In de psychologische behandeling van mensen met een chronisch somatische aandoening kan het van belang zijn gebruik te maken van fysieke bewegingsinterventies. In dit artikel wordt beschreven hoe deze aangeboden kunnen worden door een psycholoog/psychotherapeut. Eerst worden twee typen interventie uiteengezet: ‘action-oriented’ (betreffende lichaamsconditie) en ‘experience-oriented’ (betreffende zelf- en lichaamsbeeld). Vervolgens worden aspecten van diagnostiek en bewegingsanamnese, alsmede mogelijkheden voor interventies beschreven. Interventies worden getypeerd aan de hand van drie dimensies: mate van structuur, fysieke nabijheid en fysieke inspanning. Vier interventieopties worden uitgewerkt (beïnvloeding van respectievelijk spanningsregulatie, stemming, lichaamsbeleving, en emoties en gedrag) en geïllustreerd aan de hand van een casus.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Notes
Chronische ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm. De ziekte komt alleen in de dikke darm (colon) voor. Samen met de ziekte van Crohn valt colitis ulcerosa onder de noemer inflammatory bowel diseases (IBD). De aandoening heeft vaak een onvoorspelbaar beloop; bij opvlammingen hebben patiënten last van buikkrampen en/of diarree en kan eten of drinken lastig zijn. Er zijn momenteel ruim 55.000 mensen met een chronische darmontsteking, waarvan meer dan 30.000 met colitis ulcerosa. Net als bij de ziekte van Crohn is de oorzaak niet bekend. Hoewel de ziekte zich op elke leeftijd kan openbaren, worden de meeste gevallen vastgesteld tussen het vijftiende en veertigste levensjaar of op middelbare leeftijd. De ziekte komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen (bron: www.crohn-colitus.nl, juni 2013).
Literatuur
Baardman, I. (1989). Ingebeelde lelijkheid. Proefschrift. Amsterdam: VU Uitgeverij.
Baardman, I. (1991). Een therapieprotocol voor klachten die opgevat kunnen worden als ‘self handicapping’. Bewegen en Hulpverlening, 4, 261–171.
Baardman, I. & Jong, J.G. de (1984). Het meten van lichaamswaardering. Bewegen en Hulpverlening,1, 28–41.
Boerhout, C. & Weele, K. van der (2007). Psychomotorische therapie en agressieregulatie. Een pilotonderzoek. Tijdschrift voor Vaktherapie, 2, 11–19.
Boonstra, I., Mengerink, B. & Woudstra, G. (2002). Productbeschrijving psychomotorische therapie met (ex –)kankerpatiënten. Groningen: AZG/NVPMT.
Dixhoorn, J. J. (2009). Adem- en ontspanningstherapie: van lineair naar procesmatig. Tijdschrift voor Neuropsychiatrie en Gedragsneurologie, 8 (5), 125–130.
Emck, C. (1998). Stress management training voor jongeren met psychotische stoornissen. Leuven: Acco.
Emck, C. & Bosscher, R. J. (2004). Psychomotorische interventies: bewegingservaring op maat. In G. Pool e.a. (red.), Handboek psychologische interventies bij chronisch-somatische aandoeningen (pp. 368–385). Assen: Van Gorcum.
Emck, C. & Bosscher, R. J. (2010). PsyMot: an instrument for psychomotor diagnosis and indications for psychomotor therapy in child psychiatry. Body, Movement and Dance in Psychotherapy, 5, 244–256.
Emck, C., Plouvier, M. & Lee-Snel, M. van der (2012). Body experience in children with intellectual disabilities with and without externalising disorders. Body, Movement and Dance in Psychotherapy, 7, 263–275.
Kalisvaart, H. (2010). Mijn lichaam zegt me niets. Psychomotorische therapie bij clienten met ernstige psychosomatische klachten. In J. de Lange (red.), Psychomotorische therapie. Lichaams- en bewegingsgerichte interventies in de ggz (pp. 53–71). Amsterdam: Boom.
Kuin, F. (1996). Voorspelbaar boksen: een manier om volgens procesgerichte therapiebeginselen een agressiedysregulatie te behandelen. Bewegen en Hulpverlening, 13, 53–65.
Maas, L. van der (2010). Psychomotorische therapie bij chronische aspecifieke pijn. In J. de Lange (red.), Psychomotorische therapie. Lichaams- en bewegingsgerichte interventies in de ggz (pp. 175–195). Amsterdam: Boom.
Miller, W.R. & Rollnick, S. (2002). Motivational interviewing: Preparing people to change.New York: Guilford Press.
Petzold, H. (1996). Integrative Bewegungs- und Leibtherapie. Paderborn: Junfermann.
Probst, M. & Bosscher, R. J. (2001). Ontwikkelingen in de psychomotorische therapie. Zeist: Cure & Care.
Probst, M., Knapen, J., Poot, G. & Vancamfort, D. (2010). Psychomotor therapy and psychiatry: what’s in a name? Open Complementary Medicine Journal, 2, 105–113.
Rekkers, M. & Schoemaker, E. (red.) (2002). Gewichtige lichamen. Lichaamsbeleving en eetstoornissen. Leuven: Acco.
Röhricht, F. (2009). Body oriented psychotherapy. The state of the art in empirical research and evidence-based practice: a clinical perspective. Body, Movement and Dance in Psychotherapy, 4, 135–156.
Salmon, P. (2001). Effects of physical exercise on anxiety, depression and sensitivity to stress: a unifying theory. Clinical Psychology Review, 21, 33–61.
Scheewe, T.W., Backx, F. J.G., Takken, T., Jörg, F., Strater, A.C.P. van, Kroes, A.G., Kahn, R.S. & Cahn, W. (2013). Exercise therapy improves mental and physical health in schizophrenia: a randomised controlled trial. Acta Psychiatrica Scandinavia, 127, 464–473.
Scheffers, M., Rekkers, M. & Bosscher, R. J. (2006). Hoe meet ik lichaamsbeleving? Tijdschrift voor Vaktherapie, 4, 21–30.
Stammes, R. & Spijker, J. (2009). Fysieke training bij depressie; een overzicht. Tijdschrift voor Psychiatrie, 51, 821–830.
Websites
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
DR. C. EMCK, psychomotorisch therapeut, psycholoog en bewegingswetenschapper, is universitair docent bij de Faculteit der Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit te Amsterdam. E-mail: c.emck@vu.nl.
About this article
Cite this article
Emck, C. Beleving in beweging. TIJDSCHRIFT PSYCHOTHERAPIE 39, 320–330 (2013). https://doi.org/10.1007/s12485-013-0056-y
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12485-013-0056-y