Over de psychotherapeut en de buurvrouw

Samenvatting

Deze oratietekst gaat over psychotherapie in relatie tot wetenschap, werkveld en onderwijs. Wetenschappelijk onderzoek was de afgelopen decennia sterk gericht op specifieke interventies en behandelprotocollen en de daarin werkzame factoren. Daarentegen werd relatief weinig aandacht besteed aan de zogenaamde therapeutfactor, dat wil zeggen: de invloed van therapeutkenmerken en -vaardigheden op de effectiviteit van psychotherapie. Er zijn echter aanwijzingen dat de therapeutfactor verantwoordelijk is voor 5–9 % van de behandeleffecten; dat is, in vergelijking met andere voorspellers, een flink effect. In de oratie worden kenmerken van effectieve therapeuten besproken. Daarna wordt ingegaan op de positie van de psychotherapeut in de beroepenstructuur in de ggz en volgt een pleidooi om de psychotherapeut op te nemen als specialist van de gz-psycholoog, naast de klinisch psycholoog en de klinisch neuropsycholoog. Tot slot komt aan de orde hoe de opleiding tot psychotherapeut kan worden verbeterd. Belangrijk is dat men in de opleiding tot psychotherapeut primair leert om effectief bevonden interventies goed toe te passen en tevens dat men leert om als therapeut maximaal effectief te zijn.

Abstract

This inaugural lecture is about psychotherapy in relation to science, the mental health care work field, and education. Scientific research over the past decades was heavily focused on specific interventions and treatment protocols and its active ingredients. In contrast, relatively little attention was spend on the so-called therapist factor, i. e. the influence of therapist characteristics and skills on the effectiveness of psychotherapy. However, there are indications that the therapist factor is responsible for 5 to 9 % of the treatment effects, which is – compared to other predictors of treatment effectiveness – a significant effect. In this inaugural lecture the characteristics of effective therapists are reviewed. Next, the position of the psychotherapist in the Dutch mental health care is discussed, with a plea to position the psychotherapist as one of the specialists of the health care-psychologist, next to the clinical psychologist and clinical neuropsychologist. Finally, it is discussed how the training to become a psychotherapist can be improved. It is important that future psychotherapists primary learn to apply interventions correctly and also that they maximize their personal therapist effectiveness.