Abstract
The E1 proteins are the essential origin recognition proteins for papillomavirus (PV) replication. E1 proteins bind to specific DNA elements in the viral origin of replication and assemble into hexameric helicases with the aid of a second viral protein, E2. The resultant helicase complex initiates origin DNA unwinding to provide the template for subsequent syntheses of progeny DNA. In addition to ATP-dependent helicase activity, E1 proteins interact with and recruit several host cell replication proteins to viral origin, including DNA polymerase α and RPA. This review will compare the basic structures and features of the human (HPV) and bovine (BPV1) papillomaviruses with an emphasis on mechanisms of replication function.
Similar content being viewed by others
References
Franco E.L., Duarte-Franco E., and Ferenczy A., CMAJ: Can Med Assoc J 164, 1017-1025, 2001.
zur Hausen H., J Nat Cancer Inst 93, 252-253, 2001.
Chen E.Y., Howley P.M., Levinson A.D., and Seeburg P.H., Nature 299, 529-534, 1982.
Danos O., Katinka M., and Yaniv M., EMBO J 1, 231-236, 1982.
Danos O., Engel L.W., Chen E.Y., Yaniv M., and Howley P.M., J Virol 46, 557-566, 1983.
Seif I., Virology 138, 347-352, 1984.
Clertant P. and Seif I., Nature 311, 270-279, 1984.
Lusky M. and Botchan M.R., J Virol 53, 955-965, 1985.
Sarver N., Rabson M.S., Yang Y.C., Byrne J.C., and Howley P.M., J Virol 52, 377-388, 1984.
Rabson M.S., Yee C., Yang Y.C., and Howley P.M., J Virol 60, 626-634, 1986.
Berg L., Lusky M., Stenlund A., and Botchan M.R., Cell 46, 753-762, 1986.
Thorner L., Bucay N., Choe J., and Botchan M., J Virol 62, 2474-2482, 1988.
Sun S., Thorner L., Lentz M., MacPherson P., and Botchan M., J Virol 64, 5093-5105, 1990.
Fanning E. and Knippers R., Ann Rev Biochem 61, 55-85, 1992.
Hubert W.G. and Lambert P.F., J Virol 67, 2932-2937, 1993.
Nasseri M., Hirochika R., Broker T.R., and Chow L.T., Virology 159, 433-439, 1987.
Chiang C.M., Broker T.R., and Chow L.T., J Virol 65, 3317-3329, 1991.
Lusky M. and Botchan M.R., Proc Natl Acad Sci USA 83, 3609-3613, 1986.
Lusky M. and Botchan M.R., J Virol 60, 729-742, 1986.
Roberts J.M. and Weintraub H., Cell 48, 741-752, 1986.
Ustav M. and Stenlund A., EMBO J 10, 449-457, 1991.
Ustav M., Ustav E., Szymanski P., and Stenlund A., EMBO J 10, 4321-4329, 1991.
Remm M., Brain R., and Jenkins J.R., Nucleic Acids Res 20, 6015-6021, 1992.
Chiang C.M., Ustav M., Stenlund A., Ho T.F., Broker T.R., and Chow L.T., Proc Natl Acad Sci USA 89, 5799-5803, 1992.
Del-Vecchio A.M., Romanczuk H., Howley P.M., and Baker C.C., J Virol 66, 5949-5958, 1992.
Wilson V.G. and Ludes-Meyers J., J Virol 65, 5314-5322, 1991.
Yang L., Li R., Mohr I.J., Clark R., and Botchan M.R., Nature 353, 628-632, 1991.
Bonne-Andrea C., Santucci S., Clertant P., and Tillier F., J Virol 69, 2341-2350, 1995.
Park P., Copeland W., Yang L., Wang T., Botchan M.R., and Mohr I.J., Proc Natl Acad Sci USA 91, 8700-8704, 1994.
Amin A.A., Titolo S., Pelletier A., Fink D., Cordingley M.G., and Archambult J., Virology 272, 137-150, 2000.
Han Y.F., Loo Y.M., Militello K.T., and Melendy T., J Virol 73, 4899-4907, 1999.
Conger K.L., Liu J.S., Kuo S.R., Chow L.T., and Wang T.S.F., J Biol Chem 274, 2696-2705, 1999.
Hughes F.J. and Romanos M.A., Nucleic Acids Res 21, 5817-5823, 1993.
Yang L., Mohr I., Fouts E., Lim D.A., Nohaile M., and Botchan M., Proc Natl Acad Sci USA 90, 5086-5090, 1993.
Seo Y.S., Müller F., Lusky M., and Hurwitz J., Proc Natl Acad Sci USA 90, 702-706, 1993.
Gillette T.G., Lusky M., and Borowiec J.A., Proc Natl Acad Sci USA 91, 8846-8850, 1994.
Liu J.S., Kuo S.R., Broker T.R., and Chow L.T., J Biol Chem 270, 27283-27291, 1995.
Seedorf K., Oltersdorf T., Krammer G., and Rowekamp W., EMBO J 6, 139-144, 1987.
Patel S.S. and Picha K.M., Ann Rev Biochem 69, 651-697, 2000.
Sun Y.N., Han H.M., and McCance D.J., J Gen Virol 79, 1651-1658, 1998.
Ferran M.C. and McBride A.A., J Virol 72, 796-801, 1998.
McShan G. and Wilson V.G., J Gen Virol 81, 1995-2004, 2000.
Zanardi T.A., Stanley C.M., Saville B.M., Spacek S.M., and Lentz M.R., Virology 228, 1-10, 1997.
Ma T.L., Zou N.X., Lin B.Y., Chow L.T., and Harper J.W., Proc Natl Acad Sci USA 96, 382-387, 1999.
Swindle C.S. and Engler J.A., J Virol 72, 1994-2001, 1998.
Rocque W.J., Porter D.J.T., Barnes J.A., Dixon E.P., Lobe D.C., Su J.L., Willard D.H., Gaillard R., Condreay J.P., Clay W.C., Hoffman C.R., Overton L.K., Pahel G., Kost T.A., and Phelps W.C., Protein Expr Pur 18, 148-159, 2000.
Enemark E.J., Chen G., Vaughn D.E., Stenlund A., and Joshua-Tor L., Mol Cell 6, 149-158, 2000.
Fouts E.T., Yu X., Egelman E.H., and Botchan M.R., J Biol Chem 274, 4447-4458, 1999.
Liu J.S., Kuo S.R., Makhov A.M., Cyr D.M., Griffith J.D., Broker T.R., and Chow L.T., J Biol Chem 273, 30704-30712, 1998.
Mastrangelo I.A., Hough P.V., Wall J.S., Dodson M., Dean F.B., and Hurwitz J., Nature 338, 658-662, 1989.
Sedman J. and Stenlund A., EMBO J 15, 5085-5092, 1996.
Gillitzer E., Chen G., and Stenlund A., EMBO J 19, 3069-3079, 2000.
Sedman J. and Stenlund A., J Virol 72;, 6893-6897, 1998.
Dixon E.P., Pahel G.L., Rocque W.J., Barnes J.A., Lobe D.C., Hanlon M.H., Alexander K.A., Chao S.F., Lindley K., and Phelps W.C., Virology 270, 345-357, 2000.
White P.W., Pelletier A., Brault K., Titolo S., Welchner E., Thauvette L., Fazekas M., Cordingley M.G., and Archambault J., J Biol Chem 276, 22426-22438, 2001.
Titolo S., Pelletier A., Pulichino A.-M., Brault K., Wardrop E., White P.W., Cordingley M.G., and Archambault J., J Virol 74, 7349-7361, 2000.
West M., Flanery D., Woytek K., Rangasamy D., and Wilson V.G., J Virol 75, 11948-11960, 2001.
Gorbalenya A.E., Koonin E.V., and Wolf Y.I., FEBS Lett 262, 145-148, 1990.
Hall M.C. and Matson S.W., Mol Microbiol 34, 867-877, 1999.
Santucci S., Androphy E.J., Bonne-Andrea C., and Clertant P., J Virol 64, 6027-6039, 1990.
MacPherson P., Thorner L., Parker L.M., and Botchan M., Virology 204, 403-408, 1994.
Mansky K.C., Batiza A., and Lambert P.F., J Virol 71, 7600-7608, 1997.
Raj K. and Stanley M.A., J Gen Virol 76, 2949-2956, 1995.
Titolo S., Pelletier A., Sauve F., Brault K., Wardrop E., White P.W., Amin A., Cordingley M.G., and Archambault J., J Virol 73, 5282-5293, 1999.
Jenkins O., Earnshaw D., Sarginson G., Delvecchio A., Tsai J., Kallender H., Amegadzie B., and Browne M., J Gen Virol 77, 1805-1809, 1996.
Santucci S., Bonne-Andrea C., and Clertant P., J Gen Virol 76, 1129-1140, 1995.
Borowiec J.A., in DePamphilis M.L. (ed), DNA Replication in Eukaryotic Cells. Cold Spring Harbor Press, Plainview, NY, 1996, pp. 545-574.
Huang S.G., Weisshart K., and Fanning E., Biochemistry 37, 15336-15344, 1998.
Seo Y.-S., Müller F., Lusky M., Gibbs E., Kim H.-Y., Phillips B., and Hurwitz J., Proc Natl Acad Sci USA 90, 2865-2869, 1993.
Masterson P.J., Stanley M.A., Lewis A.P., and Romanos M.A., J Virol 72, 7407-7419, 1998.
Blitz I.L. and Laimins L.A., J Virol 65, 649-656, 1991.
Mohr I.J., Clark R., Sun S., Androphy E.J., MacPherson P., and Botchan M.R., Science 250, 1694-1699, 1990.
Bonne-Andrea C., Tillier F., McShan G.D., Wilson V.G., and Clertant P., J Virol 71, 6805-6815, 1997.
Sedman J. and Stenlund A., EMBO J 14, 6218-6228, 1995.
Muller F., Giroglou T. and Sapp M., J Gen Virol 78, 911-915, 1997.
Frattini M.G. and Laimins L.A., Virology 204, 799-804, 1994.
Frattini M.G. and Laimins L.A., Proc Natl Acad Sci USA 91, 12398-12402, 1994.
Lu J.Z., Sun Y.N., Rose R.C., Bonnez W., and McCance D.J., J Virol 67, 7131-7139, 1993.
Sun Y.N., Lu J.Z.J., and McCance D.J., Virology 216, 219-222, 1996.
Holt S.E., Schuller G., and Wilson V.G., J Virol 68, 1094-1102, 1994.
Holt S.E. and Wilson V.G., J Virol 69, 6525-6532, 1995.
Mendoza R., Gandhi L., and Botchan M.R., J Virol 69, 3789-3798, 1995.
Sedman T., Sedman J., and Stenlund A., J Virol 71, 2887-2896, 1997.
Sanders C.M. and Stenlund A., J Biol Chem 276, 23689-23699, 2001.
Sanders C.M. and Stenlund A., EMBO J 17, 7044-7055, 1998.
Sanders C.M. and Stenlund A., J Biol Chem 275, 3522-3534, 2000.
Chen G. and Stenlund A., J Virol 75, 292-302, 2001.
Sverdrup F. and Khan S.A., J Virol 69, 1319-1323, 1995.
Sverdrup F. and Khan S.A., J Virol 68, 505-509, 1994.
Thorner L.K., Lim D.A., and Botchan M.R., J Virol 67, 6000-6014, 1993.
Sarafi T.R. and McBride A.A., Virology 211, 385-396, 1995.
Leng X., Ludesmeyers J.H., and Wilson V.G., J Virol 71, 848-852, 1997.
Chen G. and Stenlund A., J Virol 72, 2567-2576, 1998.
Gonzalez A., Bazaldua-Hernandez C., West M., Woytek K., and Wilson V.G., J Virol 74, 245-253, 2000.
Luo X.L., Sanford D.G., Bullock P.A., and Bachovchin W.W., Nat Struct Biol 3, 1034-1039, 1996.
Bochkarev A., Barwell J.A., Pfuetzner R.A., Furey W., Edwards A.M., and Frappier L., Cell 83, 39-46, 1995.
Lusky M., Hurwitz J., and Seo Y.-S., J Biol Chem 268, 15795-15803, 1993.
Lusky M., Hurwitz J., and Seo Y.-S., Proc Natl Acad Sci USA 91, 8895-8899, 1994.
Bonne-Andrea C., Santucci S., and Clertant P., J Virol 69, 3201-3205, 1995.
Melendy T., Sedman J., and Stenlund A., J Virol 69, 7857-7867, 1995.
Müller F., Seo Y.-S., and Hurwitz J., J Biol Chem 269, 17086-17094, 1994.
Grossel M.J., Sverdrup F., Breiding D.E., and Androphy E.J., J Virol 70, 7264-7269, 1996.
Gopalakrishnan V. and Khan S.A., Proc Natl Acad Sci USA 91, 9597-9601, 1994.
Li R. and Botchan M.R., Proc Natl Acad Sci USA 91, 7051-7055, 1994.
Lee K.Y., Broker T.R., and Chow L.T., J Virol 72, 4911-4917, 1998.
Li R. and Botchan M.R., Cell 73, 1207-1221, 1993.
Lusky M. and Fontane E., Proc Natl Acad Sci USA 88, 6363-6367, 1991.
Bream G., Ohmstede C.A., and Phelps W.C., J Virol 67, 2655-2663, 1993.
Hibma M.H., Raj K., Ely S.J., Stanley M., and Crawford L., Euro J Biochem 229, 517-525, 1995.
Woytek K.J., Rangasamy D., Bazaldua-Hernandez C., West M., and Wilson V.G., J Gen Virol 82, 2341-2351, 2001.
Benson J.D. and Howley P.M., J Virol 69, 4364-4372, 1995.
Moscufo N., Sverdrup F., Breiding D.E., and Androphy E.J., Virus Res 65, 141-154, 1999.
Berg M. and Stenlund A., J Virol 71, 3853-3863, 1997.
Parker L.M., Harris S., Gossen M., and Botchan M.R., Virology 270, 430-443, 2000.
Mullar F. and Sapp M., Virology 219, 247-256, 1996.
Zou N.X., Liu J.S., Kuo S.R., Broker T.R., and Chow L.T., J Virol 72, 3436-3441, 1998.
Gopalakrishnan V., Sheahan L., and Khan S.A., Virology 256, 330-339, 1999.
Robert S., Ashmole I., Rookes S.M., and Gallimore P.H., J Virol 71, 3554-3562, 1997.
Story A., Piccini A., Massimi P., Bouvard V., and Banks L., J Gen Virol 76, 819-826, 1995.
Auborn K.J., Little R.D., Platt T.H.K., Vaccariello M.A., and Schildkraut C.L., Proc Natl Acad Sci USA 91, 7340-7344, 1994.
Simmons D.T., Adv Virus Res 55, 75-134, 2000.
Dornreiter I., Hoss A., Arthur A.K., and Fanning E., EMBO J 9, 3329-3336, 1990.
Dornreiter I., Copeland W.C., and Wang T.S.-F., Mol Cell Biol 13, 809-820, 1993.
Weisshart K., Forster H., Kremmer E., Schlott B., Grosse F., and Nasheuer H.P., J Biol Chem 275, 17328-17337, 2000.
Weisshart K., Taneja P., and Fanning E., J Virol 72, 9771-9781, 1998.
Kuo S.-R., Liu J.-S., Broker T.R., and Chow L.T., J Biol Chem 269, 24058-24065, 1994.
Lee D., Sohn H., Kalpana G.V., and Choe J., Nature 399, 487-491, 1999.
Tanguy Le Gac N. and Boehmer P.E., J Biol Chem online, 2001.
Lentz M.R., Pak D., Mohr I., and Botchan M.R., J Virol 67(3), 1414-1423, 1993.
Cueille N., Nougarede R., Mechali F., Philippe M., and Bonne-Andrea C., J Virol 72, 7255-7262, 1998.
Lin B.Y., Ma T.L., Liu J.S., Kuo S.R., Jin G., Broker T.R., Harper J.W., and Chow L.T., J Biol Chem 275, 6167-6174, 2000.
McShan G.D. and Wilson V.G., J Gen Virol 78, 171-177, 1997.
Lentz M., Zanardi T., Filzen R., Carter J., and Hella M., J Mol Biol 2002 (in press).
Rangasamy D. and Wilson V.G., J Biol Chem 275, 304817-30495, 2000.
Rangasamy D., Woytek K., Khan S.A., and Wilson V.G., J Biol Chem 275, 37999-38004, 2000.
Wilson V.G. and Rangasamy D., Exp Cell Res 271, 57-65, 2001.
Leng X. and Wilson V.G., J Gen Virol 75, 2463-2467, 1994.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Wilson, V.G., West, M., Woytek, K. et al. Papillomavirus E1 Proteins: Form, Function, and Features. Virus Genes 24, 275–290 (2002). https://doi.org/10.1023/A:1015336817836
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1023/A:1015336817836