Skip to main content

Upper Silesian Region—An Example of Large-Scale Transformation of Relief by Mining

  • Chapter
  • First Online:
Landscapes and Landforms of Poland

Part of the book series: World Geomorphological Landscapes ((WGLC))

  • 113 Accesses

Abstract

The Upper Silesian Region stands out from other areas of Poland because of its rich natural resourceshard coal, zinc and lead ores, iron ores, stowing sands, dolomites, and limestones. The beginnings of mining date back to the Middle Ages, but it was most intense in the twentieth century. Mining of hard coal in the Upper Silesian Coal Basin, currently the largest coalfield in Europe, was fundamental. As a result of long-term underground and opencast exploitation, in many areas the former agricultural and forest landscape has been transformed into a mining landscape. Its characteristic elements are anthropogenic landforms such as spoil tips, sandpits, quarries, subsidence troughs, and sinkholes occurring in the highly urbanized conurbations of Katowice and Rybnik and on their peripheries. The consequences of mining include significant changes in the course of watersheds, lowering of the base level of erosion, changes in the geometry of riverbeds, and creation of numerous water reservoirs in excavations and subsidence troughs. After 1989, due to the restructuring of the economy, half of the mines were closed. Currently, mining focuses on the southern and central parts of the Upper Silesian Region, while in the northern part many anthropogenic landforms are reclaimed and revitalized. They are transformed into attractive recreational and leisure areas, where the mining heritage has been properly exposed and is often under legal protection. The values of the anthropogenic landscape make the Upper Silesian Region an interesting tourist destination.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 149.00
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Hardcover Book
USD 199.99
Price excludes VAT (USA)
  • Durable hardcover edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Similar content being viewed by others

References

  • Ciesielczuk J, Janeczek J, Cebulak J (2013) Przebieg i przyczyny endogenicznego pożaru węgla kamiennego na zrekultywowanym składowisku odpadów komunalnych w Katowicach. Przegl Geol 61:764–772

    Google Scholar 

  • Czaja S (1988) Zmiany działu wodnego Wisła—Odra w obrębie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, Geographia. Studia Et Diss 11:95–100

    Google Scholar 

  • Czaja S (1999) Zmiany stosunków wodnych w warunkach silnej antropopresji (na przykładzie konurbacji katowickiej). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, p 189

    Google Scholar 

  • Dulias R (2008a) Mining subsidence in Oświęcim Basin (Carpathian Foredeep). Geomorph Slov Bohem 8(2):8–13

    Google Scholar 

  • Dulias R (2008b) Płytka eksploatacja węgla kamiennego na Płaskowzgórzach Dańdówki. Acta Geogr Silesiana 3:13–17

    Google Scholar 

  • Dulias R (2008c) Wpływ górnictwa węglowego na zmiany krajobrazu w zlewniach Dębinki i Pniówka na Płaskowyżu Rybnickim. Dokument Geogr IG PAN 37:144–149

    Google Scholar 

  • Dulias R (2010) Landscape planning in areas of sand extraction in the Silesian Upland, Poland. Landsc Urban Plan 95:91–104

    Article  Google Scholar 

  • Dulias R (2011) Impact of mining subsidence on the relief of the Rybnik Plateau, Poland. Z Geomorph NF 55:25–36

    Article  Google Scholar 

  • Dulias R (2016) The impact of mining on the landscape. A study of the Upper Silesian Coal Basin in Poland. Springer, Switzerland, p 209

    Google Scholar 

  • Duży S, Kleta H, Plewa F (2000) Zagrożenie powierzchni ze strony starych zrobów w obszarze likwidowanej kopalni. Zesz Nauk Polit Śląskiej Górnictwo 246:111–117

    Google Scholar 

  • Goszcz A (1996) Powstawanie zapadlisk i innych deformacji nieciągłych powierzchni na obszarach płytkiej eksploatacji górniczej. In: Szkoła Eksploatacji Podziemnej ’96, PAN w Krakowie, Szczyrk, pp 119–137

    Google Scholar 

  • Jankowski AT (1986) Antropogeniczne zmiany stosunków wodnych na obszarze uprzemysłowionym i zurbanizowanym (na przykładzie ROW). Uniwersytet Śląski, Katowice, p 280

    Google Scholar 

  • Jureczka J (2001) Odsłonięcia powierzchniowe w koncepcji ochrony georóżnorodności Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przegl Geol 49:1101–1114

    Google Scholar 

  • Jureczka J, Dopita M, Gałka M, Krieger W, Kwarciński J, Martinec P (2005). Atlas geologiczno-złożowy polskiej i czeskiej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa

    Google Scholar 

  • Lamparska M (2017) Turystyka wśród górniczych szybów. Szlak turystyczny i przewodnik po dawnych i współczesnych kopalniach na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. „Śląsk” Wyd Nauk, Katowice, p 203

    Google Scholar 

  • Lamparska-Wieland M (2003) Atlas zmian wybranych elementów krajobrazu terenów górniczych i pogórniczych Płaskowyżu Tarnowickiego. Prace WNoZ Uniw Śląski Sosnowiec 27:4

    Google Scholar 

  • Lewandowski J (2015) Kenozoik region śląsko-krakowskiego. Wyd Uniw Śląskiego, Katowice, p 200

    Google Scholar 

  • Machowski R, Rzetala MA, Rzetala M, Solarski M (2016) Geomorphological and hydrological effects of subsidence and land use change in industrial and urban areas. Land Degr Dev 27:1740–1752

    Article  Google Scholar 

  • Myga-Piątek U (2014) Landscape management on post-exploitation land using the example of the Silesian Region, Poland. Env Socio-Econ Studies 2:1–8

    Article  Google Scholar 

  • Nita J (2013) Zmiany w krajobrazie powstałe w wyniku działalności górnictwa surowców skalnych na obszarze Wyżyn Środkowopolskich. Uniw Śląski, Katowice, p 184

    Google Scholar 

  • Numeryczny Model Terenu Polski poziom 2 (DTED-2) (2001) Wydział Projektowania i Wdrożeń, Wojskowy Ośrodek Geodezji i Teledetekcji, Warszawa

    Google Scholar 

  • Palki J (1982) Zagadnienie zagrożenia powierzchni zapadliskami w Rybnickim Okręgu Węglowym. In: Materiały Konferencji VIII Tydzień Techniki ROW, Jastrzębie Zdrój, pp 102–125

    Google Scholar 

  • Perski Z (2000) Zastosowanie satelitarnej interferometrii radarowej do określania dynamiki i zasięgu górniczych deformacji terenu na przykładzie wybranych obszarów Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Prace WNoZ Uniw Śląski Sosnowiec 8:9–39

    Google Scholar 

  • Popiołek K, Januszek M (2016) Miasto w kryzysie. Przypadek Bytomia Czas Psych 22:277–282

    Google Scholar 

  • Racki G, Bardziński W, Zieliński T (1999) Z kamiennej księgi pradziejów Górnego Śląska. Przewodnik geologiczny. Wyd Uniw Śląskiego, Katowice, p 168

    Google Scholar 

  • Rahmonov O, Szczypek T, Wach J (2006) The Błędów Desert (Pustynia Błędowska)—a unique phenomenon of the Polish landscape. Ann Geogr 39:34–41

    Google Scholar 

  • Rzętała M (2008) Funkcjonowanie zbiorników wodnych oraz przebieg procesów limnicznych w warunkach zróżnicowanej antropopresji na przykładzie regionu górnośląskiego. Wyd Uniw Śląskiego, Katowice, p 171

    Google Scholar 

  • Rzętała MA (2003) Procesy brzegowe i osady denne wybranych zbiorników wodnych w warunkach zróżnicowanej antropopresji (na przykładzie Wyżyny Śląskiej i jej obrzeży). Wyd Uniw Śląskiego, Katowice, p 159

    Google Scholar 

  • Solarski M, Pradela A (2010) Przemiany wybranych form rzeźby Wyżyny Miechowickiej w latach 1883–1994. Z Badań Nad Wpływem Antropopresji Na Środowisko 11:78–92

    Google Scholar 

  • Solarski M, Machowski R, Rzetala M, Rzetala MA (2022) Hypsometric changes in urban areas resulting from multiple years of mining activity. Sci Rep 12:2982

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Szczypek T, Wach J (1991) Human impact and intensity of aeolian processes XE “aeolian processes” in the Silesian-Cracow Upland (Southern Poland). Z Geomorph NF Suppl 90:171–177

    Google Scholar 

  • Świtała-Trybek D, Świtała-Mastalerz J (2018) Hałdy poprzemysłowe—ich kulturowy i turystyczny potencjał (na przykładzie wybranych obiektów w województwie śląskim). Zesz Nauk Turystyka i Rekreacja 2(22):125–141

    Google Scholar 

  • Wilk Z (ed) (2003) Hydrogeologia polskich złóż kopalin i problemy wodne górnictwa. AGH, Kraków, p 611

    Google Scholar 

  • Wrona A (1975) Problemy degradacji i ochrony powierzchni ziemi w Rybnickim Okręgu Węglowym. Przegl Geogr 47:295–311

    Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Corresponding author

Correspondence to Renata Dulias .

Editor information

Editors and Affiliations

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2024 The Author(s), under exclusive license to Springer Nature Switzerland AG

About this chapter

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this chapter

Dulias, R. (2024). Upper Silesian Region—An Example of Large-Scale Transformation of Relief by Mining. In: Migoń, P., Jancewicz, K. (eds) Landscapes and Landforms of Poland. World Geomorphological Landscapes. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-031-45762-3_21

Download citation

Publish with us

Policies and ethics