In 2009 heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) te maken gehad met een tweetal grote steunzaken.2 Deze zaken hebben een aantal fundamentele vragen opgeroepen. Past het bestaande steuninstrumentarium nog wel bij het nieuwe zorgstelsel? En zo niet, welke aanpassingen zouden daarin nodig zijn? In dit artikel wordt op deze vragen een antwoord gegeven aan de hand van eerder door de NZa verstrekte adviezen en de ervaringen met recente steunzaken.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Notes
Instellingen die zijn toegelaten om zorg te leveren als bedoeld in de Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ). Het gaat daarbij over het algemeen om langdurige, op verzorging in plaats van genezing gerichte zorg.
Instellingen die zorg verlenen die op genezing is gericht, en die in een aantal gevallen valt onder de aanspraak van de Zorgverzekeringswet (Zvw).
Voor de care gaat het daarbij om 33 miljoen euro. Die steun is toegekend aan de volgende instellingen: Skewiel Trynwalden 649.932 euro, Thuiszorg Groningen 14.968.000 euro, Haagse Wijk en Woonzorg 17.895.000 euro (de twee laatste instellingen waren onderdeel van Meavita). In de cure is in 2009 in totaal achttien miljoen euro toegekend aan steun. Deze steun is toegekend aan de IJsselmeerziekenhuizen. In 2010 heeft de NZa tot op heden geen steun toegekend. Bron: http://www.nza.nl/binaries/7113/10118/84814/overzicht_steunverlening_981.pdf
Zie de grondwettelijke plicht van de overheid om maatregelen te treffen om de volksgezondheid te bevorderen, artikel22 lid 1 Grondwet.
Wanneer in het vervolg wordt gesproken over steunverlening, wordt daarmee steeds financiële steunverlening bedoeld, tenzij anders is aangegeven.
Nederlandse Zorgautoriteit (juni 2009), ‘Advies Zorgaanbieders met financiële problemen in het nieuwe zorgstelsel, Early warningsysteem en mogelijkheden voor steunverlening’. http://www.nza.nl/104107/139830/Advies_zorginstellingen_in_Financiele_problemen.pdf.
In het vervolg zal in dit verband kortheidshalve worden gesproken over het nieuwe zorgstelsel.
De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) bracht vorig jaar een advies uit met een vergelijkbare boodschap. Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2009), ‘Advies Steunverlening zorginstellingen’.
Deze functies zijn later door de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de cruciale zorgfuncties genoemd.
Nederlandse Zorgautoriteit (juni 2009), ‘Advies Zorgaanbieders met financiële problemen in het nieuwe zorgstelsel, Early warningsysteem en mogelijkheden voor steunverlening’, p. 7.
Diensten van algemeen economisch belang die in opdracht van de overheid of een zelfstandig bestuursorgaan worden uitgevoerd, vallen buiten het algemene verbod op staatssteun mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan (voor de specifieke voorwaarden zie het advies van de NZa). Er geldt voor dergelijke diensten een algemene uitzondering op het verbod op mededingingsbeperkende afspraken (artikel 11 Mededingingswet). Nederlandse Zorgautoriteit (juni 2009), ‘Advies Zorgaanbieders met financiële problemen in het nieuwe zorgstelsel, Early warningsysteem en mogelijkheden voor steunverlening’, pp. 7 en 8.
De Europese Commissie heeft inmiddels haar eerste beschikking in een ziekenhuissteunzaak gewezen. Europese Commissie, Beschikking van 28 oktober 2009, Steunmaatregel NN 54/2009 (ex CP244/2005) – België. Financiering van openbare ziekenhuizen van het IRIS-netwerk van het Brussels hoofdstedelijk gewest.
Zie de artikelen 35 en 50 tot en met 59 van de Wmg.
Beleidsregel steunverlening aan instellingen met financiële problemen (CI-982/CA-174), voor de curatieve zorg (zoals ziekenhuizen en ambulancezorg), en de beleidsregel steunverlening AWBZ (CA-398), voor de care-sector. Een geactualiseerde versie van de bestaande beleidsregels – waarbij ook samenvoeging van de beleidsregels care en cure zal plaatsvinden – zal naar verwachting per 1 januari 2011 in werking treden.
Onder zorgverzekeraars wordt telkens zowel de Zvw-verzekeraar als het zorgkantoor bedoeld, tenzij anders is aangegeven.
Artikel 11, eerste lid, Zorgverzekeringswet en artikel 6, derde lid, AWBZ.
Nederlandse Zorgautoriteit (juni 2009), ‘Advies Zorgaanbieders met financiële problemen in het nieuwe zorgstelsel, Early warningsysteem en mogelijkheden voor steunverlening’, p. 20.
Te meer nu er aan de kant van de zorgaanbieder geen corresponderende plicht om zorg te dragen voor de continuïteit van zorg tegenover staat. De ‘zorgplicht’ voor zorgaanbieders heeft veeleer betrekking op het leveren van kwalitatieve goede zorg. Zie voorts artikel 5 van het wetsvoorstel Wet cliëntenrechten zorg, dat een recht op goede zorg introduceert. Kamerstukken II 2009–2010, 32 402, nr. 2.
Nederlandse Zorgautoriteit (juni 2009), ‘Advies Zorgaanbieders met financiële problemen in het nieuwe zorgstelsel, Early warningsysteem en mogelijkheden voor steunverlening’, p. 35.
Ruimte en rekenschap voor zorg en ondersteuning, brief van de minister en staatssecretaris van VWS aan de Tweede Kamer, kenmerk MC-U-2941595.
Nederlandse Zorgautoriteit (22 oktober 2009), ‘Reactie op uitvoering beleidsvoornemens brief Ruimte en Rekenschap in zorg en Ondersteuning’ (1e deel uitvoeringstoets). http://www.nza.nl/publicaties/nieuws/129759/. Voor het tweede deel van de uitvoeringstoets heeft de NZa nog geen opdracht gekregen.
Reactie op uitvoering beleidsvoornemens brief Ruimte en Rekenschap in zorg en Ondersteuning (1e deel uitvoeringstoets), 22 oktober 2009, p. 9.
Zie voetnoot 17.
De NZa ziet toe op de doelmatige uitvoering van de AWBZ door zorgkantoren. Op grond hiervan heeft de NZa zorgkantoren op dit moment verplicht om zelf de financiële situatie van de zorgaanbieders te monitoren door middel van een early warningsysteem. Hier bestaat dus al een waarschuwingssysteem. Dit laat onverlet dat een wettelijk early warningsysteem voor zorgaanbieders noodzakelijk is. Het early warningsysteem voor zorgkantoren maakt het niet mogelijk voor de NZa om de zorgaanbieder aan te spreken op het treffen van passende maatregelen waarmee de continuïteit van cruciale zorg gewaarborgd kan worden. Daarnaast kan de verplichting om een early warningsysteem te hanteren niet worden opgelegd aan Zvw-verzekeraars, omdat de NZa niet toeziet op de doelmatige uitvoering van de Zvw.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Meavita en de IJsselmeerziekenhuizen.
De heer mr. drs. M.W.S. Veersma is werkzaam als strategisch jurist bij de NZa. De heer mr. A.J. Vasen is werkzaam als juridisch beleidsmedewerker bij de NZa.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Veersma, M., Vasen, A. 2 Zorgaanbieders in financiële problemen. ZORG FINANC. 10, 10–20 (2011). https://doi.org/10.1007/s12513-011-0002-0
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12513-011-0002-0