Skip to main content
SpringerLink
Log in

Coffeeshops in Nederland

Een overzicht van voor- en nadelen van het coffeeshopsysteem

Coffee shops in the Netherlands

A review of benefits and adverse effects of the coffee shop system

  • Artikel
  • Published:
Verslaving

Samenvatting

In Nederland wordt de kleinschalige verkoop van cannabis aan gebruikers in coffeeshops gedoogd, maar teelt en inkoop van cannabis voor die coffeeshops niet. Het coffeeshopsysteem pakt goed uit voor gebruikers, die hun cannabis niet op de illegale drugsmarkt buiten de coffeeshops hoeven aan te schaffen en in coffeeshops niet snel in aanraking komen met harddrugs. Er zijn echter ook problemen: Nederlandse jongeren gebruiken veel cannabis en de teelt is wijdverbreid, waarbij harde criminaliteit is ontstaan. Drugstoerisme en overlast zijn momenteel goed beheersbaar. Als Nederland het coffeeshopsysteem wil handhaven, is het wellicht tijd om het systeem als geheel te gaan reguleren, in combinatie met voorlichting over de risico’s van cannabisgebruik.

Abstract

Dutch police and prosecutors tolerate the small-scale sale of cannabis to adult customers in so-called coffee shops, but the cultivation and purchase of cannabis for coffee shops is not tolerated. The coffee shop system turns out well for users, who are not restricted to illegal user markets outside the coffee shops and will not quickly come into contact with hard drugs, as long as they buy their cannabis in a coffee shop. However, the coffee shop system also has its problems. The prevalence of cannabis use among adolescents is relatively high, compared to other countries. Cultivation is wide-spread and related to tough crime. Drug tourism and public nuisance were a problem, but this is under control and, overall, stable now. If the Netherlands wants to maintain its coffee shop system, it might be time for a change and for a regulation of the chain around coffee shops, in combination with communication campaigns about the risks of cannabis use.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1
Figuur 2
Figuur 3
Figuur 4
Figuur 5
Figuur 6

Notes

  1. Te weten: het besloten club- en het ingezetenencriterium, waardoor coffeeshops alleen nog maar toegankelijk waren voor leden die ingezetene zijn van Nederland.

  2. Het gebruik in de algemene bevolking van 15–64 jaar is door de tijd heen moeilijk te volgen; er zijn wel metingen gedaan, maar door verschillen in meetwijzen is niet goed te zeggen of er echte toe- en afnamen zijn.

Literatuur

  • Amsterdam, J. van, Nutt, D., Phillips, L., & Brink, W. van den (2015). European rating of drug harms. Journal of Psychopharmacology, 29, 655–660.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Bieleman, B., Mennes, R., & Sijtstra, M. (2015). Coffeeshops in Nederland: aantallen coffeeshops en gemeentelijk beleid 1999–2014. Groningen: Intraval.

    Google Scholar 

  • Bieleman, B., Nijkamp, R., & Buit-Minnema, A. (2009). Coffeeshopbezoekers Terneuzen najaar 2009. Groningen: Intraval.

    Google Scholar 

  • Bieleman, B., Schakel, L., & Bie, E. de (1995). Wolken boven koffieshops: inventarisatie van overlast rond koffieshops en ontwikkelingen in gemeentelijk cannabisbeleid. Groningen: Intraval.

    Google Scholar 

  • Boekhout van Solinge, T. (2004). Dealing with drugs in Europe. An investigation of European Drug Control Experiences: France, the Netherlands and Sweden. Den Haag: BJu Legal.

    Google Scholar 

  • Bovenkerk, F., & Hogewind, W. I. M. (2003). Hennepteelt in Nederland: het probleem van de criminaliteit en haar bestrijding. Zeist: Kerckebosch.

    Google Scholar 

  • Bruin, D. de, Dijkstra, R., & Breeksema, J. (2008). Coffeeshops in Nederland 2007: naleving en handhaving van coffeeshopregels. Utrecht: CVO.

    Google Scholar 

  • Bunt, H. van de (2006). Hoe stevig zijn de fundamenten van het cannabisbeleid? Justitiële Verkenningen, 32, 20–23.

    Google Scholar 

  • European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) (2015). Drugs policy and the city in Europe. Luxemburg: Publications of the European Union.

    Google Scholar 

  • European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) (2016a). European drug report 2016: trends and developments. Luxemburg: Publications Office of the European Union.

    Google Scholar 

  • European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) (2016b). Models for the legal supply of cannabis: recent developments. Perspectives on drugs. Luxemburg: Publications Office of the European Union.

    Google Scholar 

  • Fijnaut, C., Bovenkerk, F., Bruinsma, G., & Bunt, H. van de (1998). Organized crime in the Netherlands. Boston: Kluwer Law International.

    Google Scholar 

  • Giessen, M. van der, Moolenaar, D., & Ooyen-Houben, M. van (2014). De export van in Nederland geteelde cannabis. Den Haag: WODC.

    Google Scholar 

  • International Narcotics Control Board (INCB) (2013). Report of the International Narcotics Control Board for 2012. New York: United Nations.

    Google Scholar 

  • Jansen, A. C. M. (1993). Hasj-coffeeshops als experiment. Justitiële Verkenningen, 19, 96–110.

    Google Scholar 

  • Kempen, P. H. P. H. M. C. van, & Fedorova, M. I. (2014). Internationaal recht en cannabis. Een beoordeling op basis van VN-drugsverdragen en EU-drugsregelgeving van gemeentelijke en buitenlandse opvattingen pro regulering van cannabisteelt voor recreatief gebruik. Regulering van cannabisteelt en – handel voor recreatief gebruik: positieve mensenrechtenverplichtingen versus VN-drugsverdragen. Deventer: Kluwer.

  • Kempen, P. H. P. H. M. C. van, & Fedorova, M. I. (2016). Internationaal recht en cannabis, dl. II. Regulering van cannabisteelt en – handel voor recreatief gebruik: positieve mensenrechtenverplichtingen versus VN-drugsverdragen. Deventer: Kluwer.

    Google Scholar 

  • Kilmer, B., Kruithof, K., Pardal, M., Caulkins, J. P., & Rubin, J. (2013). Multinational overview of cannabis production regimes. Cambridge: Rand Europe.

    Google Scholar 

  • Kleemans, E. R. (2007). Organised crime, transit crime, and racketeering. Crime and Justice, 35, 163–215.

    Article  Google Scholar 

  • Korf, D. J., Wouters, M., Nabben, T., & Ginkel, P. van (2005). Cannabis zonder coffeeshop, niet-gedoogde verkoop van cannabis in tien Nederlandse gemeenten. Amsterdam: Rozenberg.

    Google Scholar 

  • Korf, D. J. (1995). Dutch treat, formal control and illicit drug use in the Netherlands. Amsterdam: Thesis.

    Google Scholar 

  • Korf, D. J. (2006). De normalisering van cannabisgebruik. Justitiële Verkenningen, 32, 61–71.

    Google Scholar 

  • Korf, D. J., Benschop, A., Nabben, T., & Wouters, M. (2014). De illegal gebruikersmarkt. In I. M. van Ooyen-Houben, B. Bieleman & D. J. Korf (red.), Coffeeshops, toeristen en locale markt. Evaluatie van het Besloten Club- en het Ingezetenencriterium voor coffeeshops. Eindrapport (pag. 133–186). Den Haag: WODC.

    Google Scholar 

  • Korf, D. J., Doekhie, J., & Wouters, M. (2011). Amsterdamse coffeeshops en hun bezoekers. Amsterdam: Rozenberg.

    Google Scholar 

  • Korf, D. J., Kleemans, E., Decorte, T., & Boekhout van Solinge, T. (2006). Drugs en drugshandel in Nederland en België. Tijdschrift voor Criminologie, 48, 115–130.

    Google Scholar 

  • Kort, M. de (1995). Tussen patiënt en delinquent. Geschiedenis van het Nederlandse drugsbeleid. Hilversum: Verloren.

    Google Scholar 

  • Kruisbergen, E., Kleemans, E., & Bunt, H. van de (2012). Georganiseerde criminaliteit in Nederland. Vierde rapportage op basis van de Monitor Georganiseerde Criminaliteit. Den Haag: Boom Lemma.

    Google Scholar 

  • Laar, M. van, & Ooyen-Houben, M. van (red.). (2015). Nationale Drug Monitor, jaarbericht 2015. Utrecht/Den Haag: Trimbos-instituut/WODC.

    Google Scholar 

  • Laar, M. van, Ooyen-Houben, M. van, & Monshouwer, K. (2009). Scheiding der markten en beleid ten aanzien van coffeeshops. In I. M. van Laar & M. van Ooyen-Houben (red.), Evaluatie van het Nederlandse drugsbeleid (pag. 109–152). Utrecht/Den Haag: Trimbos-instituut/WODC.

    Google Scholar 

  • Loo, M. van’t, Hoorens, S., Hof, C. van’t, & Kahan, J. (2003). Cannabis policy, implementation and outcomes. Leiden: RAND Europe.

    Google Scholar 

  • MacCoun, R. J. (2011). What can we learn from the Dutch cannabis coffeeshop system. Addiction, 106, 1899–1910.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • MacCoun, R. J., & Reuter, P. (1997). Interpreting Dutch cannabis policy: reasoning by analogy in the legalization debate. Science, 278, 47–52.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • MacCoun, R. J., & Reuter, P. (2001). Cannabis regimes: a response. British Journal of Psychiatry, 179, 369–370.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • MacCoun, R. J., Reuter, P., & Schelling, T. (1996). Assessing alternative drug control regimes. Journal of Policy Analysis, 15, 330–352.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Meesters, M. (2015). Het failliet van het gedogen. Op weg naar de cannabiswet. Den Haag: VNG.

    Google Scholar 

  • Mennes, R., Snippe, J., Sijtstra, M., & Bieleman, B. (2016). Lokaal gezien, verdiepingsstudie monitor ontwikkelingen coffeeshopbeleid, meting 2015/16. Groningen: Intraval.

    Google Scholar 

  • Monshouwer, K. (2008). Welcome to the house of fun. Epidemiological findings on alcohol and cannabis use among Dutch adolescents. Utrecht: University Utrecht.

    Google Scholar 

  • Niesink, R., & Laar, M. van (2016). THC, CBD en gezondheidseffecten van wiet en hasj: update 2016. Utrecht: Trimbos-instituut.

    Google Scholar 

  • Nijkamp, R., Mennes, R., & Bieleman, B. (2014). Coffeeshopbezoek. In I. M. van Ooyen-Houben, B. Bieleman & D. J. Korf (red.), Coffeeshops, toeristen en locale markt. Evaluatie van het besloten club- en het ingezetenencriterium voor coffeeshops. Eindrapport (pag. 97–130). Den Haag: WODC.

    Google Scholar 

  • Ooyen-Houben, M. van, & Giessen, M. van der (2014). Eerdere interventies in het coffeeshopaanbod. In I. M. van Ooyen-Houben, B. Bieleman & D. J. Korf (red.), Coffeeshops, toeristen en locale markt. Evaluatie van het Besloten Club- en het Ingezetenencriterium voor coffeeshops. Eindrapport (pag. 33–45). Den Haag: WODC.

    Google Scholar 

  • Ooyen-Houben, M. van, Bieleman, B., & Korf, D. J. (2013). Het besloten club- en het ingezetenencriterium voor coffeeshops. Evaluatie van de implementatie en de uitkomsten in de periode mei-november 2012. Den Haag: WODC.

    Google Scholar 

  • Ooyen-Houben, M. van, Bieleman, B., & Korf, D. J. (2014). Coffeeshops, toeristen en locale markt. Evaluatie van het Besloten Club – en het Ingezetenencriterium voor coffeeshops. Eindrapport. Den Haag: WODC.

    Google Scholar 

  • Pol, P. M. van der (2014). The dynamics of cannabis use and dependence. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.

    Google Scholar 

  • Projectgroep Emergo (2011). Emergo, de gezamenlijke aanpak van de zware (georganiseerde) misdaad in het hart van Amsterdam. Amsterdam: Gemeente Amsterdam/Ministerie van Veiligheid en Justitie.

    Google Scholar 

  • Rigter, S., & Niesink, R. (2016). THC-concentraties in wiet, nederwiet en hasj in Nederlandse coffeeshops (2015–2016). Utrecht: Trimbos-instituut.

    Google Scholar 

  • Room, R., Fischer, B., Hall, W., Lenton, S., & Reuter, P. (2009). Cannabis policy: moving beyond stalemate, report 2008 of the Global Cannabis Commission Report. Oxford: Oxford University Press.

    Google Scholar 

  • Schoof, R. (2008). De achterdeur van de coffeeshop. NRC 01-05-2008 (http://vorige.nrc.nl//nieuwsthema/drugsbeleid/article 1964325.ece).

  • Snippe, J., Nijkamp, R., & Bieleman, B. (2013). Onderzoek drugsbeleid Venlo 2012–2013. Groningen: Intraval.

    Google Scholar 

  • Torre, E. van der, Lagendijk, E., & Bervoets, E. (2010). Drugstoeristen in Roosendaal en Bergen op Zoom: tellingen na de valreep. Roosendaal: s.n..

    Google Scholar 

  • Torre, E. van der, Schaap, L., Gieling, M., & Tops, P. (2015). Softdrugsbeleid in Maastricht: de tweede tussenbalans. Apeldoorn: Politieacademie.

    Google Scholar 

  • Tweede Kamer der Staten-Generaal (1995). Het Nederlandse drugsbeleid, continuïteit en verandering (nr. 24077-3). Den Haag: Sdu.

    Google Scholar 

  • Tweede Kamer der Staten-Generaal (2004). Drugbeleid: brief van de ministers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, van Justitie en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal (nr. 24077-125). Den Haag: Sdu.

    Google Scholar 

  • Tweede Kamer der Staten-Generaal (2005). Handhaven en gedogen (nr. 30050-2). Den Haag: Sdu Uitgevers.

    Google Scholar 

  • Tweede Kamer der Staten-Generaal (2016). Drugbeleid: verslag van een algemeen overleg (nr. 24077-374). Den Haag: Tweede Kamer.

    Google Scholar 

  • Venhuis, B., & Nobelen, S. van de (2015). Cannabis contaminanten. Bilthoven: RIVM.

    Google Scholar 

  • Werkgroep-Hulsman (1971). Ruimte in het drugsbeleid. Utrecht: Stichting Algemeen Centraal Bureau voor de Geestelijke Volksgezondheid.

    Google Scholar 

  • Wouters, M. (2012). Cannabis control: consequences for consumption and cultivation. Amsterdam: Rozenberg.

    Google Scholar 

  • Zwart, W. de, & Laar, M. van (2001). Cannabis regimes. British Journal of Psychiatry, 178, 574–575.

    Article  PubMed  Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. Den Haag, Nederland

    Marianne M. J. van Ooyen-Houben

Authors
  1. Marianne M. J. van Ooyen-Houben
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Marianne M. J. van Ooyen-Houben.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

van Ooyen-Houben, M.M.J. Coffeeshops in Nederland. Verslaving 13, 66–81 (2017). https://doi.org/10.1007/s12501-017-0112-3

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12501-017-0112-3

Search

Navigation