Abstract
This paper characterises rivers, the major hydrographic objects within the water network of Poland. The authors point out to the diverse nature of the river network resulting from the natural topography of Poland and the fact that the contemporary river network uses valleys inherited from the past. Systems of two largest Polish allochthonous (transit) rivers, the Vistula and the Oder, are characterised. The rivers of Przymorze and the Niemen basin are discussed in less detail. The paper shows that the stability of discharge in Polish rivers, resulting from climate conditions (precipitation exceeding field evaporation over the entire water year), is determined by the underground contributor to the discharge, which is a result of underground water drainage by the river channels. The contribution of underground runoff to the total discharge of Polish rivers is generally stable over the year, and the percentage of surface runoff contributing to the total discharge depends on the morphogenetic zone (mountains, highlands, lowlands) where these rivers flow. Finally, the types of regimes characterising Polish rivers are presented and their spatial differentiation is discussed. Polish rivers are characterised by complex regimes. Most rivers are characterised by the moderately developed nival regime with the high water period in the spring. Some of the lowland rivers have well-developed nival regime, while some lakeland rivers are characterised by the poorly developed nival regime. The regimes of mountain rivers vary.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
References
Starkel L (2008) Paleogeograficzne korzenie współczesnej Polski. In: Starkel L, Kostrzewski A, Kotarba A, Krzemień K (eds) Współczesne przemiany rzeźby Polski. IGiGP UJ, Kraków, pp 13–20
Gilewska S (1991) Współczesne środowisko przyrodnicze. Rzeźba. In: Starkel L (ed) Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 248–296
Michno A (2017) Rzeźba. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 31–36
Klimaszewski M, Starkel L (1972) Karpaty Polskie. In: Klimaszewski M (ed) Geomorfologia Polski. I. Polska Południowa. Góry i wyżyny. PWN, Warsaw, pp 167–231
Klimek K, Starkel L (1972) Kotliny Podkarpackie. In: Klimaszewski M (ed) Geomorfologia Polski. I. Polska Południowa. Góry i wyżyny. PWN, Warsaw, pp 117–138
Andrzejewski L, Krzemień K (2017) Doliny i koryta rzek. In: Jokiel J, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 121–127
Gutry-Korycka M (2005) Rzeki. In: Richling A, Ostaszewska K (eds) Geografia fizyczna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 151–156
Bajkiewicz-Grabowska E, Mikulski Z (2006) Hydrologia ogólna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, p 339
Hillbricht-Ilkowska A, Wiśniewski RJ (eds) (1994) Jeziora Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Związki z krajobrazem, stan eutroficzny i kierunki ochrony. Zesz. Nauk. „Człowiek i Środowisko” PAN, 7, Zakład Narodowy Ossolińskich, s. 281
Hillbricht-Ilkowska A, Węgleńska T (1995) System rzeczno-jeziorny jako układ płatów krajobrazowych i stref granicznych. In: Dąbrowska-Prot E, Łuczak J (eds) Problemy ekologii krajobrazu pojeziernego Polski Północno-Wschodniej. Zesz. Nauk. „Człowiek i Środowisko” PAN, 12. Oficyna Wydawnicza, Instytut Ekologii PAN, pp 185–202
Bajkiewicz-Grabowska E (2002) Circulation of matter in the river-lake systems. Warsaw University, Faculty of Geography and Regional Studies, Warsaw, p 274
Bajkiewicz-Grabowska E (2007) Jeziorne ogniwa sieci hydrograficznej obszarów młodoglacjalnych i ich rola w kształtowaniu odpływu rzeki pojeziernej. Obieg wody w środowisku naturalnym i przekształconym. Wyd. UMCS, Lublin, pp 39–46
Bajkiewicz-Grabowska E (2017) Sieć rzeczna pojezierzy. In: Czerniawski R, Bilski P (eds) Funkcjonowanie i ochrona wód płynących. Szczecin, pp 297–306
Bajkiewicz-Grabowska E, Golus W (2009) Organizacja sieci hydrograficznej w zlewni pojeziernej przy różnym stanie jej retencji. In: Bogdanowicz R, Fac-Beneda J (eds) Zasoby i ochrona wód. Obieg wody i materii w zlewniach rzecznych. Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk, pp 159–166
Kwidzińska M (2010) Rola oczek w uaktywnianiu odpływu powierzchniowego. Praca magisterska wykonana w Katedrze Limnologii Uniwersytetu Gdańskiego (typescript)
Fac-Beneda J (2017) Struktura sieci hydrograficznej. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 116–127
Błaszkowski J (1992) mapa gęstości sieci wodnej na Żuławach Elbląskich. Zeszyty Naukowe UG, Geografia 18, Gdańsk
Rocznik statystyczny Rzczypospolitej Polskiej 2015, Rok LXXV. GUS, Warsaw
HELCOM (2004) 30 years of protecting the Baltic Sea-HELCOM1974-2003. http://www.helcom.fi
Starkel L (1996) Rivers in space and time. In: Kułtuniak J (ed) Rzeki, Kultura-Cywilizacja-Historia, vol 5, pp 43–60
Starkel L (2001) Evaluation of the Vistula river valley since the last glaciations till present (Historia doliny Wisły od ostatniego zlodowacenia do dziś). IGiPZ PAN, seria Monografie 2, p 263
Majewski W (2010) Perspektywiczne zagospodarowanie dorzecza Wisły wraz z systemem ocen wpływu inwestycji hydrotechnicznych na środowisko. Sprawozdanie z realizacji zadania 9 projektu „Klimat. Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo” współfinansowanego przez UE z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Warsaw, p 31
Majewski W (2016) Monografia dolnej Wisły. IMGW-PIB, Warsaw, p 173
Kondracki J (2009) Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, p 450
Biernacki Z (2000) Geomorfologia i wody powierzchniowe. [w}: Wisła w Warszawie. Biuro Zarządu m.st. Warszawy, Wydział Planowania Przestrzennego i Architektury, Opracowanie graficzne, druk i oprawa: Dom Wydawniczy ELIPSA 2000:22–70
Cebulak K (2010) Delta Wisły powyżej i poniżej morza. Stowarzyszenie Żuławy i Lokalna Grupa Działania Żuławy i Mierzeja. Nowy Dwór Gdański, p 59
Pociask-Karteczka J (2017) Położenie hydrograficzne Polski na tle Europy. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 15–21
Walczak Z, Sroka Z, Tschuschke W, Stefanek P, Wrzosek K (2017) Straty filtracyjne zrzutów ze zbiornika Jeziorsko zasilających przepływy niżówkowe Warty. Acta Sci Pol Form Circum 16(4):217–232
Rudyk S (2013) Zmiany sieci wodnej delty Redy i jej linii brzegowej w świetle dokumentacji kartograficznej oraz zobrazowań lotniczych i satelitarnych. PhD thesis typescript, s. 266
Mapa Podziału Hydrograficznego Polski w skali 1 : 50 000 (2005) IMGW-PIB, Warsaw. http://www.kzgw.gov.pl. Accessed 8 July 2018
Dynowska I (1971) Typy reżimów rzecznych w Polsce. Zeszyty Naukowe UJ, CCLXVIII, Prace Geograficzne 28, Kraków, pp 67–81
Dynowska I (1991) Obieg wody. In: Starkel L (ed) Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 355–387
Dynowska I (1994) Reżim odpływu rzecznego, plansza 32.3 Odpływ rzeczny. In: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. IGiPZ PAN, Główny Geodeta Kraju, PPWK im. E. Romera S.A., Warsaw
Somorowska U (2005) Ustroje hydrologiczne. In: Richling A, Ostaszewska K (eds) Geografia fizyczna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 165–168
Wrzesiński D (2017) Reżimy rzek Polski. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 215–221
Michalczyk Z (2017) Odpływ rzeczny w Polsce. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 153–160
Ciupa T, Suligowski R, Łajczak A, Babiński Z (2017) Transport fluwialny w rzekach Polski. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 201–213
Szymkiewicz R (2018) Dolna Wisła rzeka niewykorzystanych możliwości. Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk, p 132
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2020 Springer Nature Switzerland AG
About this chapter
Cite this chapter
Bajkiewicz-Grabowska, E., Markowski, M., Golus, W. (2020). Polish Rivers as Hydrographic Objects. In: Korzeniewska, E., Harnisz, M. (eds) Polish River Basins and Lakes – Part I. The Handbook of Environmental Chemistry, vol 86. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-12123-5_2
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-12123-5_2
Published:
Publisher Name: Springer, Cham
Print ISBN: 978-3-030-12122-8
Online ISBN: 978-3-030-12123-5
eBook Packages: Earth and Environmental ScienceEarth and Environmental Science (R0)