Skip to main content

Polish Rivers as Hydrographic Objects

  • Chapter
  • First Online:
Book cover Polish River Basins and Lakes – Part I

Abstract

This paper characterises rivers, the major hydrographic objects within the water network of Poland. The authors point out to the diverse nature of the river network resulting from the natural topography of Poland and the fact that the contemporary river network uses valleys inherited from the past. Systems of two largest Polish allochthonous (transit) rivers, the Vistula and the Oder, are characterised. The rivers of Przymorze and the Niemen basin are discussed in less detail. The paper shows that the stability of discharge in Polish rivers, resulting from climate conditions (precipitation exceeding field evaporation over the entire water year), is determined by the underground contributor to the discharge, which is a result of underground water drainage by the river channels. The contribution of underground runoff to the total discharge of Polish rivers is generally stable over the year, and the percentage of surface runoff contributing to the total discharge depends on the morphogenetic zone (mountains, highlands, lowlands) where these rivers flow. Finally, the types of regimes characterising Polish rivers are presented and their spatial differentiation is discussed. Polish rivers are characterised by complex regimes. Most rivers are characterised by the moderately developed nival regime with the high water period in the spring. Some of the lowland rivers have well-developed nival regime, while some lakeland rivers are characterised by the poorly developed nival regime. The regimes of mountain rivers vary.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 259.00
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Softcover Book
USD 329.99
Price excludes VAT (USA)
  • Compact, lightweight edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info
Hardcover Book
USD 329.99
Price excludes VAT (USA)
  • Durable hardcover edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Notes

  1. 1.

    Sinuosity ratio is the ratio of the river length to the length of a straight line connecting the river source with the river-mouth [8].

  2. 2.

    Tortuosity ratio is the ratio of the river length to the length of its valley [8].

References

  1. Starkel L (2008) Paleogeograficzne korzenie współczesnej Polski. In: Starkel L, Kostrzewski A, Kotarba A, Krzemień K (eds) Współczesne przemiany rzeźby Polski. IGiGP UJ, Kraków, pp 13–20

    Google Scholar 

  2. Gilewska S (1991) Współczesne środowisko przyrodnicze. Rzeźba. In: Starkel L (ed) Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 248–296

    Google Scholar 

  3. Michno A (2017) Rzeźba. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 31–36

    Google Scholar 

  4. Klimaszewski M, Starkel L (1972) Karpaty Polskie. In: Klimaszewski M (ed) Geomorfologia Polski. I. Polska Południowa. Góry i wyżyny. PWN, Warsaw, pp 167–231

    Google Scholar 

  5. Klimek K, Starkel L (1972) Kotliny Podkarpackie. In: Klimaszewski M (ed) Geomorfologia Polski. I. Polska Południowa. Góry i wyżyny. PWN, Warsaw, pp 117–138

    Google Scholar 

  6. Andrzejewski L, Krzemień K (2017) Doliny i koryta rzek. In: Jokiel J, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 121–127

    Google Scholar 

  7. Gutry-Korycka M (2005) Rzeki. In: Richling A, Ostaszewska K (eds) Geografia fizyczna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 151–156

    Google Scholar 

  8. Bajkiewicz-Grabowska E, Mikulski Z (2006) Hydrologia ogólna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, p 339

    Google Scholar 

  9. Hillbricht-Ilkowska A, Wiśniewski RJ (eds) (1994) Jeziora Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Związki z krajobrazem, stan eutroficzny i kierunki ochrony. Zesz. Nauk. „Człowiek i Środowisko” PAN, 7, Zakład Narodowy Ossolińskich, s. 281

    Google Scholar 

  10. Hillbricht-Ilkowska A, Węgleńska T (1995) System rzeczno-jeziorny jako układ płatów krajobrazowych i stref granicznych. In: Dąbrowska-Prot E, Łuczak J (eds) Problemy ekologii krajobrazu pojeziernego Polski Północno-Wschodniej. Zesz. Nauk. „Człowiek i Środowisko” PAN, 12. Oficyna Wydawnicza, Instytut Ekologii PAN, pp 185–202

    Google Scholar 

  11. Bajkiewicz-Grabowska E (2002) Circulation of matter in the river-lake systems. Warsaw University, Faculty of Geography and Regional Studies, Warsaw, p 274

    Google Scholar 

  12. Bajkiewicz-Grabowska E (2007) Jeziorne ogniwa sieci hydrograficznej obszarów młodoglacjalnych i ich rola w kształtowaniu odpływu rzeki pojeziernej. Obieg wody w środowisku naturalnym i przekształconym. Wyd. UMCS, Lublin, pp 39–46

    Google Scholar 

  13. Bajkiewicz-Grabowska E (2017) Sieć rzeczna pojezierzy. In: Czerniawski R, Bilski P (eds) Funkcjonowanie i ochrona wód płynących. Szczecin, pp 297–306

    Google Scholar 

  14. Bajkiewicz-Grabowska E, Golus W (2009) Organizacja sieci hydrograficznej w zlewni pojeziernej przy różnym stanie jej retencji. In: Bogdanowicz R, Fac-Beneda J (eds) Zasoby i ochrona wód. Obieg wody i materii w zlewniach rzecznych. Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk, pp 159–166

    Google Scholar 

  15. Kwidzińska M (2010) Rola oczek w uaktywnianiu odpływu powierzchniowego. Praca magisterska wykonana w Katedrze Limnologii Uniwersytetu Gdańskiego (typescript)

    Google Scholar 

  16. Fac-Beneda J (2017) Struktura sieci hydrograficznej. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 116–127

    Google Scholar 

  17. Błaszkowski J (1992) mapa gęstości sieci wodnej na Żuławach Elbląskich. Zeszyty Naukowe UG, Geografia 18, Gdańsk

    Google Scholar 

  18. Rocznik statystyczny Rzczypospolitej Polskiej 2015, Rok LXXV. GUS, Warsaw

    Google Scholar 

  19. HELCOM (2004) 30 years of protecting the Baltic Sea-HELCOM1974-2003. http://www.helcom.fi

  20. Starkel L (1996) Rivers in space and time. In: Kułtuniak J (ed) Rzeki, Kultura-Cywilizacja-Historia, vol 5, pp 43–60

    Google Scholar 

  21. Starkel L (2001) Evaluation of the Vistula river valley since the last glaciations till present (Historia doliny Wisły od ostatniego zlodowacenia do dziś). IGiPZ PAN, seria Monografie 2, p 263

    Google Scholar 

  22. Majewski W (2010) Perspektywiczne zagospodarowanie dorzecza Wisły wraz z systemem ocen wpływu inwestycji hydrotechnicznych na środowisko. Sprawozdanie z realizacji zadania 9 projektu „Klimat. Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo” współfinansowanego przez UE z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Warsaw, p 31

    Google Scholar 

  23. Majewski W (2016) Monografia dolnej Wisły. IMGW-PIB, Warsaw, p 173

    Google Scholar 

  24. Kondracki J (2009) Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, p 450

    Google Scholar 

  25. Biernacki Z (2000) Geomorfologia i wody powierzchniowe. [w}: Wisła w Warszawie. Biuro Zarządu m.st. Warszawy, Wydział Planowania Przestrzennego i Architektury, Opracowanie graficzne, druk i oprawa: Dom Wydawniczy ELIPSA 2000:22–70

    Google Scholar 

  26. Cebulak K (2010) Delta Wisły powyżej i poniżej morza. Stowarzyszenie Żuławy i Lokalna Grupa Działania Żuławy i Mierzeja. Nowy Dwór Gdański, p 59

    Google Scholar 

  27. Pociask-Karteczka J (2017) Położenie hydrograficzne Polski na tle Europy. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 15–21

    Google Scholar 

  28. Walczak Z, Sroka Z, Tschuschke W, Stefanek P, Wrzosek K (2017) Straty filtracyjne zrzutów ze zbiornika Jeziorsko zasilających przepływy niżówkowe Warty. Acta Sci Pol Form Circum 16(4):217–232

    Article  Google Scholar 

  29. Rudyk S (2013) Zmiany sieci wodnej delty Redy i jej linii brzegowej w świetle dokumentacji kartograficznej oraz zobrazowań lotniczych i satelitarnych. PhD thesis typescript, s. 266

    Google Scholar 

  30. Mapa Podziału Hydrograficznego Polski w skali 1 : 50 000 (2005) IMGW-PIB, Warsaw. http://www.kzgw.gov.pl. Accessed 8 July 2018

  31. Dynowska I (1971) Typy reżimów rzecznych w Polsce. Zeszyty Naukowe UJ, CCLXVIII, Prace Geograficzne 28, Kraków, pp 67–81

    Google Scholar 

  32. Dynowska I (1991) Obieg wody. In: Starkel L (ed) Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 355–387

    Google Scholar 

  33. Dynowska I (1994) Reżim odpływu rzecznego, plansza 32.3 Odpływ rzeczny. In: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. IGiPZ PAN, Główny Geodeta Kraju, PPWK im. E. Romera S.A., Warsaw

    Google Scholar 

  34. Somorowska U (2005) Ustroje hydrologiczne. In: Richling A, Ostaszewska K (eds) Geografia fizyczna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 165–168

    Google Scholar 

  35. Wrzesiński D (2017) Reżimy rzek Polski. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 215–221

    Google Scholar 

  36. Michalczyk Z (2017) Odpływ rzeczny w Polsce. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 153–160

    Google Scholar 

  37. Ciupa T, Suligowski R, Łajczak A, Babiński Z (2017) Transport fluwialny w rzekach Polski. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 201–213

    Google Scholar 

  38. Szymkiewicz R (2018) Dolna Wisła rzeka niewykorzystanych możliwości. Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk, p 132

    Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Corresponding author

Correspondence to Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska .

Editor information

Editors and Affiliations

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2020 Springer Nature Switzerland AG

About this chapter

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this chapter

Bajkiewicz-Grabowska, E., Markowski, M., Golus, W. (2020). Polish Rivers as Hydrographic Objects. In: Korzeniewska, E., Harnisz, M. (eds) Polish River Basins and Lakes – Part I. The Handbook of Environmental Chemistry, vol 86. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-12123-5_2

Download citation

Publish with us

Policies and ethics