Eigen bijdrage in de GGZ stoot niet de mensen met lichtere problematiek maar de minder draagkrachtigen af

In 2011 bestond het voornemen om vanaf 1 januari 2012 een eigen bijdrage in te voeren voor volwassenen die zorg in de tweedelijns GGZ ontvangen. De bedoeling hiervan was om mensen met lichte psychische problemen te ontmoedigen hulp in de gespecialiseerde GGZ te zoeken. Omdat dit voornemen veel onrust veroorzaakte onder gebruikers van tweedelijns GGZ voorzieningen, heeft GGZNederland in November 2011 een online enquête onder deze gebruikers gehouden. Doel was na te gaan in welke mate ze hun gebruik zouden verminderen en bij welke cliënten en binnen welke zorgcircuits dit plaats zou vinden. De gepresenteerde resultaten zijn gebaseerd op de antwoorden van 4996 respondenten. Van de respondenten geeft 70% aan door de invoering van de eigen bijdrage het zorggebruik te gaan verminderen. Naarmate het inkomen lager is, zeggen meer cliënten af te zien van zorg. De ingeschatte ernst van de klachten en de ervaren noodzaak voor zorg is niet gerelateerd aan de geschatte zorgvermindering. De grootste vermindering is te vinden in de Jeugd-GGZ en de verslavingszorg. We concluderen dat niet degenen met lichtere problematiek de tweedelijns zorg gaan mijden, maar de mensen met de laagste inkomens, ongeacht de problematiek die ze hebben. Het voornemen tot invoering van de eigen bijdrage is na het lente-akkoord en de kabinetsformatie van Rutte-II teruggedraaid. Op grond van de gevonden resultaten is te verwachten dat een eigen bijdrage in de tweedelijns GGZ ook in de toekomst niet zal leiden tot minder oneigenlijk gebruik, maar eerder tot een verminderde toegankelijkheid van zorg voor mensen met lage inkomens.

Abstract

Own contribution in costs for mental health care will not exclude clients with minor mental problems but leads to a decrease of clients with the lowest income

In 2011 an own contribution in costs for specialized mental health care was considered by health authorities. This was meant to exclude clients with minor mental problems from specialized mental health care. The branch organization of mental health care in the Netherlands (Dutch Association of Mental Health and Addiction Care) has held an online survey among clients in specialized care in November 2011. With this survey the Association intended to estimate intentions to lower the use of specialized mental health care. Results are based on 4996 completed surveys. 70% of the respondents reported an intention to lower their use of care facilities as a result of the own contribution in costs. The intention to abstain from future care was directly related to the income situation. Perceived seriousness of illness and perceived necessity of care was not related to the intention of care decrease. The largest expected decrease in care was found in youth mental health care and addiction care. We conclude that the measure (that has not been effectuated) would not have led to a decrease of clients with the least serious mental health problems but to a decrease of clients with the lowest income, whatever their problems are.