Dit artikel beschrijft de ontwikkeling van kwaliteitssystemen in Nederlandse ziekenhuizen tussen 1995 en 2011. Door middel van longitudinaal vragenlijstonderzoek onder alle Nederlandse ziekenhuizen in 1995, 2000, 2005, 2007 en 2011 is de ontwikkeling van kwaliteitssystemen bepaald. In 1995 bevond 52% van de deelnemende ziekenhuizen zich nog in de voorbereidende fase van de ontwikkeling van een kwaliteitssysteem terwijl in 2011 53% van de deelnemende ziekenhuizen in het bezit was van alle benodigde onderdelen voor een kwaliteitssysteem. In 2011 heeft 45% van de ziekenhuizen deze onderdelen ook weten te integreren tot een systeem voor continue kwaliteitsverbetering waarmee de hoogste fase van ontwikkeling van het kwaliteitssysteem is bereikt. Als de ontwikkeling van kwaliteitssystemen voor alle onderdelen van het kwaliteitssysteem apart wordt bekeken is te zien dat deze ontwikkeling niet voor elk onderdeel op dezelfde manier is verlopen. Ook blijkt dat kwaliteitssystemen van grotere ziekenhuizen zich in een hogere fase van ontwikkeling bevinden. Vervolgonderzoek zou zich moeten richten op aanvullende verklaringen van de verschillen in ontwikkelingsfase tussen ziekenhuizen en de effecten van kwaliteitssystemen op de kwaliteit van zorg.
The development of hospital quality management systems in Dutch hospitals between 1995 and 2000.
This study describes the development of quality systems in Dutch hospitals between 1995 and 2011. To measure the development stage of quality systems, a structured questionnaire was sent to the Board of Directors of all Dutch hospitals in 1995, 2000, 2005, 2007 and 2011. The results of this study show that the development stage of quality systems in Dutch hospitals increased between 1995-2011. In 1995, 52% of the participating hospitals were in the preparation stage of development. In 2011, 53% of the participating hospitals already possessed all the necessary elements of a quality system and another 45% had integrated these elements into a system of continuous quality improvement. Although the development of quality systems increased, this development did not follow the same pattern in the different elements of the quality system. Furthermore, quality systems of larger hospitals were significantly further developed. Future research should focus on further explanations of differences in quality management development stages between hosptitals and the effectiveness of these systems in terms of quality of care.
Literatuur
Kwaliteitswet Zorginstellingen. Den Haag, Ministerie van VWS, 1996.
Inspectie voor de Gezondheidszorg, www.igz.nl.
Wagner C, Bakker DH de, Sluijs EM. Kwaliteitssystemen in instellingen: de stand van zaken in 1995. Utrecht: NIVEL, 1995.
Wagner C. Implementation and effectiveness of quality systems in health care organizations. Utrecht: NIVEL, 1999.
Sluijs EM, Wagner C. Kwaliteitssystemen in de zorgsector in 2000. Utrecht: NIVEL, 2000.
Sluijs EM, Wagner C. Progress in the implementation of quality management in Dutch health care: 1995–2000. Int J Qual Health Care 2003;15:223–4.
Consortium Sneller Beter pijler 3. Landelijk plan van aanpak Sneller Beter pijler 3. Utrecht/Rotterdam/Utrecht: CBO Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg, Instituut Beleid & Management Gezondheidszorg, Orde van Medisch Specialisten, 2004.
Dückers M, Wagner C. Ex ante evaluatie Sneller Beter pijler 3: inventarisatie van de mate waarin de opzet van het programma Sneller Beter pijler 3 voldoet aan eisen ontleend aan literatuur. Utrecht: NIVEL, 2005.
Dückers M. Changing Hospital Care. Evaluation of a multilayered organisational development and quality improvement programme. Utrecht: NIVEL, 2009.
Dückers M, Bruijn M de, Wagner C. Evaluatie Sneller Beter pijler 3: de implementatie van verbeterprojecten in de eerste acht ziekenhuizen: Utrecht: NIVEL, 2006.
Dückers M, Wagner C. Evaluatie Sneller Beter pijler 3: het interne vliegwiel. De stand van zaken in de eerste ziekenhuizen na twee jaar deelname. Utrecht: NIVEL, 2007.
Vos L, Dückers M, Wagner C. Evaluatie Sneller Beter pijler 3: resultaten van een verbeterprogramma voor ziekenhuizen. Utrecht: NIVEL, 2008.
Sluijs E, Keijser A, Wagner C. Kwaliteitssystemen in zorginstellingen: de stand van zaken in 2005. Utrecht: NIVEL, 2006.
Dückers M, Makai P, Vos L, Groenewegen P, Wagner C. Longitudinal analysis on the development of hospital quality management systems in the Netherlands. Int J Qual Health Care 2009;21:330–40.
VMS Veiligheidsprogramma, www.vmszorg.nl.
Zegers M, Wollersheim H. Landelijk veiligheidsprogramma leidt niet tot halvering van vermijdbare sterfte in ziekenhuizen. Ned Tijdschr Geneesk 2012;156:A4768.
Wagner C, Bakker, DH de, Groenewegen PP. A measuring instrument for evaluation of quality systems. Int J Qual Health Care 1999;11:119–30.
Crosby PB. Quality is free: the art of making quality certain. New York: MCGraw-Hill, 1997.
Hardjono TW, Hes FW. The Dutch Quality Award. Deventer: Kluwer, 1993.
Rogers EM. Diffucion of Innovations. New York: The Free Press, 1983.
Hage J, Aiken M. Social change in complex organizations. Alphen aan den Rijn: Samsom Publisher, 1980.
Mann FC, Neff FW. Managing major change in organizations. Ann Arbor, Michigan: Foundation for research on human behavior, 1961.
Wagner C, Coppen R, Poortvliet MC. Quality and safety management in hospitals (QSMH): survey manual of the QSMH. Utrecht: NIVEL 2006.
Bovenkamp HM, Grit K van de, Bal R. Zaakwaarnemers van de patiënt. Rotterdam: iBMG ErasmusMC, 2008.
Bovenkamp HM, Grit K van de, Bal R. Inventarisatie patiëntenparticipatie in onderzoek, kwaliteit en beleid. Rotterdam: iBMG ErasmusMc, 2008.
Zuiderent-Tjerak T, Kool T, Rademakers J. De relatie tussen volume en kwaliteit van zorg- Tijd voor een brede benadering. Utrecht/Nijmegen/Rotterdam: Consortium Onderzoek Kwaliteit van Zorg, 2012.
Medisch-Specialistische Zorg in 20/20- Dichtbij en ver weg. Den Haag: Raad voor de Volksgezondheid en Zorg 2011.
Mutter R, Wong H. The Effects of Hospital Competition on Inpatient Quality of Care. Rockville: Agency for Health Care Research and Quality, 2004.
Sari N. Do Competition and Managed Care Improve Quality? Health Economics 2002;11:571–584.
Shaw C. External quality mechanisms for health care: summary of the ExPeRT project on visitatie, accreditation, EFQM and ISO assessment in European Union countries. Int J Qual Health Care 2000;12:169–75.
Lombarts MJMH, Rupp I, Vallejo P, Klazinga NS, Suñol R. Differentiating between hospitals according to the ‘‘maturity’’ of quality improvement systems: a new classification scheme in a sample of European hospitals. Qual Safety Health Care 2009;18:38–43.
Groene O, Mora N, Thompson A, Saez M, Casa M, Suñol R. Is the maturity of hospitals’ quality improvement systems associated with measures of quality and patient safety?. BMC Health Services Research 2011;11:344.
Weiner BJ, Alexander JA, Baker LC, Shortell SM, Becker M. Quality Improvement Implementation and Hospital Performance on Patient Safety Indicators. Med Care Res Rev 2006;63:29.
Groene O, Klazinga N, Wagner C et al. Investigating organizational quality improvement systems, patient empowerment, organizational culture, professional involvement and the quality of care in European hospitals: the ‘Deepening our Understanding of Qulaity Improvement in Europe (DUQuE)’ project. BMC Health Serv Res 2010;10:281.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Rights and permissions
About this article
Cite this article
van Schoten, S., Groenewegen, P. & Wagner, C. De ontwikkeling van kwaliteitssystemen in Nederlandse ziekenhuizen tussen 1995 en 2011. Tijds. gezondheids.wetenschappen 91, 489–496 (2013). https://doi.org/10.1007/s12508-013-0160-y
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12508-013-0160-y