Samenvatting
Dementie is een verzamelnaam van ruim vijftig ziekten en komt vooral voor bij ouderen. De meest voorkomende vorm is de ziekte van Alzheimer. Dementie begint meestal sluipend en ontwikkelt zich geleidelijk. Voeding speelt mogelijk een rol bij dementie: er kunnen bij cognitieve achteruitgang tekorten in bepaalde micronutriënten ontstaan die mogelijk bijdragen aan verdere cognitieve achteruitgang. Zowel gewichtsverlies als gewichtstoename worden gezien bij patiënten met dementie. De kans op gewichtsverlies is het grootst bij gevorderde dementie en bij dementie met snelle progressie. Gewichtsverlies is gerelateerd aan verhoogde morbiditeit en mortaliteit. Behalve van gewichtsverlies kan er ook sprake zijn van ongewenste gewichtstoename. Dit kan het gevolg zijn van overmatig en ontremd eten en drinken. De behandeling van dementie inclusief de voedingsproblemen wordt uitgevoerd door een multidisciplinair team en is afgestemd op de individuele situatie van de dementerende. De diëtist speelt een belangrijke rol in het multidisciplinaire team.
Dit hoofdstuk is gebaseerd op het gelijknamige hoofdstuk uit 2010 door S. van Genugten en K. Kouwenoord-van Rixel.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Literatuur
Alzheimer Nederland, & Vilans (2013). Zorgstandaard dementie. Utrecht: Vilans.
Alzheimer’s Disease International (ADI) (2014). Nutrition and dementia. A review of available research. London: ADI.
Binsbergen, J. J. van (2001). Neurodegeneratieve aandoeningen. In J. J. van Binsbergen, S. Kalmijn & M. C. Ocké (Red.), Voeding en chronische ziekten. Utrecht: Van der Wees.
Dewey, M. E., & Saz, P. (2001). Dementia, cognitive impairment and mortality in persons aged 65 and over living in the community: A systematic review of the literature. International Journal of Geriatric Psychiatry, 16(8), 751–761.
Gezondheidsraad (2012). Evaluatie van de voedingsnormen voor vitamine D. Den Haag: Gezondheidsraad.
Gezondheidsraad (2015). Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag: Gezondheidsraad.
Hoor-Aukema, N. M. ten (2014). Dieetbehandelingsrichtlijn 47: Voeding voor ouderen in Nederland. Leidschendam.
Kenniskring Transities in Zorg (2009). Omgaan met afweergedrag bij eten en drinken van bewoners met dementie. Rotterdam: Hogeschool Rotterdam.
Lemmens, L. C., & Weda, M. (2015). Polyfarmacie bij kwetsbare ouderen: risico’s rondom overgangen tussen eerste- en tweedelijnszorg. RIVM Briefrapport 2015-0088. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volkgezondheid en Milieu (RIVM).
Nederlandse Huisartsen Genootschap (NHG) (2012). NHG-Standaard Dementie. Huisarts en Wetenschap, 55(7), 306–317.
Nederlandse Huisartsen Genootschap (NHG) (2014). NHG-Standaard Delier. Huisarts en Wetenschap, 57(4), 184–193.
Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG) (2014). Richtlijn diagnostiek en behandeling van dementie. Utrecht: NVKG.
Nederlandse Vereniging van Verpleeghuisartsen (NVVA) (2008). Handreiking diagnostiek van dementie. Utrecht: NVVA.
Nederlandse Vereniging van Verpleeghuisartsen (NVVA), & Nederlandse Huisartsen Genootschap (NHG) (2009). Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak (LESA) Dementie. Huisarts en Wetenschap, 52(3), S1–S5.
NVVA, NMT, & NVG (2007). Richtlijn mondzorg voor zorgafhankelijke cliënten in verpleeghuizen.
NVVA, Sting, & V&VN (v/h AVVV) (2007). Begrippen en zorgvuldigheidseisen met betrekking tot de besluitvorming rond het levenseinde in de verpleeghuiszorg. Utrecht.
Paulis, S., & Pullens, M. (2016). Dehydratie in het verpleeghuis hoe vaak komt het voor en wat is het kennisniveau van het verzorgend personeel? Tijdschrift voor ouderengeneeskunde, 3.
PubMed Health (2016). Testing sense of smell may give early warning of Alzheimer’s risk.
Roza, A. M., & Shizgal, H. M. (1984). The Harris Benedict reevaluated: Resting energy requirement and body cell mass. American Journal of Clinical Nutrition, 40, 168–182.
Stuurgroep Ondervoeding (2013). Richtlijn ondervoeding bij de geriatrische patiënt. Utrecht.
Verdult, R. (Red.). (1997). Contact in nabijheid; snoezelen met ernstig demente ouderen. Leuven/Amersfoort: ACCO.
Verdult, R. (2003). De pijn van dement zijn; de belevingsgerichte aanpak van probleemgedrag. Baarn: HB Uitgevers.
Verenso (2008). Richtlijn probleemgedrag. Utrecht: Verenso.
Vissink, A., Weissenbruch, R. van, & Nieuw Amerongen, A. van (2001). Smaak- en reukstoornissen. Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde, 108, 229–236.
Volkert, D., Chourdakis, M., Faxen-Irving, G., Frühwald, T., Landi, F., Suominen, M. H., et al. (2015). ESPEN guidelines on nutrition in dementia. Clinical Nutrition, 34, 1052–1073.
Websites
www.alzheimer-nederland.nl: Factsheet Alzheimer Nederland. Geraadpleegd op 03-09-2017.
https://www.alzheimer-nederland.nl/dementie. Stichting Alzheimer Nederland. Geraadpleegd op 01-04-2017.
https://www.alzheimer-nederland.nl/nieuws/groot-onderzoek-naar-de-situatie-van-kwetsbare-ouderen. Stichting Alzheimer Nederland. Geraadpleegd op 05-06-2017.
http://www.nutritionalassessment.azm.nl/algoritme+na/onderzoek/energiegebruik/berekenen.htm. Academisch Ziekenhuis Maastricht. Geraadpleegd op 26-02-2017.
https://www.hersenstichting.nl/alles-over-hersenen/hersenaandoeningen/dementie. Hersenstichting. Geraadpleegd op 01-04-2017.
Innovatiekring Dementie. https://www.innovatiekringdementie.nl/. Geraadpleegd op 26-02-2017.
http://kennisbundel.vilans.nl/editie/dementie-wat-is.html: Handout Kenmerken van de verschillende stadia van dementie. Vilans. Geraadpleegd op 26-02-2017.
http://www.kno.nl/index.php/patienten-informatie/keel/smaak/. Vereniging voor Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied. Geraadpleegd op 01-04-2017.
https://www.reukensmaakcentrum.nl/reuk-en-smaakstoornissen/over-reuk/. Reukensmaakcentrum (Wageningen Universiteit en Ziekenhuis Gelderse Vallei). Geraadpleegd op 26-02-2017.
http://www.stuurgroepondervoeding.nl/. Stuurgroep Ondervoeding. Geraadpleegd op 02-04-2017.
https://www.volksgezondheidenzorg.info/. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Geraadpleegd op 26-02-2017.
Author information
Authors and Affiliations
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2017 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media B.V.
About this chapter
Cite this chapter
Boot, P.M., van den Broek, C.H.A., Lautenbach, M. (2017). Voeding bij dementie. In: Former, M., van Asseldonk, G., Drenth, J., Schuurman, C. (eds) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-368-1987-9_2
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-1987-9_2
Published:
Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Print ISBN: 978-90-368-1986-2
Online ISBN: 978-90-368-1987-9
eBook Packages: Dutch language eBook collection