église de France, tome 3, n° 16 (1912?, pp. 377–396; see also E. Buron , Ymago Mundi de Pierre D’Ailly, op. cit., p. 27.
- 18.
L. Salembier, loc. cit. p. 386. Buron’s comment is even more caustic; see E. Buron, ed.: Ymago Mundi, op. cit., p. 152, footnote 3; a English translation of this is found in E. Grant, Source Book in Medieval Science, op. cit. p. 630.
- 19.
Edward Grant, A Source Book in Medieval Science, op. cit. p. 635.
- 20.
There is a recent critical edition of the part regarding Asia; see Enea Silvio Piccolomini, Papa Pio II, Asia, Nicola Casella , ed. (Bellinzona: Edizioni Casagrande, 2004).
- 21.
See W. G. L. Randles, De la terre plate, op. cit., p. 38.
- 22.
See W. G. L. Randles, De la terre plate, op. cit., pp. 43–53.
- 23.
Joannis Fernelii Ambianatis (Jean Fernel): Cosmotheoria, libros duos complexa-Parisiis (Paris: in aedibus Simonis Colinaei, 1528).
- 24.
Joannis Fernelii Ambianatis (Jean Fernel): Cosmotheoria, I, cap. I, 6: Probant in primis philosophi omnes, Aristoteles praesertim secundo coeli idque rationibus quae maxime naturales sunt, terrae faciem habitatam, una cum aquae connexo, superficiem unicam, eamque convexam efficiere, cuius et universi idem sit centrum. Quum igitur perspicuum sit tum eruditorum virorum monimentis, tum fideli navigantium testimonio, mare ipsum innumeris insulis, plurimisque syrtibus passim cospersum esse, quaedam fere cum mari convexum retinent, consentaneum est et ea loca non minus ab universi centro removeri, quam hanc habitatam terrae faciem (our Eng. trans.).
- 25.
Joannis Fernelii Ambianatis (Jean Fernel): Cosmotheoria I, cap. I, 7: Proinde existimandum est, terram globi cuiusquam lignei speciem habere, in quo concavitates plurimae sunt, quibus aqua recepi possit (our Eng. trans.).
- 26.
P. Duhem: Les origines de la Statique, tome II, 1906, p. 348.
- 27.
The triquetrum was the medieval name of an astronomical instrument used for determining the altitude of heavenly bodies (already known to Ptolemy).
- 28.
Jean-Baptiste Delambre: Historie de l’Astronomie du Moyen Âge (Paris, 1819), p. 383.
- 29.
Ibidem, p. 385.
- 30.
See Simone Mammola : Il problema della grandezza della terra e dell’acqua, negli scritti di Alessandro Piccolomini, Antonio Braga e G. B. Benedetti e la progressiva dissoluzione della cosmologia delle sfere elementari nel secondo ’500, Preprint 459, Max Planck Institute for the History of Science, 2014.
- 31.
S. Mammola: Il problema della grandezza, op. cit., p. 29 (our trans.).
- 32.
Nicolai Copernici Torinensis (Nicolaus Copernicus): De Revolutionibus orbium coelestium, Libri VI (Nurimberg: apud Joh. Petreius, 1543).
- 33.
Nicolai Copernici Torinensis (Nicolaus Copernicus): De Revolutionibus: Quòd terra quoque sphaerica sit. Cap. II. Terram quoque globosam esse, quoniam ab omni parte centro suo innititur. Tametsi absolutus orbis non statim videatur, in tanta montium excelsitate, descensuque vallium, quae tamen universam terrae rotunditatem minime variant. Quod ita manifestum est. Nam ad Septentrionem undequaque commeantibus, vertex ille diurnae revolutionis paulatim attollitur, altero tantundem ex adverso subeunte, pluresque stellae circum Septentriones videntur non occidere, & in Austro quaedam amplius non oriri. Ita Canopum non cernit Italia, Ægypto patentem. Et Italia postremam fluvii stellam videt, quam regio nostra plagæ rigentioris ignorat. E contrario in Austrum transeuntibus attolluntur illa, residentibus iis, quæ nobis excelsa sunt. Interea & ipsæ polorum inclinationes ad emensa terrarum spacia eandem ubique rationem habent, quod in nulla alia quàm sphærica figura contingit. Unde manifestum est, terram quoque verticibus includi, et propter hoc globosam esse. Adde etiam, quòd defectus Solis et Lunæ vespertinos Orientis incolae non sentiunt: neque matutinos ad occasum habitantes: Medios autem, illi quidem tardius, hi vero citius vident. Eidem quoque formæ aquas inniti à navigantibus depræhenditur: quoniam quæ è navi terra non cernitur, ex summitate mali plerumque spectatur. At vicissim si quid in summitate mali fulgens adhibeatur, a terra promoto navigio, paulatim descendere videtur in littore manentibus, donec postremo quasi occiduum occultetur. Constat etiam aquas sua natura fluentes, inferiora semper petere, eadem quæ terra, nec à littore ad ulteriore niti, quàm convexitas ipsius patiatur. Quamobrem tanto excelsiorem terram esse convenit, quæcunque ex Oceano assurgit (Eng. trans. Edward Rosen) .
- 34.
Nicolai Copernici Torinensis (Nicolaus Copernicus): De Revolutionibus: Quomodo terra cum aqua unum globum perficiat. Cap. III. Huic ergo circumfusus Oceanus maria passim profundens, decliviores eius descensus implet. Itaque minus esse aquarum quàm terrae oportebat, ne totam absorberet aqua tellurem, ambabus in idem centrum contendentibus gravitate sua, sed ut aliquas terrae partes animantium saluti relinqueret, atque tot hincinde patentes insulas. Nam et ipsa continens, terrarumque orbis, quid aliud est quàm insula maior cæteris? Nec audiendi sunt Peripateticorum quidam, qui universam aquam decies tota terra maiorem prodiderunt. Quod scilicet in transmutatione elementorum ex aliqua parte terrae, decem aquarum in resolutione flant, coniecturam accipientes, aiuntque terram quadantenus sic prominere, quòd non undequaque secundum gravitatem æquilibret cavernosa existens, atque aliud esse centrum gravitatis, aliud magnitudinis. Sed falluntur Geometrices artis ignorantia, nescientes quòd neque septies aqua potest esse maior, ut aliqua pars terræ siccaretur, nisi tota centrum gravitatis evacuaret, daretque locum aquis, tanquam se gravioribus. Quoniam sphaeræ ad se invicem in tripla ratione sunt suorum dimetientium. Si igitur septem partibus aquarum terra esset octava, diameter eius non posset esse maior, quàm quæ ex centro ad circumferentiam aquarum: tantum abest, ut etiam decies maior sit aqua. Quòd etiam nihil intersit inter centrum gravitatis terræ, et centrum magnitudinis eius: hinc accipi potest, quòd convexitas terræ ab oceano expaciata, non continuo semper intumescit abscessu, alioqui arceret quàm maxime aquas marinas, nec aliquo modo sineret interna maria, tamque vastos sinus irrumpere. Rursum à littore oceani non cessaret aucta semper profunditas abyssi, qua propter nec insula, nec scopulus, nec terrenum quidpiam occurreret navigantibus longius progressis (Eng. trans. Edward Rosen) .
- 35.
Christopheri Clavii Bambergensis ex Societate Iesu (Christopher Clavius): In Sphaeram Ioannis De Sacro Bosco Commentarius (Rome: Apud Victorium Helianum, 1570).
- 36.
Christopheri Clavii Bambergensis ex Societate Iesu (Christopher Clavius): In Sphaeram Ioannis De Sacro Bosco Commentarius Nunc iterum ab ipso Auctore recognitus & multis ac variis locis loclupetatus (Rome: Ex Officina Dominici Basae, 1581), pp. 117–134.
- 37.
See: Bernardino Baldi, Le vite de’ matematici, Elio Nenci, ed. (Milan: Franco Angeli, 1998), pp. 558–577.
- 38.
On this and on his position about Copernicus’ theory we refer the reader to the fundamental book by James M. Lattis : Between Copernicus and Galileo, op. cit.
- 39.
Christopher Clavius: In sphaeram…., pp. 117–118: Deinde, quia cum auctores utriufque fententiæ admittant, aqua multo effe maiorem ipfa terra, concedere etiam neceffario cogentur, plura ftadia, milliariaue cuilibet gradui fuperficiei maris, feu aquæ correfpondere, quàm cuilibet gradui terræ. Nam in tot gradus diuiditur orbis terrenus, in quot globus aqueus diftribuitur, quemadmodum fcilicet quilibet circulus cæleftis diudi folet. Quare fi aqua maior eft, quàm terra, oportet gradus aquas effe maiores gradibus terræ, ac proinde quiuis illorum plura ftadia, milliariaue continebit, quàm quilibet horum, Cuius oppofltum omnes Nautae, afferunt, qui fe expertos fuiffe fepenumero reftantur, tot ftadia, uel milliaria comprehendere unum quemque gradum in fuperficie. terræ, quot in fuperficie maris (our Eng. trans.).
- 40.
Christopher Clavius: In sphaeram…, p. 118: Praeterea, cum aqua fecundum illos non equaliter diftet a cen-tro Vniuerfi, fed eleuetur mirum in modum, fequeretur, quod nauis exiens è portu quocunque afcenderet, & accedens ad eundem portum defcenderet, & fic, equali exiftente uento, uelocius ad portum defcenderet, quàm a portu afcederet, quod eft contra experientiam: immo nullo parto confiftere poffet nauis extra portum conftituta, quin fua fponte ad portum decurreret, cum omne graue deorfum tendat; quod tamen uerum non eft (our Eng. trans.).
- 41.
In this excerpt, the few phrases that are underlined indicate those that did not appear in the 1581 edition but were in the 1611 edition.
- 42.
Christopher Clavius: In sphaeram…, pp. 118–119: Sed dicent fortaffe, (ut aliqui mihi cum il-lis difputanti refponderunt) antipodes noftros, & infulas in eadem circunferentia cum tota terra contineri, & mare inter quafcunque duas infulas in tumorem, & tumulum quendam attolli. Vnde fi deflueret, uniuerfam terram cooperiret, etiam illam, que apud Antipodes eft, unà cum omnibus infulis. Verum haec refponfio abfurda eft. Primum, quia fi ita effet, non haberet tota aqua unicum centrum, fed quilibet tumulus aque inter duas infulas fuum proprium, quod eft contra communem omnium fententiam, & temere uidetur affertum (our Eng. trans.).
- 43.
Christopher Clavius: In sphaeram…, p. 126: Ad hanc obiectionem dicendum est, eam ex falsa hypothesis procedere; putat enim ex una tantum parte esse terram, et ex apposita totum mare, quod falsum est Navigationibus enim huius nostrae tempestatis tam sub polis, quam sub Aequinoctiali circulo, tam in oriente, quam in occidente, et denique in toto orbe reperta sunt vel continentia, vel insulae, vel peninsulae, ita ut per totum orbem fere permixtae sint terrae et aqua. Est enim mare innumeris pene insulis conspersum, adeo ut plus terrae extra mare appareat, quam aquis sit contectum, ut egregie probat Alexander Piccolomineus in libello de quantitate terrae et aquae. Unde dicimus hunc globum, quem confici asserimus ex terra et aqua, ita esse comparatum, ut terra circumquaque emineat, aqua vero in partibus humilioribus desidat. Referet itaque terra globi cuiusdam lignei speciem, in qua plurimae sunt concavitates, in quibus aqua possit recipi; nam sic aequalitate ponderium ita est hic globus collibratus, ut idem habeat centrum gravitatis cum centro magnitudinis (our Eng. trans.).
- 44.
Christopher Clavius: In sphaeram…, p. 130: Immo non solum elementa hanc proportionem continuam decuplam minime observant, sed nec aliam continuam, ut recte probat Alexander Piccolomineus in opusculo de quantitate terrae et aquae; idem, que confirmat FerneliusAmbianas in sua Cosmotheoria (our Eng. trans.).
- 45.
Francisco Barocio, Iacobi filio, Patritio Veneto autore (Francesco Barozzi), Cosmographia in quatuor libros distributa (Venice: Gratiosus Perchacinus excudebat, 1585).
- 46.
The letter, dated 29 January 1586, can be seen in U. Baldini , P. Napolitani (eds) : Christoph Clavius Correspondenza, vol. I (Università di Pisa, Dip. di Matematica, 1992), pp. 65–66 (lettera 26) (our Eng. trans.).
- 47.
Francesco Barozzi, Cosmographia, I, II (p. 3 of the 1598 edition): In quatuor corpora, iuxta quatuor primarium qualitatum convenientes complexiones, dividitur; videlicet Terra frigida et sicca: Aquam frigidam et humidam: Aerem humidum et calidum: et Ignem calidum, et siccum. Quorum terra est tanquam centrum mundi in medio omnium sita, circumdata, et cooperta iuxta multas suas partes ab aqua, relicta maiori eius parte detecta, cum non sit aquae tanta quantitas quae omnino eam cooperire possit. Quod ita a Deo omnipotenti,et glorioso constitutum est ad vitam Animantium conservandam. Terra autem simul cum aqua machina una perfecte sphaerica, sive globus unum conformant quippe qui aëre undequaqua; et consimiliter aër ab igne spherice circumdatur (our Eng. trans.).
- 48.
Francesco Barozzi, Cosmographia, I, II (p. 43 of the 1598 edition): Quantitas vero solius sciri minime potest, quum nullo pacto sola potest mensurari nisi modo iam dicto simul cum terra, quae una cum aqua (ut iam diximus) globum unum perfecte sphaericum formant. Demonstrastum autem est a plerique peritissimis Recentioribus aquam esse multo minorem quo ad superficiem, et quo ad corpus ipsa terra: proptereaque; totam ea cooperire nequaquam potest, sed superficies eius aquis detecta maior est ea, quae aquis cooperitur (our Eng. trans.).
- 49.
With the work De Orbibus (1498).
- 50.
With the work Homocentrica (1536).
- 51.
With the work De Motibus Corporum Coelestium iuxta principia peripatetica sine eccentricis et epiciclis (1536). See also N. Swerdlow: “Aristotelian Planetary Theory in the Renaissance: Giovanni Battista Amico’s Homocentric Spheres”, Journal for the History of Astronomy 3 (1972): 36–48.
- 52.
Willebrordo Snellio [Willebrord Snell], Eratosthenes batavus, de terrae ambitus vera quantitate (Leiden: George Abrahamsz van Maarssen for Jodocus Colster, 1617).
- 53.
For an account of this, see G. Pólya Mathematical Methods in Science, op. cit., pp. 3–6.
- 54.
The reader can find a recent exposition of the details of all these operations in Liesbeth de Wreede : “Willebrord Snellius (1580–1626) a Humanist Reshaping the Mathematical Sciences”, Ph.D. thesis, Utrecht University, 2007 (available at: https://dspace.library.uu.nl/handle/1874/22992).
- 55.
Willebrord Snell, Eratosthenes batavus, p. 199: Et ad eam rem theorema scitum excogitavi, cuius usus iam in patria nostra deinceps permagnum esse possit, cum tot illustrium locorum intervalla tam accurate sint consignata (Eng. transl. Liesbeth de Wreede; see that thesis for all the details).
- 56.
The reader can find all this in de Wreede, “Willebrord Snellius”, op. cit., Chap. 3, which includes an exhaustive bibliography (pp. 329–365).
- 57.
Willebrord Snell, Eratosthenes batavus, pp.)?(iiiv—)?(iiiir: Rem aggressi sumus ab omnibus semper desideratam, saepius tentatam, et magnorum quoque virorum industria nobilitatam … Orbis terrae quantitatem accurate definitam hic exhibeo (Eng. transl. Liesbeth de Wreede).
- 58.
Willebrord Snell, Eratosthenes batavus, p. 198.
- 59.
Willebrord Snell, Eratosthenes batavus, p. 171: nisi publica utilitas, et tot iam seculis fatigata tam nobilis cura stimulos mìhi addidisset, et rursum calamum in manum, corpus et oculorum aciem in turrium fastigia attollere coegisset … Haec enim ipsa quae hic affero vix centesima pars sunt laboris, molestiae impensarum quas exantlavimus (Eng. transl. Liesbeth de Wreede).
- 60.
Mesure de la Terre par M. l’Abbé Picard de l’Académie Royale des Sciences (Paris: L’imprimerie Royale, 1671).
- 61.
Jean Picard, La mesure de la Terre, op. cit. p. 8.
- 62.
Jean Picard, La mesure de la Terre, op. cit. p. 15.
- 63.
Jean Picard, La mesure de la Terre, op. cit. pp. 19–20.
- 64.
Jean Picard, La mesure de la Terre, op. cit. pp. 19–20.
- 65.
Jean Picard, La mesure de la Terre, op. cit. p. 99.
Suggested Readings
Burckhardt, J. (1860). The civilization of the renaissance in Italy (1st German edn). 1860, various reprints of the English translation.
Cliff, N. (2011). Holy war: How vasco da gama’s epic voyages turned the tide in a centuries-old clash of civilizations. Harper Collins.
Columbus, C. (1992). The four voyages (J. M. Cohen, Trans.). Penguins Classics, rpt.
Garin, E. (1969). Science and civil life in the Italian renaissance (1st edn). Anchor Books.
Garin, E. (1983). Astrology in the renaissance: The zodiac of life. Viking Press.
Wootton, D. (2016). The invention of science: A new history of the scientific revolution. Harper Collins.
Author information
Authors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2019 Springer International Publishing AG, part of Springer Nature
About this chapter
Cite this chapter
Boccaletti, D. (2019). From the Age of the Great Transoceanic Discoveries to the New Measurements of the Earth. In: The Shape and Size of the Earth. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-90593-8_4
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-90593-8_4
Published:
Publisher Name: Springer, Cham
Print ISBN: 978-3-319-90592-1
Online ISBN: 978-3-319-90593-8
eBook Packages: Earth and Environmental ScienceEarth and Environmental Science (R0)